مذاکرات مجلس شورای اسلامی/دورهٔ ۱/جلسهٔ ۲۱

مجلس شورای اسلامی دوره ۱ جلسه ۲۱

رئیس جلسه: اکبر هاشمی رفسنجانی

تاریخ: ۱۳۵۹/۰۴/۳۱

شماره روزنامه رسمی: ۱۰۹۹۸

زمان: ۰۹:۲۰ تا ۱۳:۱۵

اعلام رسمیت جلسه و تلاوت آیاتی از کلام الله محید

رئیس- بسم الله الرحمن الرحیم . جلسه رسمی است چند آیه از کلام الله مجید تلاوت می شود .

اعوذبالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

فما اوتیتم من شیئی فمتاع الحیوه الدنیا و ما عندالله خیر وابقی للذین آمنوا و علی ربهم یتوکلون . والذین یجتنبون کبائر الائم و الفواحش و اذا ما غضبوا هم یغفرون . والذین استجابوالربهم و اقاموا الصلوه و امرهم شوری بینهم و مما رزقناهم ینفقون . والذین اذا اصابهم البغی هم ینتصرون . ( صدق الله العلی العظیم ) ( اللهم صل علی محمد و آل محمد ) .

رئیس- دستور جلسه توسط آقای الویری خوانده میشود .

الویری ( منشی ) – بسم الله الرحمن الرحیم . دستور جلسه روز سه شنبه ۳۱ تیرماه ۱۳۵۹ بشرح زیر است .

۱- قرائت مواد ۶۱ و ۶۲ آئین نامه داخلی برای نطقهای قبل از دستور

۲- طرح پیشنهادی نمایندگان راجع به تعیین نام مجلس

۳- ادای سوگند بوسیله رئیس جمهور

۴- قرعه کشی برای شعب و کمیسیونها ، از جمله کمیسیون خارجه جهت اخذ تصمیم اعزام نمایندگان به سفارتخانه ها .

۵- مراسم تحلیف آقای حسن بهروز به از حوزه انتخابیه کلبیر .

رئیس- اسامی سخنرانان قبل از دستور اعلام کنید که برای صحبت تشریف بیاورند .

۲==بیانات قبل از دستور آقایان عطاء الله مهاجرانی ، موسوی خوئینی ها ، فدائی .==

الویری – اول نوبت آقای عطاء الله مهاجرانی است .

رئیس- امروز ده دقیقه وقت برای سخنرانی قبل از دستور در نظر گرفته ایم .

عطاء الله مهاجرانی

بسم الله الرحمن الرحیم و اباء نستعین و العاقبه لاهل التقوی و الیقین . پیامهای اخیر امام را همه شنیده ایم به تصور من پیامهای اخیر امام انقلاب سوم است . انقلاب اول شکسته شدن نظام استبدادی شاهنشاهی بود که نمودش را در ۲۲ بهمن دیدیم . انقلاب دوم اشغال لانه جاسوسی آمریکا توسط برادران مسلمان پیرو خط امام بود که به تعبیر امام انقلابی بزرگتر آغاز شد انقلابی بزرگتر از انقلاب اول و انقلاب سوم هم انقلاب فرهنگی بود که این سخنهای اخیر امام در واقع تجلی روح انقلاب در پیکره جمهوری اسلامی است . اما دو نکته را در ارتباط با پیامهای اخیر امام نباید فراموش کرد و آن این است که در اولین پیامی که در واقع فریاد دغدغه ها و نگرانیهای امام بود ، این بود که مملکت ما باز مملکتی شاهنشاهی است . با این وضع و نحوه کارها و با این نحوه برخوردها مع الاسف بگمان من برخوردی که با پیام امام توسط مسوولین شد اتفاقا برخوردی شاهنشاهی بود یعنی دوباره مسوولین شروع کردند باینکه بگویند بله بایستی تصفیه شود و دوباره سروصداها و فریادها بلند شد و بعد هم آنطور که دیروز هم گفته شد توجه به یک نکته خاصی از پیام امام که مساله تصفیه آنهم در لباس حجاب بود که بحق هم بود ولی نه تمام پیام امام این بود و مثل اینکه این همواره تکرار شده است که یا حسره علی العباد مایاتیهم من رسول الا کانوا به یستهزون . و ما امیدوار هستیم که مسوولان دولتی در آینده چون مسوولان دولتی این روزها روزهای آخرشان است همانطور که امام هم مطرح کردند آن صفات مورد نظر امام را که صفات انقلاب است داشته باشند ولی مع الوصف مسائل را بایستی حتما مطرح کرد . نکته دومی هست و آن این است که در صحبتهائی که تا بحال میشد دولت موقت همیشه تحت نشان همه ایرادها و اعتراضها بود در عین حالی که این بحق است و همانطور که بارها و بارها مطرح شده دولت موقت نقشی مهم در همه نابسامانیها و رکودها داشته اما واقعیت این است که این یک روی سکه است برادران ما که در شورای انقلاب هم بودند که روی دیگر سکه هستند که اینها را بایستی با توجه به آن انصاف اسلامی که هست اعدلوا هواقرب للتقوی . آن برادران هم بالاخص از ۱۵ آبان باین طرف که مسوولیت مستقیم مملکت را در دست داشتند بپذیرند که کم کاریها با بدکاریها فقط و فقط در انحصار دولت موقت نبوده است . نکته سوم این است که در رابطه با پیام امام ملی گرائی را به شکلی که دارند مطرح می کنند بایستی به نکته ظرفی دقت کرد و آن این است که ملی گراها را به دو دسته بایستی تقسیم کنیم عده ای هستند که اصالت و مبنا را به ملیت داده اند که اینها همانهائی هستند که به تعبیر امام ما از آنها سیلی خورده ایم و اینها بایستی گم بشوند اما گروه دیگری هستند که مبنای حرکت و توجه آنها اسلام بوده منتها به ایران هم متوجه بوده اند ما قبول داریم که ما جعل الله لزجل من قلبین فی جوفه اما قبول

هم داریم که ما مسلمان هستیم ودر عین حال که اسلام برای ما مبنا است وهر راهی وهر کاری وهر تصمیمی با مسلمان بودن ما مصداق پیدا می کند اماما ایرانی هستیم وبرادران توجه کنند به کسانی که درهر حال در مبارزه ها صداقت خودشان را نشان داده اند آنها را درنقدها یک کاسه نکنند ومطلب سوم که دیروز هم مطرح شد در رابطه با ارسال نمایندگان مجلس به خارج از کشور است . وقتی ما کارهای وزارت خارجه را تک تک بررسی می کنیم و مجموعه اش را هم درنظر می گیریم متاسفانه با حسرت بسیار زیادی میشود گفت که وضعیت سیاست خارجی ما وضعی بسیار بسیار اسف انگیز داشته است توضیح اینکه تک تک برخورد های امورخارجه ما و سیاست خارجی ما را وقتی در نظر می گیریم مثل برخوردش با مساله گروگانها ، مثل اینکه این نحوه برخورد وزارت خارچه هیچ شباهتی نه با انقلاب دارد ونه با اسلام برای اینکه مشخص تر صحبت کنیم این دو مطلب رامن از امام وازحضرت آیت الله منتظری نقل می کنم ، امام درهمین پیام اخیرشان مطرح میکنند که وزارت خارچه عریض و طویل است واینهمه پول که خرج سفارت خانه ها می شود اگر بنا باشد درآن کشورها به ایران ما به انقلاب ما وبه رهبر ما حمله کنند و چهره پاک و تابناک رهبر انقلاب را کریه نشان دهند اگر بنا است این سفارتخانه ها دفاع نکنند در این سفارتخانه ها را ببندید یک سفیر ویک کاردار برای چه حقوقی می گیرد ؟ اگر این سفارتخانه ها را نداشته باشیم والله بهتر است دولت انقلابی باید اداره اش بدست افراد انقلابی باشد وافراد انقلابی آنهائی نیستند که بروند خدمت امام و بگویند بله ، بله ، بله و معذلک همان کارهای سابق خودشان را انجام دهند .این مطالب را درنماز جمعه ۱۳ تیر مطرح کردند وبعد هم این نکته را متذکر شدند که مشکل ما مشکل آدمهای عوضی است نه آرمهای عوضی وبا ذکر این نکته که بودجه وزارت خارجه ما درسال پنجاه و نه ۴۷۰ میلیون تومان است با دقت باین مساله که وزارت خارجه حتی یکریال هم درآمد اختصاصی ندارد وتمامی بودجه اش از بودجه بیت المال مصرف می شود که چگونگی مصرفش را بارها گفته ام فقط بعضی ها یش را من تذکر می دهم وقتی برخورد وزارت خارجه را با مساله گروگانها ما می بینیم وبعدا دقیقا دقت شد همه مردم که پایه انقلاب هستند با توجه به رهبری امام وروح انقلاب که اسلام هست برخورد مردم را شما با جریان اشغال لانه جاسوسی دیدید وبعدا دیدید که این بچه ها متهم شدند به توده ای بودن ، متهم شدند به ضد انقلابی بودن واین بچه ها متهم شدند به توده ای بودن و کمونیست بودن برچسبی شده برای فرار کردن از بن بست هائی که مسوولین درش گیر می کنند مگر نه اینکه کسانیکه سفارت ایران در پاریس راهم اشغال کرده بودند دوباره متهم شدند بهمین مساله ، مگر نه اینکه آنهائیکه به خانه بختیار حمله کردند وکسانیکه آنها را می شناسند صداقت وایثار وپاکبازی آنها را تایید می کنند بازهم متهم شدند به کمونیست بودن یا توده ای بودن واین با توجه باین است که وزیر خارجه این را خوب میداند که ریشه های فاسد حزب توده در فریب وفاجعه همواره بوده و میوه ممنوعه اش هم همان دروغ بزرگ حزب توده دراین زمان است که میگوید درخط امام است وبعد با این برچسب این امکان را پیدا میکند که برادران ما را باین اشکال متهم کنند که البته دررابطه بامساله گروگانها بعنوان جمله معترضه این را هم باید گفت که این سکه ای که فعلا گروگانها بعنوان جمله معترضه این راهم باید گفت که این سکه ای که فعلا رواج پیدا کرده که یک روی سکه این است که آقای علی تهرانی مطرح کردند که گروگانها باید آزاد بشوند و روی دیگر سکه هم مدنی است که ان حرف را زده وهر دو روی سکه بنظرمن براساس این است که برخورد آقای علی تهرانی که باعتقاد من مجسمه منیت هستند نه مجسه علم امام اگر هم علمی باشد علم فلسفه هست واین علم حجاب اکبر است وآن طرف هم که مجسمه قلدری و تعفن هست که مدنی باشد که بحمدالله پایش را درمجلس نخواهد گذاشت .

رئیس- شما یک دقیقه دیگر وقتتان تمام میشود .

مهاجرانی – ومطلب بعدی مساله برخورد امورخارجه با پاکستان است و کنفرانس ژنو وقبلش هم کنفرانس اسلام آباد را که دیدیم وبعد داریم می بینیم که مردم پاکستان چه حورحرکت می کنند ، تیم میلیون نفر شیعیان چه جور حرکت می کنند وفریاد میزنند که حکومت آنها حکومت ضد اسلامی است وحتی روحانیون و شیعیانی که دراین اعتراضها واعتصابها نقش تام دارند روبرو شدند با سیاست خارجی ما که بجای اینکه توجه اش به ملتها باشد بجای اینکه توجهش براساس صدور انقلاب و تشکیل جبهه جهای مستضعفین که امام مطرح کرده است باشد توجهش به دولتها است آنهم فاسد ترین دولتها از جمله پاکستان وبعدهم آن کنفرانس سه جانبه قطب زاده ، آقا شاهی و شطی که من فکر می کنم سایه کمرنگ کنفرانس سه جانبه کارتر ، تاچر و گرومیگو باشد چون فرصت نیست ما امیدوار هستیم که اگر چه دولتی که فعلا کارها را در دست دارد با تشکیل دولت آینده کارش تمام میشود ولی برای اینکه درتاریخ ثبت بشود برای اینکه آیندگان ببینند و بدانند که در برخور د با مسائل دربرخورد با چنین سیاست خارجی ای که بوئی از انقلاب نبرده ما بالاخره حرفها ر زدیم ومتوجه بودیم ومی دانیم که این سیاست خارجی ، سیاست خارجی ملت مسلمان ما نیست وملتهای مستضعف دنیا هم حتما این را بخوبی میدانند . والسلام علیکم .

منشی – نوبت بعدی با اقای علی محمد امین سازگارنژاد بود که وقتشان را به آقای حائری شیرازی دادند منتها چون آقای موسوی خوئینی ها مطلب لازمی داشتند آقای حائری هم وقتشان را بایشان تفویض کردند بنابراین آقای خوئینی ها تشریف بیاورند .

رئیس- ده دقیقه وقت ناطق دوم دراختیار جناب آقای موسوی قرار گرفته که صحبت می کنند .

مجلس شورای اسلامی تقدیم کنند وبدون اینکه درمجلس تصویب بشود کسی حق ندارد دراسکناس مملکت طرحی را از پیش خودش یا چند نفر پیش خودشان تصویب کنند وبچاپ برسانند واگر که تا بحال همه چنین کاری را کرده اند ودرآینده بخواهند عذر بیاورند که خمیرش را سفارش داده ایم ای مقدار هم بودجه صرف شده ودیگر مشکل است که عوض شود این عذر یقینا پذیرفته نخواهد شد . این مطلب را من پیشنهاد میکنم به مجلس شورای اسلامی اگر چنانچه موافقت کردند مساله تعقیب شود ویقینا اگر از ملت ایران هم سوال شود نه تنها موافقند با این پیشنهاد بلکه خواست آنها بوده که تا بحال می بایست می شد واگر تا بحال مسوولین بقول برادرمان نماینده شیراز نه تنها دولت موقت اعضای شورای انقلاب هم اگر از ملت سوال می کردند یقینا اکثریت قریب به اتفاق همان چیزی را که من الان پیشنهاد می کنم همان را می گفتند بعقیده من باید در اسکناس مملکت تصویرامام طرح اصلی اسکناس باشد واین رانه بعنوان شخص امام دارم عرض می کنم بلکه بعنوان اینکه امام یک راه است امام تجسم عینی ارزشهای انقلاب اسلامی است باید این مساله در اسکناس مملکت باشد که بعد از تغییر رژیم پشتوانه انقلاب چه به لحاظ رهبری اش و چه به لحاظ محتوایش که صددرصد اسلامی است تنها وتنها درنقش تصویرامام بروی اسکناسهای مملکت این مساله را می فهماند وهیچ چهره دیگری چه از مرده وچه آنهائی که زنده هستند نمی تواند در اسکناس مملکت بیان کننده کمترین ارزش انقلاب اسلامی ایران باشد ، پیشنهاد من دردرجه اول به مجلس شورای اسلامی ایران یکی از دو تصویر کعبه یا بیت المقدس که باز در مفهوم انقلاب اسلامی بودن وصدورش هم مفهوم دقیقی دارد واین را درظرف چند روز آینده وحداکثر من تصور می کنم د رعرض یک هفته طرحش را به مجلس بدهند که تصویرامام به چه کیفیتی باشد واگر نمایندگان دیگر هم بهرشیوه ای که مصلحت می دادند با این پیشنهاد موافقت بفرمایندومن تصور می کنم که اگراز ملت ایران خواسته شود که نظرشان را بگویند فکر نمی کنم ازآن نودو هشت ود ودهم درصد که به جمهوری اسلامی ایران رای داده اند کسی مخالف با این پیشنهاد من باشد امیدوارم که ریاست مجلس هم از طریق قانونی این مساله را تعقیب بفرمایند تا درآینده نگویند که ما کار را انجام داده ایم ودیگرنمیشود کار ی کرد من عرضی ندارم ومزاحمت فراهم نمی کنم والسلام علیکم ورحمه الله .

منشی – آقای اسماعیل فدائی . عنوان نطق قبل از دستور یا بعد از دستور مطالب خود را اظهار نماید ، هرکدام از دارندگان اجازه نطق می توانند تمام یا قسمتی از حق خود را حداکثز به دو نماینده دیگر که برای همان جلسه ثبت نام کرده اند واگذار نمایند مجموع این نطقها درهر جلسه نبایستی از یکساعت برای چهارنفر ، هرنفر ۱۵ دقیقه تحاوز نماید ، ایجا باید تذکر بدهیم که این حداکثر وقتی است که قرار داده اند تجاوز نماید ، اینجا باید تذکر بدهیم که این حداکثر وقتی است که قرار داده اند وهیات رئیسه اگر لازم دانست می تواند درموارد کمتر از این مدت هم تصمیم بگیرد .

فواد کریمی – نمی تواند . این حداکثری است که هرنماینده حق دارد نه اینکه شما بتوانید این حق را تعیین کنید .

تبصرة ۱- هیچیک از نمایندگان نمی توانند برای نطق قبل یا بعد از دستور درهر ماده بیش از یکبار ثبت نام نمایند مگر با تشخیص هیات رئیسه که فقط برای یکبار دیگر معتبر خواهد بود .

ماده ۶۲- موضوعهائی که طبق دستور در مجلس مطرح میشود باید یکساعت قبل از موقع انعقاد جلسه در ورقه مخصوصی که خارج از جلسه نصب می شود ثبت و مخالف و موافق در آن ورقه در ستون مخصوص شخصا ثبت نام نمایند ، حق تقدم نطق با کسانی است که ثبت نام کرده باشند و به ترتیب یک مخالف و یک موافق نطق خواهند کرد . در صورتیکه موافقی نباشد مخالفین به ترتیب صحبت خواهند نمود و بعد از آن کسانی که در جلسه اجازه خواسته اند به همان ترتیب صحبت خواهند کرد . اسامی نمایندگانی را که در جلسه اجازه صحبت می خواهند منشیان ثبت می کنند و به رئیس می دهند هرگاه موضوعی از دستور خارج شود بعدا که طرح میشود حق تقدم صحبت با کسانی است که قبلا ثبت نام کرده و یا اجازه خواسته اند بنابراین در لوحه ای که در خارج از مجلس نصب شده دستور جلسات بعد ، روز بعد و حتی یکهفته آینده همیشه نوشته خواهد شد و آقایانیکه در موضوعاتی که در دستور هست بعد از دستور می خواهند صحبت کنند بعنوان موافق یا مخالف باید ثبت نام بکنند و قید بکنند موافق و مخالف بودن خودشان را و همچنین آقایانیکه بعنوان قبل از دستور می خواهند صحبت بکنند البته در هیات رئیسه صحبت شد که موضوعش هم عنوان بشود آنهائیکه قبل از دستور می خواهند صحبت کنند ، دیگر عرضی ندارم .

توکلی ( منشی ) – این تابلوهائی که نصب میشود برای وقت گرفتن یک ساعت قبل از شروع جلسه برداشته میشود اگر توجه داشته باشید .

نایب رئیس- سلام علیکم ، جناب آقای کیاوش توضیحاتی را در زمینه تصمیماتی که دیروز در جلسه هیات رئیسه گرفته شد دارند که به استحضارتان میرسانند .

کیاوش – بسم الله الرحمن الرحیم ، رسمیت جلسه که با تلاوت کلام الله مجید شروع شد طبق دستور الهی کسی حق تکلم یا پرداختن به کار دیگر را ندارد ، پیشنهاد کرده بودند که ایاب و ذهاب هم نشود تا تلاوت کلام الله تمام بشود .

مسوول حضور و غیاب مجلس و ثبت تاخیرها و اعلام آن هر روز بعد از قرائت دستور جلسه بعهده آقای دکتر قائمی و شاهچراغی است (خلخالی – شاهچراغی اسمش را عوض کند بهتر است)

مسوول نصب ورقه جهت ثبت نام برای نطقهای قبل از دستور یا بعد از دستور باز هم آقای شاهچراغی است .

مسوول نوبت دادن برای صحبت در جلسه مجلس و مقدار صحبت بعهده برادر توکلی است مسوول دریافت پیشنهادات و طرحها و مراعات حق تقدم و اولویت ها نسبت به آنها و در صورت لزوم خواندنش به عهده این بنده خدا است .

مسوول یادداشتها و تذکرات شفاهی و اخطارها و توبیخات برادرمان بیات هستند .

مسوول قرعه کشی برای شعب نه کمیسیونها که برادرمان نوشته بودند که باید به عهده خودشان باشد آقای کتیرائی هستند که امروز انجام میدهند .

نایب رئیس- جناب آقای بهروزیه در این قسمت مراسم تحلیف را انجام میدهند .

۳-مراسم تحلیف آقای حسن بهروزیه نماینده حوزه کلیبر

بهروزیه – بنده حسن بهروزیه نماینده کلیبر از استان آذربایجان شرقی .

بسم الله الرحمن الرحیم . من در برابر قرآن مجید به خدای قادر متعال سوگند یاد می کنم و با تکیه بر شرف انسانی خویش تعهد می نمایم که پاسدار حریم اسلام و نگاهبان دست آوردهای انقلاب اسلامی ملت ایران و مبانی جمهوری اسلامی باشم ودیعه ای را که ملت بما سپرده بعنوان امینی عادل پاسداری کنم و در انجام وظائف وکالت امانت و تقوی را رعایت نمایم و همواره به استقلال و اعتلای کشور و حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم پایبند باشم از قانون اساسی دفاع کنم و در گفته ها و نوشته ها و اظهارنظرها استقلال کشور و آزادی مردم و تامین مسائل آنها را مد نظر داشته باشم و السلام .

طرح پیشنهاد آرم مجلس بوسیله آقای محمد صافی فرزند حضرت ایت الله لطف الله صافی عضو شورای نگهبان

نائب رئیس – مساله ای را که باز در هیات رئیسه دیروز تصویب شد که باطلاع مجلس محترم رسانده بشود این است که چون افتتاح مجلس در روز ولادت با سعادت مولی الموحدین امیر المومنین صلوات الله و سلام علیه بود از این جهت یک نفر ماده تاریخی تهیه کرده است که منطبق میشود با همین روز مسعود و چون بسیار جالب بود و از ظرافتی برخوردار بود از این جهت قرار شد این قسمت نیز باطلاع مجلس محترم رسانده بشود ، از این جهت آقای توکلی الان باستحضارتان میرساند .

توکلی – من تقریبا عین نامه دبیر خوش ذوقی که این کار را انجام داده باطلاعتان میرسانم . افتتاح مجلس شورای اسلامی که از بزرگترین وقایع تاریخ ایران است و تقارن آن با سالروز ولادت با سعادت حضرت امیر المومنین علی ابن ابیطالب سلام الله علیه که به تعبیر رهبر عظیم الشان انقلاب روز تولد عدل و عدالت است مرا بر آن داشت که ماده تاریخی مناسب و لایق مقام این مجلس اسلامی بیابم تا اینکه در شب ( روزی تاریخی و بس بزرگ ) بعثت با برکت و پر میمنت حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و سلم معنای زیبائی که در قالب لفظی الهام وار یافتم ( مظهر عدل علی ) که به حساب ابجدی ( ۱۳۵۹) میباشد و این گزاره مشتمل بر چند معنای مناسب است .

۱- عدل و عدالت که بامید خدا و در ظل عنایات و توجهات حضرت ولی عصر ارواحنا له الفدا نتیجه کار این مجلس محترم خواهد بود .

۲- عدل علی که کاملترین و عالیترین عدل تاریخ بشریت است .

۳- نظر به اینکه مجلس شورای اسلامی است نه ملی باید مظهر عدل علی باشد و این نمایندگان محترمند که آنرا مظهر عدل علی میسازند .

۴- نام نامی ( علی علیه السلام ) که این مجلس در سالروز فرخنده و ولادت با سعادت آن حضرت افتتاح شده است .

۵- نسخ ماده تاریخ ( عدل المظفر ) تملق آمیز و بی مصداق مجلس ( شورای ملی ) است و واقعیت عدل علی و بی واقعیتی عدل مظفر روشن است .

در خاتمه از محضر اعضای محترم شورای اسلامی تقاضا مندم برای اینکه نمایندگان منتخب ملت همیشه و در جمیع ادوار متوجه مسوولیت خطیر خود و هدف انقلاب اسلامی که با فداکاری و خون پاک هزاران شهید که به تشکیل این مجلس شورای اسلامی منتهی شد باشند .

در صورت مصلحت این جمله را بصورت آرمی برای مجلس درآورده درب ورودی و تالار مجلس را به آن مزین سازند با تشکر محمد صافی دبیر ریاضی دبیرستان موسوی میدان شهدای تهران .

( ساعد ده و ده دقیقه مجددا آقای هاشمی رفسنجانی ریاست جلسه را بعهده گرفتند . )

محمد شبستری – بنده یک تذکر آئین نامه ای دارم .

رئیس- آقای محمد شبستری بفرمائید .

محمد مجتهد شبستری – قبل از آنکه این طرح را برایتان بخوانند یک تقسیم کاری نقل شد که میان آقایان هیات رئیسه انجام گرفته بنده این جور به نظرم رسید که در یک جا تخلف مشاهده شد نسبت به آئین نامه در تقسیم کار اگر بنده درست فهمیده باشم اعلام شد که اخطار و توبیخ و این قبیل مسائل بعهده برادرمان آقای بیات گذاشته شده ( رئیس- ثبت اخطار ) بنده همین را می خواستم عرض کنم که اخطار از وظایف شخص رئیس هست .

کیاوش – مخصوصا خواندم که یاد داشت توبیخ ها و تذکرات که معلوم باشد که هر کس چند دفعه تذکر به او داده اند .

رئیس- یک مرتبه خواندند که توضیح را آقایان اگر لازم باشد بدهند آقایانی هستند که این زحمت را کشیدند برای ما ، برای مردم و تاریخ روشنی در آوردند این ماده تاریخ چیز جالبی خواهد بود مخصوصا توجه باینکه روز ولادت حضرت امیر ما این مجلس را افتتاح کردیم با این تناسب ایشان به این

اسماعیل فدائی

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم . الحمد الله الذی هدینا لهذا وما کنا لنهتد لولا ان هدینا الله .

قبل از اینکه به عرایضم ادامه بدهم ومطلب ار عرض کنم دوست دارم که رئیس محترم مجلس آن حقی را که درآئین نامه ملحوظ شده که پانزده دقیقه است اگر امکان دارد به بنده لطف کنند .

رئیس- قعلا امروز ده دقیقه در نظر گرفته ایم روزهائیکه مجلس سرساعت نه تشکیل بوشد می توانیم وسعتی برای گویندگان قائل بشویم .

فدائی – مطلب من یک تسلیت است ویک تبریک ودو سه نکته . تسلیت من به پیشگاه امام است وملت بزرگ وقهرمان ایران درمورد شهدای اخیر ما یعنی کلیه شهدائی که ما ا زسپاهیان انقلاب اسلامی داشته ایم و بخصوص این ۲۵ نفر اخیر در بلوچستان وارومیه وگرجه من بواسطه یک انفاق غیر مترقبه ئی از مجلس مجروم شدم ودر عزائی که آنها داشتند من هم باین صورت عزادار شدم ود رمجلس شرکت نکردم ولی دوست داشتم که این عزا عزای عمومی مملکت اعلام میشد وهمه عزا می گرفتند بخاطر اینکه وقتی که گفته میشود و می فرمایند المومن اعظم درجه من الکعبه ، مومن ا زکعبه عظمتش بیشتر است وبعد ما می بینیم چنین افرادی شهید میشوند آنهم بصورت گروهی ودستجمعی برا ی اینکه احساسات مردم هرچه بیشتر درمقابل این بی رحمی ها واین تسامح ها برانگیخته بشود خوب بود که عزای عمومی باشد ودر رابطه با همین موضوع پیشنهاد می کنم که از طرف مجلس بخصوص که اینها عصاره فضلیت ملت هستند کی راه پیمائی عظیمی که عظمتش با عظمت گفتار امام تقریبا برابر باشد . آنهم دراین ماه مبارک رمضان واگر بشود که مسلم ان شاءالله راه پیمائی ها خواهد بود ولی اگربه پیشنهاد مجلس شورای اسلامی باشد ده روز ۲۱ ماه رمضان برای هرچه بیشتر گوش گرفتن مطالب امام وبزرگذاشت شهدای اخیر واما تبریک من درمورد این روزی است که پیامد روزهای گذشته است واین روز از روزهای قهرا تاریخی ایران خواهد بود بخاطر اینکه بحمدالله ما مجلس را افتتاح نمودیم وبعد هیات رئیسه دائمی مجلس نیز معین شد وشورای نگهبان هم انتخاب شدند ودراین روز اولین موضوعی که باید بارسمیت کامل تصویب بشود ، تصویب خواهد شد . واما مطلبی که می خواستم عرض کنم گرچه دیگران بوضوح دراین زمینه گفته اند ولی من نیز خودم را ملزم می دانم که بیان کنم وآن درباره سیاست بحرک درآمدند برای اینکه درمرداب و منحلاب رژیم طاغوتی نباشند این حرکت خودشان را حتی نخواستند بصورت گردابی باشد که تنها د رصفحه و پهنه مملکت چرخ بزنند ودور بزنند می خواستند اینها بصورت سیل خروشانی باشند پای خودش بردارد ودرپهن دشت جهان قلب ها ی آماده را سیراب کند ولی متاسفانه بصورت پرنده آزادی درمرزهای مملکت ودر سفارتخانه های خارج زاین مملکت ذبح شد ونه تنها عطر اسلام را به خارج نرساند بلکه ماندنش ومسخ شدنیش تنفرواشمئزازی نیز شاید د رملتهای دیگر ایجاد کرد .

مطلب دیگری که می خواهم خدمتتان عرض کنم این است که شما از تعمت نوربرخوردارید وهیچکس منکر نور نمی تواند باشد وقتی شما می بینید که بزرگذاشت ادیسون آنطور که من شنید م دراروپا برای سالروز فوت او یک دقیقه خاموشی قرار می دهند برای اینکه اهمیت نور وبرق مشخص بشود . ما می بینیم که در روستاهای ایران هنوز روشنائی نرفته وآنها محرومند ازاین موضوع غیراز اینکه اینها نمی توانند وسایل رفاهی بوسیله داشتن برق داشته باشند از دیدن جمال امام امت هم محرومند واینها نمی توانند مطالب امام را از ذهن امام بشنوند ، بخاطر اینکه اینها برق ندارند وما دراین رابطه می بینیم برق مجانی شده ودرسال ۵۹ ، هفت میلیارد ودر ضمن هفتاد درصد اهالی دارند از برق مجانی استفاده می کنند ودر تهران ۳۵% از مصرف آب و برق بصورت مجانی است ولی این ملت مستضعف با تمام این استضعاف و بیچارگیشان نمی خواهند مجانی باشد می گویند اگر ما تمام زندگی وهستیمان را بفروشیم وکار کنیم و زحمت بکشیم دوست داریم با برق بدهند ولی درقبالش هرچقدر هم خرجش هست ما خواهیم داد وبخصوص چندین بار بخود من مراجعه کردند و گفتند که ما می خواهیم کلام امام را بشنویم . ما می خواهیم امام امت اگر قادر نیستیم و نزدیک به خدمتشان برسیم ود خاتمه عرایضم از افرادی که دراین زمینه بهر نخو م توانند وحتی از خود امام تقاضا دارم که دراین امر تسریع بفرمایند که بلکه برای ملت مستضعف ایران این وسیله ای که از هرجهت سازنده است ان شاءالله این امر حیاتی یعنی بردن برق به روستاها انجام بشود والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته .

رئیس- پیش از آنکه مواد ۶۱ و ۶۲ آئین نامه داخلی قرائت بشود وبه طرح پیشنهادی تعیین نام مجلس برسیم تذکراتی آماده شده است که تذکرات انضباطی است که برای اطلاع نمایندگان قرائت میشود شورای نگهبان از من خواستند که قبل از حضورشان درمجلس ده دقیقه با آنها قبلا مشورت کنم من از جناب آقای پروزش تقاضا می کنم برای آنکه مجلس کارش معطل نماند ونیاز به تنفس نداشته باشیم ایشان تشریف بیاورند واین قسمت را اداره کنند من با آقایان مذاکره م یکنم وبرمی گردم مسوولیتم را انحام می دهم آقای شاهچراغی این مواد ۶۱ و ۶۲ را بخوانید وبعد مراسم تحلیف نماینده محترمی که امروز باید تحلیف بشود انحام بدهید من برمی گردم .

( دراین هنگام که ساعت نه و پنجاه دقیقه بود آقای رئیس جلسه را ترک کرد وآقای پرورش نایب رئیس ریاست جلسه را بعهده گرفتند )

شاهچراغی – بسم الله الرحمن الرحیم ، از جهت تذکر متن ماده ۶۱ و ۶۲ آئین نامه را درمورد نطقهای قبل از دستور وبعد از دستور قرائت می کنم .

ماده ۶۱- هریک از نمایندگان که مطلب مهمی داشته باشد وبخواهد باستجضا ر برساند می تواند با ثبت نام تا یکساعت قبل از شروع جلسه

موسوی خوئینیها

بسم الله الرحمن الرحیم ، قبل از آنکه مطلبم را عرض کنم قضای امرلازمی را که فوت شد بجا می آورم آن تشکر و سپاسگزاری از ابراز حسن نیتی بود که نمایندگان محترم به بنده فرمودند وبعنوان نایب رئیس مجلس ابراز اعتماد فرمودند . اما مطلبی را که می خواهم عرض کنم برای اینکه بیش از مقدار وقتی که دارم وبمن تفویض شده مزاحمت نکنم مقدماتش را می ریزم واین مطلب را ممکن است بعضی تصور کنند یک مطلب غیر لازمی بوده و مطلب بی اهمیتی است وبنابراین تصورکنند که من به مسائل عمده ومشکلات اساسی مملکتی چون بی توجه هستم لذا این مساله را مطرح می کنم ولی بنظر خودم اینطور نیست هم به مشکلات اساسی تا حدودی توجه دارم ودرعین حال این مساله راهم مهم میدانم که باید هرچه زودتر تذکر داده بشود وبه آن توجه بشود وآن مساله اسکناس کشور است . مساله پول مملکت که میدانیم مساله اسکناس ، مساله پرچم واین گونه مسائل برای هرکشوری تغییر پیدا کند سعی میکنند که درهمه ظواهر امور هم چنان که انقلاب واقعیات را دگرگون میکنندو آن مسائل گذشته را از بین می برد و چیز جدیدی می خواهد جایش بگذارد به ظواهر هم باید توجه بشود ، سعی می کند که شعائر مملکت متناسب با محتوای انقلاب باشد مساله اسکناس این است که بعد از پیروزی انقلاب تا کنون چه کسی مسوول بوده ، دولت موقت ، افرادی در بیرون دولت موقت ، آیا این جرم بوده که تا بحال به این مساله بی اعتنایی کرده ان وروشی را در پیش گرفتند که اگر از ملت سوال میکردند غیراز این می گفتند و شاید هم میدانند که اگر مورد انتفاد قرار گرفتند بگویند که وقت گذشت وما اینکار را کرده ایم واگر بخواهیم تغییر دهیم فلان مقدار خسارت دارد لذا من از همین حالا به مسوولین بانک مرکزی عرض میکنم که طرح اسکناس چیزی نیست که یکنفر یا چند نفر دربانک مرکزی بتوانند درباره اش تصمیم بگیرند ، طرح اسکناس مملکت را حتما باید مجلس شورای اسلامی تصویب بکند واینکه چه تصویری باید در روی اسکناس باشد باید دقیقا حکایت بکند از محتوای انقلاب اسلامی ، تصویر هیچ فردی را حق ندارند چه مرده وجه زنده باشد حق ندارند درروی اسکناس چاپ کنند مگر با تصویب مجلس شورای اسلامی واین مساله را ما به بانک مرکزی اعلام می کنیم که در ظرف مدت کوتاهی البته من از مقام ریاست محلس تقاضا می کنم که این مساله را به آنها ابلاغ کنند که هرچ زودتر درظرف سه یا پنج روز حداکثر یک هفته طرح اسکناس را به

فکر افتادند ، ما میتوانستیم این را خودمان شاید تصمیم بگیریم ولی بهتر دیدیم که با نمایندگان محترم هم در میان بگذاریم حالا اگر نیاز میبینید که تصویب هم بشود آقایان با یک قیام این را در صورتیکه موافق باشند تصویب کنند .

( محمد خامنه ای – تصویب برای چه کاری بشود ) بنا شد که ( مظهر عدل علی ) که تاریخ ، ماده تاریخ مجلس است همان طور که عدل مظفر در مجلس سابق بوده ما این را به عنوان ماده تاریخ داشته باشیم و این را تابلو کنیم بگذاریم بالای مجلس و جاهای دیگر .

( محمد خامنه ای – سر در مجلس ) .

رئیس- موافقم با این پیشنهاد و چون برای کار دیگری ما حاضریم اینست که ما اینرا ادامه نمیدهیم این متن را تکثیر میکنیم و خدمت آقایان میدهیم در جلسه بعد تصمیم خواهیم گرفت . پیشنهاد سازنده ای بود .

بحث پیرامون طرح تعیین نام مجلس شورای اسلامی

رئیس- چیزی که الان در دستور جلسه قرار میگیرد با حضور اعضای محترم شورای نگهبان طرح پیشنهادی است که از طرف جمعی از نمایندگان رسیده ر مورد تعیین نام مجلس شورا که دیروز خوانده شد و تکثیر شد و توضیح مختصری که من میدهم برای اینکه زمینه باشد برای صحبتهای آقایان و آقایان مطالب تکراری چیزی نفرمایند اینجا نه تفسیر قانون اساسی است و نه توضیح و تغییر قانون اساسی هم مطرح نیست اصلا این مجلس در قانون اساسی نامی برایش تعیین نشده با یک سابقه ذهنی تغییری از این مجلس شده مجلس شورای ملی آنها هم بخاطر سابقه ذهنی که در تاریخ ما بوده ما الان میخواهیم تعیین کنیم که آن نام دلخواه ما چیست پیشنهاد شده ما این نام را مجلس شورای اسلامی بگذاریم و دو فوریت این طرح هم دیروز تصویب شده و حضور شورای نگهبان هم بخاطر مراعات شرایط همین دوفوریتی بودن طرح است بنابراین اگر موافقین و مخالفین میخواهند صحبت بکنند مجلس آماده استماع اظهارات آقایان است .

رئیس- آقای خامنه ای بفرمائید .

سید محمد خامنه ای

بسم الله الرحمن الرحیم ، به نظر من این موضوع یک نوع تفسیر است بدلیل اینکه نفس همینکه این تعبیر در قانون اساسی ذکر شده و مرسل یا سهیم گذاشته شده نیاز به تفسیر دارد و همینکه این عنوان مشیر هست نوعی تفسیر است بنابراین به موجب اصل ۹۸ نیاز به اظهار نظر شورای نگهبان دارد و این عمل را شورای نگهبان باید بکنند و چون معارض با قانون اساسی تلقی میشود در عرف حقوقی در صلاحیت مجلس نیست .

رئیس- آقای موسوی تبریزی بفرمائید .

موسوی تبریزی

بسم الله الرحمن الرحیم ، بطوری که دیروز هم عرض کردم و پریروز هم گفتم این که اسم این مجلس را ما مجلس شورای اسلامی بگذاریم این تلقی تفسیر بر قانون اساسی بشود نیست در قانون اساسی که در خبرگان بودیم خود آقای سید محمد خامنه ای هم تشریف داشتند ما مواردی را که مثلا بصورت اصل کلی عنوان کردیم و بعد با دو عبارت مختلف اشاره شده است بر همین مجلس نمایندگان ملت بدون اینکه اسمش دخالت داشته باشد مثلا در بعضی از اصول گفتیم که موارد و حدود آنرا قانون معین میکند ، موارد و حدود آنرا قانون معین میکند یعنی قانونی که در این مجلس گذاشته خواهد شد پس به همین منوال آن لفظ شورای اسلامی که در قانون اساسی ما هست به عنوان علمی نبوده به عنوان اشاره به مجلس قانونگذاری بوده است وانگهی اگر اینطور بود بطوری که گفته شد اگر ما اصلی در قانون اساسی به این عنوان داشتیم که اسم مجلس قانون گذاری ملت ، اسمش مجلس شورای ملی است ، آنوقت حق تغییر نداشتیم مگر آنکه خبرگان دوباره تشکیل بشود . روی این اساس من بعنوان اینکه در مجلس خبرگان هم بودم و به عنوان نماینده مجلس شورای اسلامی میگویم این هیچ رقم تفسیر قانون اساسی نیست بلکه آن عنوان ، عنوان مشیر بوده کما اینکه در بعضی جاها هم به قانون محول شده است .

رئیس- آقای دکتر روحانی .

دکتر روحانی – بسم الله الرحمن الرحیم ، من یک تذکری دارم در همین زمینه بخاطر اینکه ممکن است بعضی از افراد تحت همین عنوان که تغییر نام با قانون اساسی ممکن است مغایرت داشته باشد این توضیح ضرورت دارد مساله نام مجلس هیچ ارتباطی با قانون اساسی اصلا ندارد در قانون اساسی چون باید با اسمها و نامهائی که در میان مردم رایج و مصطلح است قانون با همان زبان مردم صحبت کند اسامی در قانون اساسی ذکر میشود مثلا در قانون اساسی آمده دادگستری ، حالا اگر یک روزی بناشد که مرکز دادخواهی نامش دادگستری نباشد مرکز دادخواهی باشد عدلیه باشد این تغییر قانون اساسی است ؟ در قانون اساسی نام رادیو و تلویزیون آمده بخاطر اینکه این نام امروزه مصطلح است حالا اگر بنا شد روزی نام رادیو را تغییر بدهند مثلا من میگویم چون یک لفظ فرنگی است یک لفظ شیرین فارسی رویش بگذارند این تغییر قانون اساسی تلقی میشود در قانون اساسی حقوق ملت آمده اگر کسی بگوید حقوق مردم ایران این تغییر قانون اساسی است ما کاملا و مشخصا میبینیم که در قانون اساسی کسی که عنوان مقام ولایت فقیه را داراست نام رهبر رویش گذاشتند و مقام رهبری و همه مردم هم از این مساله تخلف میکنند یعنی هیچکس به رهبر انقلاب کلمه رهبر را لقب نمیدهد همه میگویند امام پس این قانون اساسی است در قانون اساسی وقتی نام یک موسسه تغییر قانون اساسی است که صریحا در یک اصلی ذکر شده باشد در قانون اساسی راجع به مجلس راجع به مدت مجلس تعداد نمایندگان و سایر خصوصیاتی که بیان کرده اگر مجلس بخواهد تغییر بدهد این تغییر قانون اساسی است اما در قانون اساسی الفاظی که مصطلح بودهبکر فته و اساسا اگر روزی دادگستری هم تصمیم بگیرد نام خودش را عوض بکند این تغییر قانون اساسی نیست مجلس هم حق دارد برای خودش نامی را تعیین بکند و انتخاب بکند – والسلام .

رئیس- آقای حجتی کرمانی بفرمائید .

حجتی کرمانی

بسم الله الرحمن الرحیم ، عرض کنم که این مجلس دو وجهه دارد یک اینکه همه ما سرباز امام هستیم و تابع نظریات ایشان از این نظر ما تابع نظر رهبری هستیم و حرفی نداریم اما از یک جهت دیگر این مجلس ، مجلس شورا است ، اصلا هر فردی برای این آمده است که اظهار نظر خودش را بکند بنابراین ، این را من هم به خواهران و برادران نماینده و هم به خواهران و برادرانی که خارج از مجلس هستند میخواهم عرض کنم که این حق را شما به افراد بدهید که نظر شخصی خودشان را بدهند . من نظر داده بودم که ‹‹ ملی اسلامی ›› باشد و علتش هم این بود که برخلاف آن چه که . . .

خلخالی – تناقض نگو ، نگو تابع نظر رهبری هستی ، رهبر فرمودند اسلامی و شما یک چیز دیگری میفرمائید .

رئیس- آقای خلخالی خواهش میکنم اجازه بفرمائید صحبتشان را بفرمایند و من از این به بعد اجازه نمیدهم که صحبتی بشود زیرا من زبان دارم ، اگر احتیاج به تذکر باشد تذکر میدهم .

حجتی کرمانی – الا الله آن را من هنوز نگفته ام ، آقای خلخالی شما لطفا یک کمی اعصابتان را کنترل کنید ، اینجا دادگاه نیست . عرض کنم که چون من خودم در مجلس خبرگان بودم و حتی بعضی از برادران از جمله آقای موسوی تبریزی یادشان هست که من اصلا پیشنهاد دادم و گفتم که اسم مجلس شورای ملی را عوض کنید . زیرا این لایق و در خور شان انقلاب ما نیست . باید مشخص باشد که این مجلس اسلامی است ، ولیکن توجهی به این مساله نشد و با توجه این نام گذاشته شد . یعنی یا با توجه و یا با غفلت در هر صورت از این نظر من میخواهم این را بگویم که بخاطر اینکه محتوای این قانون یک محتوای ملی دارد یعنی در آن شرط شده که نمایندگان مجلس ایرانی باشند ، شرط شده که رئیس جمهور ایرانی باشد و آقای فارسی را بخاطر رعایت همین قانون و به علت شبهه افغانی بودنش ، با این که مسلمان راستین انقلابی و در خط امام است و یکی از مظاهر خط نه شرقی و نه غربی است . از لیست اسامی کاندیداهای ریاست جمهوری حذف کردند . یعنی قانون اساسی ما محتوایش یک محتوای ملی است ، یعنی ایرانی است ، شما با تغییر نام این محتوی را نمیتوانید عوض کنید در هر صورت چون این مجلس برای سرزمین ایران است . منحصرا این قانون اساسی برای این مملکت نوشته شده است ، البته که ما انقلابمان را صادر میکنیم و انقلاب اسلامی ایران مبدا بوجود آمدن اتحاد جماهیر اسلامی خواهد بود و این مرزها برداشته خواهد شد و اصولا ما موافق با این نیستیم و یکی از دلایلی هم که من قانون اساسی را آن طور ایده آل نمیدانم همین اس که مرزهای قراردادی قرن نوزدهمی در آن است یعنی انترناسیونالیستی نیست بلکه ناسیونالیستی است و این عیب محتوای قانون است نه نام قانون . در هر صورت با وصف همه این مطالبی که بنظر من دلائلی هست بر اینکه باید نام مجلس ، مجلس شورای ملی اسلامی بشد ، برای این است که محتوای این قانون ملی و اسلامی است و در حقیقت یک مجلس اسلامی و یک مجلس ملی است و علم هم هست

و به عنوان مشیر نیست و علم است و در عین حال با توجه به اینکه هر نماینده ای هم برای این به اینجا آمده است که با حریت اظهار نظر بکند و این هم از لطفجمهوری اسلامی است و من این مطلب را یقین دارم که امام با سماجتشان خواهند بخشید که ما یک مجلسی داشته باشیم که حتی بتوانیم با کمال جسارت در قبال اظهار نظر رهبر انقلاب نظر بدهیم ، این خود یک تحفه و عنایتی است که خداوند به ما کرده است که هم رهبر این سماحت را دارند که به ما اجازه بدهند حرفمان را بزنیم و هم اینکه این مساله مقتضای مجلس شورا است ، و الا اگر بنا باشد آن وجهه مجلس که ما سرباز امام هستیم ، باعث بشود که ما در زمینه پیشنهادات اصلا نتوانیم حرف بزنیم من فکر میکنم که این خروج از حدود وظایف مجلس باشد و امام هم بر ما این را نخواهند بخشید و امت هم بر ما نخواهند بخشید بنابراین من با کمال صراحت عرض میکنم که این پیشنهاد من بوده است اما نکته دوم که الا الله آن است و متوجه برادرمان آقای خلخالی است این است که من در کنار همه این استدلال ها یک استدلال دارم و آن این است که حفظ وحدت امت و امام و اطاعت از رهبر ی یکی از ارکان تداوم انقلاب است و الان بهر نحوی و بهر صورتی در این مملکت گروههای مختلف بنام های گوناگون ، و از جمله بنام ملی ، البته همانطوریکه برادرمان آقای مهاجرانی از شیراز گفتند این مساله متوجه آن ملیون اسلامی ما نمیشود که امام هم گفتند که اگر ما خیزی دیدیم ازاینها بوده است ،‌این گفته امام است در هر صورت چون این مساله هست و هر کسی به نحوی میخواهد مقام رهبری را تضعیف کند و از گفته های آزادی که ما بر حسب وظیفه نمایندگی مان ، بر حسب اینکه باید خودمان با اندیشه خودمان اینجا قانون وضع کنیم ، حق داریم اظهار نظر کنیم . در عین حال چون این اظهار نظر ممکن است وسیله تبلیغات سوئی در بین افراد بشود و باعث تفرق بشود و یا اینکه باعث بشود که بگویند مجلس در برابر رهبری است و امثال ذلک . . . و نوعی از تضعیف رهبری باشد این به یک دلیل و دلیل دیگر این است که استنباطی که امام از کلمه ملی میکنند و برداشتی که امام دارند این است که یک عده ای میخواهند از این کلمه شوء استفاده بکنند و خط جمهوری اسلامی را به انحراف بکشانند و حساسیتی که امام دارند روی محتوای ملی نیست و روی محتوای قانون اساسی نیست روی سوء استفاده ای است که عده ای ملی غیر اسلامی میخواهند از نام مجلس بکنند و خط جمهوری اسلامی را به خط ناسیونالیسم دروغین قرون اخیر بکشانند چون اینطوری اس و جو جامعه هم اینطور است با وصف اینکه پیشنهاد ، پیشنهادی بود که بر اساس وظیفه نمایندگی من ابراز کردم ، با عرض معذرت از پیشگاه امام و امت برای حفظ تداوم انقلاب و احترام به رهبری که اطاعت از رهبری را از ارکان انقلاب میدانم و به این مساله هم ایمان دارم از پیشنهاد خودم صرف نظر میکنم و خودم شخصا به مجلس شورای اسلامی رای میدهم ولیکن مطلبی را که آقای خامنه ای گفتند یا آقایان دیگر تذکر دادند باید بگویم که من از نظر قانونی نمیدانم که آیا از نظر حقوقی مجلس میتواند این نام را تغییر بدهد یا شورای نگهبان و این هم مساله دیگری است که به عهده برادرانی است که در شورای نگهبان هستند ولی من بعنوان یک نماینده مصلح انقلاب میدانم که برای حفظ تداوم انقلاب و عدم سوء استفاده ضد انقلاب و حفظ مقام رهبری اسلام شورای اسلامی انتخاب بشود ، والسلام .

موسوی تبریزی – من یک تذکری دارم اجازه میفرمائید .

رئیس- خیر ، خواهش میکنم تذکرتان را بصورت پیشنهاد و یادداشت بفرمائید و بدهید . من قبل از این که نماینده بعدی صحبت کنند یک تذکری میدهم . من مضمون بیان آقای حجتی را در دو کلمه بعنوان مسوولیت خودم میگویم . بنای ما بر این است که این مجلس ، مجلسی باشد که نمایندگان واقعا بتوانند نظریات خودشان را بیان کنند و طوری نباشیم که وقتی کسی حرف میزند وصحبت او حتی مخالف نظر اکثریت قاطع ما باشد احساس بکند که برایش مشکلی پیش می آید ، ما نگرانی نداریم از جو مجلسی که می بینیم مسائل اسلامی بدون تردید تصویب میشود .

بنابراین خواهش من بطور اکید از برادرانم این است که در ضمن صحبت آقایان اظهاراتی که نماینده را تحت فشار قرار بدهد نفرمایند که ما احساس بکنیم که در محیط آزادی داریم حرف می زنیم . این خواهش من بود .

اگر مخالفی هست حق تقدم با مخالفین است که صحبت کنند . اگر آقایان ملکوتی و رشیدیان بعنوان مخالف بخواهند صحبت بفرمایند حق تقدم دارند .

یکی از نمایندگان – من یک مطلب مهمی دارم .

رئیس- بفرمائید بنشینید . برای بیان مطلب مهم بعدا نوبت شما میرسد .

اگر مخالفی نیست ؟ به ترتیب آقای ملکوتی و رشیدیان می توانند صحبت کنند .

دکتر سحابی – من می خواهم صحبت کنم .

رشیدیان – تا حالا قرار بر این بود که نوبت حتما رعایت بشود .

رئیس- بلی – نوبت رعایت می شود ولیکن موافق و مخالف به ترتیب نوبت صحبت خواهند کرد . آقای دکتر سحابی بفرمائید .

دکتر سحابی – بنده بهمان آیه ای که در ابتدای دوره اداره سنی مجلس تمسک کردم مجددا استعانت می کنم و عرض میکنم ‹‹ ربنا آتنا من لذلک رحمه ›› هیئی لنا من امرنا رشدا ›› بنده را به عنوان مخالف معرفی فرموده اید .

رئیس- سوال کردم .

دکتر سحابی – مخالف نه ، ممکن است بیانات طوری باشد که ظاهرا به عنوان مخالفت باشد ، اما بنظر بنده چیزی است در آنچه که در مصلحت مجلس است و در مصلحت حق است و مسلما همه طالب یک چنین وضعی هستیم ، بنده از جنابعالی آقای رئیس تشکر می کنم که یک تذکری در این خصوص فرمودید که این سنتی بشود و در این محیط عادت کنیم که ما میتوانیم آزادانه صحبت کنیم و یک قدری در بین صحبت ها خوددار باشیم ، زیرا که در بین همین تظاهرات متضاد . . .

رئیس- بنده هم تذکر دارم جناب دکتر . شما مطالبتان را بفرمائید .

دکتر سحابی

مطالب ممکن است نامفهوم بماند . بنده از نظر جسمی برای صحبت کردن خیلی در اشکال هستم اما جریانی پیش آمد که خصوصا در جلسه دیروز با صحبت دو نفر از برادران آقایان توکلی و متکی مقداری از این صحبت ها در ردیف همین موضوعی که الان بحث است تعلق می گرفت ، بنده دیده ام با صحبت هائی هم که قبلا شده بود بسیاری از حقایق کتمان شده است بسیاری از حقوق هائی که برای افراد هست دور از انصاف به آن ها تجاوز و تعدی میشود .

رئیس- آقای دکتر شما خودتان از ما هم منضبط تر هستید . بحث درباره تعیین نام است و برای این مطالب دوباره وقت خواهید گرفت و بعدا صحبت خواهید کرد .

دکتر سحابی – بنده سعی میکنم همان طور که میفرمائید عمل کنم اما در مورد همین تغییر نام باید عرض کنم که علت اینکه این پیشنهاد پیش آمده است همانطور که آقای متکی درست هم فرمودند از یک ماه قبل این موضوع را مطرح کردند . بنده هم آنوقتی که اداره مجلس را بعهده داشتم هم در داخل و هم در خارج مجلس از ایشان خواهش کردم که الان این مساله را مطرح نکنید برای اینکه در آن موقع اولا مجلس آمادگی برای بحث و قانونگذاری و تصمیم گیری نداشت و هیچ شایسته نبود که یک چنین چیزی مطرح بشود و اگر هم مطرح میشد بلافاصله نمی توانستیم روی آن مساله تصمیم گیری بکنیم . یعنی اصلا مجلس در آن مرحله نبود . دوم اینکه مطرح شده بود و خصوصا به فرمایش امام در این خصوص تمسک میکردند . من مکرر از ایشان چه در خارج از مجلس و چه در داخل مجلس خواهش کردم این موضوع را مطرح نفرمائید زیرا مقاومت من از نظر طرح نشدن این موضوع در مجلس ممکن است تلقی بشود که من در مقابل امام قرار گرفته باشم و من با توجه به اینکه چنان روحا و باطنا نسبت به این موضوع ، نسبت به این مقام ، نسبت به مقام امام احترام قائلم و اندازه احترام را نمیتوانم از طرف خودم بگویم ولی مراتبی که ایشان باطنا در خودشان سراغ دارند و بدون حضور من بدیگران اظهار لطف میکنند این نشانه آن امر باطنی و آن صفات ملکوتی است که ایشان دارند و از درون افراد مستحضر هستند و دریافت می کنند یا اقلا آن تبادل و آن روابطی که در چشم ها برخورد میکند و به حقایق متدع میشوند این اندازه ایشان نسبت به من محبت و التفات دارند و منهم میخواهم که این رابطه و این احترام محفوظ بماند . مبادا تصور کنند که من میخواهم در مقابل نظر ایشان باشم ، آن چه محقق هست ، پافشاری ای که از آن موقع در مجلس در این مورد داشته اند برای این بود که امام چنین چیزی فرموده بودند و الان هم آقایانی که اینقدر استدلال در این باره می کنند ، مخصوصا در این جهت است که با نظر و فرمایش ایشان انطباق داشته باشد که

منهم شخصا به آن بسیار علاقمند هستم ، اما آقایان توجه بفرمائید از آن ابتدا یک مرتبه دیگر هم گفتم توجه بفرمائید همین طور که آقای حجتی اشاره کردند و قبلا هم یک شمه ای آقای خامنه ای متذکر شدند مساله مجلس شورای ملی یک محتوائی در قانون اساسی دارد این برعکس آن چه را که آقای دکتر روحانی فرمودند این قضیه یک اسم ظاهری و یک اسم سطحی و یک مساله ای نیست . آقای حجتی هم که خودشان در تصویب قانون اساسی شرکت داشته اند . صریحا فرمودند که در مجلس خبرگان پیشنهاد اسلامی را کردند ولی در مجلس خبرگان که محل تصمیم گیری قانون اساسی بود مخصوصا این را وارد نکردند و قریب چهل مرتبه و چهل مقام قضیه مجلس شورای ملی را ذکر کردند . با همه این احوال چون در متن قانون اساسی ذکر شده و بنده دو مرتبه ذیگر هم واسطه قسم خوردن تمام دوستان و برادران و همکاران دیگر شده ام که ما نسبت به قانون اساسیپایبند باشیم از تمام شرایط و اصولی که موجب تزلزل آن است احتراز کنیم . این میثاق وحدت ما است ، این میثاق وحدت ملی ما است اگر ما موجبات آن را امروز بدینطریق فراهم کنیم و فردا هم موجبات دیگر هیچ وسیله دیگری برای پیوند ملی و پیوند عمومی و وحدت عمومی نخواهیم داشت پیوسته رسوخ در این مساله اساسی ما خواهد بود بنده صریحا در آنجا عرض کردم که اجازه بفرمائید مجلس وارد مرحله قانونگذاری بشود همان موقع پیش بینی می کردم که شرایط خود به خود انطباق پیدا خواهد کرد که با آقایان عضو شورای نگهبان در تماس باشیم و با مشورت خود این آقایان ترتیب آن را بدهیم . کما اینکه پریروز در جلسه ای که داشتیم آقای ربانی فرمودند بسیا آسان شاید میشد اما من فکر میکنم که امروز این مساله تصویب میشود اما این تصویب شدنش اساس کار را با این تغییرات که این تفسیر است یا تعبیر است هیچ پر نخواهد کرد . اساس قانون ساسیرا متزلزل می کند ، بنظر من ما به آسانی میتوانستیم با یک سرعت تمام یک مجلس خبرگان ساده ای تشکیل بدهیم و این البته نظر من است و شاید نظر آقایان ان نباشد و طریقی بشود که خیلی آسان یک اصلی به این قانون اساسی اضافه بشود بنام مجلس شورای اسلامی و اصلی در قانون اساسی باشد نه اینکه با این کیفیت ما این قانون اساسی را داشته باشیم با این محتواها با این چیزها و از آن طرف هم طرحی با دو فوریت به مجلس بیاید ، دیروز متاسفانه عارضه چشم همین جا بطور معترضه عرض کنم که جناب آقای رئیس این نورها که در اینجا هست خیلی ناسالم است . ناسالم کننده محیط است نه اینکه بنده از نظر چشم معوف هستم ولیکن از نظر گرمی محیط و ناسالم ساختن محیط میتوان همانطور که یکی از برادران هم چندی پیش پیشنهاد کردند این جلسات مجلس را از طریق رادیو منتشر کنند ، حالا غیر از خرج آن و چیزهای دیگر اقلا وضع نور را یک قدری تغییر بدهند تا انسان بتواند دوم داشته باشد بنده دیروز بسیار ناراحت بودم و موفق نشدم که بمانم در آن وقتی که شما طرح مساله دو فوریتی را کردید .

رئیس- آقای دکتر شما باز یک مساله جدیدی را مطرح کردید .

دکتر سحابی – بلی این را بعنوان معترضه عرض کردم ، عذر میخواهم که مطرح کردم ولیکن علت مطرح آن این بود که عذر نبودن خودم را در هنگام طرح دو فوریتی بیان کنم . بهر صورت نتوانستم بمانم والا این بیان را در آن مطالب در کمیسیون گفته بشود و از طریقی که خیلی سریع و متین و آسان و منطبق با تمام شرایط و قوانین باشد و با شورای نگهبان هم مشورت شود که خدشه ای وارد نیاورد . به این طریق یک ترتیبی فراهم بشود که یک اصل در قانون اساسی و یا در متمم قانون اساسی بگذارند که مبین منظور این آقایان باشد و تصویب هم خواهد شد . و اما بنده بسیار نگرانم که این مساله باین طریق و با این تعبیرها در مجلس شورای اسلامی که آقایان پیشنهاد می کنند تصویب بشود و این مصلحت نیست و برخلاف قانون اساسی است و محتوای قانون اساسی را صدمه خواهد زد و مضافا اجازه بفرمائید من مطلبتان را در مورد ملی قبول دارم ولی آقایان محترم ، علت اینکه اینقدر با تب و التهاب این جور مسائل را مطرح می کنم برای این است که با کمال تاسف آن وقتی که در آن صندلی نشسته بودم ( اشاره به موقعی که ریاست سنی مجلس را بعهده اشته اند ) شنیدم که یکی از آقایان گفتند که ‹‹‌این مساله شجره خبیثه ملی گرائی ، چه بدبختی ؟ چه بدبختی ؟ مگر آقا ملیت با اسلامی . ››

فواد کریمی – من تذکر آئین نامه ای دارم مطلب ایشان خارج از موضوع است .

رئیس- آقای دکتر به همان اندازه ای که در جلسات قبل شما را اذیت کرده اند شما می خواهید در همین یک نطق بنده را اذیت بکنید . (همهمه نمایندگان) .

دکتر سحابی – کجا ؟ کجا ملیت با اسلامیت (همهمه نمایندگان) مگر مهندس بازرگان و یا من مسلمان نیستیم ؟ اسلامیت است که ما را به ملیت و به علاقه وطن واداشته است . (همهمه نمایندگان) چون آقایان روی مساله ملیت خیلی تکیه دارند همانطور که جنابعالی هم فرمودید این مساله راجع به ملیت را می گذارم برای بحث بیشتری که ان شاء الله راجع به همین موضوع مطالب دیگری را عرض خواهم کرد .

رئیس- بسیار خوب ، خواهش میکنم آقایان صحبت نفرمایند ، و تذکر میدهم که تشخیص خروج از موضوع و تذکر آن به عهده آقایان نیست ، البته گاهی میتوانید تذکر بدهید ولیکن آن طور که بلند میشوید و میگوئید خارج از موضوع است . این درست نیست و تشخیص آن با من است . هر وقت تشخیص دادم خودم اخطار میکنم . آقای ملکوتی بفرمائید .

ملکوتی

بسم الله الرحمن الرحیم ، این قضیه ای که فعلا توی مجلس واقع شده است در حدود ۶۰ الی ۷۰ سال پیش که انقلاب مشروطه شد عده ای از غرب زده ها با مشروطه بودن مشروطه مخالفت کردند . آقای تقی زاده هم بود و بالاخره با جار و جنجال و سوراخ سنبه های قانونی پیدا کردنشان توانستند سر یک عده مسلمان کلاه بگذارند و شیخ فضل الله را اعدام کردند ، این آقایان از کلمه اسلام خیلی وحشت دارند فوق العاده میترسند وقتی به آنها میگوئید اسلامی باشد . چون این مردم ۷۰ هزار کشته بخاطر اسلام داده اند و رفراندومی شد و مردم رژیم جمهوری اسلامی خواستند . قانون اساسی ، قانون اساسی اسلامی شد . شما الان میخواهید مجلس را اسلامی نکنید ؟ هرگز اسلام با ملیت سالم مخالفت ندارد شما هستید که چند روزی است دارید ملی گرائی را در مقابل اسلام قرار میدهید امام امت از اولین روز داد و فریاد میزنند که . . .

رئیس- استدعا میکنم بیانات خودتان را بفرمائید و در محتوای نظر خودتان توضیح بدهید .

ملکوتی – خلاصه عمده پیوند ما بین افراد و مابین عموم مردم در سایه دین است ، دلسوزی نباید بکنیم ، آن پیوندی را که دین میتواند بوجود بیاورد . ملیت نمیتواند آن پیوند را بوجود بیاورد . جناب آقای حجتی ایکاش در لا اله میماند و الا الله را نمیگفت . توجه کنید ایشان خیلی جالب و منطقی استدلال کرد که شورای ملی اسلامی موافق با منطق است و چی است و چی . . . در آخر آوردند و گفتند ولی چون رهبر چنین گفتند ما هم میگوئیم . آیا رهبر سخن غیر منطقی فرمودند که شما متعبدانه خاضع و خاشع سخنان ایشان میشوید . ما معتقد به سخنان رهبرمان هستیم بخاطر اینکه خارج از چهار چوب منطق سخن نمیگوئید . مطلب دیگری که میخواستم عرض کنم این بود که آقایان از اول میخواهند ماها را سانسور کنند . میگویند مجلس آنطوری باشد که به ما که میخواهیم اظهار نظر کنیم الحمدالله اجازه میدهد . آقا کسی با شما کاری ندارد ، آزادانه صحبت کنید و آزادانه مقاله بنویسید ، هرچه میخواهید بگوئید .

رئیس- آقای ملکوتی اکثر مطالبتان روی حاشیه است ، بنابراین راجع به موضوع بحث بفرمائید این نصایح را قبلا گفته اند .

( ملکوتی – باید جواب بدهم . ) بفرمائید ادامه بدهید .

ملکوتی – صحبتم تمام شد .

ابوترابی – جناب رفسنجانی اجازه بفرمائید .

رئیس- جناب ابوترابی نوبت بگیرید .

منشی – اسم شما را نوشتم و نوبت شما هم میرسد .

رئیس- نوبت شما که رسید ابلاغ میکنیم . آقای عسگر اولادی شما مخالف هستید ؟ ( عسگر اولادی – خیر ) آقای رشیدیان که موافق هستند . آقای موسوی (‌نماینده لار ) در مخالفت صحبت میفرمایند ؟

( موسوی – بله )‌

بسیار خوب بفرمائید . من خواهش میکنم که آقایان مختصر صحبت بفرمایند و وقتی که مطلب ادا شد احتیاج به توضیح اضافی ندارد .

موسوی

بسم الله الرحمن الرحیم . من سعی میکنم که مختصر باشد ،

مطالبی که مطرح شد ، مخصوصا مطالبی که جناب آقای خامنه ای مطرح کردند توجهی به آن مطالب نشد ، حالا که من به عنوان مخالف دارم صحبت میکنم نه اینکه مخالف باشم با این که مجلس شورای ملی اسلامی باشد یا نه . مسلما موافقم که نام مجلس ، مجلس شورای اسلامی باشد اما این که این نام را مجلس بتواند وضع بکند یا در خور کارهای شورای نگهبان است در این مساله آقای خامنه ای تذکر دادند و متاسفانه توجه نشد برادرمان جناب آقای روحانی مساله تفسیر را با تغییر اشتباه گرفتند . همین که الان بحث است در مواردی از قانون اساسی که نام مجلس بنام مجلس شورای ملی نامگذاری شده است . گرچه اصلی در قانون اساسی نیست ، که آن اصل بگوید نام مجلس ، شورای ملی است اما مواردی نام برده شده و برای ما مبهم و گنگ است که آیا این به معنای نامگذاری است یا اینکه بخاطر آن سابقه ذهنی است که نامگذاری شده است . پس بنابراین یک مساله مبهمی است که نیاز به تفسیر و بیان دارد . وقتیکه مبهم شد و نیاز به تفسیر و بیان داشت این مجلس است که باید تفسیر کند یا شورای نگهبان است که باید تفسیر کند ؟ کلمه تفسیر را که من میگویم بیان کردن این که این نامبردن مجلس ، بنام مجلس شورای ملی به عنوان نامگذاری است یا نه ؟ این مطلب با مساله تغییر از هم جدا است ، مجلس نمیخواهد تغییر نام بدهد و آنجوری که آقای دکتر سحابی فرمودند یک ماده ای باید وضع کنیم و به قانون اساسی ضمیمه کنیم یا دست ببریم و مجلس خبرگانی تشکیل بدهیم و این تشریفات این نیست مجلس نمیواهد دست ببرد در نام مجلس بلکه روشن شدن برای اینکه آیا تکرار موارد زیادی نام مجلس بنام مجلس شورای می در خور کارها مجلس هست یا نیست پس بنابراین شورای نگهبان در مرحله اول باید بیان بکند و بعد مجلس تصمیم بگیرد و عرض دیگری ندارم .

رئیس- عده زیادی از همان اوائل بحث پیشنهاد کفایت مذاکرات را داده اند ولی من چون احساس میکردم مطالب تازه ای پیش می آید اینست که تشخیث دادم کفایت مذاکرات زود است یکی دو نفر از آقایان اگر حرف تکراری نزدند ما ادامه میدهیم اگر احساس شد که حرف تکراری زیاد زده میشود به دیگران اجازه صحبت داده نمیشود .

رئیس- آقای رشیدیان بفرمائید .

رشیدیان

بسم الله الرحمن الرحیم – ملت ما انقلاب کرد و همه ارزشهای طاغوت را از بین برد همه ارزشهای مادی و معنوی و سمبلیک ، البته سمبلیک متاسفانه به آن صورت که ملت رشید ایران میخواست هنوز از بین نرفته است این نام گذاری مجلس و شکل پرچم و این که نام مملکت و حکومت چه نامی باشد و بعضی از مسائل دیگر و همین اسکناس که الان برادرمان فرمودند و همچنین تمبرها آنها جنبه سمبلیک دارند که هر ملتی پس از هر انقلابی وقتی فرصت پیدا کرد شاید در اواخر کار باشد حتی اسم ماهها اسم روزها ایام تعطیل و غیره را تغییر میدهد همانطور که نظام طاغوت اینها را یکی پس از دیگری تغییر میداد و نظام طاغوت حتی ایم هفته را ماه را و سال را همانطور که دیدیم تغییر دادند اینها جنبه سمبلیک دارند و یک ملت انقلابی میخواهد که وقتی انقلاب اساسی کرد و بر اساس یک ارزشهای اصیل بخصوص مکتب اصیل اسلام که آنرا کافی و غنی میداند آن قسمتهای سمبلیک هم عوض بشود بنابراین ما در قانون اساسی میبینیم که یک اصلی وجود دارد که مرکز ایران تهران است ، این در ذهن ما هم بود در ذهن همه ملت ایران هم بود در سابقه تهران هم بود که مرکز ایران بوده اما چه ضرورتی داشت که یک اصلی را بوجود بیاورند تدوین بکنند بنام اینکه تهران مرکز ایران است یعنی همین ظرف تهران بوده است ولی نامگذاری شه در مورد پرچم ایران که شاید خیلی بحث شد و چندین نوبت رای گیری شد و بعد همه آقایان دبه درآوردند بعضیهایشان که حالا من حرف نمیزنم بخاطر قانون اساسی به ما نشان بدهند که بگوید مجلس خبرگان بنام ملت ایران از این ببعد اسم مجلس را مجلس شورای ملی گذاشته است اما جناب استاد هاشمی شما اگر برادرمان آقای ملکوتی حاشیه رفتند خوب این حاشیه را قبلا دیگران هم رفتند اینجا رعایت عدالت نشد اما اینکه فرمودند قانون اساسی محتوای ملیت دارد محتوای ملی کجا دارد این اصل را ببینید همه پیش بینی های لازم شده است این اصل دوم قانون اساسی جمهوری اسلامی نظامی است بر پایه ایمان به : ۱- خدای یکتا – ( لا اله الا الله )‌و اختصاص حاکمیت و تشریع به او و لزوم تسلیم در برابر امر او .

۲- وحی الهی و نقش بنیادی آن در بیان قوانین .

۳- معاد ، و فکر نمی کنم بقیه لازم باشد خوانده بشود اساسا محتوای اسلام و اصول اسلام و ضوابط اسلام و احکام اسلام نه تنها در این اصل در تمام اصل قید آورده در هر کجا اصلا مهر زده مهر اسلام در آخر هر اصلی آمده است . و در یک اصل دیگر هم داریم که هر ماده ای هر اصلی و هر قانونی که برخلاف اسلام باشد اصلا اعتبار ندارد ، اصلا حضور شورای نگهبان و وجود شورای نگهبان و اینکه مجلس نمیتواند بدون شورای نگهبان باشد بخاطر اجرای احکام و تدوین قوانین الهی است نه جنبه ملی ، بنابراین برادران و خواهران محترم اینجا دیگر دسته بندی نکنید ملی و اسلامی – اگر شما وطن پرستید وطن را دوست دارید ‹‹ پرستش غیر از خدا ›› در اسلام نیست اگر شما واقعا دلتان به حال وطن میسوزد و شما نگاه کنید به این جوانهای ما که عاشقانه خودشان را در راه اسلام و راه حق فدا میکنند یکی از محتوای اسلام داشتن وطن است ، نگهداری از مرزهاست که در قانون اساسی باز آمده است ما نفی طرفداری از اینکه انسان وطنش را نگهدار ی کند بعنوان یک پله بعنوان یک نردبان برای رسیدن به هدف نمی کنیم در اسلام اما شما وقتی اینرا عنوان می کنید مثل اینکه ما مسلمانها یعنی آنها که مسلمان هستند وطن را دوست ندارند .

رئیس- شما هم اگر زیاد حاشیه بروید باز رعایت عدالت را نخواهید کرد .

رشیدیان – یک نکته ای را من یادداشت کردم و ضرورت دارد بگویم .

رئیس- بفرمائید .

رشیدیان – اینجا که فرمودند رئیس جمهور ، چون رئیس جمهور نقش و وظیفه اساسی در مملکت ندارد و بعنوان سمبلیک است در اینجا محتوای ملی هم ندارد .

رئیس- آقای عسگر اولادی بفرمائید .

عسگراولادی – بنده فکر میکنم ما اینجا تغییر نام را نمیتوانیم به ذهنمان نزدیک کنیم بلکه اینجا تصریح بنام یا نام گذاری است یعنی نمایندگان مجلس شورا نامی را برای خودشان انتخاب میکنند مجلس شورای اسلامی یا چون نمایندگان از طرف قاطبه مسلمین نماینده هستند تصریح میکنند که مجلسشان مجلس شورای اسلامی است این تصریح و انتخاب تغییر نیست تا تفسیر باشد نکته ای را از برادر عزیزمان آقای حجتی در زندان به یادگار دارم با نقل این مقدمه که ایشان در رابطه با حزب ملل اسلامی دستگیر و در خدمتشان بودیم . ایشان در توجیه نامگذاری حزب ملل اسلامی فرمودند که این ملیت های دست و پاگیر اسلام جلوگیر از جهانی شدن اسلام شده و لذا حزب ما حزب ملل اسلامی شده تا از این ملیت ها دور باشد عرضی ندارم .

رئیس- متشکر مقداری پیشنهاد کفایت مذاکرات رسید ه است و با اینکه جلسه قبل هم ما باز مذاکره داشتیم کفایت مذاکرات را مطرح میکنیم اگر مجلس موافق باشد .

معادیخواه – اگر نوبت من رسید در یک دقیقه فقط تذکری دارم .

رئیس- بسیار خوب اگر موافق باشید کفایت مذاکرات را بپذیرم و بعد یک مخالف و یک موافق میتوانند صحبت کنند اگر کسی درباره کفایت مذاکرات مخالف است میتواند صحبت کند آقای معادیخواه بفرمائید .

معادیخواه – ابتدا بنظر میرسد مساله ، مساله بسیار ساده و بی اهمیتی است و حتی احتیاج به مذاکره اصلا ندارد ولی طرح این مساله تجربه خوبی شد برای مجلس و مطالبی که مورد گفتگو قرار گرفت اگر ما میبینیم که استفاده میشود از این نام که در قانون اساسی تکرار شده مجلس شورای ملی از این استفاده میشود که قانون اساسی محتوای ملیت دارد و اگر چنین استفاده ای بشود باید گقت که خبرگان اصلا اسلام را نفی کرده است .

رئیس- شما درباره کفایت مذاکرات صحبت کنید و از این موقع سوء استفاده نکنید و تذکر خودتان را بدهید .

معادیخواه – نه منظور من این است که الان با توجه به اینکه مساله دارای چنین اهمیتی شده که حتی محتوای قانون اساسی اصلا اسلامی نیست و بطور کلی و ملی است با توجه به یک چنین مساله ایکه پیش آمده حتما لازم است که ابعاد قضیه روشن بشود که آیا این قانون اساسی التقاطی است آیا قانون اساسی اصلا ملی است و اسلامی نیست ؟ این مساله مورد گفتگو قرار نگرفت و لذا من فکر میکنم که لازم است مطرح شود .

رئیس- معذرت میخواهم از جناب رئیس جمهور دعوت کرده بودیم برای ساعت یازده که ایشان در راس مدت تعیین شده تشریف آورده اند وقتی که وارد مجلس شدند ببینیم باید این موضوع را ادامه بدهیم یا اینکه موضوعی را که ایشان برای آن تشریف آورده اند انجام بدهیم و بعد کار خودمان را ادامه بدهیم (همهمه نمایندگان) بحث را تمام می کنیم .

( ساعت یازده و پنج دقیقه آقای دکتر ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور در جلسه حضور پیدا کردند )

رئیس- با تشکر از جناب آقای بنی صدر رئیس جمهور و جناب آقای دکتر بهشتی رئیس دیوان عالی کشور و آقایان وزراء و اعضای شورای نگهبان همانطور که قبلا اشاره کردم بحث ما درباره تعیین نام مجلس بود و چون وقت تعین کرده بودیم برای حضور آقایان اگر آقایان خودشان موافق باشند بحثمان نزدیک به پایان است آن قسمت را تمام میکنیم رای بگیریم بعد مراسم تحلیف انجام بشود ولی چون ما وقت تعیین کرده ایم مقیدیم اگر شما مایل باشید اول مراسم تحلیف انجام شود بعد ما بحث خودمان را ادامه دهیم ، ( یکی از نمایندگان – بحث خودمان را ادامه بدهیم )‌از آقایان شورای نگهبان پرسیدم مراسم تحلیف انجام میشود آقایان اگر مایل بودند در مجلس تشریف دارند و ما بحثمان را ادامه میدهیم و اگر کار داشتند و خواستند تشریف میبرند و ما بحث را ادامه میدهیم بنابرین مجلسی برای انجام مراسم تحلیف آماده است . اگر قانون اساسی را دارید متن ماده مربوطه را بخوانید .

منشی – اصل یکصد و بیست و یکم – رئیس جمهور در مجلس شورای ملی در جلسه ای که با حضور رئیس دیوان عالی کشور و اعضای شورای نگهبان قانون اساسی تشکیل میشود به ترتیب زیر سوگند یاد میکند و سوگندنامه را امضاء مینماید .

مراسم ادای سوگند آقای دکتر ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور و بیانات آقای دکتر بهشتی رئیس دیوان عالی کشور

دکتر بنی صدر رئیس جمهور

بسم الله الرحمن الرحیم – من بعنوان رئیس جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد میکنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور باشم و همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسوولیت هائی که بر عهده گرفته ام بکار گیرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور ، ترویج دین و اخلاق و پشتیبانی از حق و گسترش عدالت سازم و از هرگونه خودکامگی بپرهیزم و از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است حمایت کنم در حراست از مرزها و استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی کشور از هیچ اقدامی دریغ نورزم و با استعانت از خداوند و پیروی از پیامبر اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام قدرتی را که ملت بعنوان امانتی مقدس به من سپرده است همچون امینی پارسا و فداکار نگاهدار باشم و آنرا به منتخب ملت پس از خودم بسپارم ( تکبیر نمایندگان ) .

دکتر بهشتی ( رئیس دیوان عالی کشور )

بسم الله الرحمن الرحیم – مراسم سوگند به خدای متعال در برابر کتاب آسمانی او که راهنمای زندگی ماست و در برابر ملت و نمایندگان ملت و با حضور مسوول قوه قضائیه بدان معناست که هر یک از ما در مسوولیت خطیری که بر عهده داریم پیمانی بس سنگین و استوار با خدا می بندیم خدائی که بر همه چیز ناظر و آگاه است و هیچیک از اندیشه ها و کرده های ما بر او نهان نخواهد ماند و ملت ما بر اساس ایمان به خدا و بر اساس انتخاب دین خدا به عنوان راه زندگی و سعادتمند شدن به چنین سوگندها و چنین ایمانها در دل و جان ما اعتماد میکند بر همه ما روشن است که اعتماد ملت به یک یک ما و یک یک شما نمایندگان محترم به یک یک کسانی که مسوولیتهای تعیین کننده را بر عهده گرفته اند بیش از هر چیز بر پایه اعتقاد اسلامی و ایمان اسلامی و اعتماد به دیانت و تقوی انتخاب شدگان بوده است امیدوارم این عامل نقش خودش را زنده تر و سازنده تر و عینی تر نشان دهد و ملت ما با این تجربه نو دریابد که زندگی اجتماعی ، زندگی سیاسی ، زندگی اداری با پایه ایمان بهترین نوع زندگی سیاسی و اجتماعی است و چنین تجربه یعنی تجربه جامعه سازی بر پایه ایمان . ایمان به خدای و آئین خدای براستی بتواند تجربه نوین آموزنده ای برای کل بشریت دعوت جهانی عملی به اسلام از سوی ما و از سوی ملت قهرمان مان باشد ان شاء الله .

رئیس- جناب آقای معادیخواه صحبتتان را میتوانید ادامه بدهید .

معادیخواه – در مورد کفایت مذاکرات مساله بستگی دارد به اهمیت آن مطلبی که مطرح شده و آیا ابعاد آن قضیه روشن شد یا روشن نشد ؟ من احساس میکنم از بحث هائی که مطرح شد دو مطلب باقی ماند که مجموعا میشود در یک جمله خلاصه کرد و آن جمله اینست که آیا واقعا این بحث بشود که نمایندگان محترم مجلس خبرگان وقتی گفتند مجلس شورای ملی این عنوان را آیا ناظر به محتوای قانون اساسی میدانستند یا نه این قابل بررسی است که اگر آن نمایندگان که در بینشان تعداد زیادی فقیه بود این عنوان را ناظر به محتوای قانون اساسی میدانستند معنایش این است که قانون اساسی جمهوری اسلامی قبل از اینکه اسلامی باشد ملی است و حتی اسلامی نیست برای خاطر اینکه حتی اگر میخواستند یک قانون اساسی التقاطی را تصویب کنند حق بود بگویند ملی اسلامی یا بگویند اسلامی ملی در حالیکه فقط اکتفا کردند به ملی این کاملا با جوی که ما از مجلس خبرگان سراغ داریم کاملا نفی میشود و البته این نفی شدن مربوط میشود به بحث موافق که وارد آن نمیشوم بنابراین ، این قسمت کاملا احتیاج به توضیح دارد و به هر موافقی وقت برسد در این زمینه باید توضیح بدهد .

رئیس-‌آقای قره باغی شما بعنوان مخالف میخواهید صحبت کنید یا موافق ؟

قره باغی – مخالف با کفایت مذاکرات هستم ، مذاکرات را کافی نمیدانم و میخواهم صحبت کنم .

رئیس- چون مخالف صحبت کرده دیگر نمیتوانید صحبت کنید .

قره باغی – مخالف با کفایت مذاکرات یعنی موافق با تعیین اسم مجلس هستم که مذاکراتی که شده کفایت نمی کند .

رئیس- در مورد مذاکرات آیا موافق کفایت مذاکرات هستید ؟

قره باغی – نه موافق نیستم صحبت کافی نشده است .

رئیس- پس صحبت بفرمائید اگر تصویب نشد بعد وقت می گیرید و صحبت می کنید .

سیدمحمد خامنه ای – من اخطار نظامنامه ای دارم .

رئیس- آقای خامنه ای بفرمائید .

خامنه ای – بنده ضمن عرض تبریک به ملت ایران که از امروز دارای رئیس جمهور قانونی شدند ایرادی در جریان آن بنظرم رسید که برخلاف آئین نامه است . رئیس مجلس در ماده ۲۲ بر سایر اعضاء هیات رئیسه و تمام ادارات مجلس ریاست دارد و برادرمان آقای دکتر بهشتی برای قیام دستور دادند و ما خواهش داریم هم از ایشان و هم از جنابعالی که از حاکمیت خودتان استفاده بکنید . و اداره جلسات در حضور شما با کس دیگر نباشد .

توکلی – وقتی پیشنهاد کفایت مذاکرات میشود همه نوبتها معلق میشود یکی در مخالفت کفایت مذاکرات و یکی هم در موافقت آن صحبت می کند .

رئیس- آقای خزاعی بفرمائید .

خزاعی – مساله ای که هست این است که در موافقت کفایت مذاکرات دو سه نکته قابل تذکر است نکته اول در حاشیه فرمایشات جناب معادیخواه ما اگر خیلی این مساله را دنبال کنیم و به بحث بنشینیم که قانون اساسی ملی است یا اسلامی است و سایر مسائل این هم گزکی میشود بدست مخالفین و هم اینکه عینیتی را که ما می بینیم وبه آن عنایت است نیاز به بحث ندارد که قانون اساسی از یک کیفیت کاملا اسلامی با توجه به ضروریات ملی و ایرانی تدوین شده و خیلی مختصر عرض بکنم همانطور که همه نمایندگان محترم مستحضر هستند روح عقیدتی اسلامی یک روح انترناسیونالیستی است که عذر میخواهم از بکار بردن این کلمه چون کلمه دیگری به ذهنم نرسید و یک روح جهان وطنی است علت اینکه ما الان به مرزها توجه می کنیم و یا به ملیت توجه میکنم ضرورت جامعه است و جهانی است که چون از همه طرف تحت خطر و محاصره قرار گرفته ایم همانطور که از خانه مان باید حفاظت کنیم از وطنمان هم باید حفاظت کنیم و حکومت اسلامی به سوی یک جهان وطنی همانطور که آقای حجتی گفتند بسوی یک جمهوریت اسلامی در سطح کل جهان پیش میرود که ان شاء الله با حکومت عدل مهدی محقق خواهد بود و اما مساله اینجا است که وقتی ما می گوئیم مجلس شورای اسلامی در آن اسلامیت همه ویژگیهائی که برای یک ملت مطرح است نهفته است به مصداق هر گردوئی گرد است ولی هر گردی گردو نیست .

رئیس- شما باز رفتید رو صحبت های خارج از بحث .

خزاعی – به این دلایل و اینکه اگر ما این مساله را تکرار کنیم که این قانون اساسی ملی است یا ملی نیست یا اسلامی است کفایت مذاکرات را من تایید می کنم ، متشکرم .

رئیس- شما اظهارات خالف و موافق را شنیدید حالا ما برای کفایت مذاکرات رای میگیریم و میدانید رایش هم با قیام است آقایان که با کفایت مذاکرات موافقند قیام کنند ( اکثر برخاستند ) تصویب شد ، حالا ما وارد رای گیری میشویم برای اصل طرح که داده بودند و طرح هم این است که نام مجلس شورا از این تاریخ بنام مجلس شورای اسلامی نامیده میشود و بعد در مکاتباتمان و در نوسته هایمان مقید هستیم همین نام را بکار ببریم .

محمد خامنه ای – پیشنهادهای قبلی و پیشنهاد بنده را شما به رای بگذارید اگر رد شد آنموقع هست چون بنده مجلس را صالح نمیدانم . . .

رئیس- خوب ، حرف شما رد شد ما الان میخواهیم رای بگیریم شما صالح میدانید و یا نمیدانید مساله دیگری است .

صدرحاج سیدجوادی – اگر ما تصویب کردیم و شورای نگهبان رد کرد چه میشود ؟

رئیس- اگر رد کردند ما به حرف شورای نگهبان باید تسلیم بشویم آقایان شورای نگهبان اگر حرفی دارند در مجلس میزنند و اگر حرفی ندارند بعد از اینکه ما رای دادیم آقایان خودشان جداگانه وارد شور میشوند و مسائلی را که ما گفتیم بررسی میکنند و نظر خودشان را میگویند و نظر مجلس را با امضاء میکنند و یا رد می کنند . دیگر آقای اصفهانی به هیچکس اجازه صحبت نمیدهم .

صباغیان – بنده یک تذکر آئین نامه ای دارم .

رئیس- تذکر آئین نامه ای بفرمائید آقای صباغیان .

مهندس صباغیان – در آئین نامه پیش بینی شده که اگر لایحه ای یا طرحی از طرف نمایندگان ارائه بشود پیشنهادهای دیگر مقدم بر آن است و باید صمیمه آن پیشنهاد بشود پس قبل از اینکه شما رای بگیرید پیشنهاد آقای خامنه ای مطرح است .

رئیس- چه پیشنهادی ایشان دادند ؟

مهندس صباغیان – ایشان روی آن پیشنهاد پیشنهاد دادند که مجلس صلاحیت برای اظهار نظر ندارد روی آن پیشنهاد است و این در آئین نامه منعکس است .

رئیس- اظهار نظر صلاحیت دارد یا ندارد این را کی باید نظر بدهد .

محمد خامنه ای – شورای نگهبان آقا ، شورای نگهبان حاضرند نظر خواهی کنید .

رشیدیان – این چه بساطی است که آقای خامنه ای بی اجازه و بدون نوبت بلند میشوند و صحبت می کنند .

رئیس- آقای رشیدیان خود شما هم همین کار را کردید شما اجازه بدهید شما بیشتر از همه شلوغ میکنید و باز هم اعتراض می کنید . اجازه بدهید .

رئیس- آقای خلخالی بفرمائید .

خلخالی – عرض میشود اگر فرمایشات آقای خامنه ای مصداقا درست بود حکمش همین است که ایشان میفرمایند ولی این مساله تفسیر نیست . در قانون اساسی پیش بینی نشده که اسم مجلس چه باشد ولو به نحو اجمال . تا ما احتیاج داشته باشیم شورای نگهبان این را تفسیر کند که آقا اصرار می کنند . اینجا در مصداقش بحث است اصلش این مساله است نه اینکه در قانون اساسی بحث نشده که به عنوان یک ماده ای ولو به نحو اجمال این تفسیر نیست ولذا الان احتیاج به شورای نگهبان ندارد . البته وقتی ما تصویب کردیم شورای نگهبان نظر نهائی خودش را میتواند بدهد .

رئیس- متشکرم – یک مطلبی اینجا تذکر داده شده که در ذهن من هم بود و آن این است که کار آقای خامنه ای یک اظهار نظر است . چون اظهار نظر میکنند که مجلس چنین صلاحیتی ندارد اصلا محتوای این کار پیشنهاد نیست ، چه پیشنهادی ایشان دارند که ما این را مطرح بکنیم ؟ ایشان بعنوان یک نماینده یک نظر دارند اظهار می کنند که مجلس چنین صلاحیتی ندارد و مجلس این نظر ایشان را نمی پذیرد شورای نگهبان هم اگر میخواست نظر ایشان را بپذیرد میگفت بنابراین فعلا پیشنهادی بما نرسیده است که مطرح کنیم در مجلس و بخواهیم رویش رای بگیریم . تذکر آئین نامه ای آقای دانش .

حجتی کرمانی – شورای نگهبان روی این اظهار نظر کند .

رئیس- اصلا نیازی نیست که شورای نگهبان اظهار نظر کند زیرا پیشنهادی به مجلس داده نشده ایشان یک اظهار نظری کرده اند . آقای دانش بفرمائید .

غلامرضا دانش – اصل ۹۶ قانون اساسی پاسخ آقای خامنه ای را روشن می کند . مسائلی که مطرح میشود تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای ملی با احکام اسلام با اکثریت فقهای شورای نگهبان و تشخیص عدم تعارض آن با قانون اساسی بر عهده اکثریت همه اعضای شورای نگهبان میتواند اظهار نظری بکند معایرت دارد یا ندارد .

رئیس- بله ، اصلا این پیشنهاد نیست .

حجتی کرمانی – آقای هاشمی اجازه میدهید یک مطلبی دارم .

رئیس- خیر ، دیگر اجازه نمیدهم آقای حجتی بفرمائید بنشینید قبلا هم بدون اجازه صحبت کردید ( توکلی – تذکر آئین نامه ای دارم اجازه میفرمائید ) تذکر آئین نامه ای است آقای توکلی بفرمائید .

توکلی – در لوایح دو فوری یا فوری که قانون پیش بینی کرده که اگر حضور شورای نگهبان ضروری هست به این دلیل هست که اگر مخالفتی اعضای محترم شورای نگهبان احساس میکنند همانجا بفرمایند چون گفته شده در آئین نامه که پس از رای گیری قطعی است یعنی شورای نگهبان هم بعد از رای گیری نمیتواند این لایحه را لغو بکند . اگر مخالفتی احساس می کنند باید همین الان بفرمایند و حضورشان هم بهمین دلیل لازم است .

رئیس- آقای مهدوی بفرمائید .

مهدوی کنی

بسم الله الرحمن الرحیم . اینطور که الان اظهار کردند که اگر شورای نگهبان اظهار نظری نکردند قطعی تلقی میشود . چنین چیزی نیست . شورای نگهبان حق اظهار نظر دارد بعد از اینکه شما مصوبه ای داشته باشید . قبل از مصوبات شما ما اظهار نظری نمی کنیم . اگر شما چیزی را تصویب کردید شورای نگهبان حق اظهار نظر دارد که رد بکند یا تصویب بکند و یا تایید بکند و در آن ماده هم که اظهار کردند در آنجا دارد که با اظهار نظر شورای نگهبان قضه قطعی میشود نه اینکه شورای نگهبان همینطور سکوت که کرد در آنجا و معلوم نیست رایش چیست ؟ بلافاصله ماده مصوبه مجلس قطعی تلقی بشود . متشکرم .

شهرکی – آقای هاشمی من تذکر آئین نامه ای دارم .

رئیس- بسیار خوب ، آقایان بنام تذکر آئین نامه ای سعی نکنند که حرفهائی خارج از تذکر بزنند آقای شهرکی بفرمائید .

شهرکی – طرحی که بوسیله ده نفر از آقایان نمایندگان داده شده بود طرح تغییر نام مجلس بود و الان ما بر اساس تعیین نام مجلس رای می گیریم یا بر اساس تعیین نام مجلس ؟ اگر بر اساس تعیین نام مجلس رای می گیریم بایستی خود آقایان این طرح را اصلاح کنند و ما نمیتوانیم طرحشان را اصلاح بکنیم . این را من معتقد هستم که بایستی به آن توجهی بشود .

رئیس-‌از اول مطرح بود تعیین نام مجلس .

شهرکی – طرحی که به ما داده شده تغییر نام مجلس است و شما بر اساس آن تغییر نام مجلس دارید صحبت می کنید .

رئیس- تذکر آقای شهرکی همانطوریکه فرمودند وارد است با اینکه ما دیروز متذکر بودیم و من به آقای کیاوش تذکر دادم که این تعیین نام است و در صورت جلسه تعیین نام قید کردیم و در دستور جلسه هم تعیین نام پیش بینی شده اما در متن پیشنهاد تبدیل به کلمه تغییر آمده است .

علی معرفی زاده – آقای هاشمی ما پیشنهاد تعیین داده بودیم .

دانش – آقای هاشمی منهم پیشنهاد تعیین داده بودم و حالا پیشنهاد اصلاحی دارم .

رئیس- پیشنهاد اصلاحی آقای دانش مطرح است بفرمائید .

دانش – بنده پیشنهاد کتبی اصلاحی دادم که بجای کلمه تغییر ( تعیین ) بشود .

رئیس پیشنهاد آقای دانش را بدهید ببینیم .

غفاری قره باغ – آقای هاشمی راجع به این پیشنهاد بنده یک تذکری دارم .

منشی ( توکلی ) – تذکر آقای قره باغ الان چون به کفایت مذاکرات رای گرفته شده و موافقت شده تنها تذکراتی که آئین نامه ای باشد قابل شنیدن است .

غفاری قره باغ – تذکر آئین نامه ای است ؟

عسگر اولادی – آقای هاشمی ، در این طرح قید نشده تغییر نام مجلس بلکه نوشته شده در آن موادی که اسم مجلس شورای ملی نوشته شده است در آن مواد به مجلس شورای اسلامی تبدیل بشود .

رئیس- در پیشنهادی که مربوط به تغییر نام است . آقایان امضاء کنندگان طرح اینطور نوشته اند ‹‹ اینجانبان امضاء کنندگان زیر پیشنهاد می کنیم که نام مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی تغییر یابد . ››

غفاری قره باغ – آقای هاشمی بنده یک تذکر دارم .

رئیس- آقای قره باغ تذکر آئین نامه ای دارید ؟

غفاری قره باغ – تذکر درباره همین پیشنهاد است . منظور این است که کلمه تغییر که اسم برده شده است منظور این نیست که اسمی که در قانون اساسی هست این را تغییر بدهیم ، این منظور نیست یعنی در مکاتبات و در گفتارها مجلس شورای ملی گفته بشود و نوشته بشود این ارتباطی با قانون اساسی ندارد . چون در قانون اساسی اسمی از مجلس برده نشده است .

رئیس- شما هم آقای غفاری همان بحث قبلی را تکرار می فرمائید آقای عابدین زاده بفرمائید .

عابدین زاده – عرض کنم خدمتتان چیزی که تصویب شده روی آن بحث نشود . زیرا وقت مجلس و ملت را می گیرد . ( خنده نمایندگان )

توکلی – این چه تذکر آئین نامه ای است آقای عابدین زاده .

رئیس- آقای توکلی عین آئین نامه را میخواند .

توکلی - ‹‹‌اصل ۹۷ از قانون اساسی – اعضای شورای نگهبان بمنظور تسریع در کار میتوانند هنگام مذاکره درباره لایحه یا طرح قانونی در مجلس حاضر شوند . و مذاکرات را استماع کنند اما وقتی طرح یا لایحه ای فوری در دستور کار مجلس قرار گیرد ، اعضای شورای نگهبان باید در مجلس حاضر شوند و نظر خودشان را اظهار نمایند . ››

ماده ۸۵ از آئین نامه داخلی مصوبه مجلس – اعضای شورای نگهبان طبق اصل ۹۷ قانون اساسی میتوانند در کلیه جلسات مجلس شرکت نمایند . ولی هنگامیکه طرح یا لایحه ای با قید یک فوریت در دستور کار مجلس قرار گیرد قبلا از طرف رئیس مجلس مراتب باطلاع شورای مذکور خواهد رسید اعضای شورای نگهبان باید در این جلسات حضور داشته و نظر خود را اظهار نمایند و مصوبه این مجلس قطعی است .

رئیس- و من در نامه ای که به شورای نگهبان نوشته ام در آن نامه تعیین نوشته یعنی توجه بشود که تعیین نام است آقای یزدی .

محمد یزدی – همین مطلب را خواستم عرض کنم همین ماده ای که خوانده شد میخواستم عرض کنم . . .

شهرکی – تذکر آئین نامه ای دارم .

رئیس- آقای شهرکی تذکر آئین نامه ای دارند بفرمائید .

شهرکی – ببینید منظور من این نبود که مجلس را معطل بکنم ولی مجلس باید بر اساس یک ضوابطی که خودش تعیین کرده بر اساس آن ضوابط رفتار بکند ( خلخالی – اینکه تذکر آئین نامه ای نیست ) اجازه بفرمائید من صحبتم را بکنم بعد شما صحبتتان را بکنید بر اساس ضوابطی که مجلس دارد این در آرشیو مجلس میماند طرح هست تغییر نام مجلس ولی ما روی تعیین نام مجلس میخواهیم رای بگیریم این تغییر طرح چقدر کار دارد ؟ بگذارید یک کار درستی انجام بگیرد و من تذکر درستی بنظر خودم دادم من خودم موافق تغییر نام مجلس شورای اسلامی هستم و این بحثی ندارد بعضی ازآقایان از جمله ‌آقای خلخالی اعتراض بیجا میفرمایند من تذکر آئین نامه ای . . .

رئیس- از تذکرتان خارج نشوید آقای صباغیان تذکر آئین نامه ای دارید . بفرمائید .

صباغیان – تذکر این است پیشنهادی که جنابعالی کردید که اینجا ممکن است آن پیشنهاد را عوض بکنند طبق ماده ۸۸ این کار را نمیتوانند بکنند ‹‹ پس از وصول و اعلام طرح قانونی در مجلس پیشنهاد دهندگان یا امضاء کنندگان آن طرح حق استرداد امضای خود را ندارند . ›› اینجا هم استرداد تلقی میشود ( رئیس – استرداد نیست )‌استرداد تلقی میشود و تغییر یعنی این پیشنهاد را میگیرید یک پیشنهاد دیگری دارید میدهید ( استرداد یعنی چه ؟) (همهمه نمایندگان)

رئیس- آقای دکتر لواسانی تذکر آئین نامه ای دارید ؟

دکتر لواسانی – عرض کنم خدمتتان که . . .

رئیس- اگر بحث میخواهید بکنید اجازه بدهید جای بحث را باز کنیم .

دکتر لواسانی – بحث نیست صحبت من این است که ما نه تعیین میتوانیم و نه تغییر بلکه تبیین و تصریح است چون مفهوم ملت اعم است و ظهور در اسلامیت دارد همچنانکه من دوبار تذکر دادم ما فقط میتوانم تبیین و تصریح بکنیم تذکر من فقط همین بود .

منشی ( توکلی ) – آقای باهنر توضیحی دارند که میگویند مساله را حل میکنند .

رئیس- توضیحی برای حل مساله دارید ؟ ( باهنر – بله ) موافقم بفرمائید .

دکتر باهنر –(زنگ رئیس- نمایندگان سکوت کردند ) اصل طرح با یک عبارتی رسیده درست و رویش هم مذاکره شده و بعد در مورد کفایت مذاکرات هم رای گرفته شده الان برای اصلاح عبارت طرح پیشنهادی از طرف آقای دانش میرسد شما در مورد این پیشنهاد با قیام و قعود باید رای بگیرید پیشنهاد این است که آن عبارت طرح که دیگران امضاء کرده اند و آورده اند عبارت باین ترتیب اصلاح بشود که در واقع عبارت جمله این باشد که ‹‹ نام مجلس ، مجلس شورای اسلامی گذاشته شود یا تعیین شود ›› برای این پیشنهاد اصلاحی برای آن طرح با قیام و قعود رای گرفته میشود و بعد برای اصل جمله اصلاح شده با ورقه ای رای گرفته میشود .

رئیس- پیشنهاد خوبی است آقای آیت شما وقت گرفته اید ؟ برای توضیح بفرمائید .

دکتر آیت – در مورد این مساله ای که آقای صباغیان اشاره کدند اصلا اینجا بحث شد ما گفتیم که قانون اساسی اسم تعیین نکرده و ان سالبه انتفاء موضوع است تغییر نام همینطوری آمده است این یک مساله ، مساله دیگر در تمام ادوار مجلس سابقه داشته است در همان آئین نامه ها هم هست و این پس گرفتن نیست خودشان یک کلمه را اصلاح میکردند این هر دو راه حل است .

محمودی – تذکر دارم .

رئیس- تذکر چی ؟ ( محمودی – تذکر آئین نامه ای ) بفرمائد .

محمودی – پیشنهادی را که جناب آقای دکتر باهنر فرمودند قبلا بطور کتبی من خدمتتان داده ام که آن کلمه را اصلاح بفرمائید و امضاء هم کرده ام .

رئیس- بسیار خوب این تذکر آئین نامه ای نبود من پیشنهاد آقای دکتر باهنر و آقایان را پیشنهاد صحیحی می بینم یعنی هیچ اشکالی ندارد که پیشهادی برسد و در طرح و یا هر لایحه تغییراتی در عبارتش بدهیم از این به بعد هم در مجلس خیلی خواهیم داشت و در تاریخ قانونگذاری دنیا هم سابقه زیاد دارد بنابراین ، این تغییر را ما پیشنهاد میکنیم اگر مجلس موافق است برای این رای میگیریم و اگر مجلس موافق بود این طرح اصلاح میشود پیشنهاد به این شکل است که بجای کلمه ‹‹ تغییر ›› یا ‹‹تبدیل›› که در دو نامه آمده کلمه ‹‹ تعیین نام ›› آورده بشود این را هم ، ما میتوانیم با قیام و قعود رای بگیریم هم با ورقه و برای تسهیل با قیام رای میگیریم که کارمان را تسریع کنیم بنابرین کسانی که با تغییر عبارت طرح باین شکلی که گفتم موافقند قیام کنند ( اکثر برخاستند ) تصویب ش ( تکبیر ) .

منشی ( توکلی ) – طرح باین شکل درآمد .

اینجانبان امضاء کنندگان زیر پیشنهاد میکنیم که نام مجلس شورا ، مجلس شورای اسلامی تعیین گردد .

رئیس- دیگر بحثی نیست مجلس دیگر الان در اینمورد بحثی نمیکند و باید آماده باشیم برای اظهار نظر شورای نگهبان . شورای نگهبان اگر اظهار نظری خواستند میکنند و اگر نخواستند نمیکنند تا وقتی که تصویب کردیم آنوقت آقایان نظر خودشان را یا با شور و یا بدون شور میدهند .

محمد یزدی – اگر نظری داشته باشند باید فورا بدهند .

توکلی – آقای هاشمی رفسنجانی من تذکر دادم که طبق ماده ۸۵ اگر قبل از رای گیری آقایان اظهار نظری نفرمایند بعد از رای گیری نتیجه قطعی است اگر

اعضای محترم حقوقدان شورای نگهبان در اینمورد بخواهند اظهار نظری بکنند . قبل از رای گیری باید انجام بگیرد .

رئیس- آقایان دارند با خودشان مشورت میکنند در این فاصله شما گلدانها را برای رای گیری آماده کنید . آقای مهدوی بفرمائید .

مهدوی کنی – تقاضای آقایان اعضای شورای نگهبان این است که اگر امروز ماده واحده ای در این موضوع تصویب میشود برای اینکه آنها هم بتوانند مذاکره مختصری داشته باشند ده دقیقه تقاضای وقت دارند که مشاوره ای بکنند و بعد اظهار نظر کنند و این منافات با آن ماده ندارد که در همان مجلس اظهار نظر کنند و الا ک چیزی را میخواهید بما تحصیل کنید که بلافاصله بدون اینکه ما مشورتی کرده باشیم بگوئیم آری یا نه قانون چنین تحمیلی نکرده این بخاطر این بوده که لوایح در سایر موارد ده روز مهلت داشته در اینمورد زیاد طول نکشد و شما مجلس را ادامه میدهید و ما در عض ده دقیقه یا کمی بیشتر نظر خودمان را ابراز میکنیم و اینهم منافاتی با آئین نامه شما ندارد بعد از اینکه ما ابراز نظرمان را کردیم لایحه قطعی خواهد شد .

یکی از نمایندگان – تنفس اعلام کنید .

رئیس- خیر تنفس اعلام نمیکنیم .

مهدوی کنی – نه برای خودتان صحبت از تنفس نیست گفتم برای ما تنفس بدهید .

رئیس- آقایان اعضای شورای نگهبان برای مشورت تشریف ببرید ما برنامه خودمان را ادامه میدهیم چون کار زیاد داریم .

حجتی کرمانی – اگر در دستور چیزی نداریم اعلام تنفس کنید .

یکی از نمایندگان – ما میخواستیم در اینمورد بحث بیشتری بشود ولی شما رای گرفتید .

رئیس- هنوز رای نگرفته ایم شما نظرتان را بگوئید بعد رای میگیریم .

موسوی خراسانی – تذکر دارم ( رئیس- بفرمائید ) تذکر آئین نامه ای نیست ( رئیس- پس چیست ؟)

موسوی خراسانی – یک خواهشی از آقایان دارم .

رئیس- خواهش میکنم بفرمائید آقای موسوی .

موسوی خراسانی – از همه برادران و خواهران خواهش میکنم اینقدر دقت در مسائل نکنند و باعث وقت گیری مجلس نشوند مسائلی که خیلی روشن است خیلی بدیهی است ما دو روز است که درباره آن بحث میکنیم و بقیه مسائلی که پیچیده و بغرنج هست ما چقدر باید بحث کنیم ؟ الان ملت در انتظار ماست که ما بتوانیم کارها را با سرعت انجام بدهیم کار ضربتی و انقلابی این نیست که ما داریم انجام میدهیم چرا برای یک مساله جزئی که برای همه ما مسلم است و همه تصویب میکنند که باید مجلس شورای اسلامی باشد دو روز تمام است که وقت خودمان را داریم تلف میکنیم (همهمه نمایندگان)

رئیس- از تذکرتان متشکرم .

قرائت نامه جوابیه مجلس به رهبر انقلاب امام خمینی

رئیس- نامه مجلس به رهبر امت و امام بزرگوارمان را که قبلا پیامی به مجلس داده بودند و جواب آن پیام را موکول کرده بودیم به قانونیت یافتن مجلس امروز آنرا تهیه کرده ایم و میخوانیم و بعد خدمت ایشان میفرستیم این متن را بنده میخوانم برای اینکه آقایان اطلاع داشته باشند اگر نظری دارید ضمن خواندن من نظرتان را ابراز نکنید یا کتبی بفرستید یا بعدا بگوئید .

بسم الله الرحمن الرحیم

رهبر عالیقدر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران

حضرت آیت الله العظمی امام خمینی ( نمایندگان سه بار صلوات فرستادند )

دام ظلله العالی

مجلس شورای اسلامی در طلیعه کار رسمی و قانونی خود خاطر مبارک قائد و امام بزرگوارش را به عرایض زیر معطوف میدارد :

پیام آن حضرت به مجلس شورای اسلامی مانند همه پیامهایتان جهت دهنده و راهگشا بود . ملت ایران از آغاز مباره بزرگ خود همواره نقش حیاتی این رهنمودها را در پیدایش و پیشبرد انقلاب دانسته و آزموده است . شما پدر گرانقدر این انقلاب اسلامی هستید که دست فرزند خود را گرفته و پیش برده و بالندگی بخشیده اید . اکنون نیز که نهال انقلاب نهالی که به دست خود برنشانده و در طول ساها با همه توان از آن پاسداری کرده اید ریشه دوانده و به ثمر رسیده است ‹‹ اصلها ثابت و فرعها فی السماء توتی اکلها کل حین باذن ربها ›› حراست از این شجره طیبه برهنمودهای حکمت آموز و هشدار دهنده آن قائد و معلم بزرگ انقلاب بسی نیازمند است . مجلس شورای اسلامی این رهنمودها را سرلوحه کار خویش می شمارد و خود را به تبعیت از آن ملزوم میداند .

روزیکه نخستین جلوه های این نهضت رهایی بخش با اعلان نظریه حکومت اسلامی و ولایت فقیه در شب سیاه اختناق درخشید و هنگامیکه در سایه مجاهدتهای آن رهبر بزرگ و تحمل همه مشقات و زحمات مبارزه الهی و مردمی گسترش و عمق یافت و نیز آن زمان که پیامهای شما از تبعیدگاهها وظیفه روزبروز این امت را مشخص میکرد و به آنان جرات و شهامت و امید می بخشید و همگان را بسیج می کرد و بالاخره آن لحظه ای که پیروزی انقلاب فرا رسید و میلیون ها ایرانی آزاد شده و مسلط بر سرنوشت خویش ، آماده فداکاری و حراست دستاوردهای انقلاب تاریخی خود بودند ، در همه مراحل و تا امروز رهبر بزرگ انقلاب و ملت انقلابی ایران دم از اسلام و قرآن زده و حاکمیت فرمان خدا و زندگی در سایه اسلام را جستجو کرده است .

بدین قرار مجلسی که بر روی موج خون شهیدان این ملت و در دنباله این تاریخ و از سوی این مردم پدید آمده و پرداخته شده است بیاری خدایتعالی ‹‹ مجلس شورای اسلامی ›› است و اسلام اعنصر اصلی و جزء لاینفک آن خواهد بود .

مجلس شورای اسلامی ، خود را وظیفه دار ملتی میداند که انقلاب را با نثار خون عزیزانش محافظت کرده و تا بدین حد رسانده است . مجلس نمی تواند و نمی باید بنام ‹‹ نمایندگی ›› مردم دلخوش سازد که باید براستی نماینده و منعکس کننده خواسته های برحق مردم باشد ، و این جز با برخورداری کامل از روحیه انقلابی امکان پذیر نیست . بدین قرار هرگونه محافظه کاری و اهمال و تزلزل را مردود می شمارد و بفضل خدا خود را آماده حرکتی انقلابی و قاطع چنانکه مناسب این مقطع حساس است ، می نماید ، همچنانکه آن حضرت در پیام خویش توصیه فرموده اید مجلس خود را موظف می داند که خط استقلال و رهایی از سلطه قدرتهای بزرگ مخصوصا آمریای عالمخوار و حیله ها و توطئه های آنان نهراسد و با اتکال به خدای بزرگ خط نه شرقی و نه غربی را که ممیزه بزرگ انقلاب اسلامی ایران است ادامه دهد .

ما امیدواریم و خواهیم کوشید تا در گزینش رئیس دولت و کابینه آن که فوریترین کار مجلس است اصول و شرائطی را که امام بزرگوار اخیرا بر آنها تاکید فراوان فرموده اند با قاطعیت تمام رعایت کنیم و خود را مسوول عملکردها و خطوط کلی حرکت دولت آینده بدانیم و هر کجا انحراف و لغزشیمشاهده شد سریعا رسیدگی و اقدام در اصلاح آن نمائیم .

ای امام بزرگوار ، چنانکه در نخستین روز سوگند خورده ایم برآنیم که کمترین انحرافی را از اصول اندیشه اسلامی تحمل نکنیم . این خود یک اصل مهم در همه تصویبها و گزینشها و پذیرشهای ما خواهد بود . و این همان است که شما همواره از این مجلس و از همه مسئوولان خواسته اید . از خداوند بزرگ موفقیت در این راه و نیز عزت و عظمت مسلمین و سلامت و طول عمر رهبر کبیر انقلاب را مسالت داریم .

مجلس شورای اسلامی

عده ای از نمایندگان – تذکراتی داریم ( رئیس- اجازه بدهید به ترتیب تذکرات را یادداشت می کنیم ) .

خلخالی – آقای هاشمی ، راجع به این مساله رای گیری بکنید ، تمام بشود . . .

رئیس- پس از مشورت شورای نگهبان رای گیری می کنیم ، بنا شد اعضای شورای نگهبان خودشان مشورت بکنند و مجددا برگردند و اگر نظری داشته باشند در اینجا بیان کنند . فعلا ده دقیقه تنفس اعلام می کنیم . که استراحت بکنند .

( ساعت دوازده جلسه بعنوان تنفس تعطیل شد و مجددا ساعت دوازده و بیست و پنج دقیقه به ریاست آقای هاشمی رفسنجانی تشکیل گردید )

ادامه بحث پیرامون طرح تعیین نام مجلس و تصویب آن

رئیس- زنگ رئیس ، جلسه رسمی است قبل از اینکه آقایان اعضای شورای نگهبان اظهار نظر کنند یک پیشنهاد هم رسیده است که این پیشنهاد باید مطرح بشود . پیشنهاد شده است که ‹‹ مجلس شورای اسلامی ایران ›› یعنی با اضافه کردن کلمه ‹‹‌ایران ›› آن اسم را تکمیل کنیم (همهمه نمایندگان) اجازه

بدهید برای این پیشنهاد دیگر بحثی لازم نیست بکنیم فقط رای می گیریم (همهمه نمایندگان) اجازه بدهید آقایان ما به دو نفر اجازه میدهیم یکی موافق و یکی مخالف صحبت کند .

منشی – اول آقای یارمحمدی ، موافقید یا مخالف ؟ ( یار محمدی – مخالفم ).

رئیس- آقای یارمحمدی بفرمائید .

یارمحمدی – اضافه کردن کلمه ایران یعنی محدود کردن این مجلس است ، جمهوری اسلامی ایران معنی ندارد اسلام که محدود به ایران نمیشود .

رئیس- خوب ، ایشان نظر خودشان را بطور مختصر گفتند پیشنهاد دهنده یعنی آقای وافی از پیشنهادشان باید دفاع کنند .

وافی – البته این پیشنهاد ابتدا به ذهن خود من نیامد ولی عده ای از دوستان این پیشنهاد را مطرح کردند و در جمع عده دیگری از دوستان که در خارج از مجلس بودند یعنی حتی در جمع دانشجویان پیرو خط امام در لانه جاسوسی هم مطرح شده است و من این پیشنهاد را از آنها و از دوستانی که در مجلس هستند خدمت شما تقدیم کرده ام و بنظر من همانطوریکه مملکت جمهوری اسلامی ایران هست و مارک و علامت رسمی مملکت هم هست و این منافات نداردکه جمهوری اسلامی با ایران باشد و در عین حال جهانی باشد یعنی نمونه ای باشد برای جهان ، هیچ تضادی ندارد و جمع بین ملیت به معنای اسلام و اسلام زیربنای ملیت هم هست . جمهوری اسلامی ایران و تقدم اسلامی بر ایران این است که ما ملیت را در زیر سایه اسلام می خواهیم .

رئیس- خوب ، مخالف خیلی نوبت گرفته اند آقای موسوی جزء اولین کسانی بودند که بعنوان مخالف نوبت گرفته اند و چون اسم دانشجویان خط امام هم برده شد تناسبی دارد که آنها پیرو خط امامند و امام می فرماید : ‹‹‌مجلس شورای اسلامی ›› .

وافی – آقای حجتی کرمانی گفتند ( رئیس – خوب بفرمائید آقای وافی ، خواهش می کنم ) ( خنده نمایندگان )

موسوی خوئینی ها – البته اینکه گفتم دروغ است نه به مفهوم آن دروغی که شرعا حرام است می خواستم بگویم که با واقعیت تطبیق ندارد نه اینکه به قصد دروغ گفتن ، اما مساله دوم احساس می کنم که گویا شیطان نمی خواهد بگذارد یک کاری را که امام مطرح کرده است این سریعا انجام بشود اولا کلمه ‹‹ ایران ›› هیچوقت جزء اسم نمی تواند باشد ایران همیشه ایران هست هر چیزی را که ما در ایران انجام بدهیم منتسب به ایران است . مجلس شورای اسلامی کسی نگفت که مال عراق است تا ما بخواهیم با اضافه کردن کلمه ایران بفهمانیم که مجلس شورای اسلامی عراق نیست . مجلس شورای اسلامی افغانستان نیست بنابراین یک قید غیر لازمی است و علاوه بر این من تصور می کنم که چون امام فرموده است : ‹‹ مجلس شورای اسلامی ›› متاسفانه بعضی از مادر معرض این وسوسه های شیطانی قرار می گیریم .

حجتی کرمانی – چون اسم من برده شد اجازه بفرمائید چند کلمه عرض کنم .

رئیس- بفرمائید .

حجتی کرمانی – دیروز عصر ، توی تکنولوژی انقلاب صحبت داشتم بین برادرهای خط امام ، صحبت بود که آقای موسوی خوئینی ها در لانه جاسوسی سخنرانی دارند . من برای اینکه یک شبی بود که سخنرانی نداشتم گفتم که بروم لانه جاسوسی و صحبت آقای موسوی را گوش کنیم آنجا رفتیم ، بچه ها آنجا بودند و متاسفانه آقای موسوی نبودند و ما با بچه ها تا دو بعد از نصف شب نشستیم و در همین زمینه صحبت میکردیم و این صحبت را یکی از بچه های خط امام گفت ‹‹ حالا که شما مساله محتوا و اینها را مطرح میکنید . بحث زیادی شد این کلمه ایران را آخر مسله شورای اسلامی ایران بگنجانید ما هم بصورت یک صحبت خصوصی با آقای وافی گفتیم که دیشب یک چنین مساله ای بود ، و با بچه ها توی لانه بودیم و صحبت میکردیم مساله رسمی نبوده است که حالا آقای موسوی تکذیب کنند در هر صورت این تکذیب آقای موسوی را لازم است که تکذیب کنم و از ایشان معذرت میخواهم ( خنده نمایندگان )‌

رئیس- آقای باباصفری اگر میخواهید بعنوان موافق صحبت کنید بفرمائید .

باباصفری

بسم الله الرحمن الرحیم . اینکه برادرمان آقای موسوی فرمودند ‹‹ مجلس شورای اسلامی عراق نیست که شورای اسلامی ایران داشته باشیم ››‌میخواهم این را عرض بکنم که ما بیاری حق در راه این هستیم که ان شاء الله پارلمان است اسلام را تشکیل بدهیم و علی قول یکی از برادران اتحاد جماهیر سالامی تشکیل خواهد شد و حتما در آن کشورها هم نظر ما این هست که باید جلس شورای اسلامی تشکیل بشود این است که چنانچه پسوند ‹‹ ایران ›› به این جمله اضافه بشود مخالفت و مغایرتی هم با نظر امام امت ندارد چون ایشان نفرمودند نه یک کلمه زیاد نه یک کلمه کم و شاید باعث کمال هم برای این بشود این است که من تقاضا میکنم که در این مساله تامل بیشتری بفرمائید نظر به همین که عرض کردم . جهانی شدن اسلام و با توجه ب تشکیل پارلمانی امت اسلام این باعث کمال این جمله خواهد بود . متشکرم .

رئیس- پیشنهادی که شده بود که کلمه ایران را اضافه بکنیم به رای میگذاریم آقایانی که موافق هستند که این کلمه اضافه بشود قیام کنند ( عده کمی برخاستند ) رد شد ، خوب ، حالا آماده ایم که اظهار نظر شورای محترم نگهبان را بشنویم . جناب آقای مهدوی بفرمائید .

مهدوی کنی

بسم الله الرحمن الرحیم . اعضاء حاضر شورای نگهبان با مشاوره ای که انجام داده اند درباره سه موضوع لازم است که من صحبت کنم گرچه بحث اصلی مربوط به لایحه است ولی بطور فشرده ناگزیرم قبل از بحث لایحه دو موضوع دیگر را بعرض نمایندگان محترم برسانم موضوع اول این است که طرح های فوری و لوایح فوری باید قبلا آن طرح پیشنهاد شده بنظر شورای نگهبان برسد که بتوانند در اطراف آن قبلا مطالعه ای بکنند و در این طرح پیشنهادی که جناب آقای هاشمی ریاست محترم مجلس اظهار فرمودند آن ماده واحده پیشنهادی برای شورای نگهبان فرستاده نشده فقط یک مساله مبهمی که برای تعیین نامگذاری مجلس ، حالا این واحده چیست ؟ همینطوریکه الان ملاحظه میفرمائید خودتان بحث دارید که آیا کلمه ایران اضافه بشود ، نشود ، اسم چه است ما نمیدانیم ما که قبلا نمیدانیم شما اسمی که میخواهید بگذارید شما از ما میخواهید که قبل از اینکه شما رای تان را بدهید ما اظهار نظر کنیم این یک چیزی است که با روح مجلس و شور آنهم با موقعیت شورای نگهبان هیچ سازگار نیست شورای نگهبان که میخواهد حافظ قانون اساسی باشد و حافظ احکام اسلام و نگهبانی از احکام اسلام این یک مساله است که ما از ریاست مجلس تقاضا میکنیم که طرح های پیشنهادی باید قبلا در یک مدت مناسبی عین آن ماده پیشنهادی و طرح پیشنهادی به نظر اعضاء برسد . مساله دوم اینکه لازم به تذکر است و اعضاء شورا به بنده نیابت دادند که بنده عرض کنم این است که برخلاف نظری که آقایان فرموده اند که ما باید نظرمان را قبل از تصویب ماده واحده و لوایح و طرح ها نظر خود را ابراز بداریم این مساله بر خلاف نظر آقایان شورای نگهبان است و تفسیر قانون اساسی هم با خود شورای نگهبان است بنابراین آقایان نمیتوانند به ما تحمیل کنند که نه شما باید قبل از اینکه مجلس رای نهائی اش را بدهد شما اظهار نظر بکنید بنظر ما تفسیر اصل نود و هفتم که شورای نگهبان اظهار نظر بکند مفهومش این نیست که اظهار نظر قل از اینکه شما رای تان را بدهید . البته این بحث مفصل دارد . یک اشکالش این است که اگر ما حالا آمدیم اظهار موافقت با یک چیزی کردیم و شما همه تان آمدید مخالفت کردید این مساله مشکلی را ایجاد میکند مثلا ما بگوئیم یک چیزی موافق با قانون اساسی است بنابراین آنچه که اساسی است و اکثریت نمایندگان بیایند برخلاف نظر شورای نگهبان بگویندک خیر مخالف اسلام است و موافق با قانون اساسی است بنابراین آنچه که ما می فهمیم و آقایان تفسیر کردند این است که اظهار نظر اعضاء شورای نگهبان پس از تصویب نمایندگان محترم اس . منتهی به خاطر اینکه طول نکشد البته ما باید در همان روز و همان جلسه نظر خودمان را اظهار بداریم بمقداری هم که وقت داشته باشیم مشاوره ای بکنیم .

مساله سوم که اظهار نظر است روی این بیان دوم که کردم موکول به رای گیری میشود آقایان اظهار نظر میفرمائید . بعد شورای نگهبان نظر خودش را اعلام خواهد کرد .

رئیس- بسیار خوب البته چون شورای نگهبان نظری در تفسیر قانون اساسی داده است ما فعلا در ماهیت این مساله وارد نمیشویم و در صلاحیت مجلس هم نیست که وارد این جهت بشویم چون نظ خودتان هست اما دو تذکر که یکی فرمودید قبلا باید داده بشود ما دیروز که این را توزیع کردیم برای شورای نگهبان هم فرستادیم حالا نرسیده است اشکالی به ما وارد نیست ، شما قبلا هم اگر از ما می خواستید می دادیم در مورد دوم هم که فرمودید اگر ما چیزی را تصویب کنیم و بعد مجلس رد بکند این اشکالی ندارد از این چیزها در آینده خیلی خواهیم داشت شما تصویب می کنید که با قانون اساسی سازگار هست یا نیست نظرتان را از این جهت می دهید اما اینکه مصلحت هست که این تصویب بشود یا نه این دیگر مربوط به مجلس است و منافاتی ندارد . شما از این جهت نگران نباشید شورای نگهبان در ماهیت این چیزها وارد نمیشود ما هر قانونی می توانیم بگذرانیم به شورای نگهبان اراتباطی ندارد ( خلخالی – آقای هاشمی یک نکته دیگر و آن اینکه . . . ) اجازه بفرمائید آقای خلخالی شما هرچه به ذهن تان رسید همان موقع نباید بفرمائید باید اجازه بگیرید و بعد صحبت بفرمائید همه آقایان این مسائل به ذهن شان میرسد . ( خلخالی – اجازه بدهید بیان مطلب را . . . ) خیر ، خواهش می کنم آقای خلخالی باز هم تذکر می دهم این دفعه دوم است که امروز به شما تذکر دادم . و آن مساله مساله دیگری است شما نظرتان را بعدا طبق تفسیر قانون اساسی . . ( خلخالی – اجازه بدهید بنده نکته ای را عرض کنم ) اخطار کردم ، اخطار می کنم که آقای خلخالی صحبت نفرمایند هرچه بنظرتان رسید که نمی توانید بگوئید . دویست و هفتاد نفر باید در این لحظه اظهارنظر بکنند ( خلخالی – چطور دویست نفر اظهارنظر کردند برای یک مساله که واضح است . . . )

رئیس- خواهش می کنم اینجا جای بگومگوها نیست بنابراین مجلس آماده است که ما وارد رای بشویم مسوولین گلدانها را برای گرفتن رای ببرید ( یکی از نمایندگان – می توانیم از شورای نگهبان یک سوالی بکنیم )؟

محمد مجتهد شبستری – آقای هاشمی یک تذکر آئین نامه ای دارم ( رئیس- طبق چه ماده ای ) این ماده ۸۵ را قبلا برادرمان آقای توکلی خواندند اینکه جناب آقای مهدوی فرمودند که بعدا اظهار نظر خواهند کرد اظهارنظر بعدی با این ماده منافات دارد بنابراین سوال بنده این است که اسن آئین نامه ای که برای مجلس تنظیم و تصویب شده آقایان شورای نگهبان هم نوع همکاری شان را با مجلس منطبق با این آئین نامه خواهند کرد یا نه ؟ یعنی قبول دارند این آئین نامه را و در چهارچوب این آئین نامه عمل خواهند کرد یا نه ؟ این سوال همین جا باید پاسخ داده بشود برای انکه ماده ۸۵می گوید که ‹‹ در مسائل و مواد و لوایحی که تقاضای فوریت برای آنها شده بعد از آنکه آقایان در جریان قرار گرفتند اعضاء شورای نگهبان باید در این جلسات حضور داشته و نظر خود را اظهار نمایند و مصوبه این مجلس قطعی است ›› یعنی ظاهرش این است بلکه صراحت در این دارد که بعد از تصویب شدن و اظهار رای از طرف مجلس دیگر آقایان آن موقع اظهار رای نخواهند فرمود این یک سوال بجا است که همینجا باید جواب داده بشود .

رئیس- بنظر من تذکر آقای شبستری وارد است و آقایان هم این آئین نامه را تصویب کردید و بشما ابلاغ شده است .

دکتر آیت – تذکر آئین نامه ای دارم (رئیس- بفرمائید )‌توجه بفرمائید نظر آقای کنی صحیح است اصل نودو چهار می گوید کلیه مصوبات مجلس شورای ملی باید به شورای نگهبان فرستاده بشود و با فوریت باید تصویب بشود منتهی آنها ناچارند در این مجلس نظر بدهند و تفسیرش هم همانطور که گفتند با خود آنهاست و بنابراین نظر آقای کنی درست است .

رئیس- پس در مجلس باید نظر بدهند .

دکتر آیت – بلی در مجلس بعد از تصویب .

کیاوش – بعد از تصویب .

مهدوی کنی – اولا شورای نگهبان این آئین نامه را همانطوریکه خودتان بطور موقت تصویب کردید ما هم بخاطر اینکه ضرورت اقتضاء می کرده آنطور که باید رویش دقت بکنیم اگر می خواستیم دقت کنیم می بایستی یکماه رویش مطالعه بکنیم و بعد روی یک یک آنها نظر بدهیم بخاطر فوریت کار ما هم یک نظر اجمالی دادم و اجرای آنرا موقتا قبول کردیم ولی درباره این ماده ۸۵ ناظر به ماده ۹۷ است وقتی که نظارت به ماده ۹۷ م کند بنظر ما ۹۷ یعنی بعد از تصویب و اینکه مصوبه آن قطعی است برای ما این مفهوم را نداشت که قبل از اینکه شما تصویب بکنید ما حرف زنیم ما همان ماده ۹۷ را تفسیر می کردیم بعد از تصویب شما منتهی بعد از اینکه تصویب کردید اظهار نظر می کنیم و بعد هم دیگر قطعی میشود و تمام میشود و اگر شما حالا تفسیر دیگری کردید البته ما الان این ماده را رد می کنیم اگر مفهومش این است که واقعا باید قبلا ما رای بدهیم ما الان آن را رد خواهیم کرد .

حمیدی – تذکر آئین نامه ای دارم .

رئیس- طبق چه ماده است .

حمیدی – ماده ۸۵ نسبتش با آنچه در قانون اساسی هست نسبت مطلق و مقید است اگر آقایان این آئین نامه را پذیرفتند مقید اینجور می گوید :

‹‹ در جائیکه فوریت داشته باشد و آقایان باید شرکت کنند نظرشان را قبلا باید بدهند وقتی نسبت ، نسبت مقیده است حالت تباین ندارد . قابل جمع هست ، (همهمه نمایندگان)

رئیس-‌آقای حسینی تذکر آئین نامه ای دارند ؟ ( حسینی – بلی ) طبق چه ماده ای؟ ( حسینی – ماده ۹۶ را میخواهم بخوانم که حدود اختیارات و سلطه شورای نگهبان روشن شود ) بفرمائید.

حسینی – شورای نگهبان آنچه که در این ماده مفهوم است بلکه ظاهر در مغایرت و موافقت مواد و مصوبات با احکام مقدس اسلام با قانون اساسی میتواند اظهار نظر بکند اما جلو اختیارات مجلس را در تصویب نامه ها نمی تواند بگیرد .

رئیس- این مطلب تکراری بود خواهشمندم تذکرات تکراری را نفرمائید آقای آقامحمدی اگر تذکر آئین نامه ای دارید بفرمائید .

آقا محمدی – مطلبی را که برادرم آقای حمیدی فرمودند در این زمینه است که ما باید ببینیم کار شورای نگهبان چیست ؟ آیا آن ماده ای را که ما تصویب میکنم مطابق قانون اساسی هست ؟ یعنی مخالفت با قانون اساسی و مخالفت با شرع نداشته باشد . اگر آقایان قرار باشد زودتر تشریف بیاورند نظرشان را بدهند و بعد ما خلاف نظر آقایان را بدهیم . خوب ، این اختیارات آقایان را شورای نگهبان از بین رفته است .

رئیس- مثل اینکه آقایان بحرف توجه نمیفرمایند و وقت مجلس را میگیرند . بحث در این است . این آقایان که نمیگویند این ماده تصویب نشود ، اینها میگویند مخالف قانون اساسی نیست . اما این را یا تصویب میکنیم و یا تصویب نمیکنیم .

خلخالی – من تذکر آئین نامه ای دارم .

رئیس- تذکر آئین نامه ای است ( خلخالی – بلی ) چه ماده ای ؟

خلخالی – نمیدانم چه ماده ای است .

رئیس- خوب اگر نمیدانید ، پس چه تذکر آئین نامه ای است ؟ ( خنده نمایندگان ) بسیار خوب اگر تذکر آئین نامه ای است بفرمائید .

خلخالی – این مساله ای را که عنوان میکنید چون در قانون اساسی اسمی برای این مجلس عنوان نشده است . تصویب ما در اینجا مخالفت و موافقت ما با قانون اساسی تلقی نمیشود که ما بیائیم بگوئیم این نظر شورای نگهبان را میخواهد و ثانیا اگر بر فرض ما یک مساله ای را تصویب کردیم و شورای نگهبان مخالفت کردند این دلیل نمی شود که حرف ما باطل بشود اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان است میرود به شورای عالی قضائی لذا ما نباید در اینجا . . . ( خنده نمایندگان )

رئیس- مجلس با تبسم ملیحی جواب آقای خلخالی را داد . خوب ، مثل اینکه بحث تمام است گلدانها را برای اخذ رای خدمت نمایندگان ببرید .

منشی – یک مرتبه دیگر ماده واحده قرائت می شود که آقایان کاملا وارد باشند .

ماده واحده – طرح تعیین نام مجلس

ماده واحده – بسمه تعالی

طرح تعیین نام مجلس

این جانبان امضاء کنندگان زیر پیشنهاد میکنیم که نام مجلس شورا ‹‹ مجلس شورای اسلامی ›› تعیین گردد .

( در این هنگام اخذ رای بعمل آمد )

رئیس- آقایان لطفا در موقع رای دادن آرامش را حفظ کنید چون نمایندگان اقلیتهای مذهبی یک نامه ای به امام نوشته اند که نماینده آقایان

این نامه را میخوانند و بعد خدمت امام میفرستند . آقایان سکوت را مراعات بفرمائید ، آقای ملکپور تشریف بیاورید .

ملکپور – با توجه به اینکه امام امت در پیامشان به مجلس هنگام افتتاح مجلس عنایت خاصی نسبت به اقلیتهای مذهبی منظور داشتند لازم بود که نمایندگان این اقلیتها در مجلس یک متنی را به عنوان سپاسگزاری تهیه کنند که این متن بسیار کوتاه تهیه شده است و لازم بود که قرائت شود و بعد هم خدمت ایشان تقدیم بشود .

بنام خدا

آنان که حامی یکتنا پرستانند مامورین خدایند . حضرت آیت الله العظمی امام خمینی ( صلوات حضار ) رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران :

ما نمایندگان منتخب اقلیتهای مذهبی ایرانی بر خود میبالیم که در روز افتتاح اولین مجلس شورای اسلامی درجمع دیگر برادران ایرانی خود حضور داشته و پیام پیامبر گونه آن رهبر کبیر انقلاب را استماع نمودیم .

دهمین قسمت این پیام که بعد از سالیان دراز تبعیض و تحقیر برای اولین بار حقوق مساوی با دیگر برادران ایرانی را برای جوامع مختلف اقلیتهای مذهبی در این مرز و بوم نوید داده است مشتی است محکم بر دهان دشمنان ملت شریف ایران ، که خود را در زیر چتر الفاظی چون حقوق بشر و غیره پنهان نموده اند .

جوامع مختلف اقلیتهای مذهبی آرزومندند برادران عزیزمان در این مجلس در طرح و تدوین لوایح قانونی مفاد این پیام را مد نظر داشته و مسوولین امر و کلیه نهادهای انقلابی در اجرای صحیح آن تعلل و مسامحه روا ندارند تا بدین طریق رفتار مسلمین با صاحبان اهل کتاب نمونه ای آموزنده برای دیگر اقوام ملل جهان گردد .

نماینده ارامنه شمال – نماینده ارامنه جنوب – نماینده زردشتیان ایران – نماینده آشوریها و کلدانیها . و نماینده کلیمیان ایران ( تکبیر نمایندگان ) .

یکی از نمایندگان – درباره نظرات تکمیلی نمایندگان مجلس در مورد پاسخ مجلس به امام اقدامی بعمل آمد ؟

رئیس- آن تذکرات را با مشورت هیات رئیسه وارد نامه کردیم و دادیم چاپ کنند . تا آراء را میشمارند بنده توضیح بدهم که ما صحیح اعلام کردیم که قرعه کشی برای تجدید شعب بعمل خواهد آمد ولی بعضی از آقایان برداشت کرده بودند که ما میخواهیم برای کمیسیونها قرعه کشی کنیم و تذکراتی داده اند که من این تذکر را میدهم که ما میخواهیم شعب را طبق آئین نامه جدیدمان با قرعه کشی جدید تجدید کنیم . بعد خود شعب هستند که افراد را برای کمیسیونها کاندیدا تنظیم میشوند . ما امروز میخواستیم این قرعه کشی را انجام بدهیم چون وقت میگیرد و لااقل شاید یک ساعت وقت بگیرد لذا فعلا منصرف میشویم که آقایان به نماز برسند و این کار را به فردا موکول می کنیم .

یکی از نمایندگان – امروز بعداز ظهر این کار انجام شود .

رئیس- چون عده ای از آقایان باید به نماز برسند و بعضی ها بعدازظهر سخنرانی دارند و یا برنامه دارند بعید میدانیم مجلس رسمیت پیدا کند .

یکی از نمایندگان – سخنرانی مهمتر است یا کار مجلس آقا ؟

رئیس- خوب ، بعضیها قول داده اند ، برای شما نمیشود ولی برای ما میشود و این را اگر از پیش اعلام کرده بودیم برنامه هفتگی را آقایان قول نمیدادند ولی آقایان تعهد داده اند و مردم منتظرند و بسیاری از این آقایان بعد از ظهر برنامه سخنرانی دارند . ضمنا برگ پیشنهادی ماده تاریخ مجلس شورای اسلامی را خدمت آقایان تقسیم می کنند که ببینند و فردا رویش دیگر بحثی نخواهیم داشت ، ضمنا این تذکر را هم بدهم که آقای محمد صافی که اینجا اسمشان آمده است مبتکر این ماده تاریخ هستند که آقازاده حضرت آیت الله صافی هستند که عضو شورای نگهبانمان میباشند و تقریبا از قوم و خویشهای مجلس میباشند .

( شمارش آرا بعمل آمد و نتیجه به شرح زیر اعلام شد )

رئیس- نتیجه استخراج آراء راجع به تعیین نام مجلس شورا . کل آرا ۱۹۵ رای .

عده موافق ۱۸۱ نفر مخالف ۷نفر و ممتنع ۷نفر بنابراین از نظر مجلس تصویب شده است و ما منتظر اظهار نظر شورای نگهبانیم ( تکبیر نمایندگان )

رئیس- جناب آقای مهدوی بفرمائید .

مهدوی – بسم الله الرحمن الرحیم . من به نمایندگی از طرف اعضای حاضر شورای نگهبان مطلبی را که درباره این ماده واحده مصوبه که با اکثریت حاضرین مجلس تصویب شده است اظهار میدارم .

بسم الله الرحمن الرحیم – ماده واحده مصوبه نمایندگان مردم ایران در مورد نامگذاری مجلس ‹‹ به مجلس شورا اسلامی ›› مغایرتی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ندارد .

از طرف اعضاء – محمد رضا مهدوی کنی

( تکبر نمایندگان )

مهدوی کنی – اگر ریاست مجلس اجازه بدهند . من یک جمله هم بدنبال این اظهار نظر ولو خارج از برنامه هم باشد ، عرض بکنم . و آن اینست که حالا که اسم مجلس ‹‹‌مجلس شورای اسلامی ›› شد مسلما باید آنچه که مربوط به اسلام است در این مجلس صددرصد مورد توجه قرار بگیرد و یک کلمه کم و زیاد نباید در اینجا مطرح بشود چه در مصوبات و چه در روش و اخلاق ، من از نمایندگان محترم به عنوان یک برادر دینی تان تقاضا می کنم که در برخوردها و مذاکرات و اظهارنظرها ، همانطور که در اسلامی بودن پافشاری دارید در عمل هم پافشاری در اسلامی بودن داشته باشیم تا آنها که در بیرون هستند و ما را می بینند بدانند که ما راست میگوئیم . و روی تعصب صحبت نمیکنیم ، روی اعتقاد بیک حقیقتی است و برای حفظ و نگهداری آن حقیقت اینقدر پافشاری میکنیم همانطور که رهبران ما فرمودند ‹‹‌کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم ›› بنابراین همه باید از نظر عمل و گفتار در پیشگاه خدا در این مجلس اسلامی تعهد کنیم که واقعا اسلامی باشیم و از خدا هم یاری بطلبیم که ما را در این جهت موفق بدارد ، ان شاء الله . و در برخوردهائی که در آن توهین باشد مسلما اسلامی نیست نمایندگان مردم در اینجا هستند . همانطور که خودتان میدانید حق اظهار نظر دارند شما هم حق اظهار نظر مخالف دارید ولی هچکس حق توهین بدیگری در این مجلس نخواهد داشت من به عنوان یک برادر این تقاضا را میکنم و امیدوارم که همه در این جهت موفق و موید باشید – والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته .

رئیس- قبل از پایان جلسه اسامی غائبین جلسه قبل خوانده میشود و برنامه جلسه آینده ماهم که فردا صبح ساعت ۹است اول قرعه کشی برای شعب و بعد پرونده هائی است که از کمیسیون تحقیق آمده است و اینجا مطرح میکنیم . حالا آقای قائمی اسامی جلسه گذشته را میخوانند .

(به شرح زیر قرائت شد)

قائمی ( منشی ) – اسامی غائبین روز دوشنبه ۵۹/۴/۳۰ ، قبلا عرض کنم که یکی دونامه آمده است که ما دیروز در مجلس بودیم ولی به علت غفلت دفتر را امضاء نکردیم . با جناب آقای هاشمی صحبت کردم فرمودند در عین حال اسامیشان به عنوان غائبین خوانده بشود تا اشتباه تکرار نشود و همینطور یکی دو نفر از آقایان هم فرمودند که ما به علت پنچر شدن امروز حدود سه ربع دیر آمده ایم و جناب آقای هاشمی فرمودند مسموع نیست که این را فردا میخوانیم . اسامی غائبین روز دوشنبه ۵۹/۴/۳۰ آقای سید محمد حسینی خامنه ای – آقای رجبعلی طاهری – آقای مهدی کروبی – آقای حسین انصاری – آقای محمد جواد حجتی کرمانی – آقای خاچاطوریان ( که البته با اجازه بودهاند) – آقای بهرام تاج گردون ( که از مرخصی چهار روزه استفاده میکنند ) – آقای ارسلان فلاح حجت انصاری ( که بیمار هستند ) – آقای محمد زید بهبهانی – آقای سید محمد کاظم دانش – آقای مصطفی چمران – خانم اعظم طالقانی ( با اجازه ) – آقای محمد تقی کمالی نیا – آقای سید نورالله طباطبائی نژاد – آقای خلطیان – آقای میریونس عرفانی – آقای فتح الله امید نجف آبادی – آقای فتحعلی صاحب الزمانی – آقای دکتر بیت اوشانا – آقای سید احمد مدنی – آقای احمد سلامتیان – آقای سید حسین موسوی جهان آبادی – آقای محمد آقا امامی – آقای مطفی فومنی – آقای محمد کاظم موسوی بجنوردی – آقای سید حسین پورمیرغفاری – بیست و شش نفر .

عده ای از نمایندگان – کسانی هم که تاخیر داشته اند بفرمائید اسامی شان را بخوانند .

پایان جلسه

رئیس- بله ، اسامی کسانی هم که تاخیر داشته اند بعدا اعلام میکنیم . جلسه را ختم میکنم .

( ساعت سیزده و پانزده دقیقه جلسه پایان یافت . )

رئیس جلس شورای اسلامی – اکبر هاشمی رفسنجانی ^[۱]

منابع

1. http://ical.ir/index.php?option=com_mashrooh&view=session&id=20&Itemid=38

• مجلس شورای اسلامی دوره اول
• مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره اول