تقویم‌التواریخ/سده هفتم
جدول وقایع مائهٔ سابعه از تاریخ هجرت نبوی صلّی اللّه علیه و آله
۶۰۱: استیلای فرنگ بر استنبول، و انقطاع نصارای یونان بعد از جنگ بی پایان، و استیلای لشکر گرجی بر آذربایجان و مقتولی سردار ایشان، و استیلای محمد صامت بر حضار قسطنطنیه، ۱ و انهزام شریف قتاده در جنگ سالم امیر مدینه، و وفات شمیم حلی از نحات.
۶۰۲ : گرفتن اهل ختا، بلدهٔ ترمد را از خوارزمشاه، و تتابع غارت گرجیان در آذربایجان، و ابتدای فرقهٔ بنی ایوب در شام، و استیلای قطب الدین آیبک بر معظم ممالک هند، و وفات شهاب الدین غوری. ۲
۶۰۳ : استیلای فرنگ بر حمص، و شوکت خوارزم شاه، و استرداد کیخسرو سلجوقی حصار انطاکیه را از فرنگ بعد از محاصره و جنگ.
۶۰۴ : انهزام عسکر محمد خوارزم شاه در جنگ ختائیان در ماوراء النهر و اسیر شدن او، و استیلای ملک اوحد بر اخلاط، و انقراض دولت غوریه در خراسان و غزنه، و وفات علم الدین عبد الکریم عراقی از کبار علماء ۳، و ابن ساعاتی از شعراء.
۶۰۵ : گرفتن گرجیان، حصار ارجیش را با سیف، و استیلای علاء الدین محمد بر هرات و قتل‌عام کردن او اهل سمرقند را، و انهزام عسکر ختا از او در جنگ ماوراء النهر و اسیر شدن ملک ختا.
۶۰۶ : اسیر شدن ملک گرجی در اخلاط، و انهزام عدیدهٔ جیش ختا از خوارزم شاه در جنگ ماوراء النهر، و غلبهٔ چنگیز خان بر کوچلک خان ۴، و وفات امام فخر رازی، و ابو السعادات مبارک ابن اثیر جزری مؤلف جامع الاصول.
۶۰۷ : استیلای فرنگ بر سواحل دمیاط، و وفات ابن سکینه از مشایخ حدیث، و ابن طبرزد مسند عصر، ۱ و ابو موسی الجزولی از نحات، و الملک الاوحد الایوبی.
۶۰۸ : غارت شریف قتاده حجاج عراق را در منی، و انهزام کیخسرو در جنگ الاشکری حاکم الاشکر ۲ و مقتولی او، و وفات ابن حمدون، و ابن سناء الملک.
۶۰۹ : انهزام ناصر محمد صامت موحدی از اسپانیه در جنگ عظیم طلیطله المشهور به «وقعهٔ عقاب»، و استیلای کفار بر حصار بیاسه ۳ و انطاکیه، [و وفات علی بن حروف نحوی]. ۴
۶۱۰ : اسیر شدن خوارزم شاه در دست تاتار در جاسوسی و باز خلاص شدن او، و وفات ابن هبل بغدادی از اطباء، و سلطان مغرب ناصر محمد، و امام ابو الفتح ناصر بن عبد السید مطرزی.
۶۱۱ : استیلای عسکر خوارزمیان بر کرمان و مکران، و حج ملک الاعظم عیسی ۵، و بنای برکهٔ مشهورهٔ بلقیس در طریق حج.
۶۱۲ : استیلای عسکر گرج بر آذربایجان، و ملک مسعود بر یمن، و خوارزم شاه بر غزنه، و مقتولی منکلی در جبل فارس، و استرداد کیکاوس حصار انطاکیه را از فرنگ، و وفات عبد القادر رهاوی از حفاظ، و وجیه بن دهان.
۶۱۳ : انهزام روم از کیکاوس، و عسکر گرجی از عسکر سلطان شاه، و وفات ابو الیمن زید کندی، و محمد جاجرمی از فقهاء.
۶۱۴ : قصد بد کردن محمد خوارزم شاه خلیفهٔ بغداد را، و رسالت شیخ شهاب الدین، و جمعیت فرنگ در عین جالوت، و طغیان دجله، و عودت خوارزم شاه به جانب خراسان.
۶۱۵ : انهزام فرنگ از ملک الکامل در جنگ دمیاط ۱، و تخریب کردن ملک المعظم ۲ حصار بانیاس را، و ابتدای فتنهٔ چنگیزیه برای قتل خوارزم شاه به سبب قتل تجار و رسل، و ابتدای دولت بنی ایوب در شام، و مردن کیکاوس ملک قونیه، و ملک عادل صاحب مصر.
۶۱۶ : حرکت عسکر مغول از ترکستان و فرار خوارزم شاه به جانب همدان، و خرابی سور قدس با رأی ملک معظم، و استیلای فرنگ بر دمیاط بعد از محاصرهٔ طویله، و وفات ابو البقاء عکبری، و ابن شاس شیخ مالکیه، و شیخ مجد الدین بغدادی.
۶۱۷ : استیلای چنگیزیان بر جبل و آذربایجان با قتل و غارت و خرابی سمرقند و اکثر دیار کفار، و وفات شیخ عبد الله بوینی، و ابو المظفر عبد الرحیم سمنانی، و محمد خوارزم شاه در مازندران، و کیکاوس سلجوقی، و خواجه عبد الخالق غجدوانی.
۶۱۸ : انهزام جلال الدین خوارزمشاه در سند بعد از انهزام فرنگ و انکسار تولی خان در جنگ او، و انهزام فرنگ از ملک الکامل به زیادتی آب نیل در جنگ دمیاط و گرفتن حصار دمیاط را، و شهادت نجم الدین کبری از مشایخ، و قطب مصر (؟) در نیشابور.
۶۱۹ : بنای سور قونیه به مباشرت علاء الدین کیقباد سلجوقی، و ابتدای بنای سور ارزنجان، و وفات شیخ روزبهان بقلی در شیراز. ۳
۶۲۰ : انهزام عسکر دشت قبچاق و روس در جنگ متمادی چنگیزیان، و استیلای غیاث الدین میرشاه بر کرمان، و انهزام شریف حسن از ملک مسعود در مکه، و وفات موفق بن قدامه شیخ قدس، و بدیع الدین احمد قزوینی از کبار شافعیه، و یوسف بن یعقوب ملک مغرب.
۶۲۱ : استیلای جلال الدین بر آذربایجان و رفتن تاتار به فارس و قتل‌عام بقیهٔ سکان آن اقلیم بعد از تخریب دشت، و ظهور دولت لرکوچک در لرستان، و آل براق در کرمان، و رفتن سلیمان شاه از قیساوبامان (؟) و قوم عثمانیه به جانب روم.
۶۲۲ : استیلای جلال الدین بر بغداد و خرابی دقوق از او، ۱ و استیلای گرجیان بر آذربایجان و غلبهٔ خوارزم شاه در جنگ ایشان، و خلافت ظاهر بامر الله بعد از موت ناصر لدین الله، و انقراض بنی ایلدگز در آذربایجان، و وفات احمد بن یونس از کبار شافعیه.
۶۲۳ : استیلای کیقباد بر اطراف آمد و انهزام مسعود ارتقی، و استیلای جلال الدین خوارزم شاه بر فارس و کرمان، و وفات امام ابو القاسم عبد الکریم رافعی، و ظاهر بامر الله.
۶۲۴ : انهزام عسکر مغول از جلال الدین در جنگ اصفهان، و انهزام بکتاش خان از امرای مغول در جنگ چنگیز، و وفات چنگیز فتنه انگیز در رمضان، و ملک معظم ملک شام، و جوجی خان بن چنگیز خان ملک دشت قبچاق.
۶۲۵ : مصالحهٔ فرنگ به ملک الکامل برای قدس، و انتزاع صیدا، و انهزام جلال الدین در جنگ تاتار.
۶۲۶ : تسلیم کردن الکامل، قدس را به فرنگ و محاصرهٔ دمشق، و ظهور دولت بنی رسول بعد از انقراض بنی ایوب در یمن، و پادشاهی اوگتای ولد چنگیز، و وفات یاقوت بن عبد الله رومی ۲.
۶۲۷ : استیلای جلال الدین بر اخلاط و نهب و غارت او در بلاد اسلام و انهزامش در جنگ اشرف و کیقباد در آذربایجان، و گرفتن فرنگ جزیرهٔ میورقه ۳ را از موحدین، و وفات سراج الدین یوسف بن ابی بکر سکاکی صاحب المفتاح.
۶۲۸ : استیلای مغول بر مراغه و قتل‌عام سکان آن بلده، و انقراض دولت خوارزمیان در ماوراء النهر و خراسان به غیبت جلال الدین بعد از انهزام او در جنگ مغول، و وفات یحیی بن المعطی از نحات.
۶۲۹ : نزول تاتار به شهر زور و استعداد خلیفه، و رفتن اوگتای قا آن به تسخیر ختا، و غرقه شدن سلیمان شاه در معبر قلعهٔ جعبر ۱، و وفات جلال الدین خوارزم شاه، و موفق الدین عبد اللطیف بغدادی، و ابو بکر بن نقطه از حفاظ. ۲
۶۳۰ : گرفتن کامل حصار آمد را از مودود، ۳ و استیلای سلاجقهٔ روم بر رقه و رها و حران، و انقراض دولت بنی آق سنقر در موصل، و ظهور دولت بنی مرین در مغرب، و وفات ادریس بن یعقوب ملک اندلس، و عز الدین ابن اثیر جزری صاحب «کامل».
۶۳۱ : انهزام ملک کامل در جنگ علاء الدین ملک روم، و سلطنت بدر الدین لؤلؤ در موصل، و بنای مستنصریه در بغداد، و وفات سیف الدین آمدی، و محمد بن عمر قرطبی، و شیخ بهاء الدین ولد پدر مولانای روم.
۶۳۲ : وفات عمر بن الفارض، و شهاب الدین عمر سهروردی، و غانم مقدسی از کبار مشایخ، و ابن شداد الحلبی ۴ از علماء، و ابو حفص عمر اندکانی از کبار حنفیه.
۶۳۳ : گرفتن اسپانیه شهر قرطبه را از اهل اسلام، و انهزام عسکر مغول در جنگ اربیل، و خرابی حصار رها به دست کامل، و رفتن گیوگ ولد اوگتای به تسخیر دیار روس و بلغار، و وفات ابن دحیه عمر کلبی از حفاظ.
۶۳۴ : استیلای تاتار بر حصار اربیل و قتل‌عام اهل آن بلده، و وفات ابو الربیع کلاعی از حفاظ، و علاء الدین کیقباد سلجوقی.
۶۳۵ : وصول لشکر تاتار به دقوق ۵ و انهزام جیش بغداد، و گرفتن اسپانیه شهر بلنسیه ۱ را از اهل اسلام، و ابتدای طبقهٔ ثالثهٔ باوندیه و خروج حسام الدوله اردشیر، و شهادت اسماعیل بن محمد المعروف به کمال اصفهانی، و وفات سلطان مصر الکامل محمد.
۶۳۶ : آبادانی هرات با فرمان اوگتای قاآن، و وفات امام جمال الدین حصیری ۲ از کبار حنفیه.
۶۳۷ : استخلاص ملک ناصر داود ملک شام حصار قدس را از فرنگ، و وفات ابن الدبیثی از حفاظ، و ابن مستوفی الاربلی، و ضیاء الدین بن اثیر.
۶۳۸ : تسلیم کردن ملک صالح حصار شقیق ۳ را به فرنگ، و محبوسی عز الدین عبد السلام ۴ و ابن حاجب برای اعتراض، ۵ و ابتدای دولت آل چنگیز در ماوراء النهر، و وفات شیخ محیی الدین بن عربی، و جغتای خان بن چنگیز خان.
۶۳۹ : بنای قلعهٔ روضه در برابر مصر قدیم به حکم ملک صالح ایوبی برای اسکان غلامان اتراک و باعث شدن استیلای ترک بر مصر، و استیلای مغولان بر لاهور ۶ و مقتولی بهرام شاه، و وفات ابن یونس از فقهای موصل، و اوگتای قاآن.
۶۴۰ : خلافت مستعصم بعد از فوت مستنصر، و مردن قاضی افضل الدین محمد بن ناماوار خونجی ۷ صاحب الکشف.
۶۴۱ : استیلای کفار تاتار بر غالب بلاد روم بعد از انهزام کیخسرو در جنگ ارزنجان، و وفات شیخ رضی الدین علی بابا از کبار مشایخ قزوین.
۶۴۲ : انهزام ملک صالح ملک دمشق در جنگ ملک صالح ایوبی در عسقلان ۱ و اسیر شدن ملک فرنگ حاکم قدس در آن جنگ، و استرداد صالح قدس را بعد از آن، و پادشاهی گیوگ خان و شوکت قسیسان به سبب آن، و وفات شمس الائمه [محمد بن]محمد بن عبد الستار کردری از کبار حنفیه.
۶۴۳ : محاصرهٔ خوارزمیان حصار دمشق را پنج ماه، و پاره شدن پیراهن کعبه از بادهای تند، و وفات ابن صلاح شهرزوری، و علم الدین سخاوی، و ضیاء الدین مقدسی، و ابن النجار بغدادی، و ابن یعیش (بعیش) عوفی.
۶۴۴ : انهزام عسکر خوارزمیان از عسکر دمشق و ترکمان در جنگ بحیرهٔ حمص و مقتولی برکه خان سر عسکر خوارزم، و انقراض دولت ایوبیه در دمشق، و ظهور دولت ملوک کرت در خراسان، و وفات غیاث الدین کیخسرو سلجوقی.
۶۴۵ : استرداد مسلمانان، عسقلان و طبریه را از فرنگ، و وفات ابو علی عمر شلوبینی از نحات، و محمد بن محمد حسام الدین اخسیکتی صاحب المنتخب، و امام علاء الدین زاهد.
۶۴۶ : مقتولی علی معتضد موحدی در محاصرهٔ تلمسان، و وفات ابن بیطار مالقی، و ابن حاجب مالکی، و علی بن جابر نحوی، و جمال الدین قفطی وزیر، و محمد بن هشام الحصری (خضراوی) ازنحات، [و وفات شمس تبریزی]. ۲
۶۴۷ : انهزام فرنگ از اهل مصر در جنگ منصوره، و مستولی شدن کفار بر حصار دمیاط، و غارت کردن تاتار اطراف عراق را، و ظهور دولت الوغ خانیه در هند، و وفات ملک صالح ایوب.
۶۴۸ : اسیر شدن قرال فرانسه با بیست هزار کفار بعد از انهزام فرنگ در جنگ منصوره و استرداد حصار دمیاط از فرنگ، و انهزام عسکر مصر از عسکر شام در جنگ عباسیه، و مقتولی توران شاه آخر ایوبیه در مصر، ۱ و پادشاهی منگو قاآن.
۶۴۹ : ابتدای ظهور اتراک در مصر، و تولیت شجر الدر زوجهٔ ملک صالح و استقلال ملک المعز اول ملوک اتراک بعد از تزویج شجر الدر، و وفات محمد بن عمرون شارح مفصل ۲.
۶۵۰ : وصول مغول به دیار بکر با نهب و غارت، و وفات امام صغانی، و سعد الدین حموی از کبار مشایخ.
۶۵۱ : بنای بلدهٔ باغچه سرای به حکم باتوبن جوجی خان، ۳ و وفات امام کمال الدین ابن ملکانی (الوندکانی)، و ابو العباس احمد المعروف به ابن الحاج اشبیلی صاحب المؤلفات. ۴
۶۵۲ : انقراض دولت بنی ایوب در مصر به مخلوعی اشرف موسی، و استقلال اتراک به سلطنت معز آیبک، و وفات عبد الحمید خسروشاه، و صدر الدین محمد بن عباد خلاطی صاحب تلخیص الجامع، و امام بکبرس از امراء.
۶۵۳ : استرداد یونانیان روم شهر قسطنطنیه را از فرنگ، و انهزام عسکر مرتضی عمر موحدی در محاصرهٔ فاس از مغلطهٔ اسب سرکش، و پادشاهی برکه خان بعد از موت باتو در دشت، و ابتدای دولت چنگیزیان در خراسان و در دشت قبچاق.
۶۵۴ : ظهور آتش سرخ در نواحی مدینهٔ منوره، و غرق بغداد بعد از طغیان دجله، و حریق مسجد رسول صلّی اللّه علیه و اله، و استیلای هولاگو بر حصار الموت و ری، و انقراض دولت ملاحده در قهستان، و وصول مغول به روم، و وفات نجم دایه، و سبط ابن الجوزی.
۶۵۵ : مردن منگو قاآن، و سلطنت منصور ترکی بعد از مقتولی معز، و آمدن ایلچیان هولاگو به بغداد، و فتنهٔ عظیمه در بین شیعه و سنیان در بغداد، و وفات ابن باطیش از شافعیه، و ابو المؤید محمد بن محمود خوارزمی.
۶۵۶ : استیلای هولاگو بر عراق در محرم و انقراض آل عباس به مقتولی مستعصم خلیفه و اکثر اهل بغداد، و وفات ابو العباس احمد بن فرح قرطبی، و زکی الدین عبد العظیم منذری از حفاظ، و ابو الحسن شاذلی، و ابن علقمی وزیر.
۶۵۷ : نزول هولاگو بر آمد، و رفتن عسکر مغول به تسخیر قلاع شبانکاره به اغوای اتابک ابو بکر بن سعد، و خرابی بلدهٔ ایج بعد از مقتولی مظفر الدین محمد شبانکاره‌ای، [و رفتن عسکر مغول به تسخیر قلاع ماردین و رها و بیرة الفرات]، ۱ و پادشاهی مظفر قدوز بعد از خلع منصور علی.
۶۵۸ : وصول هولاگو به حلب با نهب و غارت و مقتولی اکثر اهل حلب و حماه و حمص، و انهزام کتبوقا سرعسکر هولاگو از ملک المظفر سلطان مصر در جنگ عین جالوت، و پادشاهی بیبرس و قبلای قاآن و بنای خان بالغ به حکم او، ۲ و وفات ابن امین الدوله.
۶۵۹ : رجوع تاتار به غارت حلب و حماه و انهزام ایشان بار دیگر در جنگ حمص، و ثبوت نسب مستنصر احمد عباسی و بیعت اعیان برای خلافت، و ابتدای دولت عباسیه در مصر، و وفات سعید بن مطهر باخرزی.
۶۶۰ : گرفتن تاتار حصار موصل را به خدعه و مقتولی اهل بلد، و انهزام مستنصر احمد عباسی از قرابغا در جنگ انبار و غیبت او، و وفات عز الدین بن عبد السلام، و کمال الدین ابو حفص عمر بن عدیم مورخ حلب.
۶۶۱ : انهزام هولاگو از برکه خان در جنگ دشت، و انقراض دولت بنی ایوب در حمص، و آل سلغر در فارس و کرمان، و وفات عبد الرزاق رسعنی ۱ المفسر و امام شهاب الدین فضل الله توربشتی.
۶۶۲ : تعیین قضات مذاهب اربعه در مصر به حکم ملک ظاهر بیبرس.
۶۶۳ : انهزام کفار اسپانیه در جنگ ابن احمر از ملوک طوایف و اسیر شدن قرال با دو هزار کافر، و استرداد سلطان مصر حصار قیساریه و ارسوف را از فرنگ، و وفات هولاگو و پادشاهی اباقا.
۶۶۴ : انهزام اباقا از برکه خان در جنگ دشت، و استرداد ملک طاهر حصار صفد و طرابلس را از فرنگ، و مقتولی سلیمان بن کیخسرو سلجوقی به حکم اباقا ۲.
۶۶۵ : وفات ابو شامه عبد الرحمن مورخ شام، و شیخ اسماعیل کورانی، و برکه خان در دشت، و سلطان مغرب عمر القیسی.
۶۶۶ : گرفتن بیبرس سلطان مصر حصار انطاکیه و یافا را با سیف و قلعهٔ شقیق ۳ را با امان، و وفات کیقباد سلجوقی، ۴ و امام حمید الدین علی ضریر از کبار حنفیه.
۶۶۷ : انقراض دولت موحدین در مغرب، و وفات ابن رفیق در عبد از کبار شافعیه.
۶۶۸ : انهزام عسکر غیاث الدین براق خان از عسکر اباقا در جنگ هرات، و اختلاف حال اولاد جغتای، و استیلای یعقوب مرینی بر مراکش، [و حج ملک ظاهر بیبرس، و وفات احمد بن عبد الدایم از مشایخ حدیث]. ۵
۶۶۹ : استرداد سلطان مصر، حصن اکراد و عکا را از فرنگ، و غرقه شدن دمشق از طغیان انهار، و مقتولی ادریس بن قتاده در جنگ ابونمی شریف، و وفات شیخ عبد الحق ابن سبعین از مشایخ مرسیه، و ابن عصفور از نحات اشبیلیه.
۶۷۰ : خراب شدن حران از غارت تاتار، و عقد مجلس ثبوت خلافت حاکم احمد عباسی، و تقلید سلطنت ملک ظاهر در مصر، و وفات عبد الرحیم بن یونس از شافعیه.
۶۷۱ : انهزام مغول از سلطان مصر در جنگ محاصرهٔ بیره جک، و استیلای محمود قلهاتی به جزیرهٔ هرمز و ابتدای دولت او، و وفات شیخ صدر الدین محمد بن اسحاق قونوی از کبار مشایخ، و امام علم الدین قاسم لورقی.
۶۷۲ : انقراض دولت بنی عبد المؤمن در مغرب، ۱ و وفات جمال الدین محمد بن مالک از نحات، و خواجه نصیر الدین محمد طوسی از مشاهیر جهان، و سراج الدین محمود ارموی قاضی قونیه از کبار علماء، و جلال الدین محمد بلخی المعروف به ملا خداوندگار در قونیه.
۶۷۳ : وفات امام منصور بن سلیم از حفاظ، و امام ابو الحسن علی بن سعید مغربی مورخ مشهور، و خواجه عماد فقیه از کبار شعرای فرس در کرمان. ۲
۶۷۴ : وفات تاج الدین علی بن انجب بن ساعی مورخ مشهور در بغداد.
۶۷۵ : انهزام معین الدین سردار مغول از ملک ظاهر در جنگ البستان ۳، و انهزام رومیان در جنگ اباقا، [و وفات شهاب تلعفری از شعراء] ۴، و سیدی احمد بدوی.
۶۷۶ : سلطنت ملک السعید محمد برکه بعد از موت پدرش ظاهر بیبرس، و مقتولی معین الدین پروانه به حکم اباقا، و وفات ملک شمس الدین کرت، و اسماعیل حضرمی از کبار علمای یمن.
۶۷۷ : وفات ابو موسی عیسی الجزولی از کبار نحات.
۶۷۸ : سلطنت منصور قلاوون بعد از وفات سعید، و خلع سلامش، و وفات شمس الدین محمد بن محمود اصفهانی شارح محصول.
۶۷۹ : وفات تقی الدین منصور بن فلاح یمنی صاحب مغنی در نحو.
۶۸۰ : انهزام منگو تمر سرعسکر مغول از سلطان مصر در جنگ حمص، و مردن اباقا پادشاه مغول، و استیلای رکن الدین غوری بر قندهار، و وفات احمد بن یوسف کواشی المفسر، و ارطغرل غازی جد آل عثمان در خطهٔ بید با روایت تاج التواریخ.
۶۸۱ : دخول علامهٔ شیرازی به مصر با رسالت از طرف احمد بن هولاگو، و وفات شمس الدین احمد بن خلکان المورخ؛ و منگو تمر سر عسکر مغول، و امام ابو المحامد محمود لؤلؤ شارح منظومه ۱، [و حسین بن ایاز نحوی صاحب قواعد].
۶۸۲ : سیل عظیم و غرقهٔ دمشق، و انهزام ارغون بن اباقا از سلطان احمد در جنگ آذربایجان، و مقتولی کیخسرو سلجوقی به حکم او، و پادشاهی مسعود بن کیکاوس به حکم ارغون در سال آینده.
۶۸۳ : مقتولی سلطان مغول احمد بن هولاگو، و علاء الدین عطاملک الوزیر، و پادشاهی ارغون، و وفات ابو الفضل عبد الله الموصلی صاحب المختار، و ناصر الدین احمد بن منیر اسکندری، و مقتولی شمس الدین محمد صاحب دیوان وزیر مغول.
۶۸۴ : استرداد قلاوون حصن مرقب را، و وفات محمد برهان الدین نسفی، و امام رضی الدین محمد استرابادی شارح کافیه، و شهاب الدین احمد قرافی از کبار علمای مصر.
۶۸۵ : وفات علامه ناصر الدین عبد الله بن عمر المعروف بالقاضی البیضاوی.
۶۸۶ : وفات محمد بدر الدین بن جمال الدین بن مالک از کبار نحات، و شیخ ابو العباس احمد بن عمر مرسی خلیفهٔ شیخ شاذلی.
۶۸۷ : ولادت سلطان اورخان، و انهزام کفار از عثمان غازی در جنگ ایبه کول و شهادت کوند زال و فتح قره حصار، و وفات علی قرشی صاحب موجز شیخ اطباء در مصر.
۶۸۸ : انقراض ملوک شبانکاره در فارس، و استرداد قلاوون حصار طرابلس را با سیف و هدم حصار برای قطع طمع کفار، و تشریف سلجوقیان، عثمان غازی را به طبل و علم و منشور ایالت و استیلای او بر کوپری حصار، و وفات شمس الدین محمود اصفهانی ۱.
۶۸۹ : سلطنت ملک اشرف بعد از موت قلاوون، و انقراض دولت الوغ خانیه، و ظهور دولت فیروز شاهی در هند.
۶۹۰ : عمارت قلعهٔ حلب به حکم اشرف خلیل، و پادشاهی گیخاتو، و استرداد اشرف، حصن عکا را و هدم حصار مزبور، و فرار کفار از صیدا، و انقطاع کفار لئام از سواحل شام، و وفات حکیم سویدی رئیس اطباء، و سلامش بن طاهر سلطان مصر، ۲ و ارغون بن اباقا.
۶۹۱ : انقراض دولت بنی ایوب در حلب، ۳ و فتح قلعة الروم در کنار فرات از ارمنیان به دست اشرف خلیل، و وفات جلال الدین عمر خبازی صاحب مغنی، و مصلح الدین شیرازی المعروف به شیخ سعدی. ۴
۶۹۲ : ظهور آتشی بار دیگر در حوالی مدینهٔ مشرفه، و انقراض دولت چنگیزیه در توران، و وفات قاضی فاضل محیی الدین ابن عبد الظاهر ادیب مصر.
۶۹۳ : سلطنت کتبوغا بعد از موت ملک ناصر محمد و اشرف خلیل، و انقراض دولت اتابکان کوچک از لرستان، و ظهور «چاو» به جای درهم و دینار از ورق مربع برای ضرورت، و اشراف گیخاتو بر ایران، [و وفات محمد خوئی از کبار شافعیه]. ۱
۶۹۴ : قلت آب نیل و غلای مفرط در مصر، و پادشاهی تیمور قاآن بعد از وفات قبلا، و جلوس بایدوخان بعد از مقتولی گیخاتو، و پادشاهی غازان خان بعد از انهزام و مقتولی بایدو، و وفات محب الدین طبری شیخ حرم مکه، و احمد بن علی ساعاتی صاحب المجمع، و اسلام مغولان.
۶۹۵ : غلای مفرط در مصر و شام، و مقتولی فیروز شاه ملک هند در اگره، ۲ و وفات سراج الدین وراق ادیب مصر، و ابو هلال حسن عسکری از ادباء ۳.
۶۹۶ : انقراض دولت اتابکان یزد از فروع کاکویه، و پادشاهی منصور لاچین بعد از خلع کتبوغا ۴ در مصر.
۶۹۷ : طرح بنای شنب غازان در تبریز، و پادشاهی علاء الدین کیقباد به حکم غازان، و وفات ابن واصل حموی، و ظهیر الدین علی بن محمد کازرونی مورخ بغداد، ۵ و شیخ اوحدی ناظم جام جم در اصفهان، و غیاث الدین مسعود.
۶۹۸ : سلطنت ملک ناصر محمد بعد از مقتولی منصور لاچین، و انهزام کفار در وقعهٔ سور نیلوفر بنت تکفور بعد از انحصار، و وفات ابن نحاس از نحات، و ابن نقیب مقدسی، و المظفر محمود آخر ملوک حماه ۶، و یاقوت المستعصمی از خطاطین مشهور و کتاب.
۶۹۹ : انهزام ملک ناصر پادشاه مصر در جنگ سلطان مغول غازان خان در میان حمص و سلامیه، ۷ و استیلای غازان بر بلاد شام، و ظهور دولت آل عثمان در روم، [و انقراض دولت سلجوقیه]، ۸ و فتح بیکه جک و اینه کول [به دست عثمان خان خواندگار]. ۱
و وفات ابو العباس احمد بن فرح اشبیلی.
۷۰۰ : ابتدای نماز جمعه در مصر با فرمان محمد بن قلاوون، و هجوم غازان خان بر شام، و ظهور دولت آل قرامان بعد از انقراض اتابکان بزرگ در لرستان (؟) و وفات علاء الدین اسود شارح وقایه در ازنیق.