برگه:Tarikh-e Iran-e Bastan.pdf/۲۹۹۹

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.

مخصوص نیز معلوم است چه ادارات وسیلۀ مرکزیت و ما بین شاه و ممالک تابعه واسطه بودند و اراده مرکز از این راه اجرا می‌شد این است که می‌بینیم دخول به ادارات برای هر طبقۀ ممکن نیست و برای دبیران شرائط مشکلی از حیث صفات شخصی و خانواده‌ای و معلومات و دانستن زبان فارسی (پهلوی) و خط و غیره مقرر است یکی از خصائص دورۀ ساسانی امتیاز قشون آن دوره بر قشون دوره‌های سابق است در اینجا باز برای روشن بودن مطلب مقایسه قشون ساسانی با قشون ایران در دوره‌های قبل لازم است.

قشون دوره هخامنشی به استثنای ده هزار نفر جاویدان چریکی بود و چنانکه دیدیم قشون هخامنشی در اواسط و اواخر آن دوره به جنگ تن‌به‌تن معتاد نبود در دوره اشکانی باز قشون چریکی و سواره‌نظام پارت در جنگ‌گریز ماهر بود ولی در مقابل پیاده‌نظام رومی نمی‌توانست مقاومت کند و نیز فنون محاصره را فاقد بود اما در این دوره قشون ایران مزایای دوره‌های سابق را دارا است یعنی سواره‌نظام ممتاز دارد-علاوه بر آن به جنگ تن‌به‌تن از زمان شاپور دوم معتاد شده و از علم محاصره نیز بهره‌مند است در این دوره چیزهائی دیده می‌شود که در دوره‌های دیگر نظیر آن را نمی‌یابیم: در جنگ غباد با رومیها بی‌لی‌زار سردار نامی روم از استقامت ایرانی‌ها و جنگ تن‌به‌تن آنها در حیرت می‌افتد-بهرام‌گور می‌خواهد با رومی‌ها صلح کند سپاهیان جاویدان راضی نمی‌شوند و تکلیف می‌کنند که یک دفعه دیگر جنگ کنند-ساخلوپترا تا آخرین نفر می‌میرد و تسلیم نمی‌شود-در شانزده جنگی که ایران با روم می‌کند چهار جنگ برای طرفین بی‌نتیجه است و اوضاع قبل از جنگ محفوظ می‌ماند در دروازه جنگ دیگر سه جنگ به بهره‌مندی رومی‌ها و نه جنگ به ظفریابی ایرانیها تمام می‌شود یعنی در هر چهار مرتبه جنگ یکی را ایران می‌بازد و سه جنگ را می‌برد در سرحدات شمال و شمال شرقی همیشه لشکر ایران در مقابل مردمان سلحشور صحراگرد قوی