یکی از دوستان صمیمی من (آقای لورنس لاکهارت) مقاله سودمندی در زمینه جنگهاییکه ایرانیان در خلیج کردهاند نوشته و کنجکاوی و موشکافی فراوانی کرده و نسخهای از آنرا پیش از آنکه چاپش کنند برای من فرستاده.
همینکه خواندم دیدم بسی رنج برده و دریغ است این مقاله از نظر خوانندگان فارسیزبان نگذرد و اینست که آنرا در اینجا مینگارم:
میرزا مهدی وقایعنگار نادر در زمینه جنگهای ایرانیان در عمان میان سال ۱۷۳۷ و ۱۷۴۴ چندان خامهفرسایی نمیکند و شاید سبب این قضیه آن است که عمان نسبتا میدان جنگی از صف دوم بوده و نادر خودش بدانجا نرفته - فسائی هم در فارسنامه خودش چندان در این موضوع سخن نمیراند با آنکه محمدتقی خان شیرازی بیگلر بیگی فارس در این جنگها خیلی دست داشته است.
از سوی دیگر منابع عربی و اروپایی آگاهی فراوانی در این زمینه در بردارند - مهمترین سندی از اسناد معاصر سجلات نمایندگان شرکت هند شرقی در خلیج ایران میباشد و تا آنجا که من آگاه شدهام هیچیک از آنها که داستان این جنگها را نگاشتهاند از این نوشتها سودی نبردهاند ج. آتر که در برخی از آن مدت در بصرهاش گماشته بودند اشاراتی چند باین لشکرکشیها کرده و آن را در کتاب خود «سفری بترکیا و ایران»[۱] ذکر نموده ولی اطلاعاتش هم ناتمام است و هم درست و رسا نیست و البته شرحیکه کارستن نیبهر[۲] در جغرافیا و تاریخ عمان در کتاب خود[۳]