مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۶/جلسهٔ ۴۰
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۵۶۰
مدیر سیدمحمد هاشمی
پنجشنبه ۸ تیر ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۴۰
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۴۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۱ شنبه چهارم تیرماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
- ۱- تصویب صورت مجلس
- ۲- بیانات قبل ازدستور آقایان: ناظرزاده – آزاد – گنجه
- ۳- معرفی آقای فریدونی بمعاونت وزارت کشور بوسیله آقای وزیرکشور
- ۴- تصویب فوریت طرح پیشنهادی راجع باعتبار راه سازی سال ۱۳۲۹
- ۵- بیانات آقای وزیر امورخارجه راجع به یادداشت دولت اتحاد جماهیر شوروی
- ۶- طرح بودجه سال ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی
- ۷- ختم جلسه بعنوان تنفس
مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
- تصویب صورت مجلس
ویرایش۱- تصویب صورت مجلس
رئیس - صورت غایبین جلسه پیش قرائت میشود (بشرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه – آقایان: اورنگ – برومند – منصف – بوداغیان –امینی – امیرنصرت اسکندری – طباطبائی – حائری‌زاده
غایبین بی اجازه – آقایان: دکترمصباح‌زاده – صفوی –قهرمان –تولیت- اکبر – شهاب خسروانی –دکترسید امامی- معدل –حاذقی –جواد مسعودی- صدر میرحسینی
دیرآمدگان با اجازه – آقایان: عباس قبادیان دوساعت، دکترطبا یکساعت
رئیس - نسبت به صورتمجلس نظری نیست، آقای کشاورزصدر
کشاورز صدر- بنده می‌خواستم عرض کنم آقای حائری‌زاده مریض هستند و بستری
رئیس – با اجازه قید شده‌است
امامی - خواست خود شیرینی بکند جناب رئیس نظری ندارد
رئیس – آقای اردلان بفرمایید.
اردلان – عرض کنم که در صورت جلسه یک اشتباهی شده‌است که بنده می‌خواستم تصحیح کنم و آن اینستکه بنده راجع به بهداری مجلس ضمن تقدیر از خدمات رئیس بهداری مجلس عرض کرده بودم که بهداری مجلس یک چیز بسیار نافعی است برای کارمندان مجلس و اینجا نوشته چیز بسیار ناقصی است درست معکوس آنچه ینده گفته‌ام
رئیس - اصلاح میشود آقای قبادیان بفرمایید
قبادیان - غیبت بنده با کسب اجازه بوده و اطلاع هم دادم.
رئیس – اصلاح میشود، آقای مکی بفرمایید
مکی – بنده پریروز که در بودجه مجلس شورای ملی صحبت می‌کردم راجع به کارگران چاپخانه مطالبی عرض کردم و امروز هم شکایتی کارگران چاپخانه مطالبی عرض کردم و امروز هم شکایتی کارگران نوشته‌اند که چون نمی‌خواهم وقت مجلس شورای ملی را بگیرم تقدیم آقای اردلان می‌کنم که رسیدگی کنند.
رئیس – بسیارخوب دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ صورت جلسه قبل تصویب شد.
- بیانات قبل از دستور آقایان: ناظرزاده - آزاد - گنجه
ویرایش۲- بیانات قبل از دستور آقایان: ناظرزاده - آزاد - گنجه
رئیس – سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند، آقای ناظرزاده بفرمایید.
ناظرزاده - قبل از اینکه بنده عرایض خودم را شروع کنم امری را که جناب آقای دکتر شایگان فرمودند به عرض مجلس شورای ملی میرسانم ایشان فرمودند که در این اختلافی که بین دانشجویان و استادان پیش آمده (اسلامی – راجع به دانشجویان بفرمایید چون دولت خیلی بیعرضه تشریف دارند) مجلس شورای ملی از آقایان استادان خواهشنمد است که بدون هیچ توجهی به آن قسمت تنبیهی یا تنبیهی که برای دانشجویان در نظر گرفته‌اند ازآنها صرفنظر بکنند که به این اختلاف خاتمه داده شود (شوشتری – هر روز ما خواهش میکینم و قبول نمی‌کنند) (اسلامی –نمی‌توانند یک رئیس دانشکده را اداره کنند اینهم شد دولت؟) در هر صورت خواهشمندم که به این موضوع خاتمه داده شود
کسانی که با تاریخ چند هزارساله و پر از افتخار ایران آشنا هستند می‌دانند که کشور تاریخی و کهن سال ما از قدیمیترین سرگرم طی نشیب و فرازهای عجیب بوده و بارها با سهمگین ترین حوادث روبرو شده و همه وقت در اثر مقامت پنهان و آشکار و رشادت و ثبات قدمی که خاصه ایرانیان بوده به طرز معجزه‌آسایی از مهلکه نجات یافته و استقلال خودراباهمه مشقات و مصائب نگاهداشته‌است برای ایران و ایرانی خطراتی که استقلال کشور و ملت را تهدید کند تازگی ندارد قرنهاست که این مملکت بارها دچار عظیمترین آفات تاریخی شده و به سلامت از همه آنها گذشته یکی از شرق شناسان می‌گوید مثل ایران در تاریخ جهان مانند جزیره ایست که در میان دریایی طوفانی قرارگرفته بارها طوفانهای شدید دریا را متلاطم کرده و آب از سرجزیره گذشته و همه تصور کرده‌اند دیگر غرق و نابود شده ولی همین که طوفان فرونشسته باردیگر پیشانی سفید جزیره نمایان و موجب حیرت بینندگان شده‌است؟هیچکس در دنیا نمی‌تواند منکر اصالت ملت ایران شود و با این حال مایه نهایت تأسف است که در سالهای اخیر در اجرای سیاست خانمان برانداز بیگانگان عده‌ای از افراد همین ملت با تمام قوای سعی و اصرار دارند که ملت خودرا تحقیر و اورا در دنیا عمداً کوچک و ناچیز معرفی کنند برای اینکه ملتی در جهان پایدار لازم است که فردفرد آن معتقد و مؤمن به حفظ بقاء و استقلال خودباشند (نمایندگان – صحیح است) و به همین جهت بزرگترین لطمه و آسیب و خطری که می‌توان ملتی در معرض آن قرارداد این است که با دسایس و وسایل گوناگون ایمان و اعتقاد اورا نسبت به خود و استقلال خویش نیست (نمایندگان – صحیح است) و محکوم به زوال است این زمزمه‌های شوم پس از شهریور ۱۳۲۰ از حلقوم بیگانگان و بیگانه پرستان برخاست و به جای آنکه عاقبت اندیشی مسئولین امورآنها را بزودی از میان ببرد و نگذارد بارقه امید که رمز بقای اقوام است در دل ایرانی خاموش شود روزبروز به ترویج این فکر شوم کمک شد روزنامه‌های توده‌ای ظاهراً به نام دلسوزی و غمخواری مردم ولی باطناً به قصد دامن زدن آتش هرج و مرج و ایجاد یأس و آشفته و ناسزا و مبالغه در بدگویی و انتقاد را شروع کردند و مخصوصاً لجن مالی کردن رجالی را که که سد راه خود می‌پنداشتند به شدت تعقیب نمودند و روشی را رواج دادند که هنوز هم ادامه دارد و امروز کار به جایی رسیده که هرکس تکلیف اجتماعی و اداری و ملی خودرافراموش کرده و تنها وظیفه خویش را انتقاد از طرز کاردیگران می‌داند همه برای نشان دادنت عیوب ذره بین‌های قوی بدست گرفته‌اند و خدمت را منحصر به انتقاد از اوضاع می‌پندارند و بدون آنکه بدانند چه تیشه‌ها به ریشه ملیت و استقلال خود می‌زنند در بدنام کردن یک دیگر و تهمت و افترا و تحقیر ملت و مملکت مسابقه گذاشته‌اند به جرأت می‌توان گفت امروز هیچ ملتی به قدرایرانی سعی در تحقیر و اهانت خود ندارد و با آن که ملل عالم می‌کوشند خودرابرتر از آنچه هستند به دنیا معرفی کنند و اتفاق و اتحاد و قدرت مادی و معنوی خویش را برخ جهانیان بکشند ما به اصرار سعی می‌کنیم خودراخیلی بدتر از آنچه هستیم نشان بدهیم و هرگز فکر نمی‌کنیم سودی که از این معرفی ناروا در دنیای کنونی عایدمان میشود چیست؟ ملاحظه بفرمایید حتی در تعیین جمعیت هم از کوچک نشان دادن خود دریغ نداریم عده‌ای شماره نفوس ایران را دوازده میلیون و جمعی ۱۵ میلیون می‌گویند و حال آنکه طبق اماری که دردسترس است و نسبت از روی دقت و مدارک صحیح تهیه شده جمعیت ایران در اواخر سال ۲۷ بالغ بر ۱۸ میلیون و چند صد هزار بوده و مسلماً اگر در شماره نفوس ایران دقت بیشتری بشود شاید جمعیت ایران به بیست ملیون برسد (اردلان – ۲۰ میلیون گدا و گرسنه چه تأثیری در مملکت دارد؟ در هرحال هیچ عقل سلم تصدیق نمی‌کند که برای کشوری ماند ایران با وضع فعلی از این تبلیغات سوء و ازدیاد اختلافات و رواج یأس و بدبینی نتیجه‌ای حاصل شود چند روز پیش مجله شرکت نفت را مطالعه می‌کردم در صفحات اول آن شعری دیدم به این مضمون که مادری برسرجنازه بچه خود نوحه‌سرایی می‌کند و با ذکر بدبختیها و رنجهای خود و نثار مقداری فحش و دشنام به دیگران در آخر از مرگ بچه خود اظهار خوشوقتی می‌کند که‌ای فرزند توکه در بزرگی از گرسنگی و بیکاری می‌مردی چه خوب شد که در بچگی از بی شیری و بی مادری مردی و راحت شدی (یکی از نمایندگان – این مال شرکت نفت است که این نوحه‌سرایی را برای ما می‌کند؟) بله آقا این مجله مربوط به شرکت نفت است که یک از منابع عظیم ثروت مارابنحوی که همه می‌دانند مورد استفاده قرارداده و در عوض بدین نحو جانسوز برای بدبختی ملت ایران نوحه سرایی و در مصایب این مردم نجیب خوش باور نوجه سرایی می‌کند (کشاورز صدر – شرکت نفت مال مارا غصب کرده غصب) ایکاش جوانهای شرافتمند و وطن پرست ما به خود می‌آمدند و وقتی که دلسوزیهای دایمی روزنامه‌های مزدور و دستگاههای تبلیغاتی خارجی را می‌دیدندمی‌گفتند ماتمام این دل سوزی‌ها و ایران دوستیها را بپرداخت مطالبات حقه خود مصالحه می‌کنیم و اگر حقیقت دل شما برای رنج‌ها و بدبختیها و مصایب ما آزرده‌است بیایید و آنچه را که به موجب قوانین بین المللی به ما مدیون هستید بپردازید و کمتر در امورما مداخله کنید و در مقابل مامتعهد می‌شویم که به سرعت به وضع پریشان و درهم برهم خود سرو سامان بدهیم و به کمک کسی هم در این راه احتیاج نداریم و ملتی که چند هزار سال پیش از آنکه از دولتهای بزرگ کنونی نامی در جهان باشد توانسته پرچم عظمت خودرا بربالای نیمی از کره زمین به اهتزاز درآورد همچنان خواهد توانست به حیات سیاسی و اقتصادی خویش ادامه دهد الان همین مسئله نفت ملاحظه بفرمایید تا چه اندازه موجب تشنج و آشفتگی و نگرانی و کشمکش و اختلاف شده و چون در بعضی جراید که شاید نویسندگانآنها جز حسن نیت هم نداشته باشند راجع به طرحی که هفته پیش از تصویب مجلس گذشت اظهار نظرهایی شده بود و من یکی از کسانی هستم که به طرح مزبور یعنی احاله قرارداد الحاقی به کمیسیون خاصی رأی داده‌ام بی‌مناسبت نیست که دلایل این موافقت را بعرض ملت ایران برسانم و اگر در انچه می‌گویم اشتباهی کرده‌ام مخصوصاً خواهشمندم از رفع این اشتباه مضایقه نشود – در دوره ۱۵ که قرارداد الحاقی به مجلس شورای ملی آمد کسانی از روی عقیده و ایمان تصویب انرا به صلاح ملت ایران ندانستند و به همین جهت با آن مخالفت کردند و اکثریت هم با این فکر همعقیده بود (شوشتری – مثل حالا) اما چون این لایحه عمداً یاسهواً در آخرین روزهای عمر دوره ۱۵ به مجلس تقدیم شده بود پیش از آنکه تکلیف آن معلوم شود مجلس به پایان رسید و جزو عده زیادی لوایح دیگر معوق ماند و از این تعویق باید اعتراف کرد ملت ایران هنوز سودی جز زیان ندیده زیرا عدم تصویب موجب توقف بهره‌برداری شرکت نشد بلکه طبق آمارمنتشره حتی برمیزان صادرات نیز در ماههای اخیرافزوده شده و نفتکش‌های عظیم و کشتیهای باری و تجارتی بزرگ انگلستان بدون درنگ درس. احل کارون طلای سیاه مارا بارگیری می‌کنند و به بازارهای جهان همچنین به مصرف نبروی هوایی و دریایی و زمینی بریتانیا و سایرممالک میرسانند و عجالتاً هم قراردادی به حق با ناحق ظالمانه یا عادلانه در دست دارند که عملیات و بهره برداری خودرامتکی به آن می‌دانند ولی ما در حالی که روزبروز زیر پنجه مصایب نفت ناتوانتر و پریشانتر می‌شویم دلخوشیمان به این است که قرارداد الحاقی گلشائیان – گس تصویب شد بله اگر بهره برداری شرکت نفت نیز متوقف بود یا بلافاصله قراردادی که منافع ما را تأمین کند منعقد می‌شد جای مسرت بود ولی با این وضع هر شخص وطنپرست و عاقبت اندیش تصدیق می‌کند که بلاتکلیف ماندن قرارداد الحاقی عملاً به نفع شرکت و به زیان ایران تمام شده (شوشتری – صحیح است آقا) (دکتربقائی – این مطلب عملاً صحیح نیست آقا) و تا روزی که قراردادی عادلانه از تصویب مجلس نگذرد ضرر ما و سود شرکت همچنان ادامه دارد و اگر زمینه‌های خطرناک دیگر را هم که ماده قابل احتراق نفت فراهم آورده در نظر بگیریم بیشتر متوجه زیانهای بی‌شمار این تعویق و بلاتکلیفی می‌شویم به همین جهت پس از آنکه لایحه نفت طبق تقاضای دولت در دستور مجلس قرارگرفت وقتی طرح گردید بنده به ان رأی دادم زیرا از روی تأمل و تعقل دانستم که وضع فعلی شرکت و دولت ایران درست مثل این است که خریدار ثروتمند و مقتدری اتومبیلی از شخصی تهیدست و ناتوان خریده و با در دست داشتن سند مالکیت آن که حقاً مورد اعتراض فروشنده‌است ولی خریدار آنرآقانونی می‌داند با خیال آسوده و خاطر خوش در اتومبیل نشسته و راه خودرا بدون نگرانی و اعتنا طی می‌کند در حالی که فروشنده بینوا با پای برهنه پرآبله خسته و نفس زنان از دنبال او می‌دود و فریاد می‌زند و براین معامله اعتراض می‌کند و مرتباً فاصله خریداروفروشنده از یکدیگر زیادتر میشود برای اینکه بالاخره این فروشنده ناتوان با خریدار زورمند روبروشوند و حرفهای خودر ابزنند لازم بود لااقل لایحه مطرح و بهرصورت تکلیف آن معلوم شود که آیا اصلاً موردقبول این مجلس است یانه و یا پس از اصلاحات اساسی و تأمین منافع ملت ایران می‌توان آنراپذیرفت و در هرحال بلاتکلیفی آن مسلماً جززیان سودی برای ایران نداشت و اینها دلایلی بود که اکثریت مجلس را وادار به رأی دادن ارجاع قرارداد الحاقی به کمیسیون اختصاصی کرد و چون مجلس میل داشت مخصوصاً آنها که بیشتر درباره نفت مطالعه و صرف وقت کرده‌اند در این کمیسیون شرکت کنند کمیسیون منتخبه از شعب را ترجیح داد (آزاد – هنوز آقای دکتربقائی انتخاب نشده است آقا) تا جای هیچگونه نگرانی باقی نباشد و من اکنون به جرأت می‌گویم آرزوی اکثر نمایندگان مجلس تصویب لایحه ایست که در آن حق و عدالت رعایت شده باشد و مواد آن طوری تنظیم گردد که در هر نقطه جهان کارشناسی بی‌طرف و مطلع این قرارداد را بخواند تصدیق کند که تصویب آن عادلانه بوده و حقی را از ما سلب نکرده و حقوق ایران به طرز منصفانه محفوظ مانده و مسلماً تصویب یک چنین قراردادیست که می‌تواند در تشدید مناسبات دوستانه دولت ایران و انگلیس مؤثر شود و حربه را از دست بدخواهان بگیرد و به بسیاری از تشنجات و ناراحتیها و نگرانی‌های فعلی خاتمه دهد برای انجام این نیت مقدس باید دست استمداد به طرف همه آقایان نمایندگان مجلس و ارباب مطبوعات دراز کرد و ازآنها خواست که به خاطر حفظ حقوق ملت ایران و جلوگیری از ادامه وضع تشنج آمیز کنونی تنها خیر و صلاح کشوررا در نظر گرفته و در این راه از هیچ فداکاری مضایقه ننمایند خوشبختانه این فکریست که اکثریت نمایندگان مجلس و مطبوعات خیرخواه دارند در خاتمه یک نکته دیگر را نیز تذکر و به عرایض خود خاتمه می‌دهم این روزها در بسیاری مجالس و محافل سخن از حکومت دیکتاتوری به میان می‌آید و در این خصوص مطالبی اظهار میشود آنچه در این باره می‌توان گفت این است که مجلس شورای ملی نه راضی به ادامه هرج و مرج است و نه هواخواه حکومت دیکتاتوری (نمایندگان – صحیح است) بلکه میل قلبی آرزوی معنوی همه این است حکومتی قانونی و مقتدر وجود پیدا کند که در پناه آن ضعیف از تعرض قوی در امان باشد و هرکس به حدودی که قانون برای او معین کرده بسازد و مقدرات مردم دستخوش امیال این و آن قرارنگیرد (مکی – غیر نظامی باشد نه این مملکت یا تسلیم هرج و مرج باشد و یا دستخوش دیکتاتوری برای امتحان هم که شده بگذارید چندی نیز قانون بر مملکت حکومت کند (نمایندگان – احسنت احسنت)
رئیس - آقای آزاد بفرمایید
عبدالقدیر آزاد - بنده امروز می‌خواهم مختصری راجع به نفت صحبت کنم و صحبتی که بنده می‌خواهم حضور آقایان عرض کنم از طرف حزب استقلال است حزب استقلال در سال ۱۳۲۰ تشکیل شد این حزب در موقعی که متفقین ایرانرا اشغال کرده بودند منتهای مبارزه را با مخالفین ایران شروع کرد و موقعی که می‌خواستند آذربایجان را تجزیه بکنند بشهادت آقایان آذربایجانی‌ها مانند یک آذربایجانی حقیقی از حقوق آذربایجان و ملت ایران دفاع کرد (افشار صادقی – آقای آزاد نسبت به خود جنابعالی صحیح است) بعد هم که قضیه نفت شمال پیش آمد حزب استقلال اعلامیه‌ای صادر کرد و در اینجا کنفرانس داد و حالا هم که نفت جنوب مطرح است حزب استقلال باز هم اعلامیه‌ای صادر کرده‌است و بنده می‌خواهم در اطراف این اعلامیه عقیده و نظریات حزب استقلال را بعرض مجلس شورای ملی برسانم ما معتقد هستیم که قرارداد نفت جنوب برای ما دو ضرر دارد یکی ضرر سیاسی و اجتماعی و یکی ضرر اقتصادی (بعضی از نمایندگان – یعنی قرار داد دارد فعلی) ضرر سیاسی و اجتماعی که برای ما این قرارداد دارد این است که نفت یک ماده حیاتی است مخصوصاً در این سنوات اخیر که طیاره‌ها و کشتیهای جنگی و تانکها اختراع شده یکی از عوامل موفقیت در جنگ همین نفت است (شوشتری – یعنی عامل اصلی و اساسی) برای اینکه اگر یک دولتی نفت نداشته باشد تمام ادوات جنگی آن دولت می‌خوابد برای این قضیه دولت انگلستان مطالعه کرده و گفته‌است که اگر چنانچه مراجعه بشود به تمایلات ملت ایران و یک مجلس شورای ملی که نماینده ملت ایران و یک مجلس شورای ملی که نماینده ملت ایران باشد یقیناً نخواهد گذاشت که این قرارداد نفت را به این طریق از مجلس شورای ملی بگذرانند بنابراین همیشه در نظرشان بوده که یک حکومت دیکتاتوری و قلدری و زور بوجود اورده و یک مجلس دلخواه خودشان و مصنوعی هم درست کنند و این قرارداد نفت را دولت انگلستان مطابق میل خودش از مجلس بگذراند همانطور که در سنه ۱۳۱۲ این قرارداد را گذراندند و برای همین قضیه نفت همیشه مملکت ایران دچار هرج و مرج شده و ما معتقد هستیم که خرابی وزارت دادگستری، خرابی وزارت اقتصاد ملی و حتی تمام تشتت عقاید و افکار مردم و ملت ایران در اثر همین نفت است و بس همین است که حزب استقلال که مبارزه زیادی کرده و می‌خواهد که قدمهایی برای سعادت ملت ایران بردارد با این عقیده‌است که این قرارداد نفت را رد کنند (نورالدین امامی – آقایان جبهه ملی هم با این نظر موافقند؟) عرض کردم این عقیده من عقیده حزب استقلال است عرض کنم به حضور آقایان اگر بعضی از اشخاص معتقد هستند که ما نمی‌خواهیم قرارداد نفت را لغو کنیم ما معتقدیم که این یا تعمد است یا اشتباه (شوشتری – ترس است) نه ترس نیست دنیای امروز آقایان اجازه نمی‌دهد که یک دولت قوی بر یک دولت ضعیف زور بگوید بهترین دلیلش حکومت تیتوست که با وجود آنکه به اتکای کمینفرم روی کارآمد امروز زیر بار حکومت انگلستان برویم و امپراتوری انگلستان هم نمی‌تواند یک سرباز وارد ایران بکند مثل اینکه در جاهای دیگر دیده شده‌است که وقتی قیام کرده و مطالبه حق خودش را کرده و امتیازات خارجی را لغو کرده‌است تمام قبول کرده‌اند و بنابراین من معتقد هستم که اگر این قرارداد را لغو نکنیم ضرر اقتصادی که این قرارداد دارد و به عقیده من خیلی زیاد است بنده دو ماده از این قرارداد ۱۹۰۱ را با ۱۹۳۳ می‌خوانم ببینید فرق معامله چقدر زیاد است ملاحظه بفرمایید آقایان فصل ۱۵ می‌گوید: بعد از انقضای مدت معینه این قرارداد تمام اسباب و ادوات موجوده شرکت به جهت استخراج و انتفاع معادن متعلق به دولت علیه خواهد بود و شرکت حق هیچگونه غرامت از این بابت نخواهد داشت. مطابق این قرارداد بعد از آنکه مدت ۶۰ سال تمام شد آنچه که شرکت نفت در ایران دارد متعلق به ایران خواهد بود و الان در حدود یک میلیارد لیره در اینجا اسباب و اثاثیه دارند بعد ملاحظه بفرمایید در سال ۱۹۳۳ چگونه قراردادی آقای تقی‌زاده با آنها منعقد کرده‌است ماده ۲۰ این قرارداد ۱۹۳۳ اینست: در مدت ده سال آخر امتیاز و یا در فاصله دو سال پس از اطلاع قبلی که راجع به ترک امتیاز مطابق ماده ۲۵ داده میشود کمپانی جز به شرکتهای تابعه خود حق فروش یا انتقال یک یا چندین قسمت از اموال غیرمنقول خود را درایران موجود است ندارد در مدتهای مذکور نیز کمپانی حق انتقال و خارج کردن هیچ قسمتی از اموال منقول خود را ندارد مگرآنکه اشیاء مزبوره از حیز انتفاع افتاده باشد مطابق این قرارداد که در سال ۱۹۳۳ بسته‌اند تمام مؤسسات و دستگاههایی که شرکت نفت دارد می‌تواند یک شرکتهای دیگری درست بکند و تمام را واگذار کند به آنها و مطابق این قراردادی که در اینجا ملاحظه می‌فرمایید هیچوقت نمی‌تواند آنهارا از ایران خارج کند مگر که از حیز انتفاع خارج شده باشد بنده به خوزستان رفته‌ام آنجا یک محوطه‌هایی می‌بینید که یکمقدار سیمهای زنگ زده ریخته شده‌است بنده می‌خواهم سؤال کنم که آیا این شرکت نفت این سیمهای سوخته و زنگ زده را که از حیز انتفاع خارج شده‌است می‌خواهد بردارد و ببرد لندن اگر می‌خواهد اینها را بردارد و ببرد به لندن اینها به درد کسی نمی‌خورد الان خود اهالی آبادان احتیاجی به اینها ندارند چه برسد به شرکت نفت درست آقایان توجه بفرمایند این قراردادی که اینجا بسته شده آن مجلس آن روزی و آن هیئت وزرایی که این کار را کرده‌اند و یک چنین قراردادی را باکمال بیرحمی و با کمال ناجوانمردی برداشته‌اند و منعقد کرده‌اند این قرارداد اصلاً ارزش ندارد و این یک قراردادی است که حق ملت ایران را تضییع کرده‌است و این قرارداد برخلاف تمام قراردادهای دنیاست. در تمام دنیا وقتی که دولتی با دولت دیگر قراردادی می‌بندد یک از شرایط اولیه امتیاز آنستکه بعد از خاتمه امتیاز (شوشتری – اصلاً قرارداد با کمپانی بسته شده نه با دولت انگلیس) هروسیله و اسبابی که در آن جا هست همه نیز به آن دولت منعقد کننده قرارداد تعلق می‌گیرد از نقطه نظر مالی نیزمی‌خواهم یک قراردادی که یکدولت دیگری با یکی از شرکتهای خارجی بسته به عرض آقایان محترم برسانم و این قرارداد ونزوئلاست درست ملاحظه بفرمایید آنها چه قراردادی با شرکتهای خارجی بسته‌اند و ما چه قراردادی با شرکتهای خارجی بسته‌ایم در این قرارداد باید ۱۶ و دو سوم در صد از تمام مواد نفتی که استخراج میشود یعنی تقریباً صدی ۱۷ متعلق به دولت ونزوئلاست و دیگر اینکه اراضی که شرکت در اختیارگرفته‌است طبق قرارداد برای هر اگس که ۳۰۰۰ متر است ۶۵ سنت ازآنها اجاره می‌گیرد این اراضی که به آنها داده است همه ساله سالی ۳۰۰۰ متر را ۶۵ سنت اجاره می‌گیرد و اگر در ان اراضی نفت پیدا شد ۵۰ در صد مال آنهاست و ۵۰ در صد دیگر را به مزایده می‌گذارند هر کس بیشتر اجاره کرد به او می‌دهند این راجع به اینها و اما راجع به منافع خالص نفت می‌نویسد که منافع خالص شرکت پس از آنکه صد ۱۶ و دوسوم نفت مال آنها شد هرقدر شرکت منافع خالص داشته باشد نصف آن متعلق به دولت ونزوئلاست درست ملاحظه بفرمایید نصف از درامد خالص مال دولت ونزوئلا است صدی ۱۶ و دوسوم را هم که از نفت استخراج میشود مال ونزوئلاست از اراضی هم که آنها دارند اجاره می‌گیرد ملاحظه کنید اولاً ما در حدود ۲۰۰ هزار کیلومتر یعنی از کرمانشاه تا جنوب را به اختیار کمپانی گذارده‌ایم و از کمپانی یک دینار چیزی نمی‌گیریم ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع درست مساوی با ۲۰۰ میلیون مترمربع میشود یک دینار اجاره نمی‌دهند از طرف دیگر این صدی ۱۶ که به ما بدهند این صدی ۲۰ را هم اگر ملاحظه بفرمایید به ما نمی‌دهند یعنی از ۵۲ میلیون لیره منافع خالص شرکت در سال ۱۹۴۸ یکمیلیون و ۳۰۰ هزارلیره به ماداده‌اند در صورتی که مطابق همان قراردادی که بسته‌اند اگر ۲۰ در صد به ما می‌دادند ده میلیون و ۵۰۰ هزارلیره بود بنابراین می‌بینید که چیزی به ما نمی‌دهند بنده می‌خواستم عرضی بکنم که آقای جمال امامی جواب بدهند ولی تشریف برده‌اند راجع به مالیات بردرآمد هم این قانون است که پارسال در مجلس شورای ملی از تصویب کمیسیون دارایی مجلس با اختیاری که داشته‌است گذشته در این قانون نوشته شده‌است اشخاصی که باید مالیات بدهند هر شرکت یاشخصیت حقوقی که مرکز اصلی آن در ایران است نسبت به مجموع درآمد خود ولو آنکه قسمتی از آن در خارجه تحصیل شده باشد و هرنوع شرکت یاشخصیت حقوقی که مرکز اصلی آن در خارجه بوده و در ایران شعبه یا نماینده و امثال آن باشد در قسمت دیگر می‌نویسد دارندگان درامد سهام شرکتهای خارجی و سهم الشرکه شرکتهای خارجی مشمول مالیات می‌شوند (رئیس – آقای آزاد از وقتتان چیزی نمانده) اگر آقا این اجازه بدهند بنده عرایض مهمی دارم که اگر اجازه بفرمایند من ده دقیقه دیگرصحبت بکنم، اگر آقابان موافقت می‌کنند بنده ده دقیقه دیگرصحبت بکنم (بعضی از نمایندگان – مخالفتی نداریم، بفرمایید) عرض کنم حضور مبارک آقایان در این قانون مالیات در بردرآمد نوشته‌است که هر کس از صدهزار تومان درامد به بالا داشته باشد باید پنجاه در صد آنرا به دولت بپردازد بنده می‌خواهم بدانم که علت اینکه حاج احمد آقا نادری و مصطفوی تاجر اگر چنانچه صدهزار تومان درامد داشت این شخص پنجاه هزارتومان از بابت درامد خودش را بعنوان مالیات به دولت ایران بدهد به چه مناسبت شرکت نفت که شصت میلیون لیره درآمد دارد نباید مالیات بدهد؟ (یکی از نمایندگان مالیاتش را می‌برد می‌دهد به انگلستان) من حرف دیگری می‌خواهم بزنم من می‌گویم شرکت نفت باید مانند یک شرکت ایرانی و تابع همان مقرراتی باشد که ملت ایران آنرا اطاعت می‌کند مطابق این قانون هرکس صدهزارتومان درامد داشته باشد باید ۵۰ هزارتومان بابت مالیات تصاعدی دولت ایران بدهد این شرکت هم درآمدش مال خودش ولی لااقل باید مالیاتش را بدهد اگر شرکت نفت این مالیاتی که فلان تاجر می‌دهد به دولت ایران بدهد از شصت میلیون لیره درآمدش باید سی میلیون لیره به دولت ایران بدهد علاوه برآن حقوق گمرکی بابت اجناسی که وارد می‌کند و خارج می‌کند. من خواهش می‌کنم از آقایان که اظهار وطنپرستی می‌فرمایند و خیلی در اینجا معتقدند که این قرارداد باید بسته بشود که یک کار کوچک بکنند، یک کارکوچک و آنکار کوچک اینست که این قسمت از این قرارداد را لغو بکنید. ملاحظه بفرمایید این قسمت را کمپانی برای مدت سی سال اول عملیات خود در ایران از پرداخت هرگونه مالیاتی که به نفع دولت و ادارات محلی فعلاً برقرار و یا در آتیه وضع شود معاف خواهد بود همین قضیه را بردارید به جای این یک جمله کوچکی بگنجاند که کمپانی نفت جنوب هم تابع همان مقرراتی خواهد بود که سایز شرکتها می‌باشند. اینکه دیگر مانعی ندارد اینکار را آقایان بیایید بکنید، این قضیه را درست کنید این قسمت را بیایید بکنید، عوض بکنید الان هیچ مؤسسه‌ای نیست که مالیات به دولت ندهد خرج مملکت را باید شرکتها و مؤسسات بدهند و مخصوصاً شرکتهایی که درآمد شان خیلی زیاد است من نمی‌دانم که چرا مجلس شورای ملی ایران برای فلان بقال، فلان تاجر، لان عطار مالیات وضع کرده‌است که ازآنها مالیات بگیرند ولی یک شرکت خارجی که منافع هنگفتی دارد می‌برد اینرا از مالیات معافش می‌کند؟ شما چرا اینکاررامی‌کنید، شما باید این قسمت از ماده را عوض کنید بنده می‌خواهم به آقایان عرض کنم که مجلس شورای ملی تصور نکند که اگر چنانچه این قراردادقسمی تصویب بشود که منافع ملت ایران در آن تأمین نشود ملت ایران آقا از خودش صرفنظر نخواهد کرد و من معتقد هستم بعد از تصویب این قرارداد نفت چنانچه به ضرر ملت ایران باشد همان روز اولین روز مبارزه‌است، اولین روز آدمکشی است اولین روز انقلاب است برای اینکه آقا نفت برای مملکت ایران خیلی اهمیت دارد هم از نقطه نظر امورمالی و هم از نقطه نظر اقتصادی و اجتماعی و سیاسی بنابراین من خواهش می‌کنم که آقایان به این قضیه درست توجه بفرمایند که این قرارداد را اصلاح بکنید باید صد در صد منافع ملت ایران را تأمین بکنید (یک از نمایندگان – شمادرکمیسیون نیستید؟) نخیر، والا قطع بدانید که یک روزی پیش خواهد آمد که جنگ و جدال خواهد بود. اردلان - آقای آزاد نظریات خودتانرا به کمیسیون بدهید.
رئیس – آقای گنجه بفرمایید
گنجه – آقایان نمایندگان مستحضرند که چندی پیش یک سیل مهیبی در مشهد جاری شد و عده زیادی از هموطنان عزیز ماراخاکستر نشین کرد (صحیح است) یک تلگرافاتی اخیراً از مشهد همشهری‌های مقیم خراسان بنده کرده‌اند به عنوان رئیس مجلس سنا و بنده و عده دیگر تقاضا کرده‌اند که ماهم در این امر خیر یعنی کمک به بینوایانی که آسیب دیده‌اند و خسارت دیده‌اند تشریک مساعی بکنیم (بعضی از نمایندگان – بسیارخوب با کمال میل حاضریم) چندی پیش که من تبریزبودم تلگرافی هم به آقای زند شده بود یک جلسه‌ای تشکیل دادند و پس از رسیدگی و مطالعه معلوم شد که متأسفانه شهر تبریز به اندازه‌ای از لحاظ مالی در بحران است که کوچکترین کمکی ممکن نیست در این بابت به هموطنان خواسانی مابکند (شوشتری – مثل سایر جاها) و این نهایت تأسف ماشد که از یک گوشه کشور هم ولایتیهای مقیم آنجا ی ما دست اعانت و استعانت به طرف ما دراز بکنند و متأسفانه ما نتوانیم به وظیفه ملی خودمان عمل بکنیم بنده خواستم که در اینجا به جبران اینکه نتوانسته‌ایم آنجا خدمتی انجام بدهیم از مقام ریاست تمنی بکنم که اجازه بفرمایند دفتری هم در خود مجلس شورای ملی بازبکنند (صحیح است) و آقایان همه مان در این کار خیر شرکت بکنیم (صحیح است) و به این وسیله شاید بتوانیم مختصری از آلام هموطنان خودمان را تخفیف بدهیم (صحیح است) مطلب دیگری که بایستی به آقایان خراسانیها، دوستان عزیزم عرض کنم این است به آقایان نبایستی انتظار کمک از دولت داشته باشند این سابقه ایست که عمل شده و ماتجربه داریم قبول بکنیم که آفت و خسارتی که در سال ۱۳۲۸ به آذربایجان وارد شد از سی سال پیش نظیر و مانندی نداشت (صحیح است) و این آ۵ت می‌توان گفت که هستی آذربایجان را برباد داد و سیصد هزار نفرراویلان و سرگردان کرد (صحیح است) و هنوز که هنوز است بعداز اینهمه عملیات سه هزار نفر کودک بی‌سرپرست در کوچه‌های تبریز ویلانند و در این زمینه ما هر چه خواستیم با آقای سرتیپ‌زاده یک کاری بکنیم که بلکه اینها جمع آوری بشوند و بالاخره اینها تربیت بشوند برای جامعه که چاقوکش و الواط بار نیایند متأسفانه ممکن نشد مقصودم و طرف گله‌ام که آقایان خراسانیها هستند یک گله دارم چندین وقت بود بعضی صحبتها می‌شد بعضی از آقایان در ضمن به من می‌فرمودند که دولت تمام هم وقتش و فکرش صرف آذربایجان شده‌است و مجالی ندارد که به استانهای دیگر برسد (یکی از نمایندگان – کی همچو چیزی بوده؟) خودشان می‌دانند متأسفانه هرچه بنده با دلیل و برهان عرض کردم مطلب غیراز این است و اینکه ما نمی‌توانیم در مجلس اظهاری بکنیم این یک علت سیاسی دارد ما نمی‌خواهیم راجع به آذربایجان مطالبی اینجا ذکر کنیم که موجب تبلغات دیگران بشود (شوشتری – حالا هم نباید گفت) حالا می‌خواهم به آقابان بگویم دولت یکقدم، یک دینار علاوه برآنچه که به سایر استانها داده به آذربایجان نداده‌است اگر آقابان می‌شنوند که ۴ هزارتن جنس برای مستمندان جمع آوری شد راست است ولی پولش را ما داده‌ایم، عوارض داده‌ایم آن کسی که چپق می‌کشد و شکر مصرف می‌کند او عوارض داده، او پول داده برای اینکه رفع نیازمندیهای آنجا را بکنند آقایان اجازه ندهند که بنده بیش از این توضیح بدهم برای اینکه قطعاً همه تان متأثر خواهید شد ولی این را اگر خواستید توضیح بدهم آنوقت ناچارم از آقایان خواهش بکنم تشریف بیاورند جلسه خصوصی که ما درد دلهایمان را بگوییم در صورتی که آذربایجان امروز طرف مقایسه با هیچیک از استانها نیست (صحیح است) دلیل دارد آقا توجه بفرمایید موقعیت نظامی آنجا یک موقعیتی است که امروز در دنیا یک از مراکزمهم نظامی است خاورمیانه را که اینهمه اهمیت می‌دهند یک دروازه دارد که آذربایجان است اگر این دروازه باز شود تمام خاورمیانه از بین خواهد رفت (صحیح است) این منطقه خیلی حساس است مانند نقاط جنوبی نیست آنجا وضعیتش یک طوری است که بایستی بروید با چشم از نزدیک ببینید آنوقت متوجه می‌شوید که ما چه خود دلها خوردیم و هیچ صدایمان درنیامد از نظر سیاست ملی مان (احسنت) خانه برایش کلید لازم است (فرامرزی –کلید برای خانه لازم است وقتی که خانه خراب باشد کلید فایده ندارد) درست کنید خانه را آقای فرامرزی یک گله‌ای هم از سناتور محترم خراسان دارم که همان روزهایی که اختلاف نظری بود مابین مجلس سنا و مجلس شورای ملی یکی از سناتورهای خراسان در ضمن بیاناتشان یک جمله‌ای بیان کرده‌اند که شایسته مقام ایشان نبود و من نمی‌خواهم راجع به ایشان جوابی عرض کنم ولی از اینجا خواهش می‌کنم که ایشان نطق خودشان را اصلاح بفرمایند (یکی از نمایندگان – کی بود آقا؟) کمکی که تهران به آذربایجان کرد آقا خیلی ذیقیمت بود! و آن اعزام هیئت‌های متوالی، پشت سرهم به آذربایجان بود این هیئت‌ها وقتی که رفتند آنجا بیشتر مردم را جری و عاصی کردند چرا؟ برای اینکه آنجا می‌خواستند حقایق را بگویند همان موقعی که در رشت و تهران سی هزار نفر آذربایجانی ویلان و سرگردان بود نوشتند که سه هزار نفرند. آنها هم در گرمخانه هستند من نمی‌خواهم راجع به این موضوع اینجا گزارش بدهم که اینها رفتند و نشستند و هزینه سفر گرفتند و برگشتند و گفتند خاطر مبارک آسوده باشد موضوع دیگری که می‌خواهم توجه دولت را جلب بکنم موضوع تأمین غله‌است، تأمین آذوقه ولایات، متأسفانه دولت یک لایحه‌ای آورده‌است اینجا مراجعه شده به کمیسیون دارایی نه کسی هست دفاع بکند و بر خلاف قانون همان قانونی که به تصویب کمیسیونی که سمت نمایندگی از طرف مجلس داشته رسیده‌است قبلاً دستوری داده‌است من نمی‌دانم که چطور دولت برخلاف قانون می‌خواهدعمل بکند شنیده میشود که معاملات عجیب و غریبی میشود غله‌ای که در خوزستان باید دویست، سیصد تومان قیمت بگذارد پانصد (صحیح است) قیمت گذاشته‌اند نتیجه چه شده؟نتیجه این شده که از عراق جنس می‌برند به خورستان و به این قیمت می‌فروشند. تعجب ایتجاست دولت برنامه‌اش این است که هزینه زندگی را بیاورد پایین در صورتی که این عمل عیناً عکس آن نظری است که دارند و با این ترتیب یک بازار سیاهی درست کرده‌اند بنابراین بنده می‌خواهم که آقای وزیر کشور یادداشت بفرمایند و به هیئت دولت تذکر بدهند که قانون همان است که به تصویب رسیده‌است هرکس که برخلاف آن رفتار کند یک روز مسئولیتش دامنگیرش خواهد شد (فقیه‌زاده – یعنی اعلام جرم خواهد شد) مطلبی که به مناسبت تشریف داشتن آقای وزیر کشور باید عرض کنم این است که یکی روز اینجا صحبت فرمودند شاید به ایشان گزارش داده‌اند که راجع به امر لوله کشی متخصص آبیاری و لوله کشی در ایران نیست من نمی‌دانم کی گزارش داده‌است؟ ولی باید تصدیق بفرمایند که بعد از سی سال که از دوره تحول رنسانس می‌گذرد امروز در کشور ما جوانان بسیارتحصیل کرده در همین امرآبیاری می‌باشد یکی از آن جوانان همین مهندس بهنیا است که بدون هیچگونه تظاهر تحت نظارت شخص خودش این لوله کشی تبریز را تمام کرد حالا آقای وزیر کشور تشریف ببرند ببینند، موضوع لوله کشی تهران مثل اینکه یک امرسیاسی شده‌است اینرا ببینید کجا گیر کرده‌است؟(شوشتری – آنجا که نان تویش است) و یک امر عادی اینهمه لفت و لعاب ندارد والا قبول بفرمایند که مهندسین خودمان بهتر و لایقترند (صحیح است)فقط در یک چیز با آقا موافقم و آن این است که ما محتاج مشاورین و مهندسین خارجی هستیم فقط برای یک کار مشاوره نه چیز دیگر یعنی وقتی که پروژه‌ها حاضر میشود بایستی بگذارند تحت نظر همان مشاورین که آنها اظهارنظر بکنند سایر کارها را می‌توانیم با دسن همین مهندسین جوان کار کرده انجام بدهیم (صحیح است، احسنت)
- معرفی آقای فریدونی به معاونت وزارت کشوربه وسیله آقای وزیر کشور
ویرایش۳ - معرفی آقای فریدونی به معاونت وزارت کشوربه وسیله آقای وزیر کشور
رئیس – آقای وزیر کشور بفرمایید
وزیر کشور - آقای فریدونی که البته محتاج معرفی زیاد نیست زیرا نمایندگان محترم سابقه خدمات ایشان را می‌دانند (صحیح است) به معاونت وزارت کشور معرفی می‌کنم (مبارک است) (شوشتری – مبارک است و تشکر می‌کنیم) عرض دیگر بنده هم نسبت به فرمایش آقای گنجه‌ای بود این صحبتی که فرمودندبسیارصحیح است و متخصصین هم می‌گویند که ما احتیاج به مشاورین متخصص داریم که در شهرهای مهم دنیا هم این عمل را انجام داده باشند والا البته ساختمان لوله کشی وسائلی که لازم است از روی مناقصه خواهد بود و یقین داریم که مهندسین ایرانی ما به خوبی خودشان می‌توانند از عهده اینک اربرآیند صحبت روی مشاوره‌است عرض دیگر این است که که چون آقا این نمایندگان محترم سؤالاتی از بنده کرده‌اند من جمله آقای دکترمعظمی و آقای دکترجلالی و آقایان دیگر بنده همیشه در ابتدای مجلس شورای ملی حاضربوده و حالا هم حاضرهستم که اگر آقایان مایل باشند سؤال کنند جواب همه آقایان را عرض کنم
- تصویب فوریت طرح پیشنهادی راجع به اعتبار راهسازی سال ۱۳۲۹
ویرایش۴- تصویب فوریت طرح پیشنهادی راجع به اعتبار راهسازی سال ۱۳۲۹
رئیس – بودجه مجلس مطرح است (شوشتری – آقا طرح پیشنهاد) ولی یک طرحی به قید دوفوریت رسیده‌است ضمناً می‌خواستم عرض کنم که آقایانی که برای کمیسیون خاص انتخاب شده‌اند فردا تشکیل جلسه بدهند و هیئت رئیسه خودشان را انتخاب بکنند مطابق آیین‌نامه این طرح قرائت میشود و دو فوریت دارد (به شرح زیرقرائت شد)
امضاءکنندگان ذیل پیشنهاد می‌کنیم: برای جلوگیری از گذشتن فصل مساعد راهسازی و اجرای کارهای ساختمانی راهها بودجه پیشنهادی اداره کل راه شوسه به مبلغی که در بودجه کل کشور پیشنهاد گردیده تصویب و در اختیار وزارت راه گذاشته شود که بدون فوت وقت برنامه‌های ساختمانی را اجرا نمایند. دکتر جلالی – شوشتری – حمیدیه – آزاد – فقیه‌زاده – ناصرذوالفقاری – هراتی – بهبهانی – خسرو قشقائی – شیبانی – صفائی – اقبال – گودرزی – مهدوی – دکترعلوی – اسلامی – محمودی – پیراسته
رئیس – این طرح دوفوریت لازم ندارد مالی است یک فوریت می‌خواهد، آقای امامی بفرمایید
نورالدین امامی – بنده موافقم
رئیس – آقای اردلان مخالفید بفرمایید
اردلان – با این امضاءکنندگان این طرح همه از آقایان همکاران عزیز بنده هستند که بنده به فرد فردشان ارادات حقیقی و واقعی دارم معهذابنده با این طرح مخالفم و حالا توضیحاً عرض می‌کنم استدعا می‌کنم که به عرض بنده توجه بفرمایید اگر بنده را قانع فرمودید بنده حاضر هستم که مخالفت خودراپس بگیرم و اگر هم عرض بنده صحیح بود آقایان امضاءکنندگان با این نظر بنده موافقت بکنند، مخالفت بنده برای اینست که بنده اطمینان ندارم که این وجوه به مصرف حقیقی خودش برسد بنده از آقای نبوی عضو محترم کمیسیون بودجه سؤال کردم که بودجه کل مملکتی چه وقت به مجلس داده خواهد شد، ایشان فرمودند که در همین ماه رمضان بودجه به مجلس خواهد آمد بنابراین بنده خیال کردم وقتی که این بودجه به مجلس می‌آید ما دو وظیفه مهم داریم اول اینکه از هزینه‌های زاید بکاهیم و دوم این است که نظارت دقیق در خرج بکنیم الان آن نظارت دقیق در خرج نمی‌شود بنده برای مثل یک مطلبی را عرض مبکنم و استدعا می‌کنم به این عرض بنده توجه بفرمایید یکی از آقایانی که کاملاً طرف اعتماد و اطمینان بود به بنده فرمودند که در یک قسمتی اهالی محل نامه‌ای نوشته بودند که ماحاضریم این اعتبار راهسازی که برای قسمت مامعین شده هشتاد در صدش را بخورند ولی بیست در صدش را لااقل کار کنند معهذا به آن بیست در صد هم راضی نیستند و صد در صدش را می‌خورند و حیف و میل میشود وقتی یک همچو دستگاهی در مملکت هست و من به جرأت می‌توانم قسم بخورم که آقای دکتراقبال وزیرراه یک قران در مدت تصدی خودشان استفاده نکرده‌اند ولی این دستگاهی که هست درست نمی‌تواند اداره بکند (دکتراقبال – چه بکنند؟) اجازه بفرمایید ما الان یک اعتبارات چشم بسته می‌دهیم، شما آقایان نمی‌توانید اطمینان حاصب کنید که همه اعتبارات به مصرف حقیقی خودش می‌رسد بنده عرضم این است که وقتی بودجه کل کشور می‌آید اینجا و چند روز دیگرهم خواهد آمد در عین اینکه ما هزینه‌های زاید را می‌زنیم یک فکر اساسی بایدبکنیم که دولت یک نظارت شدیدی در خرج می‌کند که پولهایی که یکشاهی یکشاهی با خود جگر جمع می‌کنیم به مصرف حقیقی خودش برسد والا کیست که منکر این باشد که باید راه درست داشته باشیم، بنده آقا امسال در فروردین به مشهد مشرف شدم و در همان فروردین هم برگشتم و در تمام طول راه چشم دوختم ببینم چند نفرعمله در این راه کار می‌کند، از شهرتهران تا مشهد غیر از آن قسمتی که راه‌آهن مشغول کاراست چون ان قسمت را استثناء می‌کنم بیش از ۵۰ – ۶۰ نفر ندیدم از شهرتهران تا مشهد چه رفتن و چه برگشتن چند دفعه اتوبوس ما خراب شد در سرخه ماشین ما پنجر شد آنجا جویا شدم تعجب کردم که چطور یک صورتی را امضامی‌کنند و تمام از بین می‌رود ماباید آقا وقتی که بودجه کل کشور آمد اینجا و مطرح شد یک ترتیبی برای نظارت دقیق در خرج بدهیم ما با کمال میل حاضریم، من از اشخاصی بودم که امیدوار بودم که یک تکانی به این دستگاه مملکت داده شود چون معتقد هستم که این دستگاه بد کار می‌کند، پولهای مملکت حیف و میل میشود ولی معهذا این دستگاه به همان نهجی که می‌چرخد نمی‌تواند ما را به منزل برساند باید یک تکانی داده شود به وضع اقتصادی مملکت توجه بشود والا با این طرز این پولی که ماباخون و جگر جمع می‌کنیم و می‌دهیم می‌بینیم که به مصرف حقیقی خودش نمی‌رسد فقط یک صورتی امضاءمی‌شود در نتیجه شما می‌بینید یک یراهی که چند سال پیش آمدند بین تهران و قزوین و همدان به کرمانشاه درست کردند مخصوصاً قسمت راه تهران و قزوین الان بدترین و خرابترین راههای ایران شده‌است تمام گودال و حفره آقا ببینید در این چند سال چقدر پول داده‌ایم، چقدر پول خرج کرده‌ایم که راه بین تهران و قزوین اسفالت بشود اسفالت که نباید در عرض ده بیست روز خراب بشود اسفالت باید پانزده سال بیست سال دوام داشته باشد معهذا همان سال اتول خراب شده بنده به نام وظیفه نمایندگی می‌گویم آقای این پولی که ما می‌خواهیم خرج کنیم نظارت دقیق باید نسبت به مصرف آن بعمل بیاوریم وقتی که مطمئن شدیم باید اجازه بدهیم حالا آقایانی که این طرح را امضا کرده‌اند اگر من را می‌توانند قانع کنند بفرمایند
رئیس – آقای وزیر راه
وزیر راه – بدواً از اظهار لطف آقای اردلان نماینده محترم آن قسمتی که مربوط به بنده بود تشکر می‌کنم. اماراجع به وضعیت وزارت راه و قسمت راهها، گمان می‌کنم که در چند جلسه قبل من در پاسخ سؤال نماینده محترم آقای رضوی تمام موضوعاتی که خود جنابعالی مطرح کردید بنده خودم اینجا عرض کردم و عرض کردم که وزارت راه در این اواخر با وضعیت فعلی خاکبازی می‌کند نه راهسازی، بنابراین بنده با آن کلیاتی که فرمودند مخصوصاً در این قسمت کاملاً موافقم و تذکر دادن آن شیفت و ارقامی که در این چند سال اخیر خرج شده ۲۵۰ میلیون ریال خرج راهسازی کشورشده ولی متأسفانه روی تشبثات روی فشارها روی عدم ثبات دولتها یک برنامه حسابی برای وزارت راه برای راهها وجود ندارد هرروز می‌ایند تقاضاهایی می‌کنند که راههایی را بسازند: خودجنابعالی گفتید که راه فلان جارابسازید، البته چون برنامه نیست یک مقدار پول تقسیم میشود مثل گوشت قربانی به تمتم قسمتها و به هیچوجه صلاح کشور ندانستم مخصوصاً که این پول در ظرف این ند سال به کلی تلف شده بود و هیچ نتیجه‌ای نگرفته‌ایم و لذا مطالعاتی که قبلاً مهندسین آنجا کرده بودند دادند به بنده به این نتیجه رسیدیم که بهتر است یک برنامه ساختمانی برای تمام کشور با درنظر گرفتن اوضاع سیاسی و اجتماعی و اقتصادی تهیه بشود برای چند سال و به تصویب مقامات مربوطه برسد که هرروز تغییر و تبدیل هم نشود در ظرف مدت کوتاهی همانطور که کامپساکس در راه‌آهن عمل کرد مطابق برنامه‌ای که برای ساختمان راه‌آهن تهیه کرده بود که در ظرف چندین سال عملی شد و هرروز خط سیرش تغعییر نکرد که این راه به آن ده یا از آن ده به آن ده برود راهها هم به همان طرز بشود بنده خیال می‌کنم که اگر این کار بشود بنده مطمئن هستم که در عرض مدت قلیلی راههای حسابی در این مملکت خواهیم داشت و جلوی این افراط و تفریط گرفته خواهد شد، بنده تصویق می‌کنم یعنی برخوردم به این عملجاتی که در توی راهها هستند دیدم اغلب وجود ندارند یک کارنامه‌های تقلبی برای این کاردرست کرده‌اند ما همه اینها را می‌دانیم (احسنت) و وقتی که می‌آیند و می‌خواهند رسیدگی کنند طبق مقررات نمی‌شود ایرادی گرفت کاملاً درست است بایستی رفت آن دهاتی را پیدایش کرد که انگشت زده وقتی می‌روید آنجا می‌گویند که از اینجا رفته‌است به فلان ده که بنده کاملاً موافقم چون به این کاربرخوردم و غیر از این راهی که گفتم چاره‌ای نداریم که یک دستگاه نظارت تهیه بشود که این راههای مملکت را مطابق یک برنامه معینی تنظیم کند و به تصوب مقامات مربوطه برسد که درظرف چند سال این راهها را بسازند والا با وضعیت فعلی این پولهابهدر خواهد رفت و حالا که آقایان اینجا پیشنهاد کرده‌اند بنده خیلی تشکرمی‌کنم چون حالا فصل راهسازی است همین چند ماه است که ما می‌توانتیم کاری بکنیم چون در زمستان میشود گفت که کارها انجام نخواهد شد و بنده الان که در خدمت آقایان هستم می‌خواهم بروم به سوکمیسیون بودجه و توضیحاتی بدهم و این اصولی که گفتم آقایان موافقت کردند که روی کاغذ بیاورند و در کمیسیون بودجه مطرح بکنند. گزارش آن را به مجلس شورای ملی بیاورند که این برنامه کاروزارت راه تصویب بشود و قانونی باشد که هرروز تغییر نکند و بنده اطمینان می‌دهم به آقای اردلان مادامی که بنده در وزارت داه باشم یک شاهی از این پول تلف نخواهد شد.
رئیس – آقای نورالدین امامی بفرمایید
نورالدین امامی – جناب آقای اردلان باید توجه بفرمایید که قبل از شهریور ۱۳۲۰ خوشبختانه یابدبختانه بودجه ما در حدود ۳۰ در صدش خرج پرسنل می‌شد و هفتاد در صدش برای عمران و آبادی مملکت خرج می‌شد ولی بدبختانه بعد از شهریور بودجه مملکت ما ۸۰ در صدش خرج پرسنل میشود بلکه ۹۰ در صدش و صدی ده یا پانزده هم برای عمران و آبادی در نظر گرفته میشود آنهم در نتیجه همین جریان صرفه جویی می‌کنند من قبول دارم که صدی هشتاد بودجه ما برخلاف حقیقت و اصل مصرف میشود ولی این را آقا باید تصدیق بفرمایید که این چند تومانی که برای ساختن راه به مصرف میشود چند نفر پابرهنه و گرسنه از آن ارتزاق می‌کنند لااقل اینکار میشود، فصل راهسازی به خصوص در آذربایجان، تا آخر شهریور بیشترنیست و تا این اعتبارت به دست وزارت راه برسد مدتی طول می‌کشد اگر بخواهند ده تومان هم برای آذربایجان مصرف بشود دیگر فایده‌ای ندارد اما اینکه فرمودید ما اطمینان نداریم وقتی که اطمینان نباشد برای آن پولهایی که در بودجه کل مملکت مصرف میشود این ده میلیون و پانزده میلیون هم اطمینان نیست البته ولی همانطور که فرمودید اگر هشتاد در صد مصرف میشود بازهم آن بیست در صد کار میشود چون جناب رئیس مخصوصاً امرفرمودند مختصر کنم یادداشتم زیاد بود که جواب آقا را عرض کنم فعلاً خودداری می‌کنم اماراجع به اسفالت جناب آقای دکتر اقبال استدعا می‌کنم که توجه بفرمایید راجع به اسفالت یک وقتی هم من عرض کردم که مانمی‌خواهیم این اشخاص که اسفالت کرده‌اند آنه ارا مجازات بکنید و جریمه بکنید یا آن مهندسینی که رفته‌اند سوءاستفاده کرده‌اند آنهارا از اداره بیرون کنید لااقل اگر دولت یکدفعه اعلان بکند توی روزنامه که مردم فلان شرکت اسفالت را بد کرده به آن شرکت اطمینان نکنید (صحیح است) یا آن مهندس که بد کار کرده اورا از اداره بیرون کردیم به قول آقای دشتی ما آن دولت را می‌گذاریم توی طبق و می‌گذاریم روی سرمان حلواحلو می‌کنیم برای یک دفعه جناب آقای وزیر راه بیایید بگویید که فلان مهندس فلان قسمت را از بین برد و یا همین طور فلان شرکت آمد اسفالت فلان جارا گرفت و از بین برد اقلاً مردمی که در خانه شان را می‌خواهند اسفالت کنند اشخاص را بشناسند و بهآنها رجوع نکنند (صحیح است) و به آن پدرسوخته ندهند (احسنت
رئیس – آقای دکتر اقبال توضیحی دارید بفرمایید
دکتر اقبال – آقای نورالدین امامی راجع به آسفالت فرمودند سه خط در این چند سال اخیر اسفالت شده‌است (نورالدین امامی –وزارت کشور و شهرداری را هم بفرمایید) یکی راجع به آذربایجان است راه بین بستان‌آباد به تبریز و یک هم راه قم است یکی هم راه قزوین بنده از آن موقعی که رفته‌ام روی نامه‌ها نوشته‌ام که مثل راه تبریز و قم و قزوین نشود برای اینکه به قدری بداست و بد عمل شده که تمام آقایان ملاحظه کرده‌اند بنده راجع به اسفالت از موقعی که رفته‌ام به وزارت راه خیلی دقت میشود و یک کار عمده اسفالت هم هنوز شروع نشده ولی البته بعداً شروع خواهد شد ولی بنده یک نظریاتی راجع به اسفالت داشتم که خواستم به استحضار آقایان برسانم با این بودجه‌ای که فعلاً برای اسفالت هست ما قادر نخواهیم شد که جاده‌های این مملکت را اسفالت کنیم برای اینکه این بودجه‌ای که برای اسفالت داده شده مثلاً فرض بفرمایید جاده از اینجا تا مشهد که نهصدو چند کیلومتر است اگر بخواهند اسفالت بکند تمام پولی را که از بابت اسفالت خواهند گرفت باید به مصرف انجا برسد و پس از ۶ سال تمام میشود و یک وجوه دیگری هم به مصرف نگهداری این راه هرساله باید برسد از این جهت در موقعی که برنامه دولت اینجا مطرح بود که دولت فعلی تصمیم گرفته‌است و تصمیم دارد که اسفالت را برای اطراف شهرها و مسیر جاده‌هایی که از شهرها عبور می‌کند بکارببرند برای اینکه از لحاظ بهداشت برای شهرها مؤثر خواهد بود این نظریات را دادند و داریم همین طور اجرا می‌کنیم راجع به آن قسمت شرکته اکه فرمودند بنده دستور دادم که تمام سپرده‌های آن شرکتهای ساختمانی را توقیف کردند و آن مهندسینی هم که مأمور اینکار بودند تعقیب بشوند.
رئیس – رأی گرفته میشود به فوریت این طرح آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) یک فوریت تصویب شد برای طبع و نشر فرستاده میشود
اسلامی – بنده تا جناب آقای نخست‌وزیر تشریف دارند یک اخطارنظامه‌ای دارم اجازه بفرمایید عرض کنم
- بیانات آقای وزیر امورخارجه راجع به یادداشت دولت اتحاد جماهیرشوروی
ویرایش۵ – بیانات آقای وزیر امورخارجه راجع به یادداشت دولت اتحاد جماهیرشوروی
رئیس – آقای وزیر امور خارجه
وزیر امور خارجه – (آقای اعلاء) البته آقایان محترم متن یادداشت آخری سفارت کبرای شوروی را که خلاصه آن حتی قبل از وصول به وزارت خارجه به وسیله رادیو و جراید منتشر شده بود ملاحظه فرموده‌اند و کاملاً از سابقه امر مسبوق هستند معهذا وظیفه خودم می‌دانم مختصری عرض و مجلس شورای ملی را از جریان امرمطلع و مطمئن سازم که وزارت خارجه در بیان حقیقت و حفظ حقوق ایران و رفع سوءتفاهمات کوتاهی نکرده و در پاسخی که به این یادداشت عنقریب داده خواهد شد نکات لازم را مجدداً خاطرنشان خواهد نمود جریان امرازاین قراراست (اواخراردیبهشت امسال یادداشتی از سفارت کبرای اتجاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به وزارت امور خارجه واصل گردید و از اقداماتی که شرکت سهامی نفت ایران برای اکتشاف و استخراج نفت به عمل می‌آورد و همچنین از نقشه برداری هوایی در نواحی مجاور مرز ایران و شوروی اظهار نگرانی نموده بودند و این نگرانی طبق همان یادداشت به طور خلاصه حاوی سه نکته بوده یکی آنکه شرکت سهامی نفت ایران با مؤسسات خارجی قراردادهایی منعقد ساخته دوم انکه نقشه هوایی که از نقاط مرزی برداشته میشود توسط کارشناسان بیگانه از جمله امریکایی‌ها صورت می‌گیرد سوم آنکه اشاره به یادداشت ژانویه ۱۹۴۸ حودراجع به عملیات نمایند گان بیگانه در ایران نموده بودند که منظور مستشاران امریکایی‌ها است که طبق اجازه مجلس شورای ملی استخدام شده‌اند وزارت امورخارجه در یادداشت جوابیه خود با تصریح به این امر که تمام این موضوع‌ها از امور داخلی بوده معذالک برای ابراز حسن نیت توضیحات کامل جهت رفع سوءتفاهم دا که چون آقایان نمایندگان از مدلول آن کاملاً استحضار دارند تکرار نمی‌نمایند اینک مجدداً از سفارت کبرای شوروی یادداشتی حاوی عین مطلب مندرجه در یادداشت اولیه با قید اینکه توضیحات وزارت امورخارجه شاهنشاهی قانع کننده نیست رسیده و در پایان آن تکرار شده‌است از طرف دولت شاهنشاهی تدابیری اتخاذ شود که وضعیت غیرعادی که ایجاد شده برطرف گردد البته به این یادداشت جواب لازم داده میشود ولی لازم است به عرض نمایندگان محترم برسانند که اولاً هیچ نوع وضع غیرعادی در ایران وجودندارد (نمایندگان –صحیح است) که لازم شود برای برطرف کردن آن تدبیری اتخاذ گردد (نمایندگان – صحیح است) به علاوه کلیه مطالبی که سفارت کبرای شوروی در یادداشت خود متذکر گردیده از مسائل کاملاً داخلی ایران بوده (نمایندگان – صحیح است) که دولت شاهنشاهی به هیچوجه و به هیچ دولت اجازه دخالت و اظهار نظر در آنرا نمی‌دهد (نمایندگان – صحیح است) اگر هم دولت شاهنشاهی وارد به این مبحث شده‌است به طوری که در ابتدا عرض شد فقط و فقط برای ابراز حسن نیت و رفع هرگونه سوءتفاهم بوده‌است (نمایندگان – صحیح است) و بسیارموجب تعجب است که دولت بزرگ شوروی که همواره یکی از اصول مهمه سیاست خودرا عدم مداخله در امورداخلی سایردول اعلام داشته در مورد ایران به طوری که احال مشاهده شده‌است برخلاف آن رفتار نموده و متأسفانه در تعقیب این رویه اصرار می‌ورزد (نمایندگان- صحیح است) (شوشتری – رمزش را باید از نفت جنوب پیدا کرد) سیاست خارجه ما روشن و برحسن مناسبات همجواری و احترام متقابل و تقویت سازمان ملل متحد و رعایت اصول منشور ملل متحد و حفظ و دفاع استقلال و تمامیت ارضی ایران استوار است (نمایندگان – صحیح است) جزصلح و آرامش در خاورمیانه و بدست آوردن فرصت برای اصلاحات اجتماعی و اقتصادی و بالابردن سطح زندگانی مردم نظر نداریم (صحیح است، احسنت)
رئیس – آقای دکتر مصدق فرمایشی دارید؟
دکتر مصدق – نه خیر
– طرح بودجه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی
ویرایش۶ – طرح بودجه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی
رئیس- بودجه مجلس مطرح است، در ماده اول به کفایت مذاکرات رأی داده شده، پیشنهادات قرائت میشود. (بشرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی – پینهاد می‌کنم مقرری نمایندگان مجلس شورای ملی به ده هزارریال تقلیل پیدا کند. نورالدین امامی
رئیس – آقای امامی بفرمایید
نورالدین امامی – بنده عرایضم را پریروز مشروحاً راجع به این قسمت به عرض نمایندگان محترم رساندم و عرض کردم موقع جهاد است در این قسمت اگر مابخواهیم بودجه مملکتی را آنطور که باید و شاید رسیدگی بکنیم اول باید از خودمان شروع بکنیم تا سایرین حق نداشته باشند به ما اعتراض بکنند و این قسم تراهم من عرض کنم که اگر ماخودمان اول صددینار تا صدتومان هرچه بشود در بودجه خودمان از حقوق خودمان صرفه جویی بکنیم و کسربکنیم و این درسی خواهد شد برای سایرقسمتها و دست ما را انجا بازخواهد کرد که از مجلس سنا و جناب آقای نخست‌وزیر و آقایان وزرا را همین جور بگیریم حقوق‌های آنها را انچه باید و شاید کسر کنیم و سایر قسمتها را کسر کنیم. حالا این عرض بنده‌است و آقایان هم تکلیف خودشان را بهتر از بنده می‌دانند (صحیح است)
رئیس – آقای اردلان
اردلان – (مخبر) – بنده خواستم به جناب آقای امامی عرض کنم در جلسه گذشته که آقای امامی این موضوع را مطرح فرمودند بنده به نام مخبرکمیسیون محاسبات جواب عرض کردم، و تصور می‌کردم که جناب عالی قانع شده باشید معهذا بازپیشنهاد فرموده‌اید، خواستم که توجه بفرمایید که این موضوع حقوق نمایندگان را بنده عرض کردم از چهارسال قبل تا بحال چیزی به آن افزوده نشده، بنابراین جنابعالی تصوربفرمایید که یکنفرنماینده جز ۱۲ نفری که در تهران انتخاب می‌شوند، فرضاً در تهران حانه کرایه داشته باشد، تما منمایندگان از شهرستانها می‌آیند و این نمایندگان شهرستانها بایستی لااقل ماهی پانصد تومان برای اجاره خانه بدهند ماهی صدتومان لااقل پول جواب تلگرافاتی است که به آنها میشود، ماهی صدتومان از بابت مالیات و حقوق بازنشستگی از آنها کسرمی‌شود. اگر هزار تومان شما بگیرید، می‌ماند سیصد تومان می‌تواند زندگی بکند، آقای امامی؟ خواهش می‌کنم توجه بفرمایید یاباید مجلس را مال ثروتمندان حساب کنیم و یا یک راهی پیداکینم تا اگر اشخاصی تمکن مالی ندارند بتوانند وکالت مجلس را قبول بکنند برای این دوسال که بتوانند زندگی بکنند. حالا هم که نمی‌خواهید مجالس شورای ملی مجلس ثروتمندان باشد و بتواند هرکسی که دارای صلاحیت نمایندگی است وکیل مجلس شود، وقتی که حقوق او را ماهی سیصد تومان قراربدهید چطور ممکنست این کار؟ هرشغل آزاد دیگری بهتر از این کاراست. بنده عرض می‌کنم که اگر نظری دارید که در بودجه کل مملکتی یک تغییری نسبت به همه حقوق‌ها قائل شوید وقتی که بودجه مملکتی مطرح شد اینجا عنوان بفرمایید، یک تناسبی هم اگر برای سایرین گرفته شد، وکلای مجلس را هم شامل میشود، این جاجایش نیست خواهش می‌کنم که مسترد بفرمایید.
امامی – من پس نمی‌گیرم، هیچکس رأی ندهد، رسیدگی به بودجه هم وظیفه نمایندگان مجلس است، بنده پس نمی‌گیرم (زنگ رئیس)
رئیس – (خطاب به امامی و شوشتری) اگر فرمایشی با هم دارید بنشینید پهلوی هم. موقع رأی است، اکثریت نیست. من اعلام رأی می‌کنم به آقایانی که بیرون هستند، غایب محسوب می‌شوند، یک دفعه به ایشان اخطار می‌کنم، اگر نیامدند من غایب می‌گذرم. چون تمام پیشنهادات در دستور است و باید رأی بگیریم، اگر اینطور باشد، هیچ کاری از پیش نمی‌رود، صورت آقایان را بردارید غایب محسوب می‌شوند (دراین موقع عده برای اخذ رأی کافی شد) رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای امامی
امامی – با یک اصلاح آقای رئیس، از اول تیرماه
رئیس – با این اصلاح از اول تیر ماه، پیشنهاد آقای امامی رأی گرفته میشود آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) مورد توجه نشد. آقایان رعایت بفرمایید مجلس از اکثریت نیفتد. پیشنهاد دیگر قرائت میشود. (بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی – اینجانب پیشنهاد می‌نمایم در ماده اول مبلغ هفت میلیون و هشتصد و شصت هزارریال کمک موقت ریاست و آقایان نمایندگان حذف شود، کهبد فقیه‌زاده - ردشد. شوشتری – این مشابه پیشنهاد قبلی است آقا. کشاورز صدر – این اعتبار را خودشان می‌پردازند.
رئیس – آقای کهبد
کهبد - عرض کنم که آقایان باید توجه داشته باشند (عده‌ای از نمایندگان – پس گرفتند) آقایان بگذارید بنده عرضم را بکنم. بالاخره باید از یک جایی شروع شود (کشاورز صدر- از بالا) (دکتربقائی – از سر) اجازه بفرمایید، اگر حقوق خودتان را کم نکنید، نمی‌توانید از حقوق دیگران کم بکنید این یک اصل مسلمی است و بنده معتقدم که باید سعی شود هزینه زندگی پایین بیاید والا هرقدر حقوق را اضافه کنیم، دولت جز اینکه بیاید مالیات را برخوراک و پوشاک مردم ببندد هیچ چیزی نمی‌شود، حالا سعی کنید مالیاتهای غیرمستقیم را بردارید و این حقوق را نگیرید البته مختارید که رأی بدهید یاندهید، بنده حقوق نمی‌گیرم، (اردلان – چطور زندگی کنیم؟) اجازه بفرمایید عرض کنم. در هرصورت بنده معتقدم باید اصلاح شود و از مجلس شروع بشود و کاری بکنیم که آقایان بتوانند حقوق سایر دستگاهها را که من غیر حق اضافه می‌گیرند بکنند
رئیس – آقای مخبر
کشاورز صدر – از سر باید اصلاح کرد
مخبر - پیشنهاد آقای کهبد این بود که حقو نمایندگان ۴۷۵ تومان بشود. آقای کهبد جنابعالی اتومبیل شخصی دارید بحمدالله شما همه چیز دارید. بنده می‌خواهم بپرسم با ۴۷۵ تومان یک وکیل چطورزندگی کند؟ (فقیه‌زاده – ۵۰۰ تومان کرایه خانه بدهد) این یک چیز عجیبی است که یک کسی که خودش خرما می‌خورد به دیگران بگوید خرما نخورید این واقعاً چیزعجیبی است.
رئیس – رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای کهبد آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) مورد توجه نشد. پیشنهاد دیگر قرائت میشود. (بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی – اینجانب پیشنهاد می‌نمایم از فقره ۵ هزینه مبلغ ۱۳۵ هزارریال به نام آبدارخانه حذف شود – کهبد
رئیس – آقای کهبد
کهبد - اجازه بفرمایید بنده از همین جا عرض کنم، پیشنهادی که بنده کردم سیزده هزار و پانصد تومان خرج آبدارخانه‌است بنده تقاضاکردم حذف شود آقایان هرکس می‌خواهد چای میل کند پولش را خودش بدهد
شوشتری – مگر اینجا قهوه خانه‌است، مجلس شأن دارد
رئیس – آقای کشاورز صدر
کشاورز صدر- بنده خواستم عرض کنم به اینکه خوبست آقایانی امثال آقای کهبد از این قبیل پیشنهادات خودداری کنند. دلیل دارم اگر می‌خواهید به ۱۳، ۱۲ هزارتومان شما پیشنهاد بدهید حذف کنید. از مسائل و عوامل مهم تراقتصادی اطلاع داریدآنها را پیشنهاد کنید حذف بشود. و همینطور که آقای شوشتری فرمودند، اینجا قهوه خانه نیست که یک کسی بگوید برو چایی بردار و بیاور و پولش را بگیر. به نظر بنده این چیزی نیست که تأثیر در خرج داشته باشد و جنابعالی از این قبیل پیشنهادات بعد از این خودداری بفرمایید
رئیس – رأی گرفته میشود به پیشنهاد آقای کهبد آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) مورد توجه نشد. پیشنهاد دیگری خوانده میشود. (بشرح زیرخوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم حقوق نمایندگان در ماه به ده هزارریال تنزل یابد کشاورز صدر
رئیس – مشابه این پیشنهادرد شد. پیشنهاد دیگری قرائت میشود. (بشرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی، پیشنهاد می‌کنم قسمت بهداری مجلس شورای ملی از بودجه حذف شود. آزاد
رئیس – آقای آزاد
آزاد- بنده تا بحال به بهداری مجلس هیچکاری نداشتم و مراجعه‌ای نکرده‌ام ولی آقایان کارمندان مجلس شورای ملی اغلب به من مراجعه کردند که به هیچ وجه من الوجوه این بهداری مفید به حال کارمندان نیست یک بودجه‌ای در حدود ۳۲ هزار تومان حقوق می‌دهند و بعد هم دوا ندارند و این هیچ فایده‌ای ندارد و همانطور که قبول فرمودند اگر مجلس شورای ملی بیاید بهداری درست کند که باید یک بهداری آبرومندی درست بکند که مفیدباشد به حال کارمندان، یک بیمارستان درست بکنند که به آنجا مراجعه بکنند و مداوا کنند رئیس - آقای اردلان اردلان – (مخبر) – آقای آزاد پیشنهاد فرمودند که بهداری حذف شود، جناب آقای ملک مدنی پیشنهاد کردند که وسیعتر شوداگر اعتنبارزیادی داشتیم ممکن بود ولی ملاحظه بفرمایید بودجه بهداری مجلس عبارت از یک رئیس است و دوتا طبیب و یک داروخانه. اینها یک چیز زیادی نیست. بنده عرض می‌کنم خدمتتان مگر این مستخدمین جزء مجلس شورای ملی خودشان و خانواده شان استفاده نمی‌کنند؟البته استفاده شان خیلی زیاد نیست برای اینکه آقای آزاد بودجه ما کم است برای هرمستخدم مجلس شورای ملی ماهی ۱۰ ریال تا ۱۲ ریال می‌توانیم پول دو ای مجانی بدهیم و البته این برای ما کافی نیست بنابراین تازه اگر بنا شود بهداری حذف شود طبیب و دارو از آنجا را که مستخدم رسمی هستند بالاخره حقوقشان را خواهند داد. (بهادری – من حاضرم آقایان را ببرم و هزارتومان بدهم) تمام کارگران مجلس شورای ملی تمام مستخدمین جزء اینها هروقت مریض می‌شوند دوا و نسخه می‌گیرند (آزاد –آنها خودشان به ما شکایت کرده‌اند) البته به طور کامل نیست ولی رفع حاجتی است ازآنها می‌کند حالا بسته به نظر مجلس است.
رئیس – آقای ملک مدنی
ملک مدنی - عرض کنم جناب آقای آزاد خودشان تصدیق کردند که بهداری برای مجلس لازم است، منتهی چون این خیلی ناقص است و فرمودند که بعضی از اعضای چاپخانه و دیگران اظهارکردند که به حال مامفید نیست و رسیدگی نمی‌شود، بنده خواستم عرض کنم که در دوره پیش پیشنهادی شد که نصف جرائم باید برای بهداری مجلس اختصاص داده شود، چون قبلاً در آیین‌نامه بنده تمامش را پیشنهاد کرده بودم ولی چون قبلاً در آیین‌نامه قید شده بود که نصفش برای کتابخانه باشد موافقت شد مجلس هم رأی داد بنده از جناب آقای اردلان خواهش می‌کنم که این کاربهداری مجلس و دوازده تختخواب بیمارستان را باید وادار کنند محاسبات مجلس و کمیسیون باید ببینید هرطور شده درست بکنند برای اینکه این ضرورت دارد. یک مؤسسه به این بزرگی که چاپخانه دارد، کارگر دارد، یک مقدار خدمتگزار و کارمند دارد این نمی‌شود بی بهداری باشد. جناب آقای آزاد هم با این فکر موافقند منتهی معتقدند که این مفید نیست و به درد مردم نمی‌خورد. بنده می‌خواستم عرض کنم چراهمانطوری که قانون اینکار را از مجلس گذشته‌است عمل نمی‌کند؟ بنده از مقام محترم ریاست هم استدعا می‌کنم که امر کنند که قانون مجلس بوده نمایندگان رأی داده‌اند که نصف جرائم مأخوذه از نمایندگان بایستی اختصاص داده شود برای بهداری مجلس شورای ملی مجلس باید حتماً دارای یک بیمارستان ۱۲ تختخوابی کامل باشد، مثل بیمارستان بانک ملی و سایر مؤسسات برای اینکه مفید است برای مملکت برای مردم، برای افرادی که اینجا هستند. متأسفانه ماعرض اینکه جلو برویم، عقب می‌رویم و تازه این بهداری ناقص هم که هست می‌خواهیم انراحذف کنیم. این به عقیده براثر عدم توجه کمیسیون محاسبات و کارپردازی مجلس است بنابراین بنده خواهش می‌کنم جناب آقای آزاد که همیشه علاقه به اصلاحات دارند، این پیشنهادشان را پس بگیرند جرائم را به بهداری اختصاص بدهند و بهداری را کامل کنند.
رئیس – الان این جرایم در حساب بهداری منظور میشود. رأی گرفته میشود پیشنهاد آقای آزاد آقایانی که موافقند قیام کنند (عده‌ای برخاستند) مورد توجه نشده. پیشنهاد دیگری قرائت میشود (بشرح زیر قرائت شد)
مقام ریاست مجلس پیشنهاد می‌کنم در فقره ۵ هزینه از اعتبار تا بخانه ۱۳۰ هزار ریال کسر شود - نورالدین امامی.
رئیس – آقای نورالدین امامی
امامی – کدام پیشنهاد است؟ (پیشنهاد مجدداً به شرح فوق قرائت شد) اجازه بفرمایید اینجا توضیح بدهم (یکی از نمایندگان – پس گرفتند) بنا به همین ماده‌ای که جناب ملک مدنی فرمودند نصف جرائم نمایندگان مجلس شورای ملی تخصیص داده شده به کتابخانه، نصفش به بهداری، دیگر این صدو سی هزار ریال چیست برای خرید کتاب؟اینست که بنده پیشنهاد کردم صدو سی هزار ریال کسر شود. همان نصف جرایم کافی است.
رئیس – آقای فرامرزی
فرامرزی - بنده خیلی متأسفم عرض کنم که مملکت شاهنشاهی ایران و این ملت چند هزار ساله که تمدن عمیقی دارد در دنیا، یک کتابخانه عمومی حسابی این مملکت ندارد. در هر جا شما بروید یک کتابخانه جامعی که بشود ازش استفاده کرد اهل هرفنی باشد بتواند در موقع خودش به آنجا مراجعه بکند و بتواند کتاب مورد احتیاج خودش را در انجا پیدا کند، در تمام این مملکت نیست مگر یکجا و آن کتابخانه مجلس شورای ملی است. کتابخانه مجلس که از لحاظ کتاب نخبه ملاحظه بفرمایید می‌گویند ذوق اشخاص در دو جا معلوم میشود یکی در انتخاب رفیق و یکی در انتخاب کتاب. یکنفر آدم ۵ تا بیشتر رفیق ندارد و با این پنج تا رفیق همه کارهایش را می‌تواند انجام بدهد. یک کس دیگر پنجاه رفیق دارد و نمی‌تواند یک گره از کارش بازکند (فقیه‌زاده – رفیق نیست آشناست) کتابخانه هم همینطور هست. یک کتابخانه که ۵ هزار کتاب دارد هرکه بهش مراجعه کند می‌بیند که کتاب مورد احتیاجش آنجا نیست. یک کتابخانه که ۵۰۰کتاب دارد اهل هرفنی بخواهد مراجعه بکند در آنجا آن کتابی که می‌خواهد هست و در ایران از لحاظ جمع کتاب نخبه کتابخانه مجلس کتابخانه منحصر بفردی است من استدعا می‌کنم گذشته از اینکه یک پیشنهادی برای حذف چیزی از این کتابخانه نکینم، پیشنهاد کنیم که در جاهای دیگر هم مازاد مخارجی که هست به این کتابخانه داده شود (صحیح است) به این جهت من خواهش می‌کنم که در مملکتی که اینهمه بذالی و افراط و تفریط میشود این یک مؤسسه که موجب آبرو و مفید به حال این ملت و فکر ملت علم این ملت است اینر اکوچکتر نکنید و تقاضای کم کردن یک دینار هم نشود (صحیح است)
امامی – بنده چون یکی از ۵ نفر از دوستان آقای فرامرزی هستم اعتراضم را پس می‌گیرم.
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت میشود (بشرح زیرقرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم سیصد هزار ریال خرید و تعمیر اثاثیه به یکصد هزارریال تقلیل پیدا کند امامی.
رئیس – آقای نورالدین امامی
امامی – این توضیح زیادی ندارد سی هزار تومان برای تعمیر و اصلاح اثاثیه گذاشته‌اند. ده هزار تومان برای تعمیر این اثاثیه مجلس کافی است
رئیس – آقای اردلان
اردلان – اعتباری که در این قسمت منظورشده آقای امامی برای منظورخاصی است. اطاق رئیس مجلس شورای ملی که اغلب بایستی پذیرایی بکنند از اشخاص درجه اول خارجه و داخله آنطوری که باید شایسته باشد نیست (امامی – اطاق نمی‌خواهند ایشان) صحیح است اگر نظری دارند بفرمایند این بود که ما این اعتبار را منظور کردیم (امامی – آقای رئیس خودشان فرمودند من نمی‌خواهم) آقای رئیس اگر نخواستند خرج بکنند و می‌ماند صرفه جویی میشود و مقداری از اثاثیه مجلس هم تمام فرسوده شده لازم شده‌است آنها را تعمیرکنیم و نگاهداری کنیم. (امامی – آقای رئیس قربانت بروم خودتان بگویید نمی‌خواهم و راحتمان کنید) پاکیزه نگاهداریم این بودجه اعتباری است و الزام به خرج آن نیست معهذا اگر مقام ریاست اجازه بفرمایند حذف میشود
رئیس - در صورت جلسه پیش آقای اردلان مخبرکمیسیون ضمن یبان خود اظهار داشته‌اند اعتباری در اختیار ریاست محترم مجلس است. بنده لازم می‌دانم خاطرنمایندگان محترم را مستحضر سازم که در ادوار گذشته به عنوان کمک مستمندان اعتباری به مبلغ ماهی هزارو پانصد یال در اختیار رئیس مجلس بود چون این وجه کافی نبود و تقاضا کنند گان تصورمی‌کردند اعتبارمهمی موجود است خالی از زحمت نبود در بودجه سال ۱۳۲۸ این اعتبار حذف شد و به بودجه کتابخانه ضمیمه شد بنابراین حتی یکی ریال هم از آن تاریخ اعتباری در اختیار بنده نیست برای بنده هم گواراتر است اگر کمکی به کسی بشود مربوط به شخص بنده‌است و البته تقاضا هم محدود ترشده‌است. راجع به اثاثیه هم اگر اثاثیه عمومی مجلسشورای ملی است و فرسوده شده باید تعویض شود بنده عرضی ندارم ولی اتاقی که بنده می‌نشینم و متعلق به خود آقایان است همان اثاثیه برایش کافی است. آقای پالیزی
پالیزی – عرض می‌کنم که این اثاثیه، اثاثیه مجلس شورای ملی است و فرسوده شده و اختصاص به اتاق آقای رئیس ندارد این بود که بنده خواستم توجه آقایان را جلب کنم
رئیس - رأی گرفته میشود به پیشنهاد آقای نورالدین امامی آقایان موافقین قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگرقرائت میشود (پیشنهاد آقا مخبر فرهمند به شرح زیرقرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم برای بهداری مجلس ده تختخواب منظور و تأمین شود
اردلان – پیشنهاد خرج است
کشاورزصدر- بنده اخطاری دارم اینجا ۸۳ نفراست و در طرف دیگر ۸۴ نفراست در موقع اعلام رأی هم اینطور بوده
رئیس – در موقع رأی همیشه رعایت میشود همان وقت هم آقای فرامرزی حاضربودند بعد رفتند بیرون آقایان منشیها همیشه رعایت می‌کنند آقای مخبر فرهمند بفرمایید
مخبرفرهمند – عرض کنم بنده پیشنهادی که کردم برای تأمین ده تختخواب برای بهداری مجلس شورای ملی از این نظر بود که در اطراف بهداری اینجا بنده یک توضیحاتی بدهم اولاً بهداری و صندوق تعاون اینجا فکربنده بود و در موقعی که مرحوم ارباب کیخسرو حیات داشتند و با هم کارمی‌کردیم و در مباشرت این دو پیشنهاد را بنده کردم و موافقت شد شروع کردیم، این را عرض کنم که شاید ده دوازده سال قبل که کارگروبهداشت و این حرفها نبود و الزامی نداشتیم ولی از نقطه نظر اینکه هرجمعیتی که در یک خانواده‌ای زندگانی می‌کنند باید تمام لوازم آسایش و راحتی آنهارا فراهم کرد بهداری مجلس با یک بودجه قلیلی هرسال به تدریج جلو آمده‌است تا این صورت را پیدا کرده‌است، کارگرهای چاپخانه اینجا تقریباً شاید در حدود سیصد نفر هستند با خانواده‌هاشان و کارمندان مجلس شورای ملی هم هستید به همین اندازه باشند که با خانواده‌هاشان باید مراجعه کنند و از بهداری مجلس دوای مجانی بگیرند بودجه‌ای که داده میشود غیرکافی است و برای هرفردی در ماه یک تومان می‌رسد که اگر بخواهند یک نسخه‌ای را بدوا خانه ببرید شاید حداقل پنج تومان و حداکثر پنجاه تومان باشد نسخه صد تومانی هم داشته‌ایم و از این گذشته ما از نقطه نظر قانون کار و جنبه کارگری که در چاپخانه مجلس داریم ملزم هستیم که بهداری و بیمارستان داشته باشیم ماملزم هستیم قانونی که وضع شده‌است اول نسبت بخودمان اجرابکنیم این وضعیت بهداری الان ناقص است البته رئیس آنجا آقای دکترنیرومند که دوسه دوره هم وکیل بودند و از اشخاص شرافتمند و علاقمند بکاراست یک دونفر دیگر از آقایان هم هستند که کار می‌کنند ولی بودجه آنجا کافی نیست بایستی بودجه‌اش را از هرجا که میشود تأمین کرد تا وسائل به بهداری داده نشود تا موجبات کارنباشد هیچ کاری نمی‌شود کرد باید درستشان کرد و ازآنها کارخواست والا اگر ما صرفه جویی بکنیم اینکه درست درنمی آید
رئیس – آقای دکتر طبا
دکتر طبا - بنده با آن قسمت از اظهارات آقای مخبر فرهمند راجع به نواقص بهداری مجلس مخالف نیستم و کاملاً موافقم و بایستی آن نواقص رفع بشود، لزوم اجرای قانون کاردرباره کارمندان مجلس شورای ملی و مخصوصاً درباره کارگان چاپخانه که یک مخاطراتی برای آنها هست و بایستی مصونیتهایی داشته باشند طبیعی است اماراجع به ده تختخواب و تأسیس بیمارستان بنده مخالفم به این دلیل که گذاشتن تختخواب تأسیس بیمارستان نیست (صحیح است) شما ممکن است ده تختخواب، بیست تختخواب بگذارید ولی این بیمارستان نمی‌شود ما الان مذاکره کردیم که بودجه بهداری مجلس کافی نیست یقیناً مطلع هستید که چه هزینه سنگینی ده تختخواب دربرخواهد داشت اگر شما بخواهید فقط ده تا تختخواب موجود باشد آن یک حرف دیگری است ولی اگر بخواهید بیمارستان تأسیس بکنید این صحیح نیست زیراتختخواب لوازم پرسنلی، پرستار و غیره مخصوصاً دکتر لازم دارد. فرض بفرمایید که اگر شما بخواهید یک عمل جراحی در آنجا انجام بدهید صرفاً داشتن جراح کافی نیست این اتاق عمل می‌خواهد لوازم مخصوص عمل می‌خواهد بعد هم پرستار مخصوص برای بعدازعمل می‌خواهد و بنده چون می‌دانم که بیمارستان ناقص به مراتب بدتر از نداشتن بیمارستان است لذا مخالفم و برای کارگاهها هم خیال نمی‌کنم که این بیمارستان لازم باشد مخصوصاً در تهران بیمارستانهایی هست که می‌توان به آنجا مراجعه کرد (یکنفر از نمایندگان نمی‌پذیرندآقا) بایستی ترتیبی داده شود که بپذیرند شما نمی‌توانید حیات یک کارمندی را مواجه با خطر بکنید با بستری کردنآنها در یک بیمارستانی که وسایل لازم را ندارد مخصوصاً با این بودجه تأسیس بیمارستان برای مجلس مفید که نخواهد بود فوق العاده مضرخواهد بود و یک دستگاه اضافه می‌کنید به یک دستگاهی که به کلی ناقص است بنابراین این بهداری باید برای مراجعات سرپایی باشد یعنی چه؟ یعنی در ساعت اداری یک پزشک دیپلمه بگذراند و حاضر باشد الان از حیث پزشک دیپلمه دیپلمه وضعیتشان بد نیست و لازم نیست که بیشتر باشد داروخانه‌اش فوق العاده ناقص است بایستی تکمیل بکنید بالاخره دندانسازی که یک موضوع خیلی مهمی است که اگر وضعیت کارمندان را درنظر بگیریدآنها حتماً یک دندانساز هم لازم دارند. برای تشخیص بیماریهای دندان که کمکی است به طبیب معالج برای تشخیص‌های اولیه آنهم از ضروریات است اینراهم تکمیل کنند آقای اردلان توجه بفرمایند چون بنده در دوره گذشته یک گزارش مفصلی راجع به بهداری مجلس دادم آقای پالیزی هم اطلاع دارند متأسفانه اقدام مؤثری در آن باره نشده‌است خرج خیلی زیادی نداردخواهش دارم که در این موضوع توجه بفرمایید اردلان – (مخبرکمیسیون) – جناب آقای رئیس پیشنهاد آقای مخبر فرهمند پیشنهاد خرج است و قابل رأی نیست.
رئیس – خرج اضافی نیست از همان بودجه جرایم لابد پیشنهاد کرده‌اند، آقای مخبر فرهمند
مخبر فرهمند – از صرفه جویی جایی که داریم و از محل جرایم است این را بنده برای تکمیل بهداری یا بیمارستان پیشنهاد کردم.
رئیس - ایشان قصد شان این است که از بودجه جرایم اینکاربشود
مخبر فرهمند –بنده عرضم این بود یک مؤسسه‌ای که هست آنراباید کاملش بکنیم نباید آنرا سست بکنیم حالا می‌فرمایید که تختخواب مقدور نیست همانطورکه آقای دکترفرمودند وسایل بهداری را کامل بکنند بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم
رئیس - پیشنهاد دیگر قرائت میشود (پیشنهاد آقای تیمورتاش به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی – پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به عنوان تبصره ۲ ماده اول قانون بودجه مجلس اضافه شود
تبصره ۲- نمایندگان مجلس شورای ملی که سمت استادی دانشگاه داشته و در مورد نمایندگی به تدریس ادامه می‌دهند مشمول شق ۶ ماده ۱ بودجه سال ۳۲۶ مجلس شورای ملی نبوده و می‌توانند حق التدریس دریافت دارند.
آزاد – پیشنهاد خرج است
تیمورتاش – مثل اینکه عقیده آقایان برصرفه جویی است و بنده معذرت می‌خواهم که برخلاف جریان پیشنهادی کردم و حقیقت مطلب این است که آقایان محترم می‌دانند استادان دانشگاه واقعاً حق بزرگی به این کشور دارند مخصوصاً نسل جوان که تربیت می‌شوند بنابراین بایستی واقعاً طوری باشد که آنهاهم در زندگی خودشان دچار زحمت نشوند (اسلامی –ازدانشکده طب پیداست) دانشکده طب به وظیفه خودش عمل کرده بهر تقدیر منظور بنده این بود که طبق شق شش ماده یک بودجه سال ۱۳۲۶ آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی را که سمت استادی در دانشگاه دارند از دریافت حق التدریس یاحق الزحمه ممنوع کرده‌اند بنده می‌خواستم تقاضا کنم از آقایان محترم با آن توجهی که نسبت به دانشگاه و آقایان اساتید و نسبت به همکاران خودشان دارند قبول بفرمایند و این تبصره گنجانده بشود در ماده یک و اجازه بدهند که حق التدریس دریافت بکند این کمکی است که به همکاران محترم مان می‌کنند مخصوصاً به کسانی که واقعاً محق هستند و حق دارند به نسل جوان چون اینها در مرتبه اول خدمتگزاری کشور می‌باشند
رئیس - آقای آزاد
آزاد- بنده مخالفت می‌کنم با این پیشنهاد به جهت اینکه به موجب قوانین کشوری و لشکری نوشته شده‌است که یکنفر نمی‌تواند از دوجا حقوق بگیرد، این آقایان یک مقرری دریافت می‌کنند و عیناً مثلآ اینست که یکنفر هم از وزارت دارایی حقوق بگیرد و هم از وزارت دادگستری کارکند و چیزی دریافت کند این حق را کسی ندارد که یک مقرری از اینجا بگیرند و یک حقوق و مقرری از دانشگاه بگیرند و اجازه بفرمایید آقایان که این موضوع فتح باب نشود که بعد از این پیشنهاد میشود و اسباب زحمت میشود
تیمورتاش – اجازه می‌فرمایید توضیح مختصری دارم، بین پیشنهادی که بنده کردم و بیانی که آقای آزاد فرمودند فرقی که دارد این است ماهیانه یک مبلغ معینی نیست که همه ماهه بدهند این در مقابل ساعت کارداده میشود یعنی در مقابل کاری که انجام می‌دهند تصدیق می‌فرمایید که اساتید دانشگاه بالاخره مقام دیگری دارند.
رئیس – رأی گرفته میشود به پیشنهاد آقای تیمورتاش آقایانی که موافقند. قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد (پیشنهاد آقای مرتضی حکمت به شرح زیرقرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی – چون در فقره ۳ و آخر صفحه ۷ سال (۱۳۲۵) از سالهای ۲۶ و ۲۷ از قلم افتاده و به علاوه حقوق و مزایای کارمندان مزبور در بودجه پادار شده‌است لذا پیشنهاد می‌کنم که جمله: (تفاوت حقو ق آقای علی اکبررجائی در سال ۲۶ و ۲۷) به طریق زیراصلاح شود تفاوت حقوق و مزایای آقای علی اکبر رجائی در سالهای ۲۵ و ۲۶ و ۲۷
رئیس – آقای حکمت مرتضی حکمت – چون این قسمت از قلم افتاده بنابراین بنده پیشنهاد کردم که از سال ۲۵ اصلاح بشود
رئیس- اگر از قلم افتاده آقای مخبر باید قبول بکنند. آقای اردلان
اردلان – بنده قبلاً اجازه می‌خواهم نسبت به این بیاناتی که مقام ریاست فرمودند عرض کنم که کاملاً صحیح است اعتباری در اختیار مقام ریاست نیست، یک اعتباری است که ماهی دویست تومان به آقای طوسی می‌دهند به نام قانونگذاری و اماراجع به پیشنهاد نماینده محترم ما مبلغ ۲۵۷۰۰ ریال اعتبار برای اینکار منظورکرده‌ایم این مبلغ زیادتر نمی‌شود اگر مشمول سال ۲۵ و ۲۶ و ۲۷ میشود ما موافقیم والا نمی‌شود
یکنفر از نمایندگان – رعایت تساوی باید بشود اگر قانوناً حق دارد بایستی محاسبات و کارپردازی رسیدگی بکنند و بدهند
شوشتری- این از قلم افتاده یابه تعیض شده‌است؟
مخبر – از قلم افتاده‌است و بنده عرض کردم که ما اضافه ازین مبلغ نداریم تا این میزان اعتبار منظورشده‌است
شوشتری – اگر حقش است بایستی به او داده بشود و اگر تبعیض است چرابایستی تبعیض شود
رئیس – کمیسیون محاسبات خودش رسیدگی می‌کند و می‌دهد
مخبر کمیسیون – عرض کردم اعتبار بیش از این نداریم ۲۵ ۷۰۰ ریال اعتبار داریم اگر شامل ۲۵ هم میشود همین میزان است بیش از این نمی‌توانیم بدهیم
رئیس – پیشنهاد آقای اسلامی قرائت میشود (پیشنهاد آقای اسلامی به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی - پیشنهاد می‌کنم از ۵ نفر دانشجویان سال آخر دانشکده طب که حاضرند مجاناً خدمات نمایند در بهداری مجلس به عنوان کارورزی هرسال استفاده شود
رئیس – آقای اسلامی
اسلامی – بنده این پیشنهاد را کردم از این جهت که توضیح عرض کنتم در اینجا مرکز ثقل مملکت است یعنی جایی است که اگر مردم مملکت از همه جا مأیوس شدند به اینجا پناهنده می‌شوند متأسفانه با تمام حسن نیتی که تمام آقایان نمایندگان محترم نسبت به دانشجویان طب ابراز داشتند مخصصواً جناب آقای دکترشایگان و جناب آقای دکترمعظمی و مقام ریاست محترم مجلس به هیچوجه من الوجوه دانشکده طب به تقاضای مجلس و نمایندگان مجلس شورای ملی وقعی نگذاشت این چه وضعی است؟ آقایان آمدند بودجه دانشگاه را مستقل کردند الان بنده می‌خواهم استیضاح کنم کی را استیضاح کنم می‌فرمایید وزیرفرهنگ کدام وزیرفرهنگ، کسی گوش به حرفش نمی‌دهد کی را بنده استیضاح کنم؟ بنده از آقایان استدعا می‌کنم یک تصمیمی برای محصلین اتخاذ بکنند الان یکماه است که اینها سرگردان هستند اگر یک نظرسیاسی است نمی‌دانم ملاحظه بفرمایید که اینها کوچکترین عمل خلافی نکرده‌اند بنده یادم می‌آید وقتی که محصل بودم با یکنفر از آقایان معلمین دعوا کردم کتک زدم بیرونم کردند بعد رفتم عذرخواستم دومرتبه وارد مدرسه شدم بنده کلاس هشتم بودم و زیاد مغزم کار نمی‌کرد این محصلین بیچاره این کار را هم نکرده‌اند، کاری نکرده‌اند، اینجا بنده وقتی که آقای نخست‌وزیر بودند می‌خواستم اخطار نظامنامه‌ای بکنم ایشان به من اشاره کردند بیایید بیرون فرمودند که تا ۴۸ ساعت دیگر این کار را تمام می‌کنم معلوم میشود آقای نخست‌وزیر و وزرای ایشان توانائی این کار را ندارند و چون به قول آقای امامی از دولت بوی الرحمن می‌آید بنده فعلاً استیضاح نمی‌کنم (امامی – بنده همچو چیزی عرض نکردم) بنده اصطلاح جنابعالی را می‌گویم منظورم این است که اگر تا یک هفته دیگر تکلیف دانشجویان را روشن نکنند بنده آقای وزیر فرهنگ را استیضاح می‌کنم و پیشنهادم را هم پس می‌گیرم
رئیس – پیشنهاد دیگری نیست در این خصوص باید رأی گرفته بشود
فقیه‌زاده – هوا گرم است و روزه هم هستیم یک تنفس بدهید
رئیس - آقای اردلان به طوری که آقای رئیس جسابداری توضیح می‌دهند این اعتبار پیشنهادی جهت دو نفر برای سال ۲۵ هم کافی است
اردلان – بسیارخوب بنده هم موافقم
رئیس – رأی گرفته میشود به ماده اول بودجه مجلس آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد
– ختم جلسه به عنوان تنفس
ویرایش۷ – ختم جلسه به عنوان تنفس
رئیس – بیست دقیقه تنفس داده میشود (دراین موقع بیست دقیقه قبل از ظهر جلسه به عنوان تنفس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید
رئیس مجلس شورای ملی - رضاحکمت