برگه:Tarikhe 500 Saleh Khouzestan.pdf/۲۵۰

این برگ هم‌سنجی شده‌است.

با تلمبه آب شیرین و پاک به آنجا رسانیده از گفته تیمس آوردیم که هزار تن استاد اروپایی و آمریکایی و پنج هزار کارگر هندی و سی هزار کارگر ایرانی در آنجا کار می‌کند اگر سوداگران و بازاریان را هم بشمار بیاوریم می‌توان گفت که از چهل و پنج تا پنجاه هزار مرد از غربی و شرقی در آنجا زندگانی می‌کنند.

در پاییز پارسال که من از شوشتر به تماشای آنجا رفتم شماره چاهها را فزون از صد چاه گفتند به تماشای کارخانه‌ها که رفتیم هرگونه ماشین‌ها و ابزارها از اروپا آورده و به کار انداخته‌اند نیز شرکت بیمارستانی برای کارگران و دیگران بنیاد نهاده که تماشای آن نیز کردیم.

آبادی دیگری که پدیده آمده جایی است بنام «درخزینه» در کنار رود کارون که از آنجا تا مسجدسلیمان ۳۶ میل انگلیس است بندر کشتی‌های شرکت اینجاست که هرچه با کشتی‌ها می‌آرند از آهن ابزار و ماشین و چیزهای دیگر در اینجا به خشکی درآورده با راه‌آهن به مسجدسلیمان می‌رسانند نیز کارخانه‌ای در اینجا دارند که آب را از کارون برداشته با تلمبه به مسجدسلیمان می‌رساند بازار کوچکی و برخی بنیادها نیز در آنجا برپا کرده‌اند.

آبادی دیگر در جنوب در خزینه در کنار رود کارون به دوری هفت یا هشت فرسنگ از آنجا «ملا ثانی» است که کارخانه‌ای برپا کرده و کارگرانی را از هندی و فارسی و تازی به کار گمارده‌اند نیز باغچه‌های قشنگی و یک میدانی پدید آورده‌اند خیابانی انداخته کناره‌های آن را با درخت‌های زیتون آراسته‌اند که راه آمدوشد اتومبیل‌ها میان آنهاست.