نمیبود. لیکن آزادیخواهان بریش پهن و انبوه و دستار بزرگ او ارج گزاردند، و همان را برگزیده رختهای گرانبهای پاکیزه برایش خریدند و پول گزافی بکیسه‌اش ریختند، و پانوف را که از ایران بیرون رانده شده و اینزمان در قفقاز با آزادیخواهان ایرانی همدستی می‌نمود و دلسوزی‌های بسیاری نشان میداد بنام ترجمان همراه او گردانیده روانه کردند.
بدینسان مؤبد به پترسبورک رفت، و در آنجا خود را بنام شیخ میرزاعلی فرستاده ویژه علمای نجف شناسانیده، براهنمایی پانوف در یک میهمانخانه باشکوهی فرود آمد و با مردان سیاسی روس، بویژه با آزادیخواهان ایشان، بآمد و رفت و گفت و شنید پرداخت، و در روزنامه‌ها گفتارها نوشت که همه این کارها را پانوف بنام ترجمانی او میکرد. کم‌کم نام او به روزنامه‌ها افتاد. روسیان به جستجو پرداخته از ارفع‌الدوله درباره او پرسشهایی کردند. ارفع‌الدوله پاسخ فرستاد که در نجف چنان کسی نبوده است. از آنسوی روزنامه‌های انگلیسی درباره او بگفتگو پرداختند. تا چند هفته این گفتگوها در میان میبود تا روسیان دریافتند که نمایندگی او از نجف دروغست و همانا میخواسته‌اند او را بگیرند که پانوف آگاهش میگرداند، و او را در رخت ناشناسی براه‌آهنی نشانیده
پ ۲۶۲
صمصام‌السلطنه بختیاری
