برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۵۰

این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۳۸

درین هنگام سبزعلی نام که سابقا از غلامان او بود اما از او روی برگردانده و بشیخعلی خان پیوسته بود با محمدعلی آقای دولو برادر حسین خان و ده سوار دیگر بآنجا رسیدند و او را دیدند و بر وی حمله بردند و سرش را جدا کردند.

چون این خبر بمحمد خان قوانلو در استراباد رسید با آقا محمد خان پسر مهتر محمد حسن خان و حسین قلی خان پسر دومش و فرزندان دیگر او بگرگان رفت.

دربارهٔ سال کشته شدن محمد حسنخان در میان تاریخ نویسان اختلاف است: برخی در ۱۱۷۱ و برخی در ۱۱۷۲ نوشته‌اند و چون کسانی که مدت سرکشی او را عنوان سلطنت داده‌اند گویند نه سال پادشاهی کرد و وی در ۱۱۶۴ بنای طغیان راگذاشته است تاریخ ۱۱۷۳ یا لااقل ۱۱۷۲ به دست میاید و در هر صورت ۱۱۷۱ نادرست‌ترست.

پس ازکشته شدن محمدحسن‌خان سرش را جدا کرده و یکی از قاجارها آنرا در توبره‌ای گذاشته و نزد کریمخان که در آنموقع در طهران بوده آورده است. تاریخ‌نویسان دورهٔ قاجار می نویسند درین موقع کریمخان در میان دارالامارهٔ خود نشسته بود. در زاویهٔ شمال غریی حیاط معروف بگلستان در کاخ سلطتی طهران در سمت چب ساختمان معروف با طاق موزه فضای کوچکی هست موسوم به «خلوت کریمخانی» که از بناهای کریم‌خان زند است و ظاهراً وی در آن موقع درین محل بوده است. در هر صورت مینویسند که آن مرد قاجار نزدیک کریم خان آمد و سر را با همان توبره نزد او برد. پرسید چیست؟ گفت: سر محمد حسن خانست. کریم خان چون شنید از جای جست و هم چنان پای برهنه از نشیمن خود بزیر آمد و سر را از توبره درآورد و با دست خود بآب شست و مویش را شانه زد و گلاب افشاند و سوگواری کرد.

روز دیگر در تابوت گذاشت و خود پیاده تا دروازهٔ شهر از آن تشییع کرد و همهٔ بزرگان دربارش را هم بدان کار واداشت و بدین‌گونه آنرا در بقعهٔ شاهزاده عبدالعظیم در جنوب تهران به خاک سپردند.

فرزندان محمد حسن خان

محمد حسنخان نه پسر و دو دختر داشت: پسران بترتیب سن نخست آقا محمد خان که در ۱۱۵۵ ولادت یافته بود و در ۱۱۹۳ بنای تاخت و تاز را گذاشت و در ۱۲۰۹ در طهران بپادشاهی ایران نشست و در ۱۲۱۱ کشته شد. پس ازو حسینقلی خان که در ۱۱۶۴ ولادت یافته و در ۱۱۸۴ سرکشی کرد و در ۱۱۹۱ از جهان رفت و در استراباد بخاکش سپردند. حسینقلی خان پدر فتحعلی‌شاهست که چون نام جدش را داشت نخست در زمان ولیعهدی باو «باباخان» می‌گفتند. آقا محمدخان و حسینقلی خان هردو از یک مادر و از خواهر ولدخان