۵۶۱ گرام وزن داشت، و منۀ پارسی، که معادل ۴۲۰ گرام بود[۱].
تالان ایرانی نیز بر دو نوع بود: شصت منه پارسی را تالان طلا و شصت منۀ مادی را تالان نقره می‌گفتند. بنابراین اوّلی معادل ۲۵۲۰۰ گرام بود و دوّمی مساوی با ۳۳۶۶۰ گرام. منه ۶۰ سکل داشت، ولی در وزن طلا پنجاه سکل حساب می‌کردند. بنابراین سکل در طلا معادل ۷ و در غیر آن ۹ گرام و ثلث بود غیر از این اوزان وزنی نیز بود، که سیکل می‌گفتند. سیکل در مسکوکات نقره بوزن امروز معادل پنج گرام و ۶ ده‌یک می‌شد (چنانکه بالاتر گذشت). برای اکیال یا سنجش حجم واحد مقیاس را در ایران قدیم ارتبه می‌نامیدند و آنهم بر دو قسم بود: ارتبه مادی، معادل ۵۱ لیطر و ۸۴ صدیک و ارتبه پارسی، مساوی با ۵۵ لیطر و هشت صدیک[۲]. مقیاسهائی نیز وجود داشته، که تصوّر می‌رود مقادیر محلّی بوده، مانند (گاما)- معادل ۳۲ سانتی‌متر امروز، (بازو)- معادل دو آرسنی و (گاو)- معادل دو پرثنها. از پیمایش‌های مذکور، آنهائی که اسم ایرانی داشته، اکنون هم مفهوم است، مانند پرثنها (پرسنگ)، اسپرسا (اسب‌رس)، انگسته (انگشته)، گاما (گام) و غیره. امّا آرسنی (ارش) و منه (مینا) از بابل است، سیکل از فینیقیها و تالان از منشأ مصری[۳].
تقویم[۴]
اطّلاعات ما راجع باین موضوع همین است، که در زمان داریوش اوّل حساب آوستائی معمول نبود، زیرا اسامی ۹ ماهی، که در کتیبۀ بزرگ بیستون ذکر شده، غیر از اسامی است، که در دورۀ اشکانیان و ساسانیان متداول بود. اسامی مذکور در کتیبه از این قرار است:
برای سه ماه پائیز: باغ‌یادیش-ادوک‌نیش-آثریادی. برای سه ماه زمستان
- ↑ گرام تقریباً خمس مثقال است.
- ↑ لیطر بوزن جدید ایران معادل یک رطل است.
- ↑ اطلاعات راجعه بمقادیر ایران قدیم از دایرةالمعارف بریطانیائی و بروک هائوز استخراج شده.
- ↑ این کلمه در اینجا بمعنی تاریخ استعمال شده، زیرا در ایران عموماً آن را باین معنی استعمال می‌کنند و، اگر هم غلط باشد، غلط مشهور است و باید آن را پذیرفت.
