شهر بمعنی قلعه پارس است[۱]. بنابراین باید گفت، که اسم این شهر پارس‌گرد بوده، ولی چون بعض نویسندگان قدیم مانند ات‌ین بیزانسی[۲] اسم این محلّ را پاسارگادای[۳] نوشته‌اند، این گفته آناکسیمن پذیرفته نشده و توجیهاتی هم، که بعضی کرده‌اند، معلوم نیست صحیح باشد. بنابراین بازگفته آناکسیمن طبیعی‌تر بنظر می‌آید، زیرا در ایران شهرهای زیادی است، که از قدیم مانده و اسم آنها با گرد ترکیب شده، مانند بروگرد، داراب‌گرد، لاس‌گرد و نظایر آنها. به هرحال این محلّ یا قسمتی را از آن اکنون مشهد مرغاب یا مشهد (۱۰۷)- ظرف سفالین از خاک زرد (نقّاشی کوتورا، مجموعه لمر)
مادر سلیمان (امّ النّبی) نامند و تقریباً در ۱۸ فرسنگی شیراز از سمت شمال شرقی واقع است. از قرار امتحانات و تحقیقات ناقصی، که در پاسارگاد بعمل آمده، معلوم گشته، که اینجا شهر بزرگی بوده، و عمارات و ابنیه بسیار داشته. آثاری، که از شهر مزبور باقی مانده، چنین است:
۱-مقبره کوروش، که چون در بالا بدو شیب منتهی می‌شود و شباهتی از این حیث با قبر زنها دارد، اهل محل آن را قبر مادر سلیمان نامند. همه این بنا را مقبره کوروش میدانند، ولی دیولافوا[۴] عقیده دارد، که این بنا مقبره کاسان‌دان زن کوروش است.
بنای مزبور عبارت است از: اطاق کوچکی، که روی یک پایۀ شش طبقه‌ای قرار گرفته. هر طبقه علیا کمتر از طبقه سفلی است و بدین ترتیب پایه مزبور از هر طرف پلّه‌هائی بوجود آورده. تمام بنا از سنگی ساخته شده، که شبیه مرمر است
