تفسیرهای اصل پنجاه و ششم
رأی تفسیری شورای نگهبان
ویرایشتفسیر اول
ویرایششماره ۱۰۴۱۵۱ تاریخ ۶/۹/۱۳۷۵
شورای محترم نگهبان
همانگونه که استحضار دارند در بودجه کل کشور جهت ایجاد و یا توسعه فعالیتهای تولیدی بخشهای مختلف اقتصادی، اعتباراتی برای پرداخت قسمتی از کارمزد تسهیلات بانکی شرکتهای تعاونی و خصوصی منظور می‌گردد که از آن جمله‌بند (ب) تبصره (۳) و بند (هـ) تبصره (۶) و بند (۴) تبصره (۱۱) و تبصره‌های (۵۱) و (۵۲) بودجه کل کشور سال جاری است.
هم چنین در مورد مؤسسات غیردولتی که متصدی خدمات عمومی و عام‌المنفعه هستند و در عین حال جزء بخش دولتی اصل (۴۴) قانون اساسی و از مصادیق موضوعات اصل (۴۵) قانون اساسی محسوب نمی‌شوند از قبیل کمیته امداد امام ـ کمیته ملی المپیک ـ شهرداریها ـ هلال احمر ـ مدیریت حوزه علمیه قم ـ کتابخانه حضرت آیةاللهالعظمی‌مرعشی، قانونگذار اعتباراتی را در بودجه سالیانه منظور می‌نماید تا تداوم خدمات آنان میّسر گردد. بدین ترتیب این قبیل مؤسسات تعاونی، خصوصی و یا عمومی غیردولتی به اصطلاح از بودجه کل کشور استفاده می‌کنند.
اخیراً این توهّم ایجاد شده است که دیوان محاسبات کشور مکلف است به کلیه حسابهای این مؤسسات، هم در آن قسمت که از محل بودجه عمومی کل کشور تأمین شده است و هم قسمت‌های دیگر که مربوط به درآمدهای داخلی و موقوفات و هدایا و دیگر منابع باشد رسیدگی و حسابرسی نماید.
خواهشمند است با توجه به اصل (۹۸) قانون اساسی تفسیر فرمایند آیا اصل (۵۵) قانون اساسی ناظر به کلیه حسابها و هزینه‌های مؤسسات عمومی غیردولتی و مؤسسات خصوصی و تعاونی است که جزئی از اعتباراتشان از محل بودجه کل کشور تأمین می‌شود یا اینکه با توجه به دلالت عبارت «اعتبارات مصوب» در اصول (۵۳ و ۵۵) قانون اساسی، حسابهای این مؤسسات صرفاً در حدود اعتباراتی که در بودجه کل کشور برای آنان منظور شده و تخصیص یافته است مشمول رسیدگی دیوان محاسبات می‌باشد؟
اکبر هاشمی رفسنجانی _ رئیس جمهور
شماره ۱۱۱۶/۲۱/۷۵ تاریخ ۱۴/۹/۱۳۷۵
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
نامه شماره ۱۰۴۱۵۱ مورخ ۶/۹/۱۳۷۵ مبنی بر تفسیر اصل پنجاه و پنجم (۵۵) قانون اساسی در جلسه مورخ ۱۴/۹/۱۳۷۵ شورای نگهبان مطرح شد و نظر تفسیری شورا به شرح زیر اعلام می‌گردد:
«اصل پنجاه و پنجم (۵۵) قانون اساسی ناظر به اعتباراتی است که در بودجه کل کشور منظور شده و صلاحیت دیوان محاسبات در رسیدگی و حسابرسی محدود به همان موارد است.»
دبیر شورای نگهبان _ احمد جنتی
تفسیر دوم
ویرایششماره۳۹۵۲/۳۰/۸۲ ۲۵/۵/۱۳۸۲
جناب آقای دکتر رضا فرجی‌دانا
رئیس محترم دانشگاه تهران
عطف به نامه شماره ۱۴۶۳۷/۵۱ مورخ ۱۵/۵/۱۳۸۲ درخصوص شمول اصل ۵۵ قانون اساسی و صلاحیت دیوان محاسبات نسبت به رسیدگی و حسابرسی کلیه امور مالیاتی و حسابهای خارج از بودجه تخصیصی منجمله حساب هدایا و کمکهای مردمی، به اطلاع می‌رساند اصل مذکور در جلسه مورخ ۱۴/۹/۱۳۷۵ شورای نگهبان مطرح و منجر به نظریه تفسیری به شرح زیر شده است:
«اصل ۵۵ قانون اساسی ناظر به اعتباراتی است که در بودجه کل کشور منظور شده و صلاحیت دیوان محاسبات در رسیدگی و حسابرسی محدود به‌همان موارد است.»
قائم مقام دبیر شورای نگهبان ـ سیّدرضا زواره‌ای
شماره۱۴۶۳۷/۵۱ ۱۵/۵/۱۳۸۳
شورای محترم نگهبان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
احتراماً، به استحضار می‌رساند:
براساس اصل ۵۵ قانون اساسی، دیوان محاسبات مسئولیت رسیدگی و حسابرسی به‌کلیه حسابهای وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی را در رابطه با تفریغ بودجه بعهده دارد. شورای محترم نگهبان نیز در پاسخ به استفساریه شماره ۱۰۴۱۵۱ مورخ ۶/۹/۱۳۷۵ ریاست محترم جمهور وقت به شرح نظریه شماره ۱۵۱۶/۲۱ مورخ ۱۴/۹/۱۳۷۵ اعلام داشته است که «اصل ۵۵ قانون اساسی ناظر به اعتباراتی است که در بودجة کل کشور منظور شده و صلاحیت دیوان محاسبات در رسیدگی و حسابرسی محدود به همان موارد است.» علیرغم اصل ۵۵ قانون اساسی و نظریه تفسیری مذکور، دیوان محاسبات به استناد مواد دو و چهل و دو قانون دیوان محاسبات کشور مدعی است که مسئولیت رسیدگی و حسابرسی به کلیه امور مالی و حسابهای خارج از بودجه تخصیصی منجمله حساب هدایا و کمکهای مردمی را نیز بعهده دارد.
خواهشمند است با عنایت به مراتب فوق نظر شورای محترم نگهبان را در این خصوص اعلام فرمایند.
رئیس دانشگاه تهران ـ رضا فرجی‌دانا
منابع
ویرایشجستارهای وابسته
ویرایش- ↑ http://www.shora-gc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=GENERALTEXT&CategoryID=e2beada8-28bd-4ff4-a9f8-84d4ee0a2973&LayoutID=c7ce887a-48b8-4deb-a1b9-80ea8180295e
- ↑ http://law.dotic.ir/AIPLaw/lawhistoryview.do?reqCode=lawHistoryView&lawId=38162&isLaw=1 ، فقط با فایرفاکس باز کنید.
- ↑ http://law.dotic.ir/AIPLaw/lawview.do?reqCode=lawView&lawId=38162&isLaw=1 ، فقط با فایرفاکس باز کنید.
- ↑ لوح جامع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران، متن قانون اساسی