برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۲۱۱

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۱۷۹

قطع نظر از این مراتب هر بیعی را بهایی لازم و سزا و بر همهٔ دور و نزدیک ظاهر و هویداست که بهایی که در ازای این معاملهٔ ادعایی باولاد ارکلی خان و جواد خان رسیده همینست که گرگین خان پسر بزرگتر ارکلیخان از جام قهر ایشان شربت زهر چشیده و جواد خان حاکم گنجه از تیغ بیدادشان ساغر مرگ کشیده و بقیهٔ اولاد ایشان برخی در ولایات روس محبوس و بعضی دیگر از خانه و وطن و محل و مسکن نومید و مایوس معتکف این آستان شوکت مانوس‌اند اگرچه بعنایت‌الله و تابیده تیغ ستم سوز و خنجر برق‌افروز دلاوران فیروز در طی این دعوی برهانی قاطع و آیتی ساطعست و عنقریب جواب ادعای باطل و افترای بیحاصل ایشان را خواهد داد اما تمنی آنست که کارفرمایان آن دولت بملاحظهٔ موانست جانبین کیفیت این افترا و بطلان این ادعا را بر پیشکاران هر یک از سلاطین سکندر تمکین ممالک فرنگ که با امنای آن دولت رابطهٔ دوستی و الفت داشته باشند مکشوف دارند تا اولیای این حضرت در تلافی اعمال ایشان نزد فرمانفرمایان آفاق بجهت ستیزه‌جویی و نفاق و شکستن عهد ایتلاف و تجاوز از سنن اسلاف که مخالف سیر و سلوک دادگستری و منافی رسم و آیین شهریاران عدل پرورست منسوب نگردیده معلوم همگنان آید که مبادرت بخلاف از طرف ایشان بوده است و هرگاه امنای آن دولت را ممکن شود که درین باب از کارگزاران شهریاران با فرهنگ ممالک فرنگ که با ایشان الفتی دارند حجتی مسجل ممهور مبنی بر بطلان حجت ایشان صادر نموده ارسال نمایند نهایت محبت و وداد و غایت یکرنگی و اتحاد خواهد بود. ترقب از مخایل صفات و حامد اخلاق خسروانه چنانست که همه اوقات از بهارستان مودت و موالات رایحه بخش موافقت و مصافات بوده از رشحه فشانی نیسان خامهٔ دوستی ختامه طراوت‌افزای بوستان مطابقت و ولا گردند و بترسیل رسل و رسایل دوستانه مشید مبانی یگانگی و وداد و مشدد ارکان یکرنگی و اتحاد گردیده بنای موانست را محکم فرمایند. باقی پیوسته اعادی دولت جاوید مدت مقهور و رایت فیروزی آیت در معارک دشمن‌کشی مظفر و منصور باد.»

این نامه که سند بسیار جالبی از اوضاع آن زمانست پیداست که در سال ۱۲۱۹ قمری مطابق با ۱۸۰۴ میلادی یعنی همان سال اول نخستین جنگ ایران و روسیه نوشته شده است. درین جنگ فرمانده سپاه روسیه ژنرال تسیتسیانوف[۱] نام داشته که بازرس کل ارتش روسیه بوده است. کلمهٔ انسپکتور[۲] فرانسه در زبان روسی «اینسپکتور» خوانده می‌شود و ممکن است که در آن زمان عوام روسیه «اینشپکتور» تلفظ می‌کرده باشند و این کلمه در زبان عوام ایران «اشپختر» و حتی «اشپخدر» شده است و در


  1. Tsitsianof
  2. Inspecteur