چیزی که هست بنیاد این شادروان با کندن جوی مسرقان که نام پیشین رود گرگر است یک کار بیش نمیتواند بود بیشک شادروان را جز به جهت رود مسرقان بنیان نگذاردهاند. چه شادروان بندی بیش نیست و بند جز در برابر یک جوی سودمند نمیتواند بود از اینجا پیدا است که پدید آورنده جوی مسرقان با بنیاد گذارنده شادروان جز یکتن نبوده پس اینکه مورخان و جغرافینگاران باستان آنرا به نام اردشیر و این را بنام شاهپور نگاشتهاند درست نمیتواند بود مگر بگوئیم که کندن مسرقان را اردشیر آغاز کرده ولی چون در زندگی او به انجام نرسیده ساختن شادروان که بایستی پس از کنده شدن جوی آغاز شود به زمان پادشاهی شاپور بازمانده و این کار را او به انجام رسانیده.
این نکته را هم باید دانست که در زمان ساسانیان و در قرنهای نخستین اسلام شاخه شرقی کارون که گفتیم در آن زمان «مسرقان» مینامیدهاند چنانکه در کنار شوشتر از شاخه دیگر جدا میشده تا آخر خاک خوزستان جداگانه به دریا میریخته. بدینسان که از کنار شرقی شوشتر و میاناب گذشته در هفت یا هشت فرسنگی به شهر معروف عسکر مکرم[۱] رسیده و از میان آن شهر گذر کرده به روستائی که به نام خود آن رود «روستای مسرقان» نامیده میشده و دارای آبادیهای فراوان بوده میرسیده[۲] و از آنجا نیز گذشته به برابر اهواز
- ↑ عسکر مکرم که خود ایرانیان «لشکر مکرم» میخواندهاند در آنجا بوده که اکنون بند قیر نهاده با شوشتر هفت یا هشت فرسخ فاصله داشته اینکه در تذکره آن را در یک فرسخی شوشتر میگوید اشتباه است.
- ↑ اگر نوشته مستوفی را در نزهتالقلوب استوار بدانیم شهرکی هم به نام مسرقان در آن روستا برپا بوده.