تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، جلد اول/هیئت دولت آقای قوام‌السلطنه

تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، جلد اول از محمدتقی بهار
هیئت دولت آقای قوام‌السلطنه

۲۷ـ هیئت دولت آقای قوام‌السلطنه

بعد از ظهر روز ۱۴ جوزا (خرداد ۱۳۰۰) شمسی مطابق ۲۷ رمضان ۱۳۳۹ ده روز بعد از سقوط دولت نودروزهٔ سید، قوام‌السلطنه هیئت دولت خود را بقصر فرح‌آباد برده بشاه معرفی کرد:

قوام‌السلطنه : رئیس الوزرا و وزیر داخله.
محتشم‌السلطنه : وزیر امور خارجه.
سردار سپه : وزیر جنگ.
مستشارالدوله : وزیر مشاور.
ممتازالدوله : وزیر معارف و اوقاف.
دکتر مصدق‌السلطنه[۱] : وزیر مالیه.
مشارالسلطنه : وزیر پست و تلگراف.
عمیدالسلطنه : وزیر عدلیه.

ادیب‌السلطنه (سمیعی): وزیر فواید عامه وفلاحت و تجارت.

حکیم‌الدوله: وزیر صحیه وامور خیریه.

۲۲ ـ عکس هیئت دولت قوام‌السلطنه واحمد شاه

☆ ☆ ☆

دولت روز بعد از معرفی بیانیه‌ای که حاوی یک قسمت از برنامهٔ او بود انتشار داد، و ر مقدمه بسرعت افتتاح مجلس و لزوم توسعهٔ قوای نظامی اشاره کرد و روح برنامه چنین بود:

۱ـ توجه برفاه طبقهٔ سوم و رفع بیکاری و اصلاح حال زارع و توجه به بهبود امر فلاحت.

۲ـ براه انداختن بانک استقراضی (بانکی که دولت شوروی آنرا با کلیهٔ محاسباتش بایران واگذار کرده بود، بموجب معاهده) و کلیهٔ شعب آن در مرکز و ایالات بعنوان بانک دولتی ایران و تهیهٔ سرمایه از منابع داخلی.

۳ـ بکار انداختن معادن و سایر منابع ثروت بوسیلهٔ تأسیس شرکتها و تحصیل کار برای کارگران و سایر بیکاران.

۴ـ تهیهٔ منابع و اعتباراتی برای استقراض داخلی و تحصیل سرمایه‌های کافی برای تأسیسات ضروریهٔ مملکت.

۵ـ حذف مخارج غیرضروری برای افزایش مصارف جدید، تکمیل قوای نظامی و ایجاد موازنه و تعادل در بودجهٔ جمع و خرج مملکتی، که حتی‌الامکان کسر بودجهٔ مملکترا از منابع و استقراضات داخلی تأمین نماید.

۶ـ توسعهٔ معارف بوسیلهٔ دولت و توانگران که بمعارف کمک کنند.

۷ـ اصلاح عدلیه و نسخ کاپیتولاسیون.

۸ـ ایجاد تاسیسات صحی در ایالات و ولایات که فواید آن بطبقهٔ زارعین برسد.


  1. در آن تاریخ دکتر مصدق در خاک چهارمحال میهمان میرزا مرتضی قلیخان بختیاری بود و بتهران احضار شده اما هنوز نیامده بود.