حکمرانی آنها در اینجا بسط یافت (بعد از ۱۲۶ ق. م) و دولتی تأسیس گشت، که در تاریخ موسوم است به دولت هند و یونانی. پایتخت آن در چاکله[۱] بود، که به یونانی اوتی‌دمیا می‌نامیدند، ولی طولی نکشید، که آنها هم تابع همان سکاها گشتند و سکاها در اینجا دولتی تأسیس کردند، که در تاریخ معروف به دولت هند و سکائی است. این واقعه در سلطنت جانشین مناندر، هرمس نامی وقوع یافت. از این زمان یونانیها ضعیف گشته، بمرور تحلیل رفتند و تمدّن یونانی خاموش گردید. راست است، که در ابتداء، چنانکه مسکوکات یونانی نشان می‌دهد، زبان یونانی روی سکّه‌ها، حتّی در دولت سکائی معمول است، ولی روی این سکّه‌ها از زمان اوکراتید غیر از زبان یونانی یک زبان دیگر هم، که شعبه‌ای از زبان سانسکریتی است دیده می‌شود. خطّ این سکه‌ها هم بخطّ سامی (فینیقی) شباهت دارد (شاید خطّ آرامی باشد، که در آسیای غربی رواج داشت). بنا بر مختصر مذکور این نتیجه حاصل می‌شود، که دولت باختر و یونانی ۱۵۰ سال تقریباً پائید و بعد جزء دولت هند و سکائی گردید. زبان یونانی چنانکه گوت‌شمید گوید تا یک‌صد میلادی استعمال می‌شد، ولی بعد از آن از میان رفت و فقط خطوط یونانی بی‌معنی استعمال می‌کردند. در باب تاریخ آن اطّلاعات خیلی کم بود، زیرا نویسندگان یونانی چیزهای کمی از آن گفته بودند، ولی از وقتی که کاوشهائی در افغانستان شده و مسکوکاتی بدست آمده، بعض مطالب روشن‌تر گشته، ولی باز بقدر کفایت روشن نیست و سؤالات زیاد بی‌جواب می‌ماند. چیزی که معلوم می‌باشد، اینست، که یونانیها در زمان سلطنت دمتریوس و اوکراتید فعالیّت زیاد بروز دادند و چنانکه بالاتر از قول ژوستن گفته شد، باختر دارای هزار شهر بود، ولی این را هم باید گفت، که جنگهای زیادی، که یونانیها در شمال با سغد و در جاهای دیگر با هرات و زرنگ و رخّج[۲] و مردمان ساحل سند نمودند این‌ها را ضعیف کرد و در نتیجه در مقابل پارتیها نتوانستند مقاومت کنند.
برگه:Tarikh-e Iran-e Bastan.pdf/۲۳۱۲
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
