مغولستان
نظری به جغرافیای آن
مغولستان از حیث جغرافیای طبیعی، فلات یا سرزمین بلندی است، که اطراف آن را کوه‌هائی احاطه دارد: از طرف شمال کوههای آلتائی، سایان و گن‌تی، از سمت مشرق کوه هینگان، از طرف جنوب کوه این‌شان و از سمت مغرب کوه آلتائی جنوبی یا مغولی. این مملکت از ۳۷ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۳ درجه و ۴۵ دقیقه عرض شمالی و از ۸۵ درجه ۲۰ دقیقه تا ۱۲۴ درجه طول شرقی امتداد دارد، بنابراین حدود مغولستان از طرف شمال سیبریا است، از طرف مشرق یک خطّ سرحدّی، که بین آن و منچوریا معیّن و ترسیم گردیده، از طرف جنوب دیوار کبیر چین و از طرف مغرب باز یک خطّ سرحدّی، که مغولستان را از سایر ممالک چین جدا می‌سازد. مساحت مغولستان را بطور تقریبی معلوم کرده‌اند (حساب بم و واگنر) و تصوّر می‌کنند، که سه میلیون و سیصد و سی و هفت هزار میل مربّع ایرانی یا همان قدر کیلومطر مربّع است، یعنی تقریباً دو برابر ایران کنونی است. از حیث صفات ظاهری این مملکت بسه بخش تقسیم می‌شود و هر قسمت از قسمت دیگر از حیث پست و بلندیهای زمین و آب‌وهوا و گیاهها و جاندارها تفاوت دارد. قسمت وسطی سنگلاخهای وسیعی است، که وقتی ته دریا بوده و آن را برای امتیاز از کویر گوبی کبیر، گوبی مغول نامند.
باین گوبی مغولی، که طولش هزار و عرضش از سیصد تا پانصد کیلومطر است، دو صفحۀ دیگر از طرف شمال غربی و جنوب شرقی اتصال می‌یابد. صفحه اولی کوهستانهائی است، که در طرف شمال آن جنگلهای وسیعی است. صفحۀ دوّمی چراگاهها و زمینهای زراعتی زیاد دارد. مغولستان، چون در راه بادهای خشک واقع شده و این بادها از کوههای اطراف آن گذشته بخار خود را بکلّی گم می‌کند پرآب نیست و فقط دو رود بزرگ در طرف شمال غربی آن سرچشمه می‌گیرد: انی‌سی و سلن‌گا. بعض رودهای دیگر، که بزرگ نیست، سرچشمه از مغولستان گرفته
