مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۶/جلسهٔ ۵۳
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۶۱۹
۱شنبه ۱۹ شهریور ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۵۳
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۵۳
مجلس ساعت نه وچهل دقیقه به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
– تصویب صورت مجلس سوم امرداد
ویرایش۱ – تصویب صورت مجلس سوم امرداد
رئیس – صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود: (بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه – آقایان خاکباز، دولت آبادی، اورنگ، بوداغیان، امینی، تولیت، افشار، گودرزی، حاذقی، دکتر راجی.
غائبین بی اجازه – آقایان صفوی، اسکندری، طاهری، مجتهدی، ابریشم کار، سنندجی، اکبر، شهاب خسروانی، دکتر سید امامی، سالار بهزادی، کاظم شیبانی، ابتهاج، دکتر مجتهدی.
دیر آمدگان با اجازه – آقایان دکتر کاسمی سه ساعت. دکتر شایگان یکساعت و سی دقیقه
دیر آمدگان بی اجازه – آقایان دکتر مصباح‌زاده یکساعت، زنگنه یکساعت، صدر میرحسینی سه ساعت آخر وقت.
رئیس – نسبت بصورتمجلس روز سه شنبه که منتشر شده نظری نیست؟ آقای مکی
مکی – بنده راجع به صورت مذاکرات مجلس یک عرایضی داشتم می‌خواستم توجه مقام ریاست و همچنین آقایان را جلب کرده باشم این صورتجلسه‌ای که امروز توزیع شده‌است مربوط است بجلسه سه شنبه سوم امرداد و جلسه پنج شنبه و یکشنبه گذشته هنوز طبع و توزیع نشده‌است با توجه با ینکه مجلس شورای ملی یک بودجه سنگینی برای اینکار تخصیص داده و با توجه باینکه یک چاپخانه به این عظیمی و این عرض و طول را در اختیر این مجله گذاشته‌است خیلی مسخره‌است که اداره تند نویسی یا اداره روزنامه رسمی نتوانند بموقع برسانند. بنده هفته گذشته مطالبی گفتم که اگر جلسه بعد داده بودند در خاطرم بود و می‌توانستم اصلاح کنم د ر صورتیکه بعضی مطالب نطق بنده را انداخته‌اند. همه بخاطر دارند که من گفتم البته علی المدعی و حال اینکه اصلا این در نطق بده نیست و تمام نطقم مغلوط است بنده نمی‌دانم این مجلس شورای ملی که درس نظم و انصباط بتمام کور می‌دهد جرا نمی‌تواند یک مجله منظم برای خودش داشته باشد و با این روشی که روزنامه رسمی پیش گرفته ممکن است ماه بماه هم مجله در دسترس آقایان قرار نگیرد اینست که می‌خواستم استدعا کنم از مقام ریاست که این مجله رسمی را یک طوری دستور بفرمایند که در کارهایش نظم و نسقی برقرار شود که اینطور بی ترتیبی و خرابکاری و خلافکاری در روزنامه رسمی پیدا نشود.
رئیس – آنچه مربوط بنطق شما در جلسه سه شنبه بوده البته باید اصلاح بشود و خودمان می‌توانید مراجعه بکنید که در چاپ قطعی اصلاح بشود و اما راجع بچاپ روزنامه دو جلسه پیش که صورت مجلس حاضر نشده من تصدیق دارم که تند نویسی وظیفه خودش را انجام داده و چاپخانه قصور کرده و باید کار پردازی این موضوع را تعقیب کنند که اگر نواقصی در کار است رفع بشود و گزارشی بدهند که بعد مرتب بشود.
مکی – این مربوط به مجله رسمی است، تند نویسی کار خودش را انجام داده‌است.
رئیس - آقای ارباب.
مهدی ارباب - بنده برای جلسه سه شنبه سوم امرداد اسم نویسی کرده بودم که قبل از دستور صحبت کنم که یک نفر صحبت کرد. منظورم این بود که این تصویبنامه‌ای که دولت راجع بصادرات و واردات گذرانده در عین حال که حسن نیت داشته‌اند یک سوء تفسیری شده که باعث شده در بازار نرخها فوق‌العاده بالا رفته و اسباب نگرانی مردم شده (صحیح است) خواستم بمقام ریاست تذکر بدهم که تسهیلات در امر صادرات که در آتیه باید انجام بشود ندارد (صحیح است) دولت کماکان امر واردات خود را انجام بدهد و ترتیب آنرا بدهد و موکول و معلق بصادرات یک سال قبل نکند.
رئیس – آقای ارباب تذکر شما راجع به صورت مجلس نبود
ارباب – آقای فرامرزی
فرامرزی – عرض کنم من خیلی اهمیت نمی‌دهم که توی این مجله چه جور نوشته می‌شود آنچه من اهمیت می‌دهم اینست که نطق مجلس، نطق تمام وکلا در تمام مملکت غلط انتشار پیدا می‌کند و آن اینست که اینجا یک دستگاهی درست نمی‌شود که مذاکرات اینجا را درست به روزنامه‌ها بدهد برای اینکه مجلس ایران مال روزنامه هاست نه مال اینجا استدعای من این بود که یک کاری بفرمائید که الاقل به روزنامه‌های عصر صورت از اینجا داده بشود (صحیح است) والا تمام نطق مجلس در تمام دنیا غلط همیشه خوانده می‌شود (صحیح است) خود من غلط چاپ می‌کنم معترفم که وسیله نداریم
رئیس – دیگر نظری بصورت مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورتمجلس جلسه سه شنبه سوم امرداد تصویب شد. عرض کنم در جلسه قبل سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده بودند گفتیم قبل از ختم جلسه صحبت بکنند و حق آنها محفوظ است. آقای قبادیان پشت تریبون هم آمدند. امروز سه نفر دیگر از آقایان نام نویسی کرده‌اند و تصور می‌کنم آقایان باید صحبتشان را بکنند.
کشاورز صدر – بنده مطابق ماده ۸۴ آئین‌نامه عرض دارم که خودتان هم فرمودید بفرمائید.
قبادیان – بنده یک قسمت از نطقم باقی است.
کشاورز صدر – مطابق تصمیمی که خود جناب آقای رئیس بموجب ماده ۸۳ و ۸۴ آئین‌نامه گرفتند که در همین صورت مجلس هم هست بنده تذکر دادم که بایستی کسانی صحبت بکنند که در همان روز بخصوص در تابلو اسم نویسی کردند خود مقام ریاست این را در همین صورتمجلس پذیرفتند و فرمودند بهمان کیفیت بوده اما درباره آقای قبادیان چون مطلبشان نیمه تمام بوده آنرا بنده عرضی ندارم ایشان صحبت بفرمایند اما حق ما باید محفوظ باشد.
رئیس – آقای گنجه
گنجه – اگر آقایان اجازه بفرمایند چون این جلسه جلسه آخر است بنابراین یک کارهائی داریم که باید تمام بکنیم برای این جلسه از نطقهای قبل از دستور و بعد از دستور صرفنظر بوشد تا بتوانیم کارها را تمام بکنیم (کشاورز صدر – چرا خودتان حق دارید صحبت بکنید دیگران حق ندارند) عرض کنم که ما یک جلسه بیشتر نداریم آقای کشاورز صدر و وقت رانبایستی ضایع بکنیم باید کارهائی که نیمه تمام است تمام بکنیم و برویم به مرخصی.
رئیس – اقای دکتر جلالی
دکتر جلالی – در جلسه گذشته وسط نطق آقای قبادیان جلسه از اکثریت افتاد و آقای رئیس اجازه فرمودند که آن سه نفر که اسم نویسی کرده‌اند حقشان محفوظ باشد مجلس هم موافقت کرد باینکه این سه نفری که اسم نویسی کرده‌اند حقشان امروز محفوظ باشد والا بنده نصف شب می‌آمدم و اسم می‌نوشتم
کشاورز صدر – خلاف نظامنامه نمی‌شود. اردلان – بنده از مقام ریاست استدعا می‌کنم که هر جلسه‌ای بهمان سه نفر که اسم نوشته‌اند اجازه بدهند ولی جناب آقای قبادیان را بنده علاقه دارم و با اینکه بنده نسبت بمسئله مهمی می‌خواستم صحبت بکنم ممکن است نوبه خودم را بایشان بدهم ولی در هر جلسه همان ۳ نفر که اسم نوشته‌اند باید صحبت بکنند و امروزهم همین سه نفری که اسم نوشته‌اند باید صحبت بکنند منتهایش آقایان قبادیان را ممکن است یکی از آقایان که اسم نوشته‌اند یعنی آقای شوشتری یا آقای کشاورز صدر یا بنده که اسم نوشته‌ایم اجازه خودمان را بایشان بدهیم.
کشاورز صدر – آقا ماده ۸۳ و ۸۴ را قرائت بفرمائید.
رئیس – ماده ۸۳ قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۸۳ – هر یک از نمایندگان که مطلب مهمی داشته باشد و بخواهد باستحضار مجلس برساند می‌تواند قبل از شروع بدستور و یا آخر جلسه با اجازه رئیس و رعایت نوبت بعنوان نطق قبل از دستور یا بعد از دستور مطلب خود را اظهار نماید مجموع این نطقها در یک جلسه بطور کلی نباید از سه ربع ساعت تجاوز کند و در هر جلسه بیش از ۳ نفر هر نفری ربع ساعت نمی‌توانند در اول یا آخر نطق می‌تواند حق خود را بدیگری واگذار نماید.
کشاورز صدر – ماده ۸۴ را هم بخوانید
نورالدین امامی – آقای رئیس یک راه حل خوبی بنده دارم بهیچکدام اجازه ندهید. رئیس – ماده ۸۴ قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۸۴ – موضوعهائیکه طبق دستور در مجلس مطرح می‌شود باید یکساعت قبل از جلسه نصب می‌شود ثبت شود مخالف و موافق در آنورقه در ستون مخصوصی شخصا" ثبت اسم نمایند و در جلسه حق تقدم با کسانی است که در ورقه مزبور ثبت اسم کرده باشند که بترتیب مخالف و موافق نطق می‌کنند و بعد از آنان کسانیکه در جلسه اجازه خواسته‌اند بهمان ترتیب صحبت خواهند کرد اسامی نمایندگانی را که در جلسه اجازه می‌خواهند منشیان ثبت می‌کنند و به رئیس می‌دهند.
کشاورز صدر – ما امروز ثبت اسم کردیم.
- بیانات قبل از دستور آقای قبادیان
ویرایش۲ - بیانات قبل از دستور آقای قبادیان
رئیس – آقای قبادیان
قبادیان - بنده سعی می‌کنم مطالبی که دارم با سرعت بعرض مجلس شورای ملی برسانم که وقت آقایان هم گرفته نشود و مجال هم بدهم که هر کس بخواهد بتواند حرف بزند بدوا" از نمایندگان محترم تقاضا دارم در موقعیکه اینجانب مشغول صحبت کردن هستم توجه فرموده در وسط بیانان اینجانب مبادرت بصحبتی ننمایند بعقیده بنده شان مجلس اقتضا می‌کند به بیانات ناطق بانهایت خون سردی و صبر گوش داده و اگر لازم باشد جوابی داده شود بعد از اختتام نطق ناطق مبادرت بجواب فرمایند اینجانب از بدو افتتاج مجلس تاکنون در مذاکرات مجلس بیاناتی ننموده‌ام علت هم این بوده که در جندین جلسه در برنامه دولتها و طرح بودجه همیشه مبادرت به اسم نویسی نموده متاسفانه بواسطه پیشنهاد کفایت مذاکرات نتوانستم عقیده و منویات مردم و خود را بعرض برسانم علیهذا از جناب آقای رئیس تمنی دارم مطالبی که آرزوی اهالی میهن پرست غرب می‌باشد اجازه فرمایند که مکنونات خاطر قاطبه مردم را بعرض مجلس شورای ملی و هیئت محترم دولت برسانم اولا چون اینجانب نماینده کرمانشاهان و اهالی آن سامان هستم بدوا" ناگزیرم که گرفتاریهای مردم را بعرض برسانم تاکنون بواسطه عدم توجه دولتهای وقت و یاس مردم از هر نوع پیشنهاد اصلاحی ناامید چون دولت جدید خودش را دولت کار معرفی نموده گرفتاری صفحه غرب گوشزد با سوابقی که نخست‌وزیر در صفحه غرب دارند انتظار بذل توجه عاجل را دارد اهالی کرمانشاههان بشهادت تاریخ و پرونده‌های موجود در ستادارتش وزرات کشور هیمشه در مواقع سختی و خطر از سربازان جانباز و فداکار کشور بوده‌اند و درتمام طول مدت تاریخ اهالی این استان و ایلات میهن پرستش از بذل جان و مال و ثروت خود برای بهبود اوضاع کشور و امور اقتصادی با نهایت صمیمیت مضایقه ننموده‌اند در این چند سال اخیر که وضع خواربار عمومی در سراسر کشور دچار مضیقه و سختی معاش شده بود استان کرمانشاهان سالی بیش از چهل الی هفتادهزار تن غله از دسترنج کشاورزان خود به مرکز و استانهای دیگر که دچار قحطی شده بودند خالصا" مخلصا" با گرفتاری و سختی معیشتی که داشته به اداره کل غله تحویل و به اغلب نقاط کشور ارسال داشته و از این راه خدمت شایانی به کشور و ملت ایران نموده‌اند در پرداخت مالیات و عوارض گمرکی و غیره همیشه پیش قدم بوده نسبت بسایر استانهای کشور شاید کمتر بقایائی داشته باشند آقایان با این فداکاری و صمیمیت آیا شایسته‌است این استان مهم در بوطه فراموشی قرار گرفته و هیچ عمل مثبتی که برای بهبود اوضاع عمومی کشور از طرف دولتهای وقت انجام گرفته کوچکترین سهمی نداشته و عملی که باعث خوشوقتی مردم باشد انجام ندهند در عوض قرددانی و تشویق از خدمتگذاران کشور بعلت عدم توجه مایوس و ناامید باشند استان غرب فاقد بهداشت و فرهنگ و کشاورزی و عدالت اجتماعی می‌باشد غرب که از حاصلخیزترین نقاط کشور است هنوز به سیستم ۲ هزار سال قبل امور کشاورزی خود را انجام می‌دهد اگر توجه بیشتری به رعایای این استان حاصلخیز بشود در واقع امور کشاورزی فرمه شود سالی شاید درحدود سیصد هزار تن صادرات غله داشته باشد در سراسر صفحه غرب بیماری مالاریا که بلای خانمانسوزی می‌باشدذ و همنطور امراض دیگرکه مردم را تهدید به فنا ونیستی می‌کند فاقد درکتر و دوا می‌باشند و هیچگونه مبارزه صحیحی از طرف دولت انجام نگرفته‌است متاسفانه اگر داروی مختصری که از مرکز فرستاده میوشد بمصرف صحیح خود نمی‌رسد اگر سوابق دوستی اینجانب با بعضی از خانواده‌ها نبود توضیحات بیشتری بعرض میرسانیدم وزارت فرهنگ مردم غرب را از نقشه خود حذف نموه جز جند دبستان و دبیرستان مختصر و ناقصی که در شهرستان کرمانشاهان ایجاد نموده بسایر شهرستانهای دیگر و قراء و قصبات عشایر نشین توجهی ننموده بکلی فاقد مدارس می‌باشند امروز ملل زنده جهان بزرگتر ین بودجه خود را صرف فرهنگ و بهداشت می‌نمایند با مالیات گزافی که از اهالی غرب بخزانه کشور عاید می‌شود دولتهای گذشته هیچ نوع توجهی بفرهنگ و بهداشت این استان حاصلحیز و خدمتگزار ننموده‌اند در امور اقتصادی کشور با اینکه قانونی در دروه ۱۵ از مجلس شورای ملی گذشت صادرات و واردات کشور را در استانها و شهرستانها بطریق عادلانه تقسیم نمود متاسفانه استان و یکعده از تجار خدمتگزار بکشور فراموش شده و دارند فاقد سرمایه شخصی خود می‌شودند اگر وضع بدین منوال بگذرد قریبا" عده بازرگانان کرمانشاهان که مختصر سرمایه دارند ورشکست خواهند شد و اما قسمت کشاورزی این استان بصورتی درآمده که بیم آن می‌رود در آتیه دولت مجبور بکمک غله مثل سایر شهرستانهای دیگر باین استان حاصلخیز بشود محصولی که کشاورزان و خرده مالکین غرب دارند عبارت از گندم، جو، توتون، تریاک، چغندر، پنبه، و حبوبات دیگر می‌باشد مامورین غله با یک قیمت نازلی غله این استان را با کسر و افت و هزار زهرمار دیگر می‌گیرند فی الواقع نصف محصولات مردم را بقیمتی که دولت می‌پردازد به رایگان می‌برده. اما محصول توتون اداره انحصار دخانیات معامله که با کشاورزان توتونکار بعمل میاورد خیال نمی‌کنم با هیچ ملت غارتگر و جابری چنین عملی انجام دهند زیرا توتون کرمانشاهان را اداره انحصار دخانیات طبقه بندی نمود باین طریق خریداری می‌نماید سه کیلو ۱۸ ریال – سه کیلو ۳۶ ریال سه کیلو ۵۴ ریال اما در بازار بخود مردم سه کیلو ۱۲۰ ریال – ۲۴۰ ریال تا ۴۰۰ ریال می‌فروشد آیا چه کشوری است که بارعایای خود چنین معامله‌ای بنماید و اما کشت چغندر تنی ۶۰۰ ریال کارخانجات قند از کشاورزان پیمانکار خریداری و در بهره برداری قند و شکر متجاوز از هزار تومان بملت فقیر و گرسنه ایران بفروش میرساند.
رئیس – آقای قبادیان یکدقیقه از وقت شما بیشتر باقی نیست تمنی می‌کنم خاتمه بدهید.
قبادیان – بسیار خوب اما تریاک محصولی است برای کشاورز زحمت زیادی ندارد و در زمین‌های کوهستان و دیم زار با خرج کمی می‌کارند ولی در بهره برادری و قیمت منافع مهمی نصیب کشاورزان و خرده مالکین می‌شود پنج سال است این محصول کم خرج و گارنبها دستخوش اغراض و سیاستهای گوناگون دولتهای وقت شده‌است هر دولتی که روی کار می‌آید مخصوصا" یک میارزه شدیدی با اینها می‌کردند مخصوصا" دولت قوام‌السلطنه یک روز اینها آمدند گفتند کشت تریاک ممنوع است وی که عده کشاورزان لرستان که اغلب زندگیشان منحصر بکشت تریاک است یک قسمت کمی هم در کرمانشاه است آمدند تریاکهای مردم را بهم زدند زیرورو کردند و بعد آمدند گفتند آقا آزاد است و روی همین اصل باعث زحمت مردم شدند و باین ترتیب یک نان و آبی برای مامورین محل بجان رعایا افتاده از هر قطعه زراعتی مبالغی از مردم اخذ و بعد از چندی هم مجددا" بخشنامه دیگری صادر که آزاد است برای آزادی باز مبلغی گرفته و بعد اداره انحصار تریاک بهای تریاک را بطریقی معین می‌کند که کشاورز بیچاره با هزار گرفتاری که دارد باید مبلغی هم از جیب خود شده بپردازد وضع کشاورزی ما بصورتی افتاده که خدا عاقبتش را بخیر کند. شهرستان کرمانشاهان فاقد بهداشت فرهنگ آب مشروب و صدها چیرهای دیگر مورد احتیاج می‌باشد.
رئیس – آقای قبادیان دیگ رمعطل نفرمائید این جلسه آخر است باید بکارها هم برسیم.
قبادیان – یک چند صفحه دیگر هم هست.
رئیس – بدهید من می‌گویم درج کنند.
قبادیان – عرض کنم یک مطالب بسیار مهمی هست که بنده داشتم که لازم بود بعرض مجلس شورای ملی برسد. جناب آقای رئیس می‌فرمایند که این را در صورت مجلس می‌دهیم چاپ بکنند حالا اگر آقایان مایلند عرضی ندارم فقط دو کلمه عرض داشتم چون چندی پیش آقای دکتر شایگان در مجلس راجع به آقای جهانشاه صمصام فرمایشاتی فرمودند (زنگ رئیس) آقا اجازه نمیفرمائید؟
رئیس – نه دیگر الان پنچ دقیقه هم از وقت شما گذشته جلسه آخر هم هست.
قبادیان – یکدقیق دیگر اجازه بفرمائید عرض کنم نسبت بان فرمایش آقای دکتر شایگان نسبت باستاندار غرب بنده نگرانی پیدا کردم و بعد گویا هیئتی برای بازرسی فرستادند و این هیئت که رفتند به محل گزارشهائی برای وزارت کشور فرستادند بنده از آقای دکتر شایگان نسبت به کرمانشاه هم بلدتیم بیشتر است و هم دلسوز تر هستم و بشخص من هم بیشتر بر می‌خورد که یک استاندار در محلی برود و آنجا یک عمله را هم اگر بزند بنده راضی نیستم که یک مامور دولت برود آنجا مردم را بزند ولی این را می‌توانم عرض کنم که آقای جهانشاه صمصام از وقتیکه رفته‌اند نسبت باصلاحات اجتماعی قدمهای موثری برداشته‌اند (زنگ ممتد رئیس) امیدوارم اخلاق شان راهم در آتیه اصلاح کنند.
رئیس – چون کارهای زیادی داریم و امروز آخرین جلسه‌است مطابق رایی که مجلس داده‌است بنابراین دو نفر آقایان بعد از ختم دستور مذاکره بفرمایند و نیمساعت بمدت جلسه افزوده می‌شود حالا لایحه دودوازدهم قرائت می‌شود.
شوشتری – بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس – مطابق چه ماده؟
شوشتری – مطابق ماده ۱۶۷ تا ۱۷۱
رئیس – این مواد راجع بسوال است و وارد نیست ماده ۱۶۷ را قرائت کنید، اگر بخواهید بعنوان اخطار حرفهای خارج از موضوع بزنید اجازه نمی‌دهم. (ماده ۱۶۷ بشرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۶۷ – درصورتیکه نماینده‌ای صلاح اندیش هائی داشته باشد و یا در یکی از سازمانهای دولتی یا بسته بدولت یا موسساتی که با سرمایه یا بکمک مالی دولت اداره یمشود همچنین هرنوع سازمان و موسسه که بعضا" یاکلا " از وجوه عمومی اداره می‌شود عملیاتی مخالف اصول یا بر خلاف قانون و مقررات قانونی مشاهده نماید یا از سوء اداره‌ای اطلاع پیدا کند حق دارد راجع به ان موضوع قبل یا بعد از دستور در مجلس یا کتبا" توسط رئیس بوزیر مسئول یا نخست‌وزیر بطور اختصاصی تذکر دهد و یا از مقام ریاست تقاضا نماید که بدولت تذکر دهد.
شوشتری – اجازه بفرمائید، این سوال من چند وقت است طول کشیده، راجع به نفت است فردا مجلس تعطیل می‌شود.
رئیس – آقایان وزراء که برای جواب سوال حاضرند ولی مجال نشده‌است.
کشاورز صدر - آقای رئیس بنده طبق ماده ۸۳ اعتراض دارم
– اخذ رای و تصویب لایحه دو دوازدهم بودجه کل کشور بابت دوماهه امرداد و شهریور ۱۳۲۹
ویرایش۳ – اخذ رای و تصویب لایحه دو دوازدهم بودجه کل کشور بابت دوماهه امرداد و شهریور ۱۳۲۹
قانون اجازه پرداخت دو دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت دوماهه امرداد و شهریور ماه ۱۳۲۹
رئیس – نطق قبل دستور با اجازه رئیس مجلس است من اجازه نمی‌دهم تمام شد و رفت. حالا لایحه دو دوازدهم که از سنا رسیده‌است قرائت می‌شود
ریاست محترم مجلس شورای ملی – لایحه اجازه تصویب دو دوازدهم حقوق و هزینه کشور بابت دو ماهه امرداد و شهریور ۱۳۲۹ که برای اظهار نظر بمجلس سنا ارسال شده بود در جلسه دوشنبه نهم مرداد ماه ۲۹ مطرح و پس از مذاکراتی که در اطراف آن بعمل آمد مورد موافقت واقع شد و به تصویب رسید ولی در طی مذاکرات راجع به لایحه دو دوازدهم نکاتی چند مورد توجه مجلس سنا قرار گرفت که لازم دانس به اطلاع جنابعالی برساند در متن ماده واحده ذکر شده بود موضوع گزارش شماره ۴ مورخ ۳۱ تیر ماه ۲۹ که ضرورت داشت گزارش مزبور برای اطلاع آقایان سناتورها منضم به لایحه دودوازدهم ارسال شود اینک انتظار دارد دستور بفرمائید در آتیه این نکته رعایت گردد. دیگر اینکه قانون بودجه سال ۲۹ هنوز به تصویب مجلسین نرسیده‌است که در لایحه دودوازدهم اشاره شده بود با رعایت قانون بودجه سال مزبور یقینا" ذکر کلمه قانون اشتباهی است که در موقع تحریر رخ داده‌است و مجلس سنا نظر موافق خود را با این قید اظهار کرد که عبارت مزبور باین طریق اصلاح شود، با رعایت مقررات لایحه بودجه سال ۱۳۲۹ (جمعی از نمایندگان – رای رای)
رئیس – با این توضیحی که عرض می‌کنم رای گرفته می‌شود مقصود از این کلمه لایحه که در نامه مجلس سنا اشاره شده گزارش مصوب کمیسیون دو دوازدهم می‌باشد بنا براین ملاک عمل گزارش کمیسیون بودجه و مقررات آنست (صفائی – نفهمیدیم) مربوط بدو دوازدهم بودکه از سنا رسیده مقصود این است که طبق گزارشی که از کمیسیون بودجه رسیده دودوازدهم آن تصویب می‌شود (شوشتری – با کسر کسور) حالا رای گرفته می‌شود آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند. (اخذ رای بعمل آمد و اسامی آقایان ذیل برای دادن رای اعلام شد) آقایان فرهودی – صدری – آشتیانی‌زاده – بوداغیان – دکتر هدایتی – ذوالفقاری – دکتر طبا – پالیزی – تیمورتاش – دکتر جلالی – پناهی – سرتیپ‌زاده – گنجه – دکتر شایگان – دکتر بقائی – آزاد – کشاورز صدر – عماد تربتی – افشار صادقی – ارباب - سلطان العلما – پیراسته – گنابادی – اسلامی نصریتان – فقیه‌زاده – دکتر کاسمی – ملکت مدنی – دولتشاهی – حمیدیه – خسروقشقائی – نریمان – صالح – ناظرزاده – سودآور – مهدوی – دکتر نبوی – نبوی – بهادری – نورالدین امامی- موسوی – عباسی – اصف – صاحبجمع – قاسم فولادوند – فرشی – بزرگ نیا – منصف – مکرم – قبادیان – حکیمی – برومند – معین‌زاده – غضنفری – گرگانی – بهبهانی – ثقه الاسلامی – دکتر علوی عرب شیبانی – رضوی – اسکندری – رفیع – شکرائی – موقر – شوشتری – عامری – امیری قراگزلو – مخبر فرهمند – دکتر طارهری – دکتر کیان – فهرمان – مرتضی حکمت – امیر افشاری – ناصر ذوالفقاری – کوراوغلی – هراتی – معدل – علیمحمد دهقان – دکتر برال – اربات گیو – محمد علی مسعودی – کهبد – مکی – وهاب‌زاده – صدر میر حسینی. (شمارش و استخراج آراء بعمل آمد و نتیجه بقرار ذیل از طرف) مقام ریاست اعلام گردید. رئیس - با ۸۱ رای موافق دودوازدهم تصویب شد ۵ ورقه هم سفید بوده اسامی موافقین آقایان: صفائی – آصف – دکتر برال – قهرمان – دکتر هدایتی – اردلان – صدری – قبادیان – مخبر فرهمند – دکتر نبوی – موسوی – عباسی – فرشی – بزرگ نیا – صاحبجمع – مکرم – دکتر علوی – پیراسته – دکتر جلالی – دکتر کیان – بوداغیان – حمیدیه – محمد ذوالفقاری – پناهی – معین‌زاده – گنجه – نصرتیان – تیمورتاش – پالیزی – وهاب‌زاده – قاسم فولادوند – خسرو قشقائی – ثقه السلامی – موقر – محمد علی مسعودی – اقبال – سلطانی – صدرزاده – ظفری – دهقان – هراتی – بومند – گرگانی – غضنفری – عرب شیبانی – شوشتری – شکرائی – اسکندری – ملک مدنی – دولتشاهی – جواد مسعودی – نبودی – نورالدین امامی – گیو – ناظرزاده – بهادری - سودآور – کوراوغلی - معدل – غلامرضا فولادوند – امیری قراگزلو – عامری- دکتر طاهری – امیر افشاری – ناصر افشاری – ناصر ذوالفقاری- مرتضی حکمت – حکیمی – گنابادی – رضوی – منصف – صدر میرحسینی – فقیه‌زاده – دکتر کاسمی – سعید مهدوی – عماد تربتی – افشار صادقی – ارباب – سرتیپ‌زاده – دکتر طبا – سلطان العلما – بهبهانی.
نورالدین امامی – آقای رئیس لایحه فرهنگ را مطرح کنید
– اخذ رای و تصویب اجازه استخدام ده نفر تندنویس برای سنا
ویرایش۴ – اخذ رای و تصویب اجازه استخدام ده نفر تندنویس برای سنا
قانون اجازه استخدام ده نفر تندنویس جهت مجلس سنا
رئیس - طرح استخدام ده نفر برای تندنویسی مجلس سنا که آقایان با فوریتش موافقت کرده‌اند و فقط رای می‌خواهد مطرح است که قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد) طرح قانونی مربوط به استخدام ده نفر تند نویس برای مجلس سنا که بتصویب مجلس سنا رسیده و برای تصویب به مجلس شورای ملی فرستاده شده‌است.
ماده واحده – بکار پردازی مجلس سنا اجازه داده می‌شود که بحکم مسابقه تا ده نفر از بین کسانی که داوطلب برای تندنویسی مجلس سنا باشند انتخاب نماید.
رئیس - فوریتش تصویب شده حالا باید مذاکره بشود در اصلش بعد آنوقت اگر تمام شد رای گرفته می‌شود آقای نورالدین امامی
نورالدین امامی – عرض کنم بنده اگر اینجا بعنوان مخالف اسم نویس کردم نه اینکه مخالفم که مجلس سنا نباید تندنویس داشته باشد، اصلا با استخدام مخالفم (احسنت) قبل از سوم شهریور که ما مستخدم دولت بودیم هیمشه دولتها حسب الامر اعلیحضرت فقید بخشنانه صادر می‌کرد که موافقت نکنید که از مامورین دولت کسی استعفا بدهد و از کادر استخدام خارج بشوند و بتمام شرکتها و موسسات هم دستور داده شده بود که از مستخدمین دولت کسی هم درستور داده بود که از مستخدمین دولت کسی حق استخدام ندارد چرا برای اینکه کار آزاد و عادی زیاد بود که یک مستخدم باوجود اینکه دولت باو حقوق می‌پرداخت حاضرنبود که در کارد دولتی باقی بماند و همه مستخدمین حاضر بودند که از خدمت ادارات خارج شودند و بروند در موسسات ملی بکار مشغول بشودند هیچ فراموش نیم کنم آقای جمال امامی برادرم وقتی که از اروپا برگشته بود که ما باستقبالشان رفتیم و آوردیم تهران ضمن صحبت از من پرسیدند که چکا رمی‌کنی گفتم مستخدم دولتم گفت چند حقوق می‌گیری گفتم ۶۴ تومان با رتبه چهار او خیلی تعجب کرد که یک جوانی اول کار با ۶۴ تومان استخدام می‌شود شرکتها و موسسات بودند که حقوق زیادی می‌دادند و مستخدمین دولت را می‌بردند تا آنجا که دولت مجبور می‌شد ودستورات محرمانه‌ای یمداد که از استخدام مستخدمین دولت آنها صرفنظر بکنند بعد از سوم شهریور ماه جریان‌ها را از دست دادیم و فقط ماشنی مستخدم سازی درست کردیم دکتر میلیسپو رفت بزازها را از توی بازار آورد که قماش ذرع بکنند به آنها رتبه داد (صحیح است) و عطار را آورد برای اینکه قند و شکر توزیع بکنند اینها حالا شده‌اند رتبه ۹ (صحیح است) یکعده‌ای الان در بازارهای تهران بزازی و عطاری می‌کنند و آخر ماه هم می‌روند حقوق و مخارج پرسنلی بودو ۶۰ یا شصت و چند درصدبرای مخارج تولید بود و سال بعد ما از این شصت و چند درصد استفاده کردیم بازهم مستخدم گرسنه حقوق کافی هم که بمستخدم نمی‌دهیم مستخدمی که دارای ۱۰ یا ۱۵ نفر عائله‌است ما حداکثر بمدیر کل ۷۰۰ تومان کرایه خانه می‌دهیم این مدیر کل ۳۰۰ یا ۴۰۰ تومان کرایه خانه می‌دهد با این حقوق باید ده یا پانزده نفر عائله خود را اداره بکند اما علت اینکه من یا استخدام ده نفر تند نویس مجلس سنا مخالم ما اینجا چند نفر تند نویس داریم رنگ و روی اینها را آقایان نگاه کیند هر روز هم بهشان ایراد می‌گیرند اینها آقا ندارند زندگی کنند زندگی اینها را مرتب کنید همین حقوق ده نفر تند نویس را باینها حقوق فوق‌العاده بدهید حقوقی را که می‌خواهیم به آن ده نفرتندنویس بدهیم و بکادر استخدام اضافه بکنیم به اینها اضافه حقوق بدهیم اینها هم دنده شان نرم بشود برای آنکه بتوانند عائله شان را اداره بکنند شبانه روز ۲۴ ساعت کار می‌کنند برای چه می‌خواهید ده نفر گدا اضافه بکنید یکروز در میان این جا جلسه داریم این آقایان در مجلس سنا هم کار بکنند و ۲۴ ساعت کار بکنند در سنا هم همین حقوق را باز به آنها بدهند که بتوانند عائله شان را اداره بکنند پس ده نفر مستخدم دیگر هم لازم نیست برای چه به کادر استخدام اضافه بکنیم و آنهم ده نفر یا پنج نفر بگداهای مملکت اضافه بکنیم علت مخالفت من این است آقایان توجه بفرمایند که تا شب وروز جان نکنید عائله شما نمی‌تواند نان و پنیر آسوده بخورد عوض اینکه دویست تومان بگیرید حقوق آن ده نفر را بعنوان فوق‌العاده به آنها بدهید این جا شب و روز کار می‌کنید هم برای مجلس و هم برای مجلس سنا تندنویسی می‌کنند (جواد مسعودی حقوقشان را زیاد کنید چرا ۲۴ ساعت کار کنند) آقای مسعودی اجازه بفرمائید بنده عرض نمی‌کنم حقوق آن را بعنوان فوق‌العاده به اینها بدهید اینها تا غروب میایند کار می‌کنند و آن فوق‌العاده را بگیرند (جواد مسعودی – نمی‌رسند آقا) آقا بحمدالله بیش از من دنیا گشته ایند و اروپا دیده‌اند قربان تا ایشان کار نکنند که نمی‌شود عمده نواقص این مملکت اینست که کار نمی‌کنند در آمریکا اگر مردی ۱۶ ساعت کار نکند نان نمی‌تواند بخورد کار ماروزی به شش ساعت هفت ساعت نمی‌رسد آنها روزی ده ساعت کار می‌کنند و روزی سه ساعت اضافه می‌گیرند ما که کاری نداریم خودمان اجازه داده‌ایم به کارپردازی که دو سه نفر دیگر تندنویس اضافه بگیرد آن دو سه نفر هم با کمک این سه چهار نفر می‌توانند اداره بکنند ولی بشرط اینکه حقوق بهشان بدهند آخر آدم گرسنه که قلمش پیش نمی‌رود علت مخالفت من این است که همین آقایان تند نویسان را اجازه بدهید هم مجلس شورای ملی و سنا از وجود آنها استفاده بکنند آن حقوقی که می‌خواهید به تندنویسی سنا بدهید به اینها بدهید.
رئیس – من موافقم
شوشتری – باید باورقه رای بگیریم
اردلان - رای با ورقه لازم نیست
رئیس – لایحه مالی است وباید با ورقه رای گرفته شود.
اردلان – اجازه استخدام است حقوقشان که معین است.
رئیس – لایحه مالی است
اردلان – همه چیز لایحه مالیست لایحه مالیات بر درآمد هم لایحه مالی است حقوق که تعیین نشده با ورقه وقتی رای می‌گیرند که رقم داشته باشد حقوقشان که معلوم نیست وقتی که آمد توی بودجه آنوقت بایدبا ورقه رای گرفت.
رئیس - اگر تنها استخدام تلقی بشود می‌شود با قیام و قمود رای گرفت
اردلان - مجلس اجازه استخدام را می‌دهد و حقوقشان می‌آید در بودجه و آنوقت باید با ورقه رای گرفت حالا هیچ با ورقه لازم نیست اجازه استخدام است و باید با قیام و قعود رای گرفته شود
رئیس – استخدام بی حقوق که نمی‌شود شما اجازه می‌دهید که استخدام بشود با حقوق این یک لایحه مالی است و باید با ورقه رای گرفته شود آقای کشاورز صدر
کشاورز صدر – می‌خواستم عرض کنم که این اعتبار موجود است و تصویب شده‌است این را فقط اجازه می‌خواهند که استخدام کنند در حدود اعتبارات است رای با ورقه لازم نیست و با قیام و قعود کافی است.
رئیس – آقای ملک مدنی
ملک مدنی – نظر آقای رئیس وارد است و خوب است با ورقه رای گرفته شود آئین‌نامه هم تصریح دارد.
رئیس - رای گرفته می‌شود بطرح استخدام ده نفر تندنویس برای مجلس سنا با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند. (اسامی آقایان بشرح ذیل اعلام و اخذ رای بعمل آمد)
آقایان: اردلان – صدری- آشتیانی‌زاده – کشاورز صدر – دکتر هدایتی – دکتر معظمی – ذوالفقاری – قاسم فولادوند – حکمیمی – جواد مسعودی – شوشتری – موقر – پناهی – فقیه‌زاده – سرتیپ‌زاده – گنجه – وهاب‌زاده – دکتر مصدق – دکتر شایگان – دکتر بقائی – آزاد – دکتر نبوی – عماد تربتی – افشار صادقی – ارباب – سلطاب العلماء – پیراسته – تیمورتاش – دکتر جلالی – بهبهانی – ملک مدنی – موسوی – جمیدیه – نریمان – صالح – ناظرزاده – نبوی – بوداغیان – حائری‌زاده – سودآور – مکرم عباسی – آصف – صاحبجمع – فرشی – بزرگ نیا – قبادیان – دکتر کاسمی – ظفری – غضنفری – گرگانی – خسرو قشقائی – دکتر علوی – سلطانی – معدل – منصف – بهادری – امامی اهری – امیر نصرت – اسکندری – رفیع – شکرائی – کهبد – عامری – دکتر کیان – مخبر فرهمند – دکتر طاهری – میعن‌زاده – قهرمان – برومند – صدر میرحسینی – امیری- زنگنه – ذوالفقاری – امیر افشاری – گیو – کوراوغلی – هراتی – علی محمد دهقان – حکمت – دکتر برال – نصرتیان – صدرزاده – اقبال – غلامرضا فولادوند – صفائی – محمودی – پالیزی.
رئیس – استخدام تندنویس برای مجلس سنا با ۷۷ رای موافق تصویب شد.
اسامی موافقین آقایان: قراگزلو – مدتضی حکمت – شکرائی – سود آور – پیراسته – صاحبجمع – دکتر بقائی – ملک مدنی – ناظرزاده – آرام بوداغیان – دکتر جلالی – صالح – نریمان – دولتشاهی – دکتر نبوی – عماد تربتی – دکتر طبا – حکیمی – گیو – صفائی – جواد مسعودی – آزاد – قبادیان – دکتر کاسمی – آصف – سرتیپ‌زاده – جواد گنجه – مظفری – دکتر مصدق – علی محمد دهقان – کشاورز صدر – دکتر شایگان – حسن نبوی – ابوالفتح قهرمان – اردلان – افشار صادقی – مهدی ارباب – فرشی – حمیدیه – بزرگ نیا – محمد علی شوشتری – حائری‌زاده – معدل – غلامرضا فولادوند – امامی اهری – منصف – دکتر علوی – پالیزی – عامری – هراتی – حسین کوراوغلی – دکتر طاهری – مخبر فرهمند – گرگانی – سعید مهدوی – برومند – مکرم – زنگنه – مجید موسوی – امیر افشاری – تیمورتاش – ناصر ذوالفقاری – خسرو قشقائی- غضنفری – قاسم فولادوند – احد وهاب‌زاده – محمد علی مسعودی – نصرتیان – موقر – اقبال – پناهی – بهبهانی – دکتر کیان.
– طرح و ختم مذاکره لایحه بودجه ۱۳۲۹ وزارت فرهنگ
ویرایش۵ – طرح و ختم مذاکره لایحه بودجه ۱۳۲۹ وزارت فرهنگ
رئیس – لایحه بودجه وزارت فرهنگ مطرح است. قرائت می‌شود. مجلس شورای ملی بطوریکه خاطر آقایان نمایندگان محترم استحضار دارد وزارت فرهنگ همه ساله طبق قانون آموزش اجباری مکلف است مدارس شهرستانها را تکمیل و بعلاوه مدارس جدیدی برای قبول داوطلبان اشتغال به تحصیل تاسیس نموده و وسائل کار ار از قبیل تهیه اثاثیه و اجاره عمارت و تامین سایر احتیاجات آموزشگاهها قبل از مهرماه که موقع افتتاح مدارس است آماده نماید. همچنین دانشکده‌های شهرستانها بایستی تکمیل و قبول داوطلب نماید، چون تهیه مقدمات بالا بدون اعتبار مقدور نیست و اضافه اعتبار سال جاری وزارت فرهنگ طبق پیشنهاد دولت در سو کمیسیون بودجه رسیدگی و پس از جرح و تعدیل مختصری مورد موافقت و تایید واقع گردیده ومانعی برای استفاده از اعتبارات اضافی و تهیه موجبات و مقدمات تاسیس مدارس جدیدنیست و از طرفی احکام فارغ التحصیلان دانشسراهای مقدماتی که وزارت فرهنگ ملزم باستخدام آنان برای معلمی مدارس جدید می‌باشد باید صارد و تکلیف هر یک مشخص و معلوم گردد بنابراین با توجه به مشکلات فوق مستدعی است مساعدت و موافقت فرمائید ماده واحده زیر که مربوط باستفاده از اعتبارات اضافی سال جاری وزارت فرهنگ می‌باشد مطرح و مورد تصویب واقع گردد – استدعای یک فوریت دارد ماده واحده – وزارت دارائی مجاز است اعتبارات اضافی سال جاری وزارت فرهنگ رااعم از حقوق حرفهای و صنعتی و کشاورزی و دانشکده‌های شهرستانها و بیمارستانهای وابسته به آن و سایر هزینه‌ها به میزانی که مورد رسیدگی و موافقت کمیسیون بودجه و تسلیم خواهد نمود از محل در آمد کل کشور تامین و تادیه نماید. نخست‌وزیر رزم‌آرا – وزیر دارائی – دکتر نصر – وزیر فرهنگ دکتر جزایری
رئیس- آقای رضوی
رضوی - البته باید خیلی بنظر عجیب برسد که در مورد بودجه وزارت فرهنگ با علاقه‌ای که همه آقایان و بخصوص خود بنده در پیشرفت کارهای فرهنگی دارم بنده مخالف اسم نوشته باشم و بعنوان مخالف حرف بزنم ولی متاسفانه در جریان مجلس بجز با اینصورت تذکر لازم را نمی‌شود داد بنده پریروز با همه آقایان مذاکره کردم هیچکس بعنوان مخالف اسم ننوشته بود و بنده از فرصت استفاده کردم البته همه موضوعات از خوب و بد دارای شرایطی است که اگر شرایطش رفتار نشود نتیجه دیگری می‌دهد فرهنگ هم البته با همه مزایائی که در اصلاح ملت و پیشرفت اوضاع اجتماعی و تربیت دارد تمام در حد خودش محفوظ است ولی شرایط و قیودی در پیرامون کار هست که اینها هم باید مورد عمل قرار بگیرد و اگر قرار بر این باشد که ما هرهنگی داشته باشیم توام با شرایطش کار عبارت از دیانت و اخلاق است نباشد چناچه ملاحظه فرموده‌اید نتیجه مطلوبه‌ای که ما از فرهنگ می‌خواهیم هیچگاه نخواهیم گرفت از اول مشروطیت تمام مردم همراه اسم آزادی فریاد کردند ما هرهنک می‌خواهیم و هرکس خواست یک وجهه عمومی کسب بکند و محبوبیتی پیدا بکند رفت دنبال اینکه خدمتی بفرهنگ بکند ولی متاسفانه اگر از نظر علمی یک تفاوتی پیدا شده‌است از اول مشروطه تا بحال نتیجه علمی و اصلی که از فرهنگ باید گرفت که آن اصلاح تربیت و اصلاح اخلاق باشد و تفاوتی که باید بین آنچه یک ملت جاهل می‌کند و آنچه یک ملت عالم می‌کند یک ملت جاهل می‌کند و آنچه یک ملت عالم می‌کند موجود باشد، پیدا نشده‌است در موقعی که آقای دکتر اقبال وزیر فرهنگ بود بنده خاطرم هست کمیسیونی تشکیل شد و دعوت کردند و برای اینکه سطح معلومات از یکطرف پیشرفت بکند و از طرف دیگر تعلیمات دینی و مذهبی هم توام با آن موضوع بشود یک برنامه مفصلی در آنجا پیش بینی شد و راجع بقسمت ابتدائی و دبستان البته تصویب هم شد و قرار شد کتابها را مطابق این برنامه جدید تالیف کنند و برای فرهنگ ایالات و ولایات بفرستند تا آخرین موقعی که بنده در شیراز بودم تحقیق می‌کردم این کتابها نرسیده بود و بنابراین اصول تعلیمی برطبق وضعیت سابق که ازش نتیجه خوبی گرفته نمی‌شد و مورد شکایت اولیای اطفال بود همچنان جریان داشت از آن طرف در موضوع دبیرستانها مجال رسیدگی نشد کار ناتمام ماند که دولت تغییر کرد و باین جهت بود که این موضوع اصلا رویش اقدامی نشد البته این کمیسیون علت تشکیلش این بود که در همانموقع یک شکایات بسیاری و یک تقاضا‌های فراوانی از ایالات و ولایات رسیده بود که این اصل یعنی قسمت هائی که موجب تزکیه اخلاق و پیشرفت تعلیمات مذهبی باشد اینها موجب خواهدشد که از فرهنگ نتیجه مطلوبه‌ای گرفته شود روی این تقاضا‌ها بود که وزارت فرهنگ این مقدمه را فراهم کرد ولی در ایالات و ولایات از آن وقت تاکنون در انتظار این بهبودی و اصلاحند و برای آنها اقدامی نشده‌است در این موقع که آقای وزیر فرهنگ در صددند اقدامات جدیدی بکنند و از طرف دیگر الان مدارس هم تعطیل است و باید برای رفع احتیاج مدارس یک برنامه‌ای تنظیم و انشاء بشود و شروع بکار بکنند که یک نتیجه بهتری از فرهنگ گرفته شود بعقیده بنده یکی از وظایفی، یکی از اقداماتی را که باید در نظر بگیرند اینست که باید در این دوباب یک مراقبت خاصی بفرمایند یک افراد صالحی را دعوت بفرمایند که با وجود آنها این مطلب حل بوشد و بالاخره برنامه‌ای که برای مدارس نوشته می‌شود برنامه‌ای باشد که برای پیشرفت امور دین و هم چنین تزکیه اخلاق و یاددادن میهن پرستی و سایر شئونی که برای یکجوان لازم است در آن برنامه در نظر گرفته شود که یک نتیجه بیشتری از فرهنگ گرفته شود (صحیح است) از طرف دیگر بنده یک شکایت و گله‌ای دارم از کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی که چون مربوط بفرهنگ است اینجا عرض می‌کنم اگر مجلس مربوط بفرهنگ است اینجا عرض می‌کنم اگر مجلس شورای ملی یا هر کس دیگری تقاضا بکند کسر تعدیلی در بودجه پیدا شود و کلیه مصارف بیهوده‌ای که برای مملکت نفعی ندارد اینجا دور بریزیم که مخارج غیر ضروری مانع از این نیست که در مقابل برای کارهای اساسی مثل بهداری و فرهنگ و امثال آنها بودجه را اضافه کنند با هزاراها زحمت و مقدمات و مخالفت‌ها و التماس هائی که از طرف ایالات و ولایات و نمایندگان شد منجمله سه تا دانشکده فعلا بعنوان بودجه دانشگاهها گذاشته شده‌است یکی در خراسان یکی اصفهان و یکی هم شیراز البته مال دانشگاه مزبور تصویب شده متاسفانه دولت در آنموقع گفت ما پول نداریم بدهیم از این جهت ماشیرازیها که قسمت عمده وجوه لازمه‌ای که برای ساختمان و تاسیس این دانشکده لازم بود از صرفه جوئی‌های بودجه عمومی فرهنگ توانست کمک بکند و در نتیجه الان برای یک کلاس از کلاسهای دانشکده لازم دارد توانسته‌است با صورت آبرومندی وسائل را فراهم بکند مورد کمال حسن استقبال هم قرارگرفته در حالیکه هر وقت ما می‌خواستیم تقاضای دانشکده بکنیم می‌گفتند شاکرد نخواهد بود الان علاوه بر اینکه داوطلبان محلی زائد برمیزان یک کلاس بودند علاوه بر این از نقاط دور و نزدیک ایران آمدند در آنجا و در کلاس تحصیل می‌کنند برای ساختمان دانشکده و برای کلاس دوم مدتها مذاکره شد و با رئیس تعلیمات عالیه آقای دکتر نعمت اللهی که مامور این کار بودند مدتها با دولت و سایر مقدمات مذاکره کردند و قرا شده یکی یک میلیون بهر یک از این شهرستانها داده شود بنده تصور می‌کنم از یک بودجه ۷۰۰، ۸۰۰ میلیونی و بلکه یک میلیاردی اگر یک میلیونش صرف تحصیلات عالیه و معلومات می‌شد زیاد نبوده بنده شنیدم این تقلیل پیدا کرده و برای هر سه قسمت یک میلیون شده (دکتر معظمی – کمیسیون بودجه آنچه که دولت در خواست کرده بود تصویب کرده) بنده معذرت می‌خواهم از اینکه کمیسیون بودجه آنچه درخواست شده بود تصویب کرده بنده تشکر می‌کنم و برمیگردانم این گله را بدولت و استدعا دارم دولت حاضر تجدید نظر بکنند و از موارد غیر لازم این موضوع کاسته شود و درباره این موضوع مهم و قابل توجه یک اقدامی بشود که در ایالات و ولایات هم تعلمی و تربیت در اختیار جوانان دهاتی و کوهستانی و ایلات و عشایر و سایر جاها که معلوم نیست استدادشان کمتر از استعداد افرادی که آمدند و تربیت شدند باشد (شوشتری – بیشتر است) بنده مکرر گفتم که در دوهزار سال پیش در خطه‌ای ازیونان از یک پدر سنگتراش و مادر ماما بزرگترین شخصیت‌های عملی تقدیم جامعه بشر شده که تا فرهنگ وجود دارد اسم او در پیشاپیش می‌درخشد واو سقراط است الان من هیچ تصور نمی‌توانم بکنم که این استعداد مربوط به دامنه‌های الپ بوده بلکه شاید در دامنه کوه سیوند و دماوند و الوند هم از این قبیل استعدادها باشد منتهایش این است که أن بیچاره‌ها وسیله ندارندکه تحت تعلیم و تربیت قرار بگیرند نه دولت دلسوزی کرده تا آنجوری که باید و شاید تعلیمات را در اختیار آنها بگذارد و اگر بنا بود که این وسایل که اغلب آقایان نمایندگان و منجمله نمایندگان فارس کوشش می‌کنند که وسایل تعلمی وتربیت کافی در اختیار آنها گذاشته بشود گذارده بودند آنوقت می‌توانستند هم هشیاری هم پیشرفت هم استعداد ایرانی و بخصوص نواحی مختلفه کشور را تشخیص بدهند باین مناسبت بنده استدعا درام که این تقلیل را از یک ناحیه دیگر جبران بفرمائید و بالاخره ما فارسیها با کمال اشتیاق و یا کمال جدیت می‌خواهیم تقاضا داریم، استدعا داریم که از این قدم خیری که برداشته‌اند یک قدری موافقت و مساعدت بکنند و نگذارید باین که در پیشرفتی که الان شروع کرده‌اند توقف نمایند البته یک نکته دیگر می‌ماند و آن قسمت را نمی‌دانم که در این بودجه‌ای که تصویب می‌شود آیا اعتبار ساختمان دانشگاه که مصرف همین وجوه هست و همچنین استخدام معلم خارجی که برای این دانشکده‌ها لازم می‌شود هست یا نه؟ اگر هست که هیچ اگر نیست بنده باین وسیله تقاضا می‌کنم که جزء بودجه قرار بگیرد که تازه وقتی بودجه تصویب شد دیگر اشکالی از نظر معلم و وسایل برای ایالات وولایات باقی نماند. (احسنت)
رئیس – آقای اردلان
مخبر فرهمند – فوریت مطرح است آقا؟
اردلان – اصل لایحه‌است، فوریت قبلا به تصویب رسیده عرض کنم تذکراتی که نماینده محترم آقای رضوی دادند امیدواریم که مورد توجه جناب آقای وزیر فرهنگ قرار بگیرد و اگر بنده بنام موافق اسم نوشتم می‌خواستم فقط چندکلمه مختصر عرض کنم که ما به چی رای می‌دهیم همین را آقایان توجه بفرمایندموضوع روشن می‌شود در سال ۱۳۲۸ که مجلس شورای ملی بودجه وزارت فرهنگ را تصویب کرد این بودجه عبارت از پنج رقم بود که جمع کلش ۹۶۸،۴۴۴،۷۶۰ میلیون ریال بود امسال خوشبختانه کمیسیون بودجه با اینکه تما هزینه‌های زائد را زده و آمده‌است بودجه را موازنه کرده معهذا موفق شده بر بودجه وزارت فرهنگ بیفزاید و این بزرگترین خدمتی است که گمان می‌کنم کمیسیون بودجه توانسته‌است به مملکت بکند چون برای موازنه بودجه لازمه اش این بود که کسر بکند و در عین اینکه از هزینه‌های زائد کم کرد بر بودجه وزارت فرهنگ افزود و وجهی که امسال کمیسیون بودجه تصویب کرد و بمجلس گزارش داده و ما رای می‌دهیم عبارت است از یک میلیارد و یکصدو هشتاد میلیون و ششصد و سه هزار و یکصد و بیست و نه ریال که نسبت بر بودجه سال ۲۸ که بنه حساب کردم دویست و دوازده میلیون و دویست و هیجده هزار و سیصد و شصت و نه ریال اضافه دارد این اضافه‌ایست که کمیسیون بودجه تشکر می‌کنم حالا عللی که ازن لایحه را با فوریت آورده‌اند و مارای دادیم بفوریت این است که می‌خواهیم در موقعی که مدارس تعطیل است و فرهنگ کارش کمتر است این پول را در اختیار جناب آقای وزیر فرهنگ بگذاریم که بتوانند تا مدارس باز شود بکارهائی بپردازد یعنی مقدماتش را فراهم بکند و اگر ما اینکار را نکنیم قبل از شهریور موقعش می‌گذرد این بود که بنظر بنده همه آقایان موفق هستند که ما اجازه بدهیم که این اعتبار که ۲۱۲ میلیون اضافه‌است بر بودجه سال ۱۳۲۸ از هم اکنون در اختیار وزارت فرهنگ باشد که بتواند استفاده بکند استفاده‌ای که ایشان می‌توانند از این پول بکنند مطابق صورت ریزی است که به کمیسیون بودجه داده خواهد شد استخدام معلم است، تهیه اثاثیه‌است، کتاب اتس و لوازم تعلیم وتربیت در هر صورت بنده گمان نمی‌کنم هیچیک از آقایان مخالف باشد بنده خواستم فقط تشکر بکنم که با کمال دقتی که در موازنه بودجه بعمل آمد و هزینه‌های زائد کسر شد فقط ۲۱۲ میلیون امسال بودجه مملکتمان را از حیث فرهنگ اضافه کرده‌ایم نماینده محترم آقای آصف یک یاداشتی مرقوم فرموه‌اند که بنده به آقای وزیر فرهنگ عرض بکنم و آن راجع به تکمیل ساختمان دبیرستان سنندج است این را هم بنده و هم تمام آقایان نمایندگان کردستان خواهش می‌کنیم که نسبت به آنجا هم توجهی بفرمایند البته در رقم ششمی که شما مرقوم فرمودید نوشته اعتبار ساختمان دبستان و دبیرستان در شهرستانها ۱۰ میلیون ریال بنابراین شما از این مبلغ می‌توانید اینکار را بکنید مخصوصا" در مقابلش هم نوشته شده که این مبلغ منحصرا" برای ساختمان دبستان و دبیرستان در شهرستانها مصرف خواهد شد و اینهم نظر بسیار صحیحی است در مرکز باندازه کافی خرج شده و اینهم نظر بسیار صحیحی است در مرکز باندازه کافی خرج شده و این ۱۰ میلیون را کمیسیون بودجه نظرش این بود که در شهرستانها خرج شود امیدواریم توجهی بفرمائید و مخصوصا" فرهنگ کردستان را از این قسمت محروم نفرمائید.
رئیس – آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ (دکتر جزایری) – آقای رضوی نماینده محترم شیراز و آقای اردلان نماینده محترم تذکراتی که فرمودند چون خودم شخصا" ایمان و اعتقاد به تذکرات دارم امیدوارم که در اولین موقع فرصت بتوانم منویات آقایان را بموقع اجرا بگذارم اساسا" در موضوع فرهنگ نظریاتی دولت دارد و بنده هم که مجری آن هستم خیل میل داشتم که این نظریات را بعرض مجلس شورای ملی برسانم ولی متاسفانه ضیق وقت امروز اجازه نمی‌دهد که این عرایض را عرض بکنم و اجازه می‌خواهم کهدر وقت دیگری که فرصت زیادتری داشیتم این موضوعات را عرض بکنم موضوع کتابها را که آقای رضوی تذکر فرمودند البته موضوع بسیار صحیحی است بنده هم از روز اول متوجه بودم و اقداماتی هم شده بود البته چیزی را که می‌توانم قول بدهم این است که اولا امسال با تصویب بودجه بنده می‌توانم به تمام شهرستانها کتابها را برسانم مخصوصا" کلاسهای ابتدائی حتی کتاب کلاس سوم بموجب برنامنه جدیدعوض شده و امسال شروع برنامه جدید را از کلاس سوم کردیم و کتابها را باز سعی می‌کنیم کتابهائی که در چاپخانه بانک ملی چاپ شده قسمت عمده آن حاضر دشه در اول سال بهشرستانها بفرستیم راجع به دانشکده‌ها که فرمودند ۴ دانشکده داریم در خارج تهران دانشکده تبریز و شیراز و اصفهان و مشهد است بودجه اش را که فرمودند من بطوری که تحقیق کردم وزارت فرهنگ روی نظر آقای رضوی هما یک میلیون تومان را برای هر دانشکده پیشنهاد کرده‌است در دولت جدید از نظر کسر بودجه تغییراتی داده شده‌است و کم شده البته چون یک عمل انجام شده‌ای است همانطور که آقای دکتر معظمی فرموده‌اند عین همان رقم بکمیسیون بودجه رفته‌است ولی وزارت فرهنگ بیشتر از این مبلغ پیشنهاد کرده بوده‌است در هیئت دولت گذشته کم و کسری کردند بنده فکر می‌کنم همینطوری که آقای اردلان فرمودند این تصویبی را که امروز میفرمائید در حقیقت اجازه استخدام معلمین خارجی هم هست و این اقدام هم خواهد شد ضمنا" هم پیشنهاد می‌کنم که چون یک کلمه اضافه هست در متن لایحه پیشنهادی (صدرزاده – بنده پیشنهادی در اینخصوص داده‌ام) بسیار خوب پس در هر صورت بنده استدعا می‌کنم که اقدامی بفرمائید که با توجه آقایان این بودجه امروز تصویب بشود و یک طوری بشود که از روز پنجشنبه ما بتوانیم استفاده بکنیم و اگر اینکار نشود و برای اول سال بماند تعهد بنده در مقابل مجلس و دولت برای انجام امور فرهنگی موقوف الاجرا خواهد ماند
رئیس - آقای رفیع شما مخالفید؟
رفیع – بنده فقط خواستم عرض بکنم که در ضمن رای برای ما مسلم کردند آقای وزیر فرهنگ که استخدام خارجی خواستند بکنند و بعد از تصویب این بودجه آزاد هستند و می‌توانند بکنند (وزیر فرهنگ – بموجب تصویب کمیسیون بودجه) خیر نمی‌شود رای مجلس می‌خواهد قانون مخصوصی می‌خواهد هیچ وزارتخانه‌ای حق ندارد بدون اجازه مجلس استخدام خارجی بکند (صحیح است) رای مجلس می‌خواهد.
رئیس – پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده کسی هم اجازه نخواسته‌است قرائت می‌شود. (بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم پس از مذاکره یک موافق و یک مخالف مذاکره کافی است محمد علی مسعودی
رئیس – مخالفی ندارد پیشنهادات قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم در لایحه اعتبارات فرهنگ بعد از جمله بیمارستانهای وابسته به آن اضافه شود و تهیه کتاب برای محصلین ۴ سال اول ابتدائی فرهودی
رئیس – آقایان پیشنهادات را طوری بدهید که مربوط بلایحه باشد، آقای فرهودی
فرهودی – بنده در حقیقت این پیشنهادی که کردم کمک است به نیت عمومی دولت و علاقه‌ای که آقایان همیشه نسبت بفرهنگ داشته‌اند و دارند در این فهرست اضافه وزارت فرهنگ بهمه چیز اشاره شده استخدام معلمین جدید برای دانشکده‌ها و سایر چیزها اما بیک موضوع اساسی که عبارت از تهیه کتاب برای محصلین ابتدائی است توجه نشده در شورایعالی فرهنگ که بنده زیاد صحبت شده و بالاخره در یکی از جلسات آخر با موافقت جناب آقای وزیر فرهنگ تصمیم گرفته شد که برای پیشرفت تعلیمات دینی و ابتدائی کتاب ۴ سال اول مجانی به شاگردها داده شود برای اینکه وقتی که ما امری بیک کاری می‌کنیم امر به تهیه لوازم آن کار هم کرده‌ایم وقتیکه ما گفتیم تعلیمات ابتدائی اجباری باشد یا عمومی باشد در حقیقت باید برای محصلین بی بضاعت کتاب مجانی هم تهیه کرد این پیشنهاد بنده مستلزم اضافه اعتباری هم نیست اینکه در بودجه وزارت فرهنگ همانطوریکه خود آقای وزیر فرهنگ اطلاع دارند اعتبار چنین چیزی گذاشته شده فقط خواستم بنده که این تذکر قانونی در اینجا داده شود یعنی مسئله تهیه کتاب مجانی برای محسلین ۴ سال اول ابتدائی این روی یک اصول قانونی پا برجا شود که جزء برنامه همیشگی وزارت فرهنگ باشدکه وقیتکه برنامه تعلیمات عمومی ابتدائی را در همه جا اجرا می‌کنند در نظر بگیرند که کتاب مجانی برای محصلین ابتدائی و مخصوصا" بی بضاعت تهیه شود و به آنها داده شود بطوری هم که در شورایعالی فرهنگ مذاکره شد قرار شد که از این حیث یعنی تا میزانیکه اعتبار هست تامین شود باین ترتیب که از کلاس اول شروع شود به کلاس ۴ ختم شود دبستانها هم بربخشها مقدم باشد و بخشها هم بر شهرستانها هم بر بخشها مقدم باشد و بخشها هم بر شهرستانها این است که بنده استدعا می‌کنم که آقای وزیر فرهنگ هم باین پیشنهاد توجه بفرمایند آقایان نمایندگان محترم هم توجه بفرمایند
نورالدین امامی – بفرمائید یکدفعه بخوانند (پیشنهاد آقای فرهودی بشرح سابق قرائت شد)
نورالدین امامی – یک کلمه بی بضاعت هم اضافه کنید.
رئیس – آقای نبوی مخالفید؟ بفرمائید.
نبوی – آن لایحه ایکه فعلا مطرح است اجازه عمل کردن بودجه تصویب شد و چون وقت کافی نیست ومجلس تعطیل می‌شود و قبل از شهریور حتما" باید وزارت فرهنگ کار خود را تنظیم کند و وسایل را فراهم کند باین جهت این لایحه را بمجلس آورده‌اند بودجه وزارت فرهنگ این نیست البته این موضوعی که جناب آقای فرهودی پیشنهاد کردند در بودجه وزارت فرهنگ نیست یک ارقام مفصلی هست و مخصوصا" امسال کمیسیون بودجه در نظر گرفته که طبقات بی بضاعت را رعایت بیشتری بکند و در این قست، قسمت عمده بودجه صرف دبستانها مخصوصا" دبستانهای شهرستانها و دهات شده و حتی وجوه اوقافی هم باین قسمت اختصاص داده شده بنابراین نظر آقای فرهودی در ضمن بودجه وزارت فرهنگ قطعا" تامین خواهد شد و اینجا جای این پیشنهاد نیست اگر لطفا" پیشنهادشان را مسترد بفرمایند که این لایحه زودتر تصویب شود کار بموردی است.
رئیس – آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ – عرض می‌کنم چون این در بودجه پیش بینی شده‌است در شورایعالی فرهنگ هم مذاکره شد یک عمل ارفاقی هم بمحصلین بی بضاعت هست و از همان محل هم می‌تواند تامین شود خیال می‌کنم نظر آقای فرهودی هم تامین شده‌است و موافقت می‌کنم.
آزاد – آقای رئیس قبول کرده‌اند چون عده کافی نیست بفرمائید آقایان که رای گرفته شود والا نمی‌شود پیشنهادات دیگری را بفرمائید بخوانند بعد رای بگیرید.
رئیس – آقایان دارند میایند (در اینموقع عده برای رای کافی شد) رای گرفته می‌شود پیشنهاد آقای فرهودی آقایانیکه موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد جزء لایحه می‌شود پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم کلمه اضافی از ماده واحده وزارت فرهنگ حذف و بجای آن کلمه کلیه و دانشگاه به اعتبارات اضافه شود – صدرزاده
رئیس – صدرزاده
صدرزاده – عرض کنم که منظور از تقدیم این لایحه از طرف وزارت فرهنگ این بوده‌است که تمام اعتباراتیکه در بودجه کمیسیون بودجه برای وزارت فرهنگ تعیین کرده‌است تصویب شود و وزارت فرهنگ بتواند در ابتدای سال تحصیلی مقدمات کار خودش را فراهم بکند ولی عبارتی که در ماده واحده هست نارسای باین موضوع است و ممکن است که اشتباه کتبی باشد زیرا که می‌نویسد وزارت دارائی مجاز است اعتبارات اضافی سال جاری البته در سال جاری اعتبارات وزارت فرهنگ بیش از سال گذشته‌است و ممکن است این تصویب آن مقدار اضافی است در صورتیکه چنین نیست کلمه کلیه اعتبارات وزارت فرهنگ و دانشگاه منظور است که قبل از اینکه تمام بودجه به تصویب مجلس برسد بتواند او را صرف کند و باضافه اعتبارتی که در بودجه‌است یعنی در گزارش کمیسیون بودجه از رقم ۲۲ تا ۲۷ مربوط به وزارت فرهنگ و دانشگاه است و یکی از مسائل مهم همان استخدام معلمین خارجی است برای دانشگاه‌های تبریز و خراسان و فارس که مخصوصا" رئیس بهداری استان هفتم که مسئول دانشکده پزشکی است در این خصوص به بنده شخصا" پیشنهاداتی داده‌است که خود بنده بجناب آقای وزیر فرهنگ عرض کردم و با این نظری هم که جناب آقای وزیر فرهنگ عرض کردم و با این نظری هم که جناب آقای وزیر فرهنگ فرمودند منافات ندارد ولی باید جستجوهای اولیه راجع به تعیین معلمین و استادان خارجی بکنند و آنوقت مطابق مقررات ترتیب استخدام آنها داده شود بنابراین تقاضا می‌کنم که ماده واحده باین عبارت اصلاح شود وزارت دارائی مجاز است کلیه اعتبارات سال جاری وزارت فرهنگ و دانشگاه را اعم از حقوق و مزایا و غیره بترتیبی که هست بپردازد.
رئیس – آقای وزیر فرهنگ وزیر فرهنگ - نظریات جناب آقای صدرزاده کاملا صحیح است و بنده قبول می‌کنم.
رئیس – با این اصلاح عبارتی که آقای صدرزاده کردند و آقای وزیر فرهنگ هم قبول کردند رای می‌گیریم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد یک پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (بشرح ذیل خوانده شد) پیشنهاد می‌کنم ماده واحده بطریق ذیل اصلاح شود. ماده واحده – مجلس شورای ملی بودجه سال ۱۳۲۹ وزارت فرهنگ و وزارت بهداری را طبق تصمیم کمیسیون بودجه بشرح مندرج در لایحه شماره ۴ آن کمیسیون تصویب و بوزارت دارائی اجازه پرداخت آنرا از محل عوائد کشور می‌دهد نبوی.
آزاد - این برخلاف نظامنامه‌است در ضمن یک لایحه‌ای نمی‌شود یک لایحه دیگری مطرح کرد
محمدعلی مسعودی – پیشنهادی شده‌است به بنده و شما مربوط نیست بسته به نظر آقای رئیس است
رئیس – آقا نبوی
نبوی – بدو منظور بنده این پیشنهاد را نوشته و تقدیم داشتم یکی اینکه عبارتی که لایحه جناب آقای وزیر فرهنگ داشت همانطوریکه آقای صدرزاده توضیح دادند دلالت اینکه تمام بودجه داده شود نداشت بلکه این عبارت میرساند که اضافات را مجلس اجازه می‌دهد بنابراین بنده این اصلاح را پیشنهاد کردم منظور دیگر موضوع وزارت بهداری بود زیرا همان خصوصیاتی که راجع به وزارت فرهنگ گفته شد همانا عینا" بلکه یک قدری هم زیادتر در موضوع وزارت بهداری هم هست وزارت بهداری باید از حالا دستش باز باشد که بتواند مقدمات کار را فراهم کند مجلس شورای ملی یکماه تعطیل می‌شود مجلس سنا هم تا نیمه مهرماه تعطیل خواهد بود پس بودجه کل مملکتی که مازیاد علاقه داشتیم تصویب شود و شب و روز صرف وقت کردیم متاسفانه گذشته از اینکه تا آخر مهرماه تصویب نخواهد شدآنوقت زمستان هم شروع می‌شود و بسیاری از کارهائی که وزارت بهداری باید انجام بدهد انجام نخواهد گرفت از طرف دیگر اشکال قانونی ندارد برای اینکه هم لایحه وزارت بهداری باید انجام بدهد انجام نخواهد گرفت از طرف دیگر اشکال قانونی ندارد برای اینکه هم لایحه وزارت فرهنگ طبع و بین آقایان توزیع شده و هم لایحه وزارت بهداری را توزیع کرده‌اند و اعتباری هم که سابقه نداشته باشد ندارد (صدرزاده با این اعتبارات هم کسی مخالف نیست.) تقاضای من از آقایان اینست که بودجه وزارت فرهنگ و وزارت بهداری بترتیبی که در کمیسیون بودجه تصویب شده و بمجلس آمده و طبق لوایحی که تقدیم شده طبع و توزیع شده تصویب بوشد و به آقایان اختیار داده شود که بمورد عمل بگذارند (صحیح است) اگر ما امروز بودجه وزارت بهداری را هم ضمیمه این لایحه نکنیم دیگر وقت نخواهد رسید و می‌ماند برای بعد از تعطیل مجلس و این خلاف نظر ما است بنابراین استدعا می‌کنم از آقایان موافقت بفرمایند که این دو بودجه بگذرد.
آزاد – بنده مخالفم با این پیشنهاد
رئیس - آقای آزاد
آزاد – بنده نمی‌دانم آقایان چرا یک بدعتهای بدی در مجلس می‌گذارند یک لایحه‌ای دولت آورده‌است راجع بموضوع معینی یعنی راجع به وزارت فرهنگ آن وقت یک دفعه یک یاز آقایان پیشنهاد می‌کند که یک لایحه دیگری که خود بحثی دیگر است بدون اینکه در اطراف آن بحث شود آنهم جزو این لایحه تصویب بشود بعقیده من این خلاف اصول و برخلاف و برخلاف آئین‌نامه‌است لایحه‌ای که وزارت بهداری آورده‌اند ممکن است متضمن یک پیشنهادات مفیدی باشد که آقایان پیشنهاداتی بکنند و چون تصویب شد مفید واقع شود شما لایحه ایکه آقای وزیر بهداری آورده‌اند می‌خواهید ضمن لایحه وزارت فرهنگ تصویب کنید من معتقد هستم که این خلاف اصول است (دکتر طباء فوریتش تصویب شده) کاری بفوریتش ندارم من دارم روی اصول صحبت می‌کنم من عرض می‌کنم که ضمن آن لایحه ممکن سات پیشنهادات مفیدی بشود که اصلا لازم باشد نه اینکه در ضمن لایحه وزارت فرهنگ لایحه وزارت بهداری راهم برداریم تماما" تصویب بکنیم بنده معتقد هستم که این خلاف اصول پارلمانی است و آقایان نباید باین رای بدهند.
رئیس - سه چهار پیشنهاد در اینقسمت رسیده یکی هم آقای دکتر عظمی پیشنهاد کرده‌اند که قرائت می‌شود یکی هم آقای دکتر کیان ماده ۱۱۳ هم هست با تبصره مخالفتی ندارد که بعنوان تبصره این قسمت گزارش وزارت بهداری بر اینجا ضمیمه شود ولی بعنوان ماده واحده نیمشود چون گزارش رسیده حالا هردو قرائت می‌شود (نبوی – بصورت تبصره اصلاح می‌کنیم آقای رئیس) پیشنهاد می‌کنم بعد از کلمه وزارت فرهنگ وزارت بهداری اضافه شود دکتر معظمی ریاست محترم مجلس شورای ملی – اینجانب پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل بماده واحده اضافه شود.
تبصره – مجلس شورای ملی بودجه سال ۱۳۲۹ وزارت بهداری را بنحوی که از طرف کمیسیون بودجه تصویب شده‌است تصویب می‌نماید که بموقع اجرا گذارده شود. دکتر کیان
رئیس - گمان می‌کنم این پیشنهادات مغایر ماده ۱۱۳ است ولی خود آقای نبوی هم موافقت بفرمایند بعنوان تبصره (نبوی – موافقم) پس بعنوان تبصره قرائت می‌شود.
تبصره – مجلس شورای ملی بودجه سال ۱۳۲۹ وزارت بهداری را بنحویکه از طرف کمیسیون بودجه تصویب شده‌است تصویب می‌نماید که بموقع اجرا گذارده شود دکتر کیان
آزاد – ماده ۱۱۳ را ا تبصره‌اش بخوانید
رئیس- همان کار را می‌کنیم بعنوان ماده واحده نمی‌شود بعنوان تبصره می‌شود می‌شود. ماده ۱۱۳ خوانده می‌شود.
ماده ۱۱۳- طرح قانونی مطلبی است که از طرف نمایندگان مجلس لااقل با امضای پانزده نفر پیشنهاد و در مجلس به رئیس داده می‌شود و رئیس پس از اعلام وصول آن در جلسه علنی آنرا بکمیسیون مربوطه ارجاع می‌نماید و طرح مزبور قبل از ارجاع به کمیسیون طبع و توزیع خواهد شد.
آزاد – تبصره اش را بخوانید تبصره – نمایندگان و دولت نمی‌توانند تصویب مطالب و موارد یک لایحه یا طرح قانونی یا گزارش را بعنوان طرح یا لایحه بصورت ماده واحده پیشنهاد نمایند در این موارد هر مطلبی که بعنوان طرح یا لایحه پیشنهاد می‌شود باید مواد تبصره‌های آن جزء طرح باشد.
دکتر کیان – اجازه میفرمائید؟
آزاد – آقا تمام بودجه مملکت را نمی‌شود بعنوان تبصره بیاورید.
رئیس – اگر از کمیسیون گزارش آمده باشد می‌شود.
آزاد – شما تمام بودجه مملکت را می‌خواهید در یک تبصره و در یک جلسه بگذرانید، اینکه نمی‌شود.
دکتر کیان – گمان می‌کنم که از نظر معنی و موضوع خود آقای آزاد از سایر آقایان اگر علاقه شان بیشتر نباشد کمتر نباشد که بودجه وزارت بهداری که شامل یکمقدار افزایش هائی است که برای اصلاح شهرستانها و همینطور مرکز ضرورت دارد بموقع اجرا گذارده شود اما ایرادی که می‌فرمایند از جهتی وارد نبود باین معنی که در ماده ۱۱۳ و تبصره او گفته می‌شود که نمی‌شود یک لایحه‌ای را بعنوان یک کلمه اضافه کردن کلمه فلان لایحه این را در ضمن یک تبصره یا ماده دیگری گذراند مگر در موقعیکه عین آن لایحه ضمیمه آن پیشنهاد بشود بنده عین لایحه وزارت بهداری را نه تنها ضمیمه کردم بلکه همین تبصره عین تمام بودجه وزارت بهداری است یعنی تمام لایحه‌ای که وزارت بهداری به مجلس پیشنهاد کرده‌است و فعلا در جریان مجلس است تمام این را بنده در این تبصره گنجانیده‌ام یک کلمه اش هم نبفتاده بنا براین اجازه بفرمائید بودجه وزارت بهداری هم که در خود لایحه وزارت بهداری بودجه اش ضمیمه نیست و نسبت به آنهم اشاره شد به بودجه اش ضمیمه نیست و نسبت به آنهم اشاره شد به بودجه مصوب کمیسیون بودجه بنحوی که بنی همه آقایان توزیع شده‌است و از طرف کمیسیون بودجه تصویب و تقدیم شده‌است بنابراین هیچ اشکالی از لحاظ ماده ۱۱۳ آئین‌نامه نیست از طرف دیگر هم نظیری دراد در ۲ جلسه قبل که آن قسمت از پیشنهاد وزارت بهداری که راجع به تخفیف حقوق گمرکی بعضی از کالا‌ها بود آقای دکتر طبا موقعیکه لایحه گمرکی مطرح بود پیشنهاد فرمودند که این هم ضمیمه آن لایحه گمرکی بشود و مجلس هم رای داد مجلس شورای ملی هم بلاتردید بی اندازه علاقمند است باینکه امور فرهنگ یو بهداشتی را کمک بکند و بهترین وسیله کمکی که آقایان نمایندگان و بخصوص توجه آقایان نمایندگان را جلب می‌کنم متوانند بوضع بهداری مملکت بکنند این است که بودجه‌ای که تصادفا" امسال کمیسیون بودجه بامنتهای و دقت و با رعایت تمام احتیاجات شهرستانها بخصوص تصویب و پیشنهاد کرده‌است اعتباراتی هم از جاهای دیگر خودش بدست آورده و به بهداری اضافه نموده‌است این موضوع را تصویب بفرمائید که وزارت بهداری کارش راه بیفتد (صحیح است) بنابراین اشکال آئین‌نامه‌ای هم در کار نیست سابقه عمل هم در دو جلسه پیش وجوددارد بودجه این را هم کمیسیون بودجه تصویب کرده و از مفادش مستحضرید بنابراین استدعا می‌کنم این اصلاح یعنی این تبصره را که بنده پیشنهاد کردم و حائز تمام شرایط آئین‌نامه هم هست این را تصویب بفرمائید ویقین دارم که منظور اقلیت هم به بهترین نخوی تامین شده‌است برای اینکه یک قدم در راه پیشرفت بهداشت در مملکت برداشته می‌شود.
رئیس – این تبصره پیشنهادی مخالفتی با ماده ۱۱۳ ندارد می‌شود رای گرفت چون یک گزارش است و تمام مواد آن در آن هست
آزاد – بودجه یک وزارتخانه را نمی‌توانید در ضمن یک وزارتخانه دیگر تصویب بکنید این برخلاف آئین‌نامه‌است
رئیس – این هم پیشنهاد شده و طبع شده حاضر است
مکی - باید تابلو گذاشته شود موافق و مخالف اسم نویسی کند رویش پیشنهاد بشود
رئیس – بعنوان مخالف با این تبصره می‌توانید صحبت کنید.
آزاد – ممکن است رویش پیشنهادات بشود اینکه جزو اینکه جزو دستور نبوده این را که کسی ندیده.
رئیس – توزیع هم شده ملاحظه نکرده‌اید
صدرزاده – گزارش کمیسیون بودجه منتشر شده.
رئیس – آقای دکتر معظمی
دکتر معظمی – بنده پیشنهاد کرده بودم کلمه وزارت بهداری بعد از وزارت فرهنگ اضافه بشود چون هم گزارشش آمده بود (مکی – وزارت جنگ را هم بنویسید بعد از وزارت بهداری و وزارت کشور راهم بگذارید بعد از وزارت جنگ بنده از آقای دکتر معظمی تعجب می‌کنم) تعجب نفرمائید اجازه بدهید عرض بنده تمام بشود این را که بنده پیشنهاد کرده بودم برای این بود که جزء ماده واحده در تبصره ماده واحده باشد بعد آقایان هم حق دارند راجع به وزارت بهداری حرف بزنند و هم پیشنهاد بدهند این بود که اصول رعایت می‌شود یعنی جنابعالی هم می‌توانید پیشنهاد بدهید و حرف بزنید و مطلب هم یکی است ماده ۱۱۳ می‌گوید اگر موارد مختلفی باشد بنا براین برای ما هیچ فرق نمی‌کند اعم از اینکه جدا باشد ما جداگانه هم حاضریم طرح کنیم برای اینکه یک مطلب اساسی که وزارت بهداری هم اضافه اعتبارش را خواسته‌است برای اینکه بیمارستانها را دائر کند بنده گمان نمی‌کنم که این یک اصل بدی باشد آنجه که لازمه صرفه جوئی بوده در اینجا شده‌است و این هم بطور جداگانه می‌شود مطرح بشود و هم در یک ماده واحده هر طور مطرح شود ما حرفی نداریم در آئین‌نامه مواد مختلفی را گفته‌است و اینجا مطلب هر دو یکی است اضافات بهداری و اضافات فرهنگ را مجلس شورای ملی اجازه می‌دهد که بپردازند
یکنفر از نمایندگان – بفرمائید لایحه بهداری قرائت شود.
رئیس – ماده واحده‌ای که دولت پیشنهاد کرده‌است خوانده می‌شود:
ماده واحده – مجلس شورای ملی – بودجه سال ۱۳۲۹ وزارت بهداری را بنحوی که از طرف کمیسیون بودجه تصویب و به مجلس شورای ملی پیشنهاد شده‌است تصویب می‌نماید که بموقع اجرا گذارده شود.
رئیس - این فوریتش تصویب شده گزارش هم منتشر شده آقای مکی صحبتی دارید؟ (مکی – بنده مخالفم) بفرمائید.
مکی – بنده از لحاظ اصول و مقررات پارلمانی و آئین‌نامه ایکه برای تنظیم کارها در مجلس تنظیم شده‌است با این تبصره ایکه فعلا آقایان پیشنهاد کرده‌اند و مطرح شده بدلائلی که عرض می‌کنم مخالفم یک لایحه ایکه جزو دستور قرار می‌گیرد قبلا" آقایان نمایندگان آن لایحه را مطالعه کرده‌اند جمع و خرج بودجه آن وزارتخانه را سنجیده‌اند وقتی که جزء دستور قرار گرفته می‌توانید که مخالفت بکنند موافقت بکنید مدانند چرا مخالفند و یا چرا موافق ما اینجا نشسته‌ایم یکمرتبه تبصره‌ای را میاورند که بعد از کلمه وزارت فرهنگ وزارت بهداری هم اضافه شود یکی دیگر از آقایان ممکن است فردا پیشنهاد بدهد که وزارت جنگ هم اضافه شود وزارت کشور هم اضافه ..................................... ................................ تبصره – وزارت فرهنگ مکلف است در برنامه مدارس تجدید نظر نموده اساس تعلیم و تربیت جوانان ما را بر پایه هدف ملی ما بگذارند یعنی تعلیم و تربیت عملی آنهم در قسمت احتیاج معدل
رئیس – این چه چیزی گنگی است یکدفعه قرائت می‌شود آقایان توجه بفرمائید (بشرح سابق قرائت شد)
رئیس – بفرمائید آقای معدل ولی نمی‌دانم این چه چیزی است که رای بگیریم.
معدل - هر وقت که بودجه وزارت فرهنگ مطرح می‌شود و مجال هست که راجع به فرهنگ صحبت شود و بما این کارهای روزانه و مبارزات مجال نمی دهد که راجع به معنویاتمان یک وقت یک صحبتی را باز بکنیم و با هم رویش صحبت بکنیم باید از این فرصت‌ها استفاده بکنیم و راجع باین کارها صحبت بکنیم هر وقت هم که بودجه طرح می‌شود از ترس این که مبادا وقت هم که بودجه طرح می‌شود از ترس این که مبادا تصویب نشود می‌خواهند با عجله بگذرانند بنده می‌بینم که مذارکره مجلس شورای ملی در درجه او ل روی دخل و خرج مملکت است در حالی که تصور می‌کنم بحث در روی برنامه مقدم بر بحث روی دخل وخرج مملکت است شما در زندگی داخلی خودتان فکر بکنید آیا اینقدر این را مهمتر می‌دانید یا بحث روی تعلیم و تربیت اولادتان و هدف آتیه او که برای چی تربیت بشود در اینجا به بنده می‌فرمایند از عبارتش چیزی نمی‌فهمم شاید عبارتش خوب نباشد اصلاح بفرمائید من عرض می‌کنم باید این دولت مکلف باشد بنشیند ببیند که هدف ملی ما چیست کجا می‌خواهیم برویم برنامه تحصیلات جوانان ما را روی آن تنظیم بکند (آشتیانی‌زاده – حرفهای) کار به حرفهای ندارم شما تلافی یک آدم دیگر را سر یک نفر دیگر در میاورد یک چیزی تصویب شده حالا دراید حساب تصفیه می‌کنید بنده عرض می‌کنم باید بفهمیم ببینیم رو بکدام طرف می‌خواهیم برویم باید وزارت فرهنگ نشان بدهد که ماسالی چندتا از جوانان بیرون می‌دهیم از این مدارسمان، چند تایش را ادارات می‌خواهد چند تایش را برای زراعت می‌خواهد برای حرف و کارهای دیگر چقدر می‌خواهد آنوقت مدارس راروی آنها قست بکند تقریبا" یک قسمت از مطالب بنده را آقای فرامرزی بیان کردند من تمنایم این است که می‌گویم در ضمن تبصره‌ای دولت مکلف باشد که این موضوع را در نظر بگیرد و اینکار را آماده بکند و یک روزی این برنامه را بیاورد بکمیسیون طرح کند و بعد مجلس شورای ملی آنرا تصویب بکند برای اینکه هر روز با عوض شدن کابینه و عوض شدن وزیر فرهنگ عوش شدن رئیس تعلیمات این برنامه اساسی تعلیماتی عوض نشود و آنوقت افراد و جوانانی که مشغول تحصیل هستند محیر هستند که وارد کدام رشته بشوند کدام شعبه بشوند و از آن راه بمقصود برسند شما اگر این را می‌دانید که کله ما از فهم امروزی این اوضاع و احوال خارج است تا ما اینها را نداریم همینطور باید توی کله هم بکوبیم بسیار خوب این را پس می‌گیریم ولی اگر می‌دانید که یک روز باید وارد این مطلب بشویم که از هیمن حالا شروع بعمل کنید
رئیس - این وظیفه خود دولت است که این کارها را بکند این وظیفه وکیل نیست این کار مال قوه مجریه‌است آخر آنهم تکلیفی دارد آقای نبوی بفرمائید.
نبوی - پیشنهاد آقای معدل مطالبی بود بسیار اساسی و لازم و حتما" هم بایستی آقای وزیر فرهنگ در نظر بگیرند این پیشنهاد را در آینده عملی کنند ولکن یک موضوعی را آقایان در نظر نمی‌گیرند که حالا مجلس سنا هم هست و مطابق آئین‌نامه مشترک و مطابق نص قانون اساسی حالا دوجور کار باید بکنیم یکی امور مالی و بودجه‌ای را رسیدگی کنیم تبصره هائی که خودش موضوع قانونی است و قانون معینی دارد ما نمی‌توانیم آنها را ضمیمه بکنیم در لایحه تعرفه گمرکی که در جلسه گذشته اینجا تصویب شد باز آنجا دو تبصره ضمیمه شد در مجلس سنا آنها را جدا کردند و رویش رای نگرفتند گفتند اینها بصورت قانون خاصی باید تصویب بشود پیشنهاد هائی که آقایان در اینجا دادند و رویش هم صحبت کردند و موضوعات مهم و ضروری هم گفته شد اینها همه موضوعاتی است که احتیاج به قانون خاصی دارد و ضمیمه این لایحه که صرفا" مالی و بودجه ایست نمی‌شود کرد هم چنین است پیشنهادی که حضرتعالی فرمودید که مطلب بسیار اساسی و مهمی بود که حتما" هم می‌دانم وزارت فرهنگ در نظر خواهد گرفت ولی قطعا" نمی‌شود که آنرا ضمیمه این لایحه بکنید و بمجلس سنا بفرستید این را در آنجا بازتفکیک خواهند کرد و یا رای نخواهند داد اینرا خواستم مقام ریاست مسبوق باشند که این عمل دیگر تکرار نشود.
دکتر معظمی – ایشان جواب آقای معدل را ندادند و تقریبا" بعنوان اخطار نظامنامه‌ای مطالبی راتذکر دادند.
رئیس - ایشان بعنوان مخالف با پیشنهاد صحبت کردند اخطار نکردند.
دکتر معظمی – اگر می‌خواهید رای بگیرید بنده عرضی داشتم.
رئیس – رای نمی‌گیریم چون وارد موضوع نیست پیشنهادات زیادی رسیده‌است آنها هم همنطور است مثلا آقای کشاورز صدر پیشنهاد کردند که ایلات که کوچ می‌کنند و سایل تعلیم و تربیت شان در بین راه فراهم شود آخر این دولت وظیفه اش چیست قوه فراهم شود آخر این دولت وظیفه اش چیست قوه مجریه یک تکلیفی دارد و قوه مقننه یک تکلیف دیگری.
کشاورز صدر – حالا که نوبت بما رسید این جور شد؟
رئیس – پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم صورت ریز اضافه بودجه را آقای وزیر فرهنگ قبل از رای نهائی تقدیم مجلس نماید. عباس اسلامی
رئیس – این وارد نیست
اسلامی - آقا این خیل هم وارد است باید توضیح عرض کنم
رئیس - بفرمائید توضیح بدهید
اسلامی – بنده اول پیشنهاد دیگری نوشته بودم بطور پیشنهاد نوشته بودم که وزارت فرهنگ منحل شود که آقای رئیس اجازه نمی‌دهند که بنده توضیح بدهم (نورالدین امامی – همان اولی خوب بود) آن پیشنهاد را بنده پاره کردم برای این قسمت دلائلی داشتم که یک مقداری را آقای فرامرزی فرمودند و یک مقداری در پیشنهاد آقای تربتی بود که خودم هم رای دادم تصویب شد دیگر بحث نمی‌کنم این وزارت فرهنگ همان طوری که در سه ماه پیش در نطق خودم عرض کردم فقط کارمند اداری بیرون می‌دهد مثل یک ماشین موتوری بنابراین تقصیرهم ندارند آقایان ملاحظه بفرمائید بیست سال دیگر با این فارغ التحصیل‌های هر ساله چقدر ما کارمند دولتی خواهیم داشت این است که بایست تا چهار سال یک کلاسهائی باشد که آموزش خواندن و نوشتن را بیاموزد بعد کلاسهای حرفهای باشد آقایان شاید جبر و مثلثات خوانده باشند چه قضایائی یادتان هست بنده اصلا آنموقع هم یادم نبود چه برسد به الان وزارت فرهنگ باید کار حرفهای برای محصلین ایجاد کند ولی نه باینصورت نه باین ترتیبی که اصلا بدرد نمی‌خورد مگر اینکه بیائیم اصلا تعلیم و تربیت را عوض بکنیم اما این پیشنهادی که بنده کرده‌ام در دوره پانزدهم لوایحی که راجع بفرهنگ و بهداشت می‌آمد آقایان برای این که افکار عمومی این موضوع رامتوجه هستند کمال میل و علاقه را نشان می‌دادند که تصویب بشود در همان دوره پانزدهم یک چنین لایحه‌ای آوردند که دو سه میلیون اضافه اعتبار برای وزارت فرهنگ پیشنهاد شده بود ولی سرتاسر مازندران که بزرگترین منطقه ایران شاید باشد یا در ردیف بزرگترین مناطق از حیث آبادی باشد (یکی از نمایندگان – بزرگترین منطقه ایران نیست) از حیث آبادی عرض کردم ما که ندیدیم یک کلاس جناب آقای وزیر فرهنگ اضافه شود این پیشنهادی را که کردم منظور این است که پس از خاتمه مذاکره خواهد رفت بمجلس سنا شاید یکی دو سه روز معطلی داشته باشد در این چند روزه در صورتی که می‌خواهید در شهرستانها اصلاح بکنید یاکلاس اضافه بکنید بمجلس بدهید که ما اطلاع پیدا بکنیم تا ما مستحضر باشیم چه می‌خواهید بکنید بطور کلی آقا این نمی‌شود در وزارت فرهنگ بعضی مامورین کهنه کاری که آنجا هستند بنده می‌دانم هر چه از این بودجه‌ها تصویب کنیم به درد مردم نمی‌خورد بنده آنموقعی که لایحه وزارت بهداری مطرح بود نبودم عرض می‌کنم این قبیل لوایح خیل خوب است اما این قبیل پست‌های زیاست بهداری شهرستانها یک نوع نان دانی است برای رئیس مربوطه که دولت مکلف است یک پولی بدهد به آقای رئیس بهداری و آن رئیس بهداری دواها را هم می‌فروشد و بمردم نمی‌دهد متاسفانه آنموقع بنده نبودم که این مطالب را بگویم و فعلا این پیشنهاد را پس می‌گیرم ولی آقایان توجه داشته باشند که این پول را که می‌گیرند در شهرستانها بدرد کاری نمی‌خورد؟
رئیس - یک پیشنهادی دیگر قرائت می‌شود. پیشنهاد می‌کنم جمله دانشکده‌های شهرستانها مذکور در ماده واحده بکلمه دانشگاه و دانشکده‌ها تبدیل شود. دکترعبدالله معظمی
رئیس – آقای دکتر معظمی
دکتر معظمی – عرض کنم دوموضوع بودکه می‌خواستم بعرض برسانم یکی راجع به قسمت دانشکده پزشکی بود که در کمیسیون بودجه دوازده میلیون تومان اضافه بر مبلغ پیشنهادی بدانشکده پزشکی کمک شده که برای رفع نواقص مخصوصا" بمصرف تکمیل نواقص ساختمان بیمارستان پانصد تختخوابی برساند یکی هم در موضوع پیشنهادی که آقای معدل فرمودند یک مختصری می‌خواستم عرض بکنم پیشنهاد ایشان صحیح بود منتهی می‌خواستم عرض کنم که این از وظایف و شورایعالی فرهنگ و شورای دانشگاه است که راجع به این موضوع توجه بکند و مخصوصا" جلب نظر آقای وزیر فرهنگ را می‌کنم که شورایعالی فرهنگ با وجود اینکه یک اشخاص بصیری در آنجا هستند بر خلاف انتظار آن وظیفه اصلی خودشان را انجام ندادند (صحیح است) و تحصیل کرده‌های این ممکلت حق دارند بگویند که این شورا دیپلم‌های اینها را ارزشش را از بین برد هر کسی دو ماه تحصیل کرده بود سه سال تحصیل کرده بود اینها را آمدند لیسانس کردند و این بزرگترین ضربتی بود که به تحصیلات زدند اما پیشنهادی که بنده دادم وزارت فرهنگ پیشنهاد کرده‌است که اضافه اعتبار بخود وزارت فرهنگ داده بشود و دانشکده شهرستانها در صورتی که دانشگاه تهران هم جزء وزارت فرهنگ است و مخصوصا" دانشکده پزشکی هم هست باین جهت بر این قسمت پیشنهادم اضافه کردم که بعد از کلمه وزارت فرهنگ اضافه شود دانشگاه و دانشکده ه. ا
وزیر فرهنگ – بنده هم قبول کردم و با این پیشنهاد موافقم
صدرزاده – بنده مخالفم اجازه بدهید در این باب توضیخ بدهم
رئیس - آقای صدرزاده بفرمائید بنشینید و بعد از آقای وزیر فرهنگ صحبت بفرمائید.
آشتیانی‌زاده – بنده اخطار دارم طبق ماده ۲۰۷ آقای صدرزاده آنجا (اشاره بصندلی مخصوص وزراء) حق ندارند بنشینند
وزیر فرهنگ - بنده خودم نمی‌توانم تصور این را بکنم که کمیسیون بودجه یک ارقامی را با یک ترتیب صحیح و دقیقی تصویب کرده باشد و بشود از آن ارقام تجاوز کرد آنچه را که برای شهرستانها تصویب شده برای شهرستانها خواهد بود و آنچه که برای تهران است برای تهران خواهد بود و همانطور که در ماده واحده پیشنهاد شده طبق تصیمیم و تصویب کمیسیون بودجه ارقام صرف خواهد شد.
پیراسته – آقای رئیس اول بنده اجازه گرفتم
رئیس – این تشخیص با شما نیست با من است آقای صدرزاده بفرمائید
صدرزاده - عرض کنم بحضور مبارکتان که جریان این طور است که همیشه امور در مرکز یعنی در تهران تمرکز پیدا کرده‌است ما دیگر در ضمن تصویب قوانین بیش از این نباید یک مزایائی برای پایتخت منظور بکنیم (صحیح است) و شهرستانها رامحروم بکنیم بنده نظرم هست که موقعی که می‌خواستند قانون دانشگاه شهرستانها را بگذرانند در آنجا یک مخالفتهائی می‌شد بعد آمدند در آنجاذ پیشنهاد کردند که اساتیدی که از دانشگاه تهران لازم بود بروند به شهرستانها دو برابر حقوق بگیرند بنده نمی‌دانم این چه نظری است اگر یک استادی در تهران می‌خواهد انجام وظیفه بکند باید مبلغ معین ولی وقتی که می‌خواهد برود در شهرستان یعنی در یک نقطه دیگر از وطن خودش خدمت بکند با یک مبلغ معین ولی وقتیکه می‌خواهد برود در شهرستان یعنی در یک نقطه دیگر از وطن خودش خدمت بکند باید دو برابر حقوق بگیرد ما در اینجا تصویب می‌کنیم که این چیزی که در بودجه کمیسیون بودجه تصویب کرده‌است این را وزارت فرهنگ در دانشگاه تبریز و تکمیل لوازم فنی و استخدام معلمین خارجی برای دانشکده‌های پزشکی مشهد و شیراز و اصفهان و در اینجا بهیچوجه من الوجوه به تهران ذکر نشده یک مبلغ مختصری هم در بودجه هست و برای این دانشکده‌های جدید التاسیس که احتیاج بوسایل دارند احتیاج بمعلین خارجی دارند بنده نمی‌دانم چرا می‌خواهید این را هم بطهران بدهید و این پیشنهاد حضرت مستطابعالی باعث می‌شود که این بودجه ناچیز هم صرف خود تهران بشود بنابراین این چند تا دانشکده که در ولایات هست همانطور ناقص خواهد ماند بنده تقاضا می‌کنم که از این پیشنهاد تان صرفنظر بفرمائید.
دکتر معظمی – آقای صدرزاده برایشان یک سوء تقاهمی حاصل شده در عنوان بودجه ملاحظه بفرمائید در بودجه در تحت عنوان وزارت فرهنگ نوشته شده وزارت فرهنگ و دانشگاه دو قسمت دیگر هم مال وزارت فرهنگ و دانشگاه ولایات است که اعتبار علیحده‌ای دارد و دانگاه تهران و ساختمان دانشکده پزشکی و بیمارستانها و تکمیل ساختمان بیمارستان آنهم یک مبلغی در مقابلش نوشته شده‌است بنده پیشنهاد کردم که این اعتباری که تحت نظر وزارت فرهنگ است کلیه اش پرداخت شود بدون اینکه از دانشکده‌ای برداریم و بدانشکده دیگری اضافه کنیم هر کدام مجزاست و حقی از این دانشکده‌ها فوت نخواهد شد هر دانشکده‌ای اعتبارش علیحده‌است و برای جنابعالی سوءتقاهم شده بنابراین می‌خواستم تقاضا بکنم که خود جنابعالی هم موافقت بفرمائید.
رئیس – آقای ملک مدنی بفرمائید.
ملک مدنی – آقای صدرزاده اینجا بنظر بنده اشتباه کردند ما که را می‌دهیم همه طرفدار توسعه امور فرهنگی و بهداری شهرستانها هستیم ولی اینها هر کدام یک تیتر و عنوان علیحده‌ای دارند همانطوری که آقای دکتر معظمی توضیخ فرمودند اینها اعتباراتی علیحده دارند و نیز تفصیل علیحده‌ای دارند و در کمیسیون بودجه تصویب شده دانشگاه تهران بودجه اش اساسا" یک بودجه مستقلی است منتها از نقطه نظر اینکه در موقع خرج و پرداخت وزیر فرهنگ هم باید نظارت داشته باشد که در برابر مجلس مسئول است بودجه اش را جزء بودجه وزارت فرهنگ گذارده‌اند خود آقای دکتر معظمی استاد دانشگاه هستند و آقای دکتر جزایری هم توجه دارند هیچ تجاوزی بحقوق ولایات نشده بنده یک مطلب دیگری می‌خواستم توضیح بدهم که فراموش شده بودجه‌های تفصیلی این ارقامی که حالا توصیه می‌شود بکمیسیون بودجه فرستاده می‌شود و باید هم فرستاده بشود این مطلب در خبر کمیسیون بودجه هم قید شده‌است چون بعد از اینکه بودجه کل اینجا مطرح شد و مورد تصویب واقع شد مطابق معمول مجلس بکمیسیون بودجه اختیار می‌دهد که بودجه‌های تفصیلی را خودش بموقع اجراء بگذارد بنابراین اشکالی ندارد
کشاورز صدر - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم ماده ۱۲۳ درباره پیشنهادات است یک موافق و یک مخالف آنهم پنچ دقیقه باید صحبت بکنند درباره این پیشنهاد تا بحال سه نفر چهار نفر صحبت کرده‌اند.
رئیس – پنج دقیقه اش کجا است آن را هم از خودتان اختراع کردید
کشاورزصدر – منتها در مدت ۵ دقیقه توضیح می‌توانند داد.
رئیس – این ماده مربوط به پیشنهاد اصلاح شده‌است رای گرفته می‌شود بپیشنهاد آقای دکتر معظمی آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده زیادی قیام کردند) تصویب شده یک پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود
تبصره – وزارت فرهنگ مکلف است برای تامین اجاء تعلیمات اجباری ترتیبی دهد که عشایر وایلات ضمن کوچ کردن به ییلاق و قشلاق بتحصیلات ابتدائی اشتغال ورزند، کشاورز صدر
کشاورز صدر – آقای رئیس این پیشنهاد بنده‌است منتظر اجاره‌ام
رئیس – این پیشنهاد وارد نیست
کشاورزصدر – هرچه وکیل شیراز بود اجازه صحبت دادید حضرت اشرف بنده هم منتسب بخودتان هستم .
مکی – قانونی بگذرانیم که شما هم شیرازی الاصل هستید.
کشاورزصدر – می‌خواستم خدمت آقایان عرض کنم
رئیس – بفرمائید
کشاورز صدر – بنده خیلی خوشوقت هستم که جناب آقای نخست‌وزیر خودشان باهمیت پیشنهاد بنده بیش از دیگران توجه خواهند فرمود چون بصیر تر و واردترند بنده پیشنهادم این است که ایلات ما عشایرما که ییلاق و قشلاق می‌کنند این را همه آقایان می‌دانند ن تعلیمات اجباری را که می‌خواهیم اجرا کنیم اگر ترتیبی داده شود که معلمین از خودشان باشد همراه اینها باشد با یک وسایلی کوچ بکنند و در با سواد کردن آنها اقدام بکنند خیلی بمورد و بجا است. این مطلبی است که گمان نمی‌کنم مخالفی داشته باشد و از خود ایشان خواهش می‌کنم که آقای وزیر فرهنگ که کمتر بامور عشایری وارد هستند تذکر بدهند که این نظر بنده را تامین بکنند بنده بیش از این عرضی ندارم
وزیر فرهنگ – موضوعی را که آقای کشاورزصدر تذکر فرمودند بسیار موضوع اساسی است روی این موضوع مطالعات بسیار شده برای اینکه خود آقایان هم مسبوقند که از نظر اقتصاد مملکت عشایر این مملکت بیش از بیست وپنج درصد صادرات این مملکت را فراهم می‌کنند و متاسفانه چه از نظر بهداشت و چه از نظر فرهنگ شاید بیش از یک درصد از مخارج هم صرف آنها نمی‌شود در مورد تعلیمات عشایر مطالعاتی شده که آیا باید در محل ییلاق و قشلاقی آنها مدرسه ساخت آیا باید مدارس متحرکی برای آنها تهیه کرد یا باید کار دیگری کرد بنابراین اینها از موضوعاتی بود که مورد توجه هست و اگر بخواهید این تصیم را اتخاذ بفرمایند که در همه جا مدارس متحرک تهیه شود و معلم هم با عشایر و بدنبالش حرکت بکند قطعا" در بعضی از این نقاط یک مشکلاتی هست و با کسب اطلاع از مطلعین رویهمرفته باین نتیجه رسیدیم و فکر می‌کنم که در جاهائیکه عشایر متوفق هستند و مدت توقفشان در سال زیادتر است در آنجاها مدارس تاسیس بکنیم بنابراین بنده استدعا می‌کنم که آقای کشاورز صدر این نظر را اجازه بفرمایند که وزارت فرهنگ مطالعه بکند هر یک از این طریق که سهل تر باشد بودجه اش مناسبتر باشد ما سعی می‌کنیم که امسال از هر نظری که شد مدارس تهیه کنیم
کشاورز صدر – چون فرمودند که دعوتی می‌کنیم از مطلعین بنده فعلا پیشنهادم را پس گرفتم
رئیس - یک پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم دبستانهای چهار کلاسه در قصبات و دهاتی که بالغ بر پنجهزار نفر جمعیت دارد شش کلاسه شود و وزارت فرهنگ مکلف است در سال آینده تحصیلی برنانه کشاورزی را در دهات و قصبات معمول دارد برومند
رئیس – آقای برومند این پیشنهاد وارد نیست برای اینکه چهار کلاسه شش کلاسه بشود مستلزم خرج است خود آقای وزیر فرهنگ ممکن است نظر شما را قبول کنند.
نورالدین امامی – این پیشنهاد اصلا پیشنهاد خرج است
رئیس – یک پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل بماده اضافه شود) وزارت فرهنگ بجز محصلینی که برای تحصیل فنون مختلف با خرج دولت طبق قوانین مصوبه بخارجه می‌فرستد نباید به هیچ یک از محصلین که شخصا" جهت تحصیل به اروپا رفته و می‌روند مخارج تحصیل یا ارز دولتی بدهد غلامرضا فولادوند
رئیس – آقای فولادوند
غلامرضا فولادوند – یک از موضوعاتی که دولتها در هر دوره در مجلس مورد حمله بودند این موضوع پیشنهاد بنده‌است که اشخاصیکه اولادانشان را به اروپا می‌فرستند تحمیل می‌کنند بدولت (صحیح است) چند روز پیش جناب آقای قائم مقام الملک رفیع بجناب آقای نخست‌وزیر تذکر دادند آقای نخست‌وزیر هم بوزارت فرهنگ دستوری فرمودند ولی بنده برای اینکه دولت هم از این اشکال خارج شود که وقتی الان پسر بنده که در اروپا است می‌خواهند مخارجش را قطع کنند فورا" بنده دشمن می‌شوم ما دولت یا اینکه بهر طریقی هست سعی می‌کنم که پسر بنده مجددا" در فرنگ بخرج وزارت فرهنگ با خرج این ملت فقیر تحصیل کند (صحیح است) بنده پیشنهادم این است که وزارت فرهنگ بجز محصلینی که برای تحصیل فنون مختلف با خرج دولت طبق قوانین مصوب بخارجه می‌فرستند نباید به هیچ یک از محصلین که شخصا" جهت تحصیل به اروپا می‌روند مخرج تحصیل یا ارز دولتی بدهند که ثروتمند هستم اگر می‌خواهم پسرم در لندن تحصیل بکند (شوشتری – بی بضاعت نرود) بی بضاعت دانشکده طب داریم حقوق داریم تمام دانشکده‌ها داریم این ملت فقیر بیش از این نمی‌تواند برای ما بی‌بضاعت و با بضاعت هر کس که بی بضاعت است بیاید اینجا تحصیل بکند هر کس بضاعت دارد با خرج خودش برود.
فرامرزی – ارز را با خرج دولت تفکیک بکنید. بنده عرض کردم مردم با پول دولت ایران نروند ارز دولتی را هم این که قیمت ارز نیست ۹۰ ریال قیمت ارز ۱۵۰ ریال است اینکه بمن می‌دهند ۹۰ ریال اینجا پولش بخزانه دولت می‌رود جناب آقای دکتر مصدق فرمودند که انسان خوب نیست از خودش تعریف بکند بنده نمی‌خواهم تعریف بکنم ولی چون پیش آمده می‌گویم من ۳ برادرم از ده سال و ۱۲ سال و ۱۴ سال در اروپا تحصیل کرده‌اند آنچه به پدر ما گفتند که تحمیل بخزانه دولت بکند گفت نمی‌کنم چرا آقا اشخاص ثروتمند بیایند ارز دولتی بگیرند (صحیح است)
رئیس – آقای پیراسته
پیراسته – بنده قبل از اینکه علت مخالفتم را با پیشنهاد آقای فولادوند عرض کنم یک گله دوستانه از آقایان منشیان بنده دارم که توجه نمی‌فرمایند اجازه‌ای که بنده می‌خواهم ثبت بفرمایند و از آقای رئیس هم این گله را دارم که توجه بفرمایند اما راجع به اینکه و این را به عنوان تذکر عرض کردم دفعه دیگر تذکر شدیدی خواهم داد اما علت مخالفت بنده با این پیشنهاد این است که تمام مطالبی که بنظر آقایان می‌رسد اینها صحیح است اما توجه بفرمائید که ما این جلسه آخری مجلس مان است و ما یک جلسه دیگر هم ممکن است فوق‌العاده داشته باشیم و تا آخر تابستان هم جلسه نداریم و اگر قرار باشیم و تا آخر تابستان هم جلسه نداریم و اگر قرار باشد که روی تمام انی پیشنهادات صحبت بیشتر بشود شاید لازم باشد که پنج جلسه روی اینها صحبت شود عقیده بنده این است که آنچه را که ممکن است روی کار دولت صحبت شود صحبت نکنیم و این را بدون اینکه اینجا پیشنهاد بکنیم خود دولت عمل بکند بقیه را هم در سر فرصت ما این پیشنهاد‌ها را بکنیم و حالا اجازه بدهیم که مجلس رای بدهد و دولت دچار مضیقه نشود و اگر هم بنا بشود که ما تعطیل بکنیم خیال می‌کنم که به زیان وزارت فرهنگ باشد اما اگر بفرمائید که بهیچ وجه کسی با ارز دولتی نرود بنده مخالفم استعداد اشخاص را نباید کشت یکنفر ممکن است پول داشته باشد و این مرد مستعدی هم نباشد و اروپا هم می‌رود اما یک محصلی با استعدادی پول نداشته باشد باید شرط بی بضاعت قید شود که در مسائل حرفهای مانعی نداشته باشد و اما آقازاده‌ها، میلیونر‌ها بخرج دولت نروند.
فرامرزی - صحیح است آنها که پول دارند دزدی کرده‌اند نباید بروند
دکتر بقائی - دوره پانزدهم یک قانونی گذشت که محصلینی که به اروپا می‌روند با مسابقه بروند
رئیس – آقای بقائی شما توجه نکردید
دکتر بقائی - توجه کردم اگر خاطر مبارکتان باشد در همان موقعیکه مطرح بود راجع به همین قسمت هم صحبت شد و این پیشنهاد آقای فولادوند به نظر بنده پیشنهاد صحیحی نیست که ارز دولتی بمحصلین داده نشود (صحیح است) چون بالاخره این نورچشمی‌ها و آقازاده هائی که آقای فولادوند می‌گوید به آنها داده نشود آنها را مطمئن باشید که راه قانونی برایش پیدا می‌کنند ولی با تصویب این اگر ممکن باشد که دو تا بی‌بضاعت هم بروند نمی‌گذارند جلوش گرفته می‌شود.
رئیس – رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای فولادوند (فولادوند – آقای رئیس یکمرتبه دیگر بفرمائید قرائت بکنند)
رئیس - مجددا" پیشنهاد آقای فولادوند قرائت می‌شود. (بشرح سابق خوانده شد) چرا شلوغ می‌کنید آقایان اگر نمی‌خواهید تصویب شود رای ندهید حالا رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای فولادوند آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده قلیلی برخاستند) تصویب نشد.
غلامرضا فولادوند - پس مسلم شد که اعتراض مجلس به دولت دروغ است.
رئیس – یک پیشنهاد قرائت می‌شود مقام ریاست محترم مجلس شواری ملی اینجانب پیشنهاد می‌کنم که وزارت فرهنگ آموزشگاههای بنگاه تعاونی شهاب را به رسیمت بشناشد که محصلین آن بتوانند مانند آموزشگاههای وزارت فرهنگ در امتحانات نهائی شرکت بکنند برومند
رئیس – اینهم وارد نیست پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم در اعتبارات ساختمانی وزارت فرهنگ تکمیل ساختمانهای نیمه تمام فرهنگی در ولایات مقدم بر سایر ساختمانها باشد – عماد تربتی .......................... ........................... آزاد – صحبت بنده را تحریف کردند مطابق ماده ۹۰ اجازه می‌خواهم
رئیس – جواب آقای مهدوی را دادند
آزاد - توجه نفرمودید ایشان حرف مرا تحریف کردند من کی گفتم مملکت ایران مستعمره است؟
رئیس – نوبت ماده ۹۰ شما محفوظ است. پیشنهاد آقای مهدوی هم مورد نداشت پیشنهاد آقای فقیه‌زاده خوانده می‌شود. پیشنهاد می‌کنم وزارت فرهنگ به دبستانهای بلوکات توجه نماید و دبستانهای چهار کلاسه را شش کلاسه نمایند.
رئیس - این مستلزم خرج است شما می‌تواند در تمام نقاط کشور تقاضا کنید دبیرستان تاسیس کنند این خیلی خوب است ولی وارد نیست فقیه‌زاده - اجازه بفرمایید توضیح بدهم آقای وزیر فرهنگ قبول خواهند کرد.
رئیس - اگر توضیح هم بدهید، این پیشنهاد وارد نیست. بفرمائید. فقیه‌زاده – عرض بنده اینستکه در بلوکات دبستان تاسیس کرده‌اند سه کلاسه بچه‌ها می‌روند سه کلاس تحصیل می‌کنند کلاس چهارم نیست یا بعضی جاها کلاس چهارم هست و کلاس بالاتر نیست که لااقل دوره ابتدائی را طی کنند بنده استدعا می‌کنم که تمام دبستانهای سه کلاسه و چهار کلاسه را شش کلاسه بکنند.
وزیر فرهنگ – اگر بودجه تصویب شود بهمان ترتیب که بودجه تصویب شد عمل خواهد شد و بنده اطاعت می‌کنم.
رئیس – پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (بشرح ذیل خوانده شد) پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر بماده واحده اضافه شود (وزارت فرهنگ مکلف است اضافات و ترفیعات کارمندان فرهنگ را بترتیبی که در لایحه بودجه ۱۳۲۹ کشور تصویب شده منظور و احکام آنان را صادر نماید گنجه
رئیس – آقای گنجه
گنجه – کارمندان دولت چندین سال است که از ترفیعات و اضافات قانونیشان محروم شده‌اند امسال در کمیسیون بودجه در همان لایحه تقدیمی یک ماده مخصوصی گذاشتند که اقلا در سال جاری اضافات و ترفیعات آنها را بدهند حالا که بموجب ماده واحده در واقع بودجه وزارت فرهنگ دارد تصویب می‌شود بنا براین دلیلی نیست که آنها منتظر شوند برای تصویب کلی لایحه بودجه و من تمنی می‌کنم که آقای وزیر هم موافقت بفرمایند که احکام آنها صادر شود
رئیس – آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی – بنده وقتی که وارد جلسه شدم از جناب آقای رئیس استدعا کردم اجازه بفرمایند یک دو کلمه‌ای که نسبت به تصویب دودوازدهم عرض کنم و آن این بود که دو دوازدهم برای وزارت دارائی اجازه‌ای بود که اضافات و ترفیعات بکلیه مستخدمین دولت داده شود (صحیح است) برای اینکه آقایان کارمندان چند سال است همانطور که فرمودند از ترفیعات و اضافات محروم شده‌اند و برای تشویق آنها همانطور که مجازات را باید درباره کسانی که خطا می‌کنند مجری شد همانطور مساعدت و تشویق هم باید کرد (صحیح است) بنابراین می‌خواهم همینقدر موافقت اصولی آقایان را با این تفسیری که دولت از تصویب لایحه دودوازدهم می‌کند نسبت بترفیعات و اضافات کارمندان جلب کنم (صحیح است) و موافقت خود را آقایان اعلام بفرمایند (صحیح است اشکالی نیست) .
گنجه – چون موافقت فرمودند بنده پیشنهادم را مسترد می‌دارم
رئیس – پیشنهاد آقای دکتر مصباح‌زاده قرائت می‌شود، (بشرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم بعد از جلسه اعم از حقوق و مزایا و هزینه تاسیس کلمه (ساختمان) اضافه شود.
رئیس - آقای دکتر مصباح‌زاده
دکتر مصباح‌زاده - بنده تصور می‌کنم خود دولت وقتی که ماده واحده را بمجلس داد در نظر داشت کلیه اعتبارات فرهنگی برای یکسال تصویب بشود و وزارت فرهنگ می‌تواند از آنها استفاده بکند متاسفانه از خوانده این ماده واحده استنباط نیشود که اعتبارات ساختمانی هم باید در این ماده باشد در صوتیکه آقای وزیر فرهنگ خودشان نظرشان همین بوده‌است (دکتر کاسمی – تصویب شده) نخیر تصویب نشده اگر هم تصویب شده در هر حال بنده خواستم بگویم که این ماده شامل اعتبارات ساختمانی وزارت فرهنگ نیست.
رئیس – آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ – چون تصویب شده بنده هم موافقم
رئیس – پیشنهاد آقای ملک مدنی قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم جمله آخر ماده از این قرار اصلاح شود، طبق صورتی که وزارت فرهنگ تهیه و تصویب کمیسیون بودجه خواهد رسید از محل درآمد کل کشور تامین و پرداخت نماید.
رئیس - آقای ملک مدنی
ملک مدنی – بنده توضیح زیادی راجع به این پیشنهاد نمی‌خواهم بدهم فعلا عرض کردم که همیشه طبق قوانینی که بوده، بودجه‌های تفصیلی بتصویب کمیسیون بودجه می‌رسد و چون اعتباراتی که در این لایحه قید شده تقریبا" همی منظور را میرساند بنده خواستم در این مورد نظر توجهی بدهم که نظر آقای وزیر فرهنگ و هیئت دولت را جلب کرده باشم که غرض اینست که پس از اینکه این ماده واحده از تصویب گذشت صورت جزء را بتصویب کمیسیون بودجه باید برسانند این قاعده واصل است.
رئیس – این رای می‌خواهد آقای ملک مدنی
دکتر کیان – این یک توضیح واضحی بود
رئیس - می‌خواهم عرض کنم چون محلس رای داده‌است بیک تعطیلی از روز یازدهم مرداد یعنی فردا و یک کارهای نیمه تمامی هم باقی ماده آقای نخست‌وزیر تقاضای جلسه فوق‌العاده روز پنج شنبه کرده‌اند البته محتاج به رای مجلس است و تا از اکثریت نیفتاده و ختم نشده می‌خواستم این را اینجا مطرح کنم که لوایحی که به سنا رفته و بر می‌گردد یکروز بطور فوق‌العاده روز پنج شنبه در مجلس مطرح بشود (مکی – بنده مخالفم) (اردلان – بنده هم موافقم) تامل بفرمائید دو پیشنهاد دیگر مانده‌است آنها هم خوانده بشود و این لایحه تمام بشود پیشنهاد آقای مکی قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل اضافه شود: از این تاریخ آقازادگان نمایندگان مجلس سناتورها، وزراء و اشخاصی که روی نفوذ با ارز مجانی در خارج بنام تحصیل مشغول تفریح و گردش هستند نبایستی از ارز دولتی بنام تحصیل استفاده نمایند
رئیس – آقای مکی
مکی – بنده اگر خاطر آقایان باشد در یکماه ونیم قبل یک صورتی پشت این تریبون قرائت کردم و اسامی اشخاصی را بردم که اینها همه شان میلیونرند و در سویس خرج تحصیل باو می‌دهند در سویس می‌گردد بعنوان فرانسه باو ارز می‌دهند در امریکا می‌گردد. ذات نایافته از هستی بخش کی تواند که شود هستی بخش مجلس می‌خواهد جلو مخارج غیر ضروری را بگیرد، می‌خواهد بگوید که من می‌خواهم منشاء اصلاحات بشوم این دولت مدعی است که من می‌خواهم از مخارج غیر ضروری کم بکنم اگر می‌خواهد کم بکند و اکثریت هم پشتیبان دولت است و دولت هم مدعی اصلاحات است و می‌خواهد جلوی مخارج را بگیرد یک از اقلام عمده مخارج همین ارزهائی است که دارند در خارج به این آقازاده میلیونرزاده‌ها می‌دهند آنکسی که میلیونر است چه اشکالی دارد که ارز بچه‌های خودش را هم بدهد اگر شما مدعی هستید که بی بضاعت هم باید بتواند برود و بایستی برود بنده مخالف نیستم بی بضاعت را روی کنکور بفرستید برود ولی آنهائیکه میلیونرند بنده مخالفم که پولی بنام خرج تحصیل بدهند و برود در آمریکا بگردد. اگر آقایان اطلاع ندارند گزارش سرپرست محصلین اعزامی امریکا سرتیپ اسفندیاری را بنده خوانده‌ام که بنام یک دسته‌ای که در امریکا هستند این فرستاده می‌شود ولی آنها در امریکا نیستند بلکه در تهران و سویس می‌گردند و ارز هم مصرف می‌شود بنابراین مجلس شورای ملی با این پیشنهاد بنده اگر موافقت بکند دولت هم بنده تصور نمی‌کنم مخالف باشد چون این تصمیمی است که حقیقت بنفع مملکت و بنفع فقیر مملکت است که پول می‌دهند و گردشش را باید آقازاده‌ها بکنند.
تیمورتاش – عین این پیشنهاد رد شده
رئیس – مقصود مجانی که نیست، مقصود ارز دولتی است (یکنفر از نمایندگان – پیشنهاد را مجددا" بخوانید) (پیشنهاد آقای مکی بشرح سابق مجددا" قرائت شد)
تیمورتاش – بنده مخالفم
مکی – آقا باخرج دولت بکنید بنده موافقم
شوشتری – کلمه آقازاده صحیح نیست، آقازاده چیست؟
رئیس – آقای تیمورتاش
تیمورتاش - عرض کنم خود بنده بچند جهت با این پیشنهاد مخالفم، جهت اولش اینست که این اشخاصی را که اسم بردند و تبعیضی که قائل شدد این ترتیب دور از نزاکت است که بفرمایند سناتور، وکیل، وزیر، اینها هم بالاخره از این ملت هستند و داعی ندارد که اینها را بوضع خاصی اسم ببرند این کی دوم اینکه این پیشنهاد برای خود آقای مکی هم واضح نیست که هر جه می‌خواهند بفرمایند آیا محصلینی هستند که بخرج دولت در خارجه تحصیل می‌کنند یا کسانی هستند که ارز دولتی می‌گیرند؟ چونکه این دوتا ست توجه بفرمائید، محصلینی که بخرج دولت در آنجا مشغول تحصیل هستند، بموجب یک قوانینی بموجب یک مقرراتی اجازه به آنها داده شده‌است که بروند و بنده خیال می‌کنم که بجای این تبصره اگر آقای مکی پیشهاد می‌کردند که ادارات سرپرستی محصلین در اروپا تحقیق بکنند و آنهائی که لازم می‌داند احضار بکنند این وارد است و آنهائیکه واقعا" کار نمی‌کنند آنها را بخواهند و احضار بکنند تا این خیلی بهتر بود و الا یک مشت اشخاصی که بخرج دولت رفته‌اند کار کرده‌اند تحصیل کرده‌اند و امروز هم تحصیل می‌کنند و خیلی هم خوب تحصیل کرده‌اند بنده می‌خواستم عرض کنم که این آقایانی که امروز اگر مهندس شده‌اند کسانی هستند که آنروز تحصیل کرده‌اند و در ادوار گذشته بخرج دولت رفته‌اند (امامی اهری – با مسابقه رفته‌اند) و اما اگر منظور ارز دولت است بنده صد در صد مخالف هستم بدلیل این می‌تواند بکند این است که ارز دولتی در اختیار محصلینی که می‌خواهند به اروپا بروند بگذارند (آزاد – آقا اینها محصلین نیستند) آقا این را اشتباه نفرمائید دولت برای هزارگونه چیز ارز می‌دهد برای اجناس تجملی و لوکس ارز می‌دهد ولی این معقول نیست دنیا پسند نیست که دولت نتواند به محصلینش ارز بدهد در هیچ کجای دنیا نمی‌شود این کار را کرد (صحیح است) بنابراین استدعا می‌کنم از این موضوع بگذرید و بنده توجه جناب آقای وزیر فرهنگ را مخصوصا" باین نکته جلب می‌کنم که دستور بفرمائید ادارات سرپرستی که هستند دقت بیشتری بکنند و کسانی را که واقعا" کار کنند احضار کنند والا با ندادن ارز دولتی من بهیچوجه موافق نیستم این حداقل کمکی است که می‌شود.
رئیس – پیشنهاد اصلاح شده آقای مکی قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد) از این تاریخ فرزندان نمایندگان مجلس، سناتورها، وزراء و اشخاصی که روی نفوذ با خرج دولتی در خارج بنام تحصیل مشغول گردش هستند نبایستی از پول دولت بعنوان کمک تحصیل ارز داده شود.
اردلان – تشخیص اینکه گردش می‌رود یا تحصیل با یکی است؟
غلامرضا فولادوند - اینجور رای نمی‌دهند
مکی – هر جور رای می‌دهند بنویسید.
نورالدین امامی – این پیشنهاد مفیدی است ولی گذشته‌است.
قاسم فولادوند – بنده این پیشنهاد را اصلاح کردم اجازه بفرمائید قرائت شود.
رئیس - پیشنهاد آقای فولادوند قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم فرزندان وزراء و وکلاء و متمکنینی که خودشان قدرت پرداخت مخارج تحصیل فرزندان خود را دارند وزارت فرهنگ حق ندارد از بودجه دولت مخارج آنها را بدهد و اگر این قبیل اشخاص فعال به این اسم در اروپا هستند فورا" باید مخارج آنها قطع شود
رئیس – جای آن پیشنهاد آقای مکی این پیشنهاد شده آقای مکی هم موافقت کردند آقای اردلان موافقید یا مخالف؟ (اردلان – مخالفم) بفرمائید
قاسم فولادوند – اگر ایشان مخالف هستند اجازه بدهید بنده که پیشنهاد کردم توضیحی عرض کنم.
رئیس – توضیحاتش را آقای مکی دادند بفرما ئید آقای اردلان.
اردلان – اجازه بفرمائید بنده یک توضیحی عرض کنم بعنوان مخالف این پیشنهاد، در سال چهل میلیون ارز دولتی فروخته می‌شود که این چه ل میلیون را بفروشند برای قماش و قند و شکر و اتومبیل و چیزهائی که از بین می‌رود و چیزهائی که از بنی می‌رود و چیزی که بایران بر می‌گردد و سرمایه‌ای ک بایران بر می‌گردد همین محصلین هستند (احسنت – احسنت)
رئیس – رای گرفته می‌شود پیشنهاد آقای فولادوند (جمعی از نمایندگان – عده کافی نیست) بسیار خوب تامل کنید تا عده کافی شود (قاسم فولادوند اجازه بفرمائید یک توضیح کوچک بنده بدهم که آقایان رای بدهند)
رئیس – اعلام رای کردم دیگر نمی‌شود رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای فولادوند آقایان موافقین قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگر آقای قاسم فولادوند قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم – در شهرستانها و ولایات بک اهالی دبستان یا دبیرستان ساخته و بدولت تقدیم نموده‌اند اگر اهالی قوه اتمام بنا را نداشتند دولت آن را تعمیر و تکمیلش نماید.
رئیس – آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - عملا همینطور می‌شود نظر ایشان تامین است.
رئیس – پیشنهاد آقای فرامرزی قرائت میوشد. (بشرح زیر قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم که در دهات از هر کس که صلاحیت تدریس دارد با قرارداد استفاده کنند.
رئیس – آقای فرامرزی
فرامرزی – عرض کنم اگر خاطر آقایان باشد در یکی از مصاحبه‌های مطبوعاتی یک از وزرای فرهنگی گفت ما این قدر پول داریم برای اجرای قانون تعلیمات اجباری ولی معلم نداریم بنده خودم که رفته‌ام در دهات و دیده‌ام خیلی جاها هست که بودجه دارد ولی معلم ندارد چرا؟ برای اینکه وزارت فرهنگ آئین‌نامه‌ای دارد یا شاید قانونی هست که کسی که می‌خواهد در مدارس ابتدائی درس بدهد این باید تصدیق شش ابتدائی یا متوسطه داشته باشد که بشود استخدامش کرد ملاحظه بفرمائید در صورتیکه در دهات و شهرستانهای ایران اشخاص فاضلی هستند که درس خوانده‌اند از آنها استفاده هم می‌شود کرد ولیکن تصدیق ندارند آن وقت باندازه‌ای دامه این کار وسیع است که الان عده‌ای از استادان داشگاه تصدیق ندارند و این چه مملکت مسخره‌ای است که استاد دانشگاهش وقتی تصدیق و مدرک علمی نداشته باشد چون مورد احتیاج است می‌شود از او استفاده کرد ولی در مره ابتدائی و الفبا که در آخر این کلاسش می‌نویسند تخم مرغ را دانه دانه بفروشند این را نمی‌شود از معلم استفاده کرد مگر اینکه تصدیق داشته باشد من استدعا می‌کنم آقای وزیر فرهنگ هر راهی پیدا می‌کنند اگر راه دارد که محتاج بقانون نیست بنده پس می‌گیرم ولی اگر راه ندارد بنده استدعا می‌کنم همانوطوریکه در مدارس متوسطه و دانشگاه بوسیله قرارداد استفاده می‌شود در مدرسه ابتدائی هم استفاده بکنند این پیشنهاد را من برای این کردم که دست و بال وزارت فرهنگ باز شود که بتوانند از اشخاصی که سواد دارند و مدرک ندارند بوسیله قرارداد استفاده کنند (احسنت)
رئیس – آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ – نظر آقای فرامرزی بسیار نظر صحیحی است اگر ما قانون تعلیمات اجباری را اجرا بکنیم قطعا" بهر ترتیبی از اشخاصی که می‌شود استفاده می‌کنیم ضمنا" بعضی آقایانی که از وزارتخانه‌ها منتقل می‌شودند ممکن است مدارک تحصیلی نداشته باشند (دکتر طبا – بنده با این پیشنهاد مخالفم) بنده خیال می‌کنم که آقای دکتر طبا هم مخالف می‌باشد با اینکه ما برای تدریس فارسی در کلاس اول ابتدائی از یک کسی که تحصیلات خوب فارسی دارد و خطش هم خوب است استفاده کنیم ما در نقاطی که می‌توانیم از اشخاص تحصیلکرده استفاده بکنیم استفاده می‌کنیم البته در جاهائی که مدارک تحصیلی هست و اشخاصی که مدارک تحصیلی دارند اول از آنها استفاده می‌شود این برای کلاس اول و دوم ابتدائی است نه تدریس در دبیرستانها و کلاسهای بالای دبستانها اما راجع به آن چیزی که آقای آزاد فرمودند بنده خیال نمی‌کنم که نظر بنده و آقای آزاد از این جهت با هم اختلاف داشته باشد آقای آزاد هم این نظر را دارند که مملکت ایران مملکت مستقلی است و خودشان هم همین عقیده را دارند و بنده هم همین نظر را اینجا تایید کردم و تاکید کردم و توهینی بایشان نشده‌است.
رئیس – آقای دکتر طبا
دکتر طبا – بنده یقین دارم آقای فرامرزی این پیشنهاد را از روی جسن نیت داده‌اند ولی با علم که نمی‌شود بازی کرد، این چیز غریبی است که ما بیائیم پیشنهاد بکنیم که هر کسی که صلاحیت داشت او بتواند تدریس بکند این پیشنهاد البته صحیح است ولی چه کسی می‌تواند تشخیص بدهد که فلان کس صلاحیت دارد یا نه؟ اجازه بفرمائید الان وزارت فرهنگ یک آئین‌نامه‌ای دارد که هر کس تصدیق شش ساله ابتدائی دارد او می‌تواند تدریس بکند این حداقل یک مدرکی است که هر کس دارد می‌توانند یکعده شاگرد را بدست او بدهند که تدریس بکند بنده می‌دانم که در عمل هم وزارت فرهنگ در ولایات مواجه با اشکالات خواهد شد و هر کسی که می‌تواند اسم خودش را بنویسد تقاضا خواهد کرد که بیاید تدریس بکند ایشان فرمودند که در دانشگاه استادانی هستند بدون مدرک تحصیلی، بنده که هر چه فکر می‌کنم گمان نمی‌کنم که در دانشگاه کسیکه مدرک تحصیلی نداشته باشد ولی بنده می‌بینم که معلمینی هستند که تصدیق شش ابتدائی دارند و تدریس هم می‌کنند و شاگردانی که از زیر دست اینها بیرون می‌آیند سواد ندارند بنابراین خواهش دارم آقایان و یقین دارم که آقای فرامرزی هم با بنده موافقند که با علم نمی‌شود بازی کرد (شوشتری – علم غیر از سواد است آقای عصار و فاضل تونی را چه میفرمائید؟) علم و تعلیمات و سواد تمام در یک ردیف است این پیشنهاد بعقیده بنده اصل تعلیمات را خراب خواهد کرد و از این هم پایین تر خواهد برد و وزارت فرهنگ باید برای صلاحیت مدرک قائل شود وگرنه صلاحیت ممکن است یک کسی جزئی سواد داشته باشد و برای خودش صلاحیت تدریس قائل شود بنده با این پیشنهاد مخالفم.
رئیس – این بسیار پیشنهاد خوبی است در دهات و قصبات هم اشخاصی پیدا می‌شود که می‌توانند ابتدائی را تدریس کنند منتهی وزارت فرهنگ الان خودش نمی‌تواند استخدام کند اما این الان مربوط به این لایحه نیست و نمی‌تواند اینجا مطرح شود برای اینکه این می‌رود به سنا آقای وزیر فرهنگ شما اختیاراتی دارید که بتوانید بدون رای مجلس استفاده کنید؟ (جمعی از نمایندگان – رای رای) رای نمی‌شود گرفت برای اینکه می‌رود به سنا
رضوی – در قانون تعلیمات اجباری اجازه‌ای هست برای اینکار
رئیس – آقای ناظرزاده
ناظرزاده – بنده فقط خواستم از جناب آقای وزیر دارائی که راجع به صدور اضافات و ترفیعات کارمندان دولت موافقت فرمودند تشکر بکنم زیرا این کار مکرر مراجعه شده بود و بایشان هم عرض کردیم قبول فرمودند و حالا عده زیادی از کارمندان به ما مراجعه کرده بودند و می‌گفتند که تکلیف اینکار بکجا رسیده حالا چون ما از این جهت فارغ شدیم بنده از ایشان تشکر می‌کنم.
رئیس – دیگر پیشنهادی نیست حالا برای نظر مشورتی به سنا فرستاده می‌شود آقای آزاد هم که طبق ماده ۹۰ اجازه خواسته بودند حاضر نیستند
– موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
ویرایش۶ – موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس – عرض کنم که دولت تقاضا کرده‌است یک جلسه فوق‌العاده تشکیل شود
مکی – باید رای گرفته شود چون رای داده شده‌است به تعطیل مجلس اینهم محتاج به رای است بنده مخالفم و دلائل مخالفتم را باید عرض کنم (اردلان – بنده موافقم) (همهمه نمایندگان)
دکتر کیان – احتیاج به رای ندارد
شوشتری - جناب آقای رئیس اجازه بفرمائید این ماده مربوط به تعطیل قرائت بشود تقاضای دولت باید پذیرفته شود.
رئیس – ماده ۱۹۲ قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد) ماده ۱۹۲ دوره اجلاسیه مجلس شورای ملی طبق اصل هشتم قانون اساسی در هر سال از چهارده مهر ماه آغاز می‌شود مدت و موقع تعطیل تابستان در هر سال موکول بتصمیم و رای مجلس شورای ملی است و مدت آن یکماه است از طرف دوره اجلاسیه از ۲۸ اسفند ماه تا ۱۵ فروردین سال بعد تعطیل خواهد بود رئیس مجلس بتقاضای چهل نفر از نمایندگان یا درخواست دولت در اوقات تعطیل می‌تواند مجلس را بطور فوق‌العاده دعوت کند (جمعی از نمایندگان رای لازم ندارد) بنابراین با ماده آئین‌نامه رای نمی‌خواهد و آنوقت تعطیل با موافقت آقایان از ۱۵ امرداد شروع می‌شود تا ۱۵ شهریور. (یکساعت و بیست دقیقه بعد از ظهر مجلس ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت.
بقیه مطالب آقای قبادیان که طبق اعلام مقام ریاست در جلسه ۵۳ در آخر مذاکرات مشروح مجلس چاپ می‌شود. آیا توجهی از طرف دولتهای وقت به این شهرستان مهم سرحدی شده خیر. اگر اینجانب بخواهم وضع بیچارگی و پریشانی مردم این سامان را بعرض برسانم باعث تاثر خاطر آقایان خوهد شد چون جناب آقای رزم‌آرا با یک طرز نوینی روی کار آمده و امیدوارم کارهای نوینی که انجام می‌دهند بخیر و صلاح ممکلت و ملت باشد و این جناب یقین دارم با حسن نیتی که آقای نخست‌وزیر دارند توفیق کامل حاصل فرمایند مخصوصا" با لایحه که برای اصلاحات امور اجتماعی و اختیارات بمردم بطریق ماده واحده بمجلس شورای ملی تقدیم داشته‌اند و نوید اصلاحات را در قدم اول به ملت ایران داده امیدوارم مجلس شورای ملی بترتیبی که به استقلال کشور لطمه وارد نسازد هر چه زودتر ماده واحده را بتصویب رسانده و از این راه خدمت گرانبهائی به ملت ایران بنماید. در کمیسیون کشور بجناب آقای نخست‌وزیر و معاون وزارت کشور نسبت به آئین‌نامه ماده واحده مطالبی معروض و اعتراضی که لازم بود تذکر دادم شهداله آئین‌نامه مخصوصا" تقسیمات کشور خوب تنظیم نشده ولیکن چون جناب آقای نخست‌وزیر فرمودند که اصلاح آئین‌نامه در اختیار خود آقایان نمایندگان مجلس است و در اصلاحاتی که بعمل می‌آید موافقت خواهند فرمود باین جهت بهیچوجه جای نگرانی باقی نمی‌ماند بعقیده این جانب بهترین خدمتی که دولت بوسیله تقدیم همین لایحه نموده بسیاری از اشکالات مردم را رفع خواهد نمود مخصوصا" نمایندگان شهرستانها بایستی با تمام قدرت از این ماده واحده پشتیبانی نمایند و یقین داشته باشند که ملت نجیب ایران همیشه میهن پرست بوده و در مخیله شان هیچوقت خطور نخواهد نمود که دم از تجزیه ایران بزنند امیدوارم که مساعی بیگانه و بیگانه پرستان در این راه بجائی نرسد و دولت هم توفیق کامل حاصل نماید که تتمه قانون اساسی را با نهایت جدیت و دوستی انجام داده و آرزوی چهل و پنج ساله ملت ایران برآورده شود روی سخن من با آقایان نمایندگان شهرستانهای خارج از مرکز است آیا شایسته نیست که مردم در امور شخصی خودشان دخالت نموده و دست بعضی از مامورین مغرض و طماع را کوتاه نمایند جناب آقای رزم‌آرا این جانب از دولت شما تقاض دارم هر چه زودتر توجهی به وضعیات اسفناک اهالی غرب نموده و مردم را از این وضع ملالت بار نجات بخشید چون منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به رفاه و سعادت ملت ایران است و بعقیده این جنانب برای این منظور مقدس جنابعالی را مامور و معرفی فرموده‌اند و اکثریت مجلس شورای ملی عملا پشتیبانی خود را نشان داده‌اند. و بعدها هم از قدمهای اصلاحی که دولت برای آبادی و عمران کشور و ملت بر می‌دارد یقین داشته باشید از پشتیبانی مضایقه نخواهد نمود چون اینجانب بحسن نیت جنابعالی اطلاع کامل دارم امیداوارم بطریقی که ملت ایران آرزو دارند در حکومت جنابعالی کامیاب شودند در تاریخ مشروطیت ایران نام نیکی از خود برای همیشه باقی بگذارید. مطلب دیگری که مردم انتظار دارند قضیه قانون انتخابات و ازدیاد نمایندگان طبق قانون اساسی معلوم شده در اوایل مشروطیت و تدوین قانون اساسی بعضی از قسمتهای مهم کشور بکلی فراموش شده‌است حق هم داشته‌اند رجال آن زمان از آمار بی اطلاع و از وضع جغرافیائی جز اینکه در روی نقشه ناقص ایران چیزهائی دیده‌اند از طوایف و محلهای کوهستانی و دور بکلی بی اطلاع متاسفانه نمایندگانی هم در مرکز نداشته‌اند که از حق قانونیشان دفاع نمایند برای همین منظور بوده عده را تا دویست نفر در قانون اساسی پیش بینی نموده ملت ایران انتظار بذل توجه دولت را نسبت به این موضوع مهم و حساس را دارد. موضوع دیگری که می‌خواستم بعرض آقایان برسانم در جلسه خصوصی قرار شد مطالبی که بحث می‌شود در روزنامه‌ها منعکس نشود بعد دیدیم در بعضی از جراید موضوع مهم مذاکرات را منعکس نموده‌اند چون به مذاکرات اینجانب و جناب آقای دکتر بقائی چیزهائی نوشته شده بود مجبورم مختصر توضیحی بدهم آقای دکتر بقائی مجله ایرا که در پاریس چاپ شده و نقشه کردستان بزرگ را ترسیم نموده در جلسه خصوصی ارائه فرمودد برای رفع سوءتفاهم بعرض میرسانم کردستان همیشه خودش را جزو لاینفک ایران دانسته و خواهد دانست اگر یکنفر ماجراجو بتحریک بیگانگان کتابی و روزنامه بنویسد بهیچ وجه در روحیه ملت غیور کردستان ایران اثری نکرده و نخواهد کرد پاکترین و خالص ترین نژاد آریان همان کردها هستند که از زمان ماد تا کنون عادات و اخلاق شان را حفظ نموده هیچوقت مرتکب عملی که بر خلاف استقلال ایران باشد نشده اگر در چندسال قبل قاضی محمد در مهاباد کوچک در تحت استیلای فوای بیگانه زمزمه شومی نموده کردها و ایلات غرب میهن پرستی خود را کاملا بدنیا نشان دادند و نیز جز چند نفر از افراد مهابادی که از اقارب خود قاضی محمد بودند کسی مبادرت بخیانت و شرکت با ایشان ننمود بلکه بعکس اتحادیه در صفحه غرب برپاست اینجانب بر علیه تجزیه طلبان تشکیل و تودهنی که لازم بود بخائنین زده شد حتی در اعزام قوا به آذربایجان اهالی کرمانشاهان حاضر شدند که عموم افراد خود را در معیت ارتش شاهنشاهی به آذربایجان اعزام دارند سوابق مفصلی در وزارت جنگ و ستاد ارتش و وزارت کشور موجود است هر کدام از آقایان مایل باشند مراجعه فرمایند بنابراین اینگونه زمزمه‌ها در نظر ملت کرد ایران دو پشیزی ارزش ندارد. از بی لطفی آقای دکتر بقائی هم که نسبت باین جانب فرمودند چیزی عرض نمی‌کنم ولیکن در دوره پانزدهم در جواب آقای مهندس رضوی و آقای آزاد باسند ثابت نمودم که اگر من دچار صدمات و بدبختی هائی شدم در اثر میهن پرستی و تسلیم نشدن به میل اجانب بود و خیال نمی‌کردم با آن بیانات روشن بنده دیگر مطلب دنبال شود. آقایان ما باید اغراض شخصی را زمین گذاشته در یک موقعی که وضع جهان آشفته و موقعیت کشور ماهم خیلی حساس است شایشته‌است دست اتحاد و اتفاق بهم داده همه باهم بگوئیم که نسبت بایران عزیز خدمتگزار و فداکار باشیم نفاق کشور را به ورطه نیستی و فنا میکشاند مردمان میهن پرست فکری جز ایجاد اتحاد و اتفاق ندارند و همین تفرقه و دوئیت است که یبگانگان را بطمع انداخته.
نگاه کنید به
ویرایش- قانون اجازه پرداخت دو دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت دوماهه امرداد و شهریور ماه ۱۳۲۹ - مصوب ۱۰ امرداد ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی و ۹ امرداد ۱۳۲۹ مجلس سنا.
- قانون اجازه استخدام ده نفر تندنویس جهت مجلس سنا - مصوب ۱۰ امرداد ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی و ۳۱ تیر ۱۳۲۹ مجلس سنا.