برگه:Tarikh-e Iran-e Bastan.pdf/۱۶۲۵

این برگ نمونه‌خوانی نشده است.

که به حجاریهائی مزیّن است و، برحسب کتیبه‌ای که دارد، معلوم است، ساختمان خشیارشا می‌باشد. این پلّه‌کان سابقاً به دیواری متّکی بوده، که از تپۀ مربّع تا زاویه شمال شرقی قصر (هدش) امتداد داشته. معبر آن سردری بوده از نوع سایر سردرها، یعنی طالار مربّعی دارای چهار ستون. قسمتی از زمین این صحن در خود کوه تراشیده شده و گودالهای عمدۀ آن را سابقاً با خرده‌سنگ پر کرده بودند. چون توده سنگها امروز تقریباً بالتّمام از میان رفته، آب‌دررو زیرزمینی، در اینجا به از جاهای دیگر پیدا است. ضلع غربی این صحن را دیوار دیگری، که محاذی دیوار شرقی است، محدود می‌کند.

هدش

در طرف جنوب جبهه اصلی قصری نمایان است. این قصر را در کتیبه‌ها (هدش) نامیده‌اند، که بمعنی مطلق (نشیمن و کوشک) است، کتیبه‌هائی بنام خشیارشا بر دو رکن رواق بلند و بر در و پنجره‌های قصر دیده می‌شود. زمین این قصر یکسره از کوه است و سطح آن مربّع مستطیلی، که عرضش بیش از طول می‌باشد. جبهه قصر، که رو بشمال است، به رواقی باز می‌شود، که دارای دوازده ستون در دو صف شش‌تائی و میان دو برج محکم واقع است.

در عقب رواق یک طالار مرکزی است، که شش ردیف ستونهای شش‌تائی داشته.

مدخل آن دارای دو در وسیع بوده و بر جرزهای آن صورت خشیارشا کنده شده.

در اینجا جز جای ستونها در صخره چیزی نیست و حتّی کمترین اثری هم از ستونها و پاسنگها نمانده. ستونهای این قصر هم ظاهراً مثل ستونهای سایر قصور کوچک از چوب بوده. در چهار دیوار آن، در میان هر دو ردیف ستون، دری یا پنجره‌ای موجود است. در سمت راست و چپ این دو اطاق بزرگ، اطاقهای بسیاری، لکن کوچکتر بقرینۀ یکدیگر، واقع است و در طرفین محور شرقی و غربی طالار بزرگ، دو طالار کوچکتر است که هریک چهار ستون دارد. در جنوب هریک از این دو طالار سه اطاق کوچک بطور متوازی واقع است و از هریک پنجره‌ای از سنگ تراشیده بطرف جبهۀ جنوبی عمارت باز می‌شود. در شمال اطاقی است، که بوسیلۀ دو جرز، که در دو دیوار طرفین کار گذاشته‌اند، بسه