آدیابن تمام امیدواریش در جلوگیری از تراژان برود دجله بود، ولی پس از اینکه رومیها از آن گذشتند، مأیوس گردید و دیگر اقدامی نکرد. بنابراین رومیها این ولایات را یکی پس از دیگری گرفتند. از جمله محلها و شهرهای نامی (یعنی تاریخی) نینوا، اربیل و گوگمل بودند (گوگمل همان محل است، که جنگ آخری اسکندر با داریوش سوّم در آنجا وقوع یافت) قلعه‌ای آدنیستره[۱] نام، که خیلی محکم بود، بدست عدّۀ قلیلی از اسرای رومی تسخیر گردید، بدین ترتیب، که چون این اسراء از نزدیک شدن رومیها آگاه شدند، بر ضدّ ساخلو قلعه قیام کرده و آنها را کشته دروازه‌ها را بروی رومیها گشودند (دیوکاسّیوس، کتاب ۶۳، بند ۲۲). خلاصه دیری نگذشت، که تمام صفحاتی، که بین دجله و کوه زاگرس[۲] واقع بود، بی‌مقاومت بدست رومیها افتاد و آنها توانستند خودشان را برای تسخیر سایر جاها آماده کنند. پس از آن تراژان، که می‌توانست مستقیماً بطرف تیسفون براند، به جهاتی، که معلوم نیست، از دجله ببین النهرین درآمده شهر هاترا[۳] را گرفت (هاترا اسم یونانی الحضر است. این شهر به مسافت سه روز راه از موصل کنونی واقع بود و قلعه محکمی داشت. نویسندگان قرون اسلامی از عظمت این شهر چیزها نوشته‌اند. حالا خرابه‌ای است و خرابه‌های آن در طرف جنوب غربی موصل است).
بعد تراژان از فرات گذشته محل هیت[۴] را، که اکنون هم باین اسم نامیده می‌شود و معدن قیر دارد، تسخیر کرد و بلافاصله پس از آن ببابل رفت. در اینجاها هم مقاومتی نشد و بابل تاریخی، بی‌اینکه رومیها تیری اندازند، بدست آنها افتاد.
شهر مزبور در این زمان ابّهت سابق خود را دیگر نداشت، زیرا تحت الشعاع شهرهای جدیدی مانند سلوکیّه و تیسفون واقع شده بود. بعضی عقیده دارند، که
