برگه:Tarikhe 500 Saleh Khouzestan.pdf/۴۱

این برگ هم‌سنجی شده‌است.

بود که در سی و شش سال نه تن پادشاه پیاپی آمده و رفتند و همواره بساط جنگ و کارزار برپا بود.

در نتیجه این سستی و ناتوانی ایران بود که شیخ اغلی صوفی بچه پانزده ساله[۱] گروهی از درویشان به پادشاهی برخاسته در اندک زمانی بر سراسر این سرزمین دست یافت.

باری این شورش‌ها زمینۀ شایسته‌ای بود که سید محسن مشعشع چهل و اند سال آسوده حکم راند و چون در برابر خود دشمن پافشاری نداشت بر شکوه و نیروی مشعشعیان بیش از پیش بیافزاید.

در زمان او سراسر جزایر و خوزستان و بصره و آن نواحی تا بیرون بغداد و بهبهان و کهکیلویه و بندرهای خلیج فارس و بختیاری و لرستان و پشتکوه بلکه به نوشتۀ سیدعلی کرمانشاهان نیز قلمرو مشعشعیان بود.

سیدعلی می‌نویسد در زمان سید محسن نخستین‌بار منتفج در نواحی بصره پیدا شدند و شیخ ایشان شیخ یحیی بن محمد اعمی بود و بر بصره دست یافتند سید محسن لشکر به آنجا برده یحیی را بکشت و با پسر او صلح کرده قرار داد پولی روزانه بپردازد.

چنانکه گفته‌ایم در این زمان بازار شیعیگری و سنی‌گری بسیار گرم بود و چون مشعشعیان نام شیعه بر روی خود داشتند فقهاء و مؤلفان شیعه روی بسوی آنان می‌آوردند بی‌آنکه پروای بدعت‌های چرکین آنان بکنند. سید محسن نیز دانش‌دوست بوده و مؤلفان را می‌نواخته.

این است که کتاب‌هایی بنام او نوشته شده. از جمله چون صدر الدین شیرازی حاشیه بر کتاب شرح تجرید بنام سلطان سنی عثمانی نوشته


  1. شاغه اعماعیل را در آغاز برخاستن خود «شیخ اغلی» می‌نامیدند.