تا معلوم کند، که تأدیه این مالیاتها بر مردم سخت است یا نه، و پس از آنکه جواب آمد، که نیست و مردم می‌توانند بپردازند، باز مالیاتها را نصف کرده گفت: چون ولات برای مخارج خودشان از مردم عوارضی می‌گیرند، باید مالیات را کم کرد، تا تحمیل نشود.
اگر در مأخذ مالیاتهائی، که هرودوت برای ایالات ذکر می‌کند، قدری دقیق شویم، می‌بینیم، که به استثنای هند مالیات ممالک غربی، مانند آسیای صغیر، بابل، مصر و غیره خیلی بیش از مالیات ممالک شرقی است. جهت آن زیادی جمعیّت و ثروت این ممالک بوده. یک چیز هم در فهرست هرودوت جالب توجه است:
او ایالات را بترتیب می‌شمارد و در همان حال از مغرب بمشرق رفته مجدّدا بمغرب برمی‌گردد و باز بمشرق می‌رود و قس علی‌هذا. جهت باید تاریخ تأسیس این ایالات باشد و در این صورت اعداد ترتیبی، که ذکر شده، موافق تاریخ است، چنانکه مورّخ مذکور راجع به ایالت اوّل گوید: این نخستین ایالتی بود، که داریوش تأسیس کرد.
بنابراین، فهرست هرودوت اهمیّت ایالات ایران را از نظر داریوش و حکومت مرکزی معلوم می‌دارد: جاهائی که جزو ایالات سه‌گانه اولی است مهم‌تر بوده و داریوش تشکیلاتی قبل از سایر جاها باین محلّ‌ها داده، زیرا اصطکاک عالم ایرانی با عالم یونانی در اینجاها رو می‌داد، روابط ایران و یونان بدست ولات این ایالات اداره می‌شد و سروکار یونانیها با این ولات بود. بعد داریوش به سایر قسمتهای آسیای صغیر و نیز فینیقیّه و فلسطین و مصر اهمیّت داده، زیرا این ممالک در کنار دریاها واقع و پرثروت بودند و دسایس یونانیها در اینجاها نیز میدان می‌یافت.
سپس داریوش متوجه مشرق و شمال و شرق شده، چه اینها مردمانی کوهستانی و سلحشور بودند. پس از آنکه شاه مزبور از تشکیلات غربی و شرقی دولت ایران فراغت یافته، بتشکیلات خود ایران و مردمان هم‌جوار پرداخته و در آخر بهند رسیده، چه تسخیر بعض قسمتهای هند در ۵۱۲ ق. م روی داد (در سال نهم سلطنت او).
از عایدات فوق‌العاده دولت در این زمان اطّلاعی نداریم و لیکن تردیدی نیست، که دولت، علاوه بر مالیاتهای مقرّر (نقد و جنس) عایدات دیگر نیز داشته، از قبیل
