مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۸۵
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره مسلسل ۸۵
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی - جلسه ۸۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه چهاردهم تیرماه ۱۳۳۲
فهرست مطالب:
- ۱- طرح صورت‌مجلس
- ۲- بیانات آقای رئیس دایر به ابراز سپاسگزاری ازانتخاب ایشان و توجه به حفظ انتظامات و آیین‌نامه
- ۳- بیانات آقایان عبدالرحمن فرامرزی و مکی راجع به رعایت بی‌طرفی و حفظ انتظامات و آیین‌نامه از طرف رئیس مجلس
- ۴- ختم جلسه به‌عنوان تنفس
مجلس ساعت یازده و چهل و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای دکتر معظمی تشکیل‌گردید
- طرح صورت‌مجلس
ویرایش۱- طرح صورت‌مجلس
رئیس: بااجازه آقایان صورت اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.(بوسیله آقای ناظرزاده به‌شرح زیر قرائت‌شد): غائبین بی‌اجازه - آقایان: مشار، محمدحسین قشقایی، راشد، دکتر امامی، دکتر مصباح‌زاده.
شمس قنات‌آبادی: عده کافی نیست.
نایب رئیس: وقتی که شروع شد عده کافی بود. آقای فرامرزی فرمایشی داشتید؟
فرامرزی: خیر عرضی ندارم، عرضم بعد از صورت‌جلسه‌است. رئیس: چون فعلا عده برای رای کافی نیست تصویب صورت‌مجلس به بعد می‌ماند. آقای زهری فرمایشی دارید؟
علی زهری: راجع به استیضاحی که در جلسه قبل تقدیم کردم تقاضا داشتم که دستور بفرمایید قرائت بشود. رئیس: اجازه بفرمایید بعد از استقراع شعب قرائت می‌شود چون قبل از اینکه انتخاب هیأت رئیسه تمام‌شود و شعب اقتراع بشود سابقه ندارد که چیزی قرائت بشود چون عده کافی نیست تصویب صورت‌جلسه به بعد موکول می‌شود.
- بیانات آقای رئیس دایر به ابراز سپاسگزاری ازانتخاب ایشان و توجه به حفظ انتظامات و آیین‌نامه
ویرایش۲- بیانات آقای رئیس دایر به ابراز سپاسگزاری ازانتخاب ایشان و توجه به حفظ انتظامات و آیین‌نامه
رئیس: با اظهار کمال امتنان و سپاسگزاری از آقایان نمایندگان محترمی که با واگذاری وظیفه خطیر ریاست مجلس شورای ملی این بنده را در معرض حسن ظن و اعتماد و اطمینان خویش قرارداده‌اند، لازم می‌داند مختصرا از اهمیت موقع و مسئولیت خطیر این وظیفه که البته آقایان نمایندگان محترم همه از آن مستحضرند چند کلمه به‌عرض برساند، یقین دارم احراز این سمت و ادای این وظیفه برای بنده جز با کمک و مساعدت عموم آقایان نمایندگان محترم امکان‌پذیر نیست. امیدوارم و از درگاه خداوند متعال توفیق می‌طلبم که این وظیفه را باکمال بی‌طرفی مطابق قانون اساسی و آیین‌نامه و سنن پارلمانی انجام بدهم. بطوریکه محیط مجلس برای اکثریت آماده برای انجام کار و برای اقلیت آزاد جهت ابراز عقیده و انتقادات باشد و نیز امیدوارم از حیثیت مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم آنطور که وظیفه اینجانب ایجاب می‌کند دفاع نمایم و حدود و حقوق عموم آقایان نمایندگان محترم اعم از اقلیت و اکثریت را از هرگونه تعرض مصون و محفوظ نگاهدارم و برای اداره امور مجلس از آنچه قانون معین کرده‌است با استظهار به کمک و مساعدت آقایان نمایندگان محترم باکمال قدرت استفاده کنم و در این راه وجدان و اخلاق را همواره حکم قراردهم، درمورد مسائل عمومی و جاری مملکت خود را از توضیح مفصل بی‌نیازمی‌بینیم و یقین دارم عموم آقایان نمایندگان محترم در اصول کار که مبارزه در راه تحقق آمال ملی ایران است، اتحاد رای و اتفاق کلمه دارند. امیدوارم در سایه اتحاد ملت ایران نهضت مقدسی که شروع شده‌است و مراحل مهمی از آن با پیروزی طی‌شده سرانجام با سربلندی و افتخار به نتیجه برسد. انشاءالله تعالی.
- بیانات آقایان عبدالرحمن فرامرزی و مکی راجع به رعایت بی‌طرفی و حفظ انتظامات و آیین‌نامه از طرف رئیس مجلس
ویرایش۳- بیانات آقایان عبدالرحمن فرامرزی و مکی راجع به رعایت بی‌طرفی و حفظ انتظامات و آیین‌نامه از طرف رئیس مجلس
رئیس: آقای فرامرزی.
عبدالرحمن فرامرزی: اولا بنده تبریک عرض می‌کنم و تا حالا یادم رفته‌بود تبریک بگویم. جنابعالی درضمن بیاناتتان تشکرفرمودید از آقایان نمایندگی که به شما رای داده‌اند و باید هم همینطور باشد آن کسی که به شما رای نداده البته تشکر ندارد (صحیح است) ولی من خوشوقت هستم که چه آنهایی که به شما رای داده‌اند وچه آنهایی که به شما رای نداده‌اند باطناً از انتخاب جنابعالی راضی هستند ولو اینکه شکست سیاسی صدمه اولش یک قدری آدم را ناراحت می‌کند ولی همه آقایان معتقدند که انتخاب جنابعالی به‌نفع مجلس بود. من امیدوار هستم که این عقیده آقایان که من خودم هم یکی از آنها هستم در محل خودش باشد رئیس مجلس یعنی یکی از وکلایی که خود وکلا بهش رای می‌دهند و او را انتخاب می‌کنند برای اداره کردن امور آنها و این منحصر به مجلس هم نیست هر جمعیت ده نفری که دور همدیگر نشسته‌اند ناچار هستند که یکی را برای نظم جلسه بین خودشان انتخاب بکنند. چون مجلس بزرگترین جلسه مملکت است بزرگترین محفل مملکت است این است که رئیس مجلس هم بزرگترین رئیس جلسه مملکت است وچون مجلس نماینده ملت است پس می‌شود گفت رئیس مجلس رئیس ملت است این که گفتم مجلس نماینده ملت است برای اینکه رفع این غلطی را بکنم که در ایران رایج است که می‌گویند ملت چه می‌گوید ملت یعنی مجلس شورای ملی که نماینده ۲۰ میلیون جمعیت است ملت عبارت از ۵ هزار نفر یا پنجاه هزار نفر که در یکجا اجتماع می‌کنند نیست. اگر باشد (نمی‌خواهم توهین به یک ایلی بکنم) مثلا ترکمنهای سابق که شاید ۵۰۰ هزار نفر بوده‌اند و راه می‌زدند کار آنها بجا بوده برای اینکه ۵۰۰ هزار نفر جمعیت بوده‌اند در تمام دنیا ملت در انتخابات آنها دخالت کرده‌اند به‌اینجهت در تمام دنیا رئیس مجلس از حیث معنی محترم‌ترین فردش است حتی در انگلستان من خودم بودم که وقتی نمایندگان مجلس انگلیس که معروف است انگلستان مادر دمکراسی دنیا است یک خطی دارد در مجلس که هر نماینده وقتی که می‌آید توی مجلس به رئیس تعظیم می‌کند وقتی هم می‌رود بیرون تعظیم می‌کند و در واقع تعظیم می‌کند به این مقامی که فداکاریها کرده و خونها داده تا آنرا پیدا کرده اما در آنجا هم رئیس مجلس واقعا حیثیت خودش را حفظ می‌کند یعنی به ملت وبه مجلس نشان می‌دهد که شایستگی این مقام را دارد ولو اینکه از یک حزبی باشد که احزاب دیگر با آن حزب مخالف باشند البته ما به جنابعالی رای ندادیم و منت هم به سرتان نمی‌گذاریم ولی فعلا شما رئیس تمام ما هستید ما هم همانطور که رفقای شما احترام شما را نگه می‌دارند و اطاعت شما را درحدود قانون می‌کنند، ما هم می‌کنیم. این تذکر را فقط عرض می‌کنم از لحاظ گذشته برای اینکه گذشته دفتر زندگی است یعنی تجربه‌است رئیس مجلس مادامی محترم است که مجلس و حقوق و مقرراتی که مجلس وضع کرده حفظ بکند(صحیح است) اگر رئیس مجلس بخواهد تبعیض بکند بخواهد فرق بگذارد بخواهد بازی بکند با قانون و آیین‌نامه مجلس، نباید توقع داشته‌باشد که نمایندگان زیر بار بروند نمی‌خواهم بگویم جنابعالی اینکار را می‌کنید برای اینکه آقای دکتر معظمی شما ازهمه بهتر می‌دانید که من به شما ارادت دارم اگرمن به شما رای ندادم از لحاظ یک رویه‌ای بود که من در پیش داشتم از لحاظ عدم عقیده به شما نبود (فرزانه: رای مخفی بود) رای مخفی بود برای اینکه کسی نداند وقتی من خودم می‌گویم دیگر مانعی ندارد مقصودم این است که یک سوابقی در این مجلس هفدهم هست که این سوابق موجب تاسف است و تمام برای این بود که وضع مجلس روی تعصب افتاده نه روی منطق روی حق حالا من امیدوار هستم در سایه تدبیر شما که همه به آن معتقد هستیم و در سایه بی‌طرفی شما که من تا حد زیادی به آن معتقد هستم آن وضع سابق همانطوریکه خودتان فرمودید مبدل بشود به یک وضعی که لایق و شایسته مجلس باشد. من خاطرم هست در زمان موتمن‌الملک من چند دفعه آمده‌بودم به مجلس. موتمن‌الملک زیاد محترم بود و علتش این بود که هیچ فرق نمی‌گذاشت بین زید و عمر و وبکر و خالد و بین این پیشنهاد و آن پیشنهاد اگر دو پیشنهاد در عرض هم بود اگر رئیس مجلس یکی را چون دلش می‌خواست مورد طرح قرارمی‌داد و یکی را چون دلش نمی‌خواست مورد طرح قرارنمی‌داد مجلس طبعا بهم می‌خورد یا در موقع رای دادن. معذرت می‌خواهم زیاد حرف زدم (صحیح است) مقصودم این است که ما نظرمان همین است که احترام مقام ریاست و احترام مجلس را نگه بداریم و از رئیس هم انتظار داریم که بهمان اندازه احترام مجلس را نگه بدارد و فقط یک نکته را تذکرمی‌دهم، در آن روزی که بین دو نفر از آقایان نمایندگان دعواشد حرف شد خیلی تکیه کردند روی اینکه فلان نماینده توهین کرده ولی اشاره نکردند که تماشاچیها با فحش مجلس را به لرزه درآوردند در تمام دنیا وکلا به همدیگر توهین می‌کنند به همدیگر می‌پرند اصلا در بعضی مجالس هست که گوجه‌فرنگی بهم می‌اندازند تخم‌مرغی که تویش آرد کرده‌اند بهم می‌اندازند اما تماشاچی به هیچوجه حق ندارد که وکیل را مورد توهین قراربدهد برای اینکه وکیل کیست؟ وکیل یک آدم است بنده اگر بدانم اینها به من فحش می‌دهند وقتی رفتم جلوی مجلس به من فحش می‌دهند یا کتک می‌زنند من نه حرف می‌زنم نه رای می‌دهم مرض هم ندارم این کار را بکنم این وظیفه جنابعالی است که حیثیت مجلس را از این بابت نگه دارید جناب آقای دکتر معظمی من اجباری ندارم به آن کسی که فلان چاقوکش دلش می‌خواهد، رای بدهم من اجبار دارم به آن کسی رای بدهم که به آن معتقد هستم اگر بناباشد که چاقوکش او مرا بزند پس آزادی رای و احترام مجلس و مصونیت وکیل کجا رفته؟ این را تذکرا عرض می‌کنم وبه عرضم خاتمه می‌دهم.
رئیس: آقای مکی.
مکی: بنده می‌خواستم اصلا در این جلسه صحبتی نکرده باشم مخصوصا که در آخرین جلسه‌ای که شد یک جریانی پیش‌آمد و بنده می‌خواستم راجع به همکار عزیزم آقای مهندس رضوی و راجع به سوابقشان در دوره ۱۵ که راجع به نفت مبارزه کرده‌بودند شمه‌ای عرض کرده‌باشم ولی چون قرار بر این بود که برای جلسه دیگر بگذارم و اظهار تاسفی از این جریان کرده‌باشم این است که می‌گذارم به جلسه آینده و فقط یک نکته را عرض می‌کنم. بنده هم مثل آقای فرامرزی به آقای دکتر معظمی رای نداده‌ام ولی امیدوار هستم که بی‌طرفی و اجرای آیین‌نامه و حفظ حیثیت مجلس اگر چنانچه مورد عمل و ملاک وظیفه ایشان قراربگیرد، برای بنده چه تفاوت می‌کند که ایشان یا دیگری پشت این کرسی بنشینند. اگر ایشان واقعاً رعایت بی‌طرفی و حفظ حقوق اقلیت و اکثریت را در مجلس کردند (عبدالرحمن فرامرزی: که انشاءالله می‌کنند) که همه مصونیت داشتند در مجلس که بتوانند صحبت کنند، بنده تصورمی‌کنم که همه خواهان این هستند که دارای چنین ریاستی باشند. ولی اگر خدای نخواسته ایشان از جاده بی‌طرفی خارج بشوند من تصورمی‌کنم که نه تنها وظیفه خودشان را انجام نداده‌اند بلکه برخلاف نظر مشروطه‌خواهان و آن کسانی که در این قیام یعنی نهضت مشروطه ایران مبارزه کردند، قدم برداشتند و این هم یک مجازات دنیایی دارد وهم یک مجازات اخروی امیدوارهستم که ایشان این دو جنبه را همیشه درنظربگیرند و جز بی‌طرفی و رعایت آیین‌نامه مجلس و حفظ حقوق مجلس و مجلسیان و حقیقت نهضت مقدس ملی ایران چیزی درنظرنگیرند. اگر نگرفتند مورد احترام همه هستند اگر رعایت این موضوع را نکردند نباید انتظار داشته‌باشند که با حق‌شکنی و پا روی آیین‌نامه گذاشتن باز هم مورد احترام خواهندبود این مختصر عرض را کردم و امیدوار هستم که همیشه نصب‌العین خودشان قراربدهند.
رئیس: بنده از اظهار لطف جناب آقای فرامرزی و جناب آقای مکی تشکرمی‌کنم و همانطوری که در نطق خودم به‌عرض آقایان نمایندگان محترم رساندم، جز حفظ بی‌طرفی و اجرای آیین‌نامه منظور و هدفی نخواهم داشت و امیدوارم با عمل این موضوع را به آقایان ثابت کنم و البته امیدوارم که عموم آقایان هم در اجرای وظایف به بنده کمک بفرمایند، راجع به تماشاچیها هم چون مطالبی فرمودند بدیهی است که چون جزو آیین‌نامه‌است از این به بعد بنده اجازه نخواهم‌داد که به هیچوجه درصحنه مجلس تظاهری له یا علیه بشود و از ناحیه هر طرف و هر دسته باشد شدیدا مطابق آیین‌نامه مجازات خواهم‌کرد.
- ختم جلسه به‌عنوان تنفس
ویرایش۴- ختم جلسه به‌عنوان تنفس
رئیس: چون یک نامه‌ای ازطرف آقایان اعضای فراکسیون اتحاد و کشور رسیده‌است و ضمنا اظهار تاسف کرده‌بودند که ما مایل بودیم در اولین جلسه شرکت بکنیم ولی چون راجع به هیأت رئیسه مشغول مذاکره هستند درخواست کرده‌اند که جلسه برای سه‌شنبه تعیین بشود ولی بنده چون معتقد هستم که کارهیأت رئیسه زودتر تمام بشود این است که جلسه را یک ساعت تعطیل می‌کنیم و اگر امروز کارهیأت رئیسه انجام نشد روز دوشنبه جلسه را تشکیل می‌دهیم چون پس‌فردا عده‌ای درخواست داشتند که جلسه تعطیل باشد جلسه را تعطیل خواهم‌کرد. (چند نفراز نمایندگان: پس‌فردا جلسه بفرمایید) چون پس‌فردا مصادف با وفات حضرت صادق (ع) می‌شود این است که اجازه بفرمایید فردا جلسه بشود وپس‌فردا را تعطیل می‌کنیم. (مجلس مقارن ظهر به‌عنوان تنفس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید)
رئیس مجلس شورای ملی، دکتر عبدالله معظمی