برگه:Tarikh-e Iran-e Bastan.pdf/۱۲۹۵

این برگ هم‌سنجی شده‌است.

عدّۀ کشتگان و مجروحین مقدونی را مورّخین یونانی کم نوشته‌اند، ولی گویند، بهترین جنگیهای اسکندر به عدّۀ ۲۵ نفر، که به هتر[۱] معروف بودند، در این جدال کشته شدند. آرّیان گوید، که بجز این ۲۵ نفر عدّۀ کشتگان مقدونی ۶۰ نفر سوار و ۳۰ پیاده بود. دیودور عدّۀ مقتولین ایرانی را ده‌هزار پیاده و دو هزار سوار نوشته (کتاب ۱۷، بند ۲۱)، ولی نوشته‌های آرّیان و کنت‌کورث با روایت مورّخ مذکور موافقت نمی‌کند. پلوتارک عدّۀ مقتولین قشون ایران را ۲۰ هزار نفر پیاده و ۲۵ هزار سوار دانسته. راجع باین اعداد باید گفت، که هیچ‌کدام بنظر صحیح نمی‌آید، زیرا اگر سواره‌نظام ایران چنان مقاومتی نشان داد، که از قول مورّخین یونانی ذکر شد، باورکردنی نیست، که تلفات مقدونیها این‌قدر کم و عدّۀ مقتولین ایران باین اندازه زیاد باشد، بخصوص که مقدونیها از رودی مانند گرانیک می‌گذشتند. این را هم باید در نظر داشت، که بعض مورّخین معاصر اسکندر مانند آریستوبول[۲] سعی داشته‌اند، از عدّۀ تلفات مقدونیها کاسته و بر عدّۀ مقتولین دشمن بیفزایند.

اسکندر برای تشویق سربازان خود به‌آنهائی، که جلادت خود را نموده بودند، پاداش داد و امر کرد اجساد مقتولین را با طمطراق و دبدبه به خاک سپارند و خود بمجروحین سرکشی کرده آنها را بنواخت و به مجسّمه‌ساز معروف خود لیسیپ[۳] گفت برای ۲۵ نفری، که در جزو قشون آمیس[۴] دلیرانه جنگ کرده تماماً کشته شده بودند، مجسّمه بسازد. این مجسّمه‌ها در نزدیکی شهر دیوم[۵] واقع در مقدونی بود و، پس از آنکه استقلال مقدونی بدست رومیها زوال یافت، م‌تلّوس[۶] رومی آنها را به روم برد (آرّیان-کنت‌کورث). آرّیان نوشته، که اسکندر اجساد سرداران پارسی و حتّی یونانیهائی را، که در خدمت ایران بودند، به خاک سپرد.

کنت‌کورث گوید: باعث مهم این فتح خود اسکندر بود، زیرا او صفوف قشون مقدونی را در موقع عبور از رود بطور معوج بیاراست، تا در حین بیرون آمدن


  1. Hetaire.
  2. Aristobule.
  3. Lysippe.
  4. Amis.
  5. Dium.
  6. Q. Metellus.