نشانهای دولت ایران
بسم الله الرحمن الرحیم
بعدالحمد و الصلوة در عهد فرخنده و زمان دولت پایندهٔ اعلیحضرت قدرقدرت قویشوکت شاهنشاه جمجاه دین‌پناه ظل‌الله الممدود فی‌الارضین غیاث‌الاسلام والمسلمین السلطان الاعظم والخاقان الافخم ناصرالدین‌شاه غازی ابدالله عیشه و اید جیشه از نتایج رای اصابت پیرای جناب جلالتمآب قواما للدولة والاقبال نظاما للعظمة والاجلال اعتمادالدّولة العلیه الوزیر الافخم میرزا آقاخان صدر اعظم دام اقباله تصرفاتی که در آداب و قواعد این رساله شده و باید بدون زیاده و نقیصه بالحاقات و اضافات مقرره آن عمل شود در ضمن پنجفقره بیان میشود
فقره اولی در این عهد هُمیون مقرر است که نشان جواهر موقوف باشد عموم نشانهای دولت علیه بتراکیب و اشکالی که برای هر درجه معینست از نقره صیاغت شده و محل تعبیه جواهر را در پرّه‌ها و کلاویهای نشان باندازه ترکیب سنک در روی نشان از همان نقره بتراشند و صیاغت نمایند چرا که مقصود اصلی از دادن نشان حصول امتیاز و افتخار صاحب نشانست نه منتفع بودن او و الا هیچ لزومی نداشت که بخشش و صلات مردم در ضمن جواهر و اشکال مخصوصه باشد بلکه بهمان معادل قیمت نشان هم میتوانستند اکتفا نمود پس در اینصورت ضرورتی مقتضی نیست که دولت متحمل اخراجات کزافی شود و مقرون مصلحت و حکمتی نبوده مدخلیت بمقصود اصلی نداشته باشد اما نشان تمثال همیون از این قاعده مستثنی میشود بجهة احترام صورت مبارک پادشاهی که نباید بدون جواهر باشد فقره ثانیه چون مناصب و القاب و درجات چند در زمان ایندولت ابد پیوند زیاد شد لهذا بر درجات نشان و حمایلات هم بالتبع لزوما افزوده شد شخص دویم دولت علیه که تالی جناب صدر اعظم است باعطای نشان تمثال همیون با حمایل مخصوص آن که در فقره اقسام حمایلات معینست امتیاز خواهد یافت و اکر خدمت بزرک و خطیری هم برای دولت علیه تقدیم نماید که مستحق تمثال باشد شبیه درجهٔ سیم نشان نویان اعظم برای او داده خواهد شد بیک تفاوت که نشان امیرنویانی شکل تاج دارد و باینجهة است که باسم نشان امیرنویانی نامیده نمیشود بلکه شبیه آن کفته میشود و سردار کل دولت علیه هم نشان تمثال همیون و حمایل مخصوص درجه سرداری کل را که باز در تعداد اقسام حمایلات معینست خواهد داشت در صورتی هم که مصدر خدمتی بزرک مثل فتح مملکتی و شکست قشون انبوهی بوده و مستحق نشان شود همان نشان که برای شخص دویم تعیین شد بلاتفاوت برای او نیز داده خواهد شد و صفت نشان مزبور از اینقرارست
نشان شخص دویم و سردار کل واژه ناخوانا... که شبیه درجه سیم نشان نویان اعظم است
فقره ثالثه چون در عهد دولت پیش منصب و لقب میرپنجکی مقرر نبود نشان مخصوص هم نداشت درین عهد همیون که این منصب برقرار شد نشان هم باین شکل و ترکیب برای صاحب ایندرجه مقرر کردید و اقسام سه‌کانه این نشان بقرار ذیل است
نشان درجه اول میرپنجکی
نشان درجه دویم میرپنجکی
نشان درجه سیم میرپنجکی
تمثال همایون
نشان درجه اول خارجه بمنزله نشان میرپنجکی است
نشان درجه سیم خارجه بمنزله سرتیپی است
حسب‌الامر اولیای دولت علیه منقسم به پنجدرجه میشود نشان اول بترکیبی است که بعد کشیده میشود هشت پرّه دارد جای آن در طرف چب سینه است و حمایل دارد حمایل آنهم سبز بسیار سیر است نشان دویم بترکیب نشان اول است اما یک پره کمتر از درجه اول است که هفت پره خواهد داشت و میان فاصله پرّه‌ها و در سر پرّه‌ها ستاره خواهد داشت و جای آن در طرف راست سینه است بدون حمایل نشان درجه سیم بترکیبی است که بعد بعد کشیده میشود و شش پرّه دارد جای آن کردن است که با بند سبز بسیار سیر آویخته میشود نشان چهارم بهمان ترکیب است و پنج پرّه دارد جای آن طرف چپ سینه است که بی‌بند و با قلاب بسینه زده میشود نشان پنجم نیز بهمان ترکیب است و چهار پره دارد که با بند سبز در سینه طرف چپ آویخته میشود و اقسام این پنج کانه از قراریست که در این دو صفحه بعد کشیده میشود و حسب‌الامر اولیای دولت علیه باین نحو مقرر کردید فقره رابعه چون سابق بر این درجه نشانهائی که برای تبعه دولت خارجه در ایندولت علیه مقرر بود انحصار بچهار درجه داشت که اشکال هر یک کشیده شده است و این چهار درجه کفایت آنرا نداشت که بهر کس باندازه قابلیت داده شود و شان نشانهای دولت علیه محفوظ ماند لهذا سه درجه دیکر افزوده شد باین ترتیب که بیان میشود اول نشان تمثال همیون با حمایل مخصوص آن که در فصل حمایلات ذکر میشود برای اشخاص بسیار محترم و جلیل‌القدر و ایلجیان بزرک و سفرای کبار دولت معینست و این نشان در دولت علیه بسیار عظیم‌القدر و رفیع‌المرتبه است و باینجهة این پایه عزت و اختصاص باو داده میشود و نقشه این نشان از اینقرارست
نشان درجه چهارم خارجه
دویم نشان مرتبه اول از خارجه که بمنزله نشان میرپنجکیست سیم نشان مرتبه دویم از خارجه که بمنزله نشان سرتیپی است چهارم نشان مرتبه سیم از خارجه که بمنزله نشان سرهنکیست پنجم که تازه برقرار شد[۱] این نشانیست بترکیب سیّم خارجه الا انکه یک پره این از نشان سیم خارجه کمتر است و این بمنزله نشان یاوری اولست ششم[۲] که اینهم برقراری تازه شد نشانیست مدور بترکیب مدال بدون پره که وسط آن شیر و خورشید از مینا تعبیه میشود و این بمنزله نشان یاوری دویّم است هفتم مدال صرف دون شیر و خورشید مینا اما شیر و خورشیدش مینا در روی همان مدال از خود فلز نموده میشود که اینهم بمنزله نشان سلطانیست و صفت این سه درجه نشان مزبور از اینقرار است
مدال درجهٔ اوّل از مرتبه ششم خارجه که بمنزله نشان یاوری دویم است
نشان درجهٔ پنجم خارجه بمنزله یاوری دویم است
مدال دویم از درجه هفتم که بمنزله سلطانی است
آبی روشن که مخصوص وجود اعلیحضرت اقدس همایون شاهنشاهست دویم دویم سبز خالص که برای درجه نویان اعظم و صدارت عظمی است سیم وسط سبز و اطراف حاشیه باریک از آبی سیر است که برای شخص دویّم با تمثال همیون داده میشود چهارم آبی سیر که بایلچیان کبیر و سفرای بزرک با تمثال همایون داده میشود پنجم آبی سیرتر که با نشان درجه اول خارجه برای وزرای مختار و نظایر آنها داده میشود ششم وسط آبی سیر و اطراف سبز که بجهة سردار کلّ معیّنست هفتم وسط قرمز و اطراف سبز که برای امراء تومان مقرّر است هشتم وسط قرمز و اطراف سفید که برای میران پنجه مرحمت میشود نهم قرمز خالص برای نشان اوّل سرتیپی دهم سفید خالص برای نشان اوّل سرهنکی اقسام حمایلات همین ده قسم است و نقشه هر یک در این صفحه بعد
کشیده میشود تمام شد بتاریخ غره شهر محرم‌الحرام ۱۲۷۴
۱ اعلیحضرت شاهنشاهی – ۲ نویان اعظم و صدارت عظمی – ۳ شخص دویم – ۴ ایلچیان کبیر و سفرای بزرک – ۶ سردار کل
۵ وزرای مختار واژه ناخوانا قونسولها – ۷ امرای تومان – ۸ میران پنجه – ۹ سرتیپان – ۱۰ سرهنکان
|
این اثر در ایران، کشوری که برای اولین بار در آنجا منتشر شده است، در مالکیت عمومی قرار دارد. همچنین در ایالات متحده هم طبق بخشنامه 38a دفتر حق تکثیر ایالات متحده در مالکیت عمومی قرار دارد. در مورد اشخاص حقیقی این بدین معنا است که مؤلف این اثر قبل از ۳۱ مرداد ۱۳۵۹ درگذشته یا اینکه از تاریخ مرگش بیش از ۵۰ سال گذشته است. در مورد اشخاص حقوقی نیز نشان دهنده این است از تاریخ اولین انتشار اثر بیش از ۳۰ سال گذشته است. |
|