برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۱۱۱

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۹۱

۱۸۰۴ میلادی (1219 ق.) بتخت امپراطری فرانسه نشست اندیشهٔ بسیار جسبورانه‌ای داشت که از راه ایران بهندوستان بتازد. خبر تاخت و تاز آقا محمد خان بگرجستان و تسخیر تفلیس و قتل عام و حریق آنجا بگوش او رسیده بود و تصور میکرد جانشین آقامخمدخان هم مانند او در میدانهای جنگ کامیاب خواهد شد.

در زمانی که ناپلئون درصدد شد از ایران در پیشرفت این نقشهٔ جسورانه یاری بخواهد فتحعلی شاه مشغول جنگ اول با روسیه بود که از ۱۸۰۳ م (۱۲۱۸ ق) تا ۸ شوال ۱۲۲۸ ق. (۱۲اکتبر ۱۸۱۳) بیش از ده سال دوام داشت. در نخستین مراحل این جنگ که فتحعلی شاه ناتوانی خود را در برابر الکساندر اول تسار روسیه حس کرد چون خبر جهانگیری ناپلئون اول و اختلاف او با تسار روسیه بوی رسیده بود درصدد شد از ناپلئون برای جنگ با روسیه یاری بخواهد. بهمین مقصود در ۱۲۱۹ ق. نامه ای بانشای پر از کنایه و استعارهٔ معمول آن زمان بناپلئون نوشت و ازو خواست در بهار آینده که وی بجنگ روسیه خواهد رفت ناپلئون هم از سوی خود بروسیه بتازد تا هر دو متفقاً دولت روسیه را بجای خود بنشانند.

این نامه که بناپلئون رسید وی را در اندیشهٔ دیرین اتحاد با ایران برای حملهٔ بهندوستان یاری کرد و درصدد شد با ایان رابطه بهم زند و سفیرانی بایران بفرستد. نخست آمده ژوبر[۱] را که خاورشناس جوانی بود مأمور کرد از راه ترکیه بایران بیاید و سپس آدژودان ژنرال رومیو[۲] را در پی او فرستاد. ژوبر در خاک عثمانی گرفتار و مدتی زندانی شد و بهمین جهة رومیو زودتر بایران رسید و نامه‌ای از ناپلئون برای فتحعلی شاه آورد که در ۳۰ مارس ۱۸۰۵ (سلخ ذی‌الحجهٔ ۱۲۱۹ ق.) از پاریس نوشته شده بود. ژوبر هم چون بایران رسید نامهٔ دیگری از ناپلئون به تاریخ ۱۶ فوریهٔ ۱۸۰۵ (۱۶ ذی‌القعدهٔ ۱۲۱۹ ق) همراه داشت.

فتحعلی شاه در ماه رمضان ۱۲۱۸ وارد جنگ با روسیه شد. نخست با غروری که از زمان غلبهٔ آقا محمد خان بر گرجستان در ذهن او جای گرفته بود بمیدان آمد ولی در اندک زمانی حس کرد که از عهده برنخواهد آمد و این بود که بناپلئون توسل یافت. دولت انگلستان هم که تازه ببسط منافع و نفوذ خود در هندوستان آغاز کرده بود در ایران منافع بسیار داشت و ناچار بود که پیشرفت روسیه را در ایران و نفوذ فرانسه را که خطرناک‌ترین رقیب خود میدید درین سرزمین مانع شود و درضمن از قوای ایران هم بکاهد تا نتواند در هندوستان و افغانستان از نفوذ معنوی خود بزیان انگلیسی بهره‌مند شود. بهمین جهة


  1. Amédée Jaubert
  2. Adjudant-Général Romieu