| | | | | | |
|
بیا ساقی آن آب آتش خیال |
|
درافکن بدان کهرباگون سفال |
|
|
گوارنده آبی کزین تیره خاک |
|
بدو شاید اندوه را شست پاک |
|
|
شبی روشن از روز و رخشندهتر |
|
مهی ز آفتابی درفشندهتر |
|
|
ز سرسبزی گنبد تابناک |
|
زمرد شده لوح طفلان خاک |
|
|
ستاره بران لوح زیبا ز سیم |
|
نوشته بسی حرف از امید و بیم |
|
|
دبیری که آن حرفها را شناخت |
|
درین غار بی غور منزل نساخت |
|
|
به شغل جهان رنج بردن چه سود |
|
که روزی به کوشش نشاید فزود |
|
|
جهان غم نیرزد به شادی گرای |
|
نه کز بهر غم کردهاند این سرای |
|
|
جهان از پی شادی و دلخوشیست |
|
نه از بهر بیداد و محنت کشیست |
|
|
در این جای سختی نگیریم سخت |
|
از این چاه بی بن برآریم رخت |
|
|
می شادی آور به شادی نهیم |
|
ز شادی نهاده به شادی دهیم |
|
|
چو دی رفت و فردا نیامد پدید |
|
به شادی یک امشب بباید برید |
|
|
چنان به که امشب تماشا کنیم |
|
چو فردا رسد کار فردا کنیم |
|
|
غم نامده خورد نتوان به زور |
|
به بزم اندرون رفت نتوان به گور |
|
|
مکن جز طرب در می اندیشهای |
|
پدید است بازار هر چه پیشهای |
|
|
چه باید به خود بر ستم داشتن |
|
همه ساله خود را به غم داشتن |
|
|
چه پیچیم در عالم پیچ پیچ |
|
که هیچست ازو سود و سرمایه هیچ |
|
|
گریزیم از این کوچگاه رحیل |
|
از آن پیش کافتیم درپای پیل |
|
|
خوریم آنچه از ما به گوری خورند |
|
بریم آنچه از ما به غارت برند |
|
|
اگر برد خواهی چنان مایه بر |
|
که بردند پیشینگان دگر |
|
|
اگر ترسی از رهزن و باج خواه |
|
که غارت کند آنچه بیند به راه |
|
|
به درویش ده آنچه داری نخست |
|
که بنگاه درویش را کس نجست |
|
|
نبینی که ده یک دهان خراج |
|
به دهلیز درویش دزدند باج |
|
|
چه زیرک شد آن مرد بنیاد سنج |
|
که ویرانه را ساخت باروی گنج |
|
|
چو تاریخ یکروزه دارد جهان |
|
چرا گنج صد ساله داری نهان |
|
|
بیا تا نشینیم و شادی کنیم |
|
شبی در جهان کیقبادی کنیم |
|
|
یک امشب ز دولت ستانیم داد |
|
زدی و ز فردا نیاریم یاد |
|
|
بترسیم از آنها کزو سود نیست |
|
کزین پیشه اندیشه خوشنود نیست |
|
|
بدانچ آدمی را بود دسترس |
|
بکوشیم تا خوش برآید نفس |
|
|
به چاره دل خویشتن خوش کنیم |
|
نه چندان که تن نعل آتش کنیم |
|
|
دمی را که سرمایه از زندگیست |
|
به تلخی سپردن نه فرخندگیست |
|
|
چنان بر زن این دم که دادش دهی |
|
که بادش دهی گر به بادش دهی |
|
|
فدا کن درم خوشدلی را بسیچ |
|
که ارزان بود دل خریدن به هیچ |
|
|
ز بهر درم تند و بدخو مباش |
|
تو باید که باشی درم گو مباش |
|
|
مشو در حساب جهان سخت گیر |
|
همه سختگیری بود سخت میر |
|
|
به آسان گذاری دمی می شمار |
|
که آسان زید مرد آسان گذار |
|
|
شبی فرخ و ساعتی ارجمند |
|
بود شادمانی درو دلپسند |
|
|
گزارش چنین میکند جوهری |
|
سخن را به یاقوت اسکندری |
|
|
که اسکندر آن شب به مهر تمام |
|
به یاد لب دوست پر کرد جام |
|
|
به نوشین لب آن جام را نوش کرد |
|
ز لب جام را حلقه در گوش کرد |
|
|
نشسته به کردار سرو جوان |
|
که گه لاله ریزد گهی ارغوان |
|
|
ز عنبر خطی بر گل انگیخته |
|
بر گل جهان آب گل ریخته |
|
|
هم از فتح دشمن دلش شاد بود |
|
هم از دوستیش خانه آباد بود |
|
|
طلب کرد یار دلارام را |
|
پری پیکر نازی اندام را |
|
|
ز نامحرمان کرد خرگه تهی |
|
سماع و سماع آور خرگهی |
|
|
بتی فرق و گیسو برآراسته |
|
مرادی به صد آرزو خواسته |
|
|
لب از ناردانه دلاویزتر |
|
زبان از طبرزد شکر ریزتر |
|
|
دهانی و چشمی به اندازه تنگ |
|
یکی راه دل زد یکی راه چنگ |
|
|
سر آغوش و گیسوی عنبر فشان |
|
رسن وار در عطف دامن کشان |
|
|
طرازندهی مجلس و بزمگاه |
|
نوازندهی چنگ در چنگ شاه |
|
|
به فرمان شه چنگ را ساز کرد |
|
در درج گوهر ز لب باز کرد |
|
|
که از شادی امشب جهان را نویست |
|
همه شادی از دولت خسرویست |
|
|
به هنگام گل خوش بود روزگار |
|
بخندد جهان چون بخندد بهار |
|
|
چو خورشید روشن برآید به اوج |
|
ز روشن جهان برزند نور موج |
|
|
صبا چون درآید به دیبا گری |
|
زمین رومی آرد هوا ششتری |
|
|
گل سرخ چون کله بندد به باغ |
|
فروزد ز هر غنچهای صد چراغ |
|
|
سکندر چو پیروزی آرد به چنگ |
|
نه زیبا بود آینه زیر زنگ |
|
|
چو کیخسرو ار میشود جام گیر |
|
چرا جام خالی بود بر سریر |
|
|
ملک گر ز جمشید بالاترست |
|
رخ من ز خورشید والاتر است |
|
|
شه ار شد فریدون زرینه کفش |
|
به فتحش منم کاویانی درفش |
|
|
شه ار کیقباد بلند افسرست |
|
مرا افسر از مشک و از عنبرست |
|
|
شه ار هست کاوس فیروزه تاج |
|
ز من بایدش خواستن تخت عاج |
|
|
شه ار چون سلیمان شود دیو بند |
|
مرا در جهان هست دیوانه چند |
|
|
شه ار زانکه عالم گرفت ای شگفت |
|
من آنرا گرفتم که عالم گرفت |
|
|
اگر چه کمند جهانگیر شاه |
|
فتاد است بر گردن مهر و ماه |
|
|
کمندی من از زلف برسازمش |
|
نترسم به گردن دراندازمش |
|
|
گر او را کمندی بود ماه گیر |
|
مرا هم کمندی بود شاه گیر |
|
|
گر او ناوک اندازد از زوردست |
|
مرا غمزهی ناوک انداز هست |
|
|
گر او حربه دارد به خون ریختن |
|
من از چهره خون دانم انگیختن |
|
|
گر او قصد شمشیر بازی کند |
|
زبانم به شمشیر بازی کند |
|
|
گر او لختی از زر برآرد به دوش |
|
دو لختی است زلفین من گرد گوش |
|
|
گر او را یکی طوق بر مرکبست |
|
مرا بین که ده طوق بر غبغبست |
|
|
گر او حقهها دارد از لعل و در |
|
مرا حقهای خست از لعل پر |
|
|
گر ایدون که یاقوت او کانیست |
|
مرا لب چو یاقوت رمانیست |
|
|
گر او چرخ را هست انجم شناس |
|
مرا انجم چرخ دارند پاس |
|
|
گر او را علم هست بالای سر |
|
مرا صد علم هست بیرون در |
|
|
گر او شاه عالم شد از سروری |
|
منم شاه خوبان به جان پروری |
|
|
چو برقع براندازم از روی خویش |
|
ندارم جهان را به یک موی خویش |
|
|
چو بر مه کشم گیسوی عنبرین |
|
به گیسو کشم ماه را بر زمین |
|
|
چو تنگ شکر در عقیق آورم |
|
ز پسته شراب رحیق آورم |
|
|
رحیقم به رقص آورد آب را |
|
عقیقم مفرح دهد خواب را |
|
|
ز مه طوق خواهی ببین غبغبم |
|
ز قند ار نمک باید اینک لبم |
|
|
بدین قند کو با شکر خندیست |
|
در بوسه بین چون سمرقندیست |
|
|
اگر کیمیا سنگ را زر کند |
|
نسیم من از خاک عنبر کند |
|
|
سهیل یمن تاب را با ادیم |
|
همان شد که بوی مرا با نسیم |
|
|
به چشمی دل خسته بریان کنم |
|
به چشمی دگر غارت جان کنم |
|
|
از این سو کنم صید و بنوازمش |
|
وز آنسو به دریا دراندازمش |
|
|
فریبم به درمان و سوزم به درد |
|
منم کاین کنم جز من این کس نکرد |
|
|
اگر راهبم بیند از راه دور |
|
برد سجده چون هیربد پیش نور |
|
|
وگر زاهدی باشد از خاره سنگ |
|
درآرم به رقصش به یک بانگ چنگ |
|
|
کنم سیمکاری که سیمین تنم |
|
ولی قفل گنجینه را نشکنم |
|
|
در باغ ما را که شد ناپدید |
|
بجز باغبان کس نداند کلید |
|
|
رطبهایتر گرچه دارم بسی |
|
بجز خار خشگم نبیند کسی |
|
|
گلابم ولی دردسر میدهم |
|
نمک خواه خود را جگر میدهم |
|
|
مگر دید شب ترکی روی من |
|
که چون خال من گشت هند ویمن |
|
|
مگر ماه نو کان هلالی کند |
|
به امید من خانه خالی کند |
|
|
چو زلفم درآید به بازیگری |
|
به دام آورد پای کبک دری |
|
|
بنا گوشم ار برگشاید نقاب |
|
دهان گل سرخ گردد پر آب |
|
|
زنخ را چو سازم از زلف بند |
|
به آب معلق درارم کمند |
|
|
چو پیدا کنم لطف اندام را |
|
سرین بشکنم مغز بادام را |
|
|
چو ساعد گشایم ز بازوی نرم |
|
سمن را ورق درنوردم ز شرم |
|
|
شکر چاشنی گیر نوش منست |
|
گهر حلقه در گوش گوش منست |
|
|
دهانم گرو بست با مشتری |
|
گرو برد کو دارد انگشتری |
|
|
جنابی که با گل خورم نوش باد |
|
مرا یاد و گل را فراموش باد |
|
|
یک افسون چشمم به بابل رسید |
|
کزو آمد آن جادوئیها پدید |
|
|
ز جعدم یکی موی بر چین گذشت |
|
کزو مشک شد ناف آهو به دشت |
|
|
چو حلقه کنم زلف بر طرف گوش |
|
بیا تا دل رفته بینی ز هوش |
|
|
کرشمه چو در چشم مست آورم |
|
صد از دست رفته به دست آورم |
|
|
دلی را که سر سوی راه افکنم |
|
نمایم زنخ تا به چاه افکنم |
|
|
ز موئی به عاشق دهم طوق و تاج |
|
به بوئی ز خلج ستانم خراج |
|
|
به سلطانی چین نهم مهر موم |
|
زنم پنج نوبت به تاراج روم |
|
|
جگر گوشه چینیانم به خال |
|
چراغ دل رومیانم به فال |
|
|
طبرزد دهم چون شوم خواب خیز |
|
طبر خون زنم چون کنم غمزه تیز |
|
|
لبم لعل را کارسازی کند |
|
خیالم به خورشید بازی کند |
|
|
مغ دیر سیمین صنم خواندم |
|
صنم خانهی باغ ارم داندم |
|
|
چو شد نار پستانم انگیخته |
|
ز بستان دل نار شد ریخته |
|
|
ز نارم که نارنج نوروزیست |
|
که را بخت گوئی که را روزیست |
|
|
مبارک درختم که بر دوستم |
|
برآور گلم گر چه در پوستم |
|
|
من و آب سرخ و سر سبز شاه |
|
جهان گو فرو شو به آب سیاه |
|
|
برآنم که دستان به کار آورم |
|
چو چنگ خودش در کنار آورم |
|
|
گهی بوسه بر چشم مستش دهم |
|
گهی زلف خود را به دستش دهم |
|
|
به شرطی کنم جان خود جای او |
|
که هرگز نتابم سر از پای او |
|
|
چنان خسبم از مهر آن آفتاب |
|
که سر در قیامت برآرم ز خواب |
|
|
گر آبیست گو زندگانی دهد |
|
وگر سایهای گو جوانی دهد |
|
|
کند وصل من زندگانی دراز |
|
جوانی دهم چون درآیم به ناز |
|
|
سکندر به حیوان خطا میرود |
|
من اینجا سکندر کجا میرود |
|
|
اگر راه ظلمات میبایدش |
|
سرزلف من راه بنمایدش |
|
|
وگر زانکه جوید ز یاقوت رنگ |
|
همان آورد آب حیوان به چنگ |
|
|
لب من که یاقوت رخشان در اوست |
|
بسی چشمه چون آب حیوان در اوست |
|
|
جهان خسروا چند گردن کشی |
|
بر این آب حیوان مشو آتشی |
|
|
پریرویم و چون پری در پرند |
|
چو دل بستهای در پری در مبند |
|
|
مرا با تو در باد و بستن مباد |
|
شکن باد لیکن شکستن مباد |
|
|
بس این سنگ سخت از دل انگیختن |
|
به نازک دلان در نیامیختن |
|
|
مکن ترکی ای میل من سوی تو |
|
که ترک توام بلکه هندوی تو |
|
|
بدین آسمانی زمین توام |
|
ز چینم ولی درد چین توام |
|
|
گل من گلی سایه پروردنیست |
|
که سایه به خورشید درخورد نیست |
|
|
چو من میوه در سایهی خانه بس |
|
که ناخوش بود میوهی خانه رس |
|
|
مرا خود تو ریحان خوشبوی گیر |
|
ز ریحان بود خانه را ناگزیر |
|
|
رها کن به نخجیر این کبک باز |
|
بترس از عقابان نخجیر ساز |
|
|
رطب کو رسیده بود بر درخت |
|
به سستی رسد گر نگیریش سخت |
|
|
نیابی ز من به جگر خوارهای |
|
جگر خوارهای نه شکر بارهای |
|
|
چه دلها که خون شد ز خون خوردنم |
|
چه خونها که ماندست در گردنم |
|
|
به داور شدم با شکر بارها |
|
مرا بیش از او بود بازارها |
|
|
به آواز و چهره کش و دلکشم |
|
همان خوش همین خوش خوش اندر خوشم |
|
|
چو ساقی شوم مینباشد حرام |
|
چو مطرب شوم نوش ریزد ز جام |
|
|
چو بر رود دستان کنم دست خوش |
|
کنم مست وانگه شوم مست کش |
|
|
ز دور این چنین دلبریها کنم |
|
در آغوش جان پروریها کنم |
|
|
برابر دهم دیده را دلخوشی |
|
چو در برکشندم کنم دل کشی |
|
|
من و نالهی چنگ و نوشینه می |
|
ز من عاشقان کی شکیبندکی |
|
|
چو تو شهریاری بود یار من |
|
چه باشد بجز خرمی کار من |
|
|
چو من نیست اندر جهان کس به کام |
|
ازان نیست اندر جهانم به نام |
|
|
چو بر زد دلاویز چنگی به چنگ |
|
چنین قولی از قند عناب رنگ |
|
|
درآمد شه از مهر آن نوشناز |
|
بدان جره کبک چون جره باز |
|
|
تذرو بهاری درآمد به غنج |
|
برون آمد از مهد زرین ترنج |
|
|
سرا بود خالی و معشوقه مست |
|
عنان رفت یک باره دل را ز دست |
|
|
شبی خلوت و ماهروئی چنان |
|
ازو چون توان درکشیدن عنان |
|
|
گوزن جوان را بیفکند شیر |
|
به تاراجگاهش درآمد دلیر |
|
|
به صید حواصل درآمد عقاب |
|
به مهمانی ماه رفت آفتاب |
|
|
زمانی چو شکر لبش میگزید |
|
زمانی چو نیشکرش میمزید |
|
|
به بر در گرفت آن سمن سینه را |
|
ز در مهر برداشت گنجینه را |
|
|
نخورده میی دید روشن گوار |
|
یکی باغ در بسته پر سیب و نار |
|
|
عقیقی نیازرده بر مهر خویش |
|
نگینی به الماس ناگشته ریش |
|
|
نچیده گلی خار برچیدهای |
|
بجز باغبان مرد نادیدهای |
|
|
از آن گرمی و آتش افزون شدن |
|
ز جوشنده خون خواست بیرون شدن |
|
|
ز شیرین زبان شکر انگیختند |
|
چو شیر و شکر درهم آویختند |
|
|
به هم درخزیده دو سرو بلند |
|
به بادام و روغن درافتاده قند |
|
|
دو پی هر دو چون لاف الف خم زده |
|
دو حرف از یکی جنس درهم زده |
|
|
چو لولوی ناسفته را لعل سفت |
|
هم آسود لولو و هم لعل خفت |
|
|
سکندر بدان چشمه زندگی |
|
بسی کرد شادی و فرخندگی |
|
|
چنین چند شب دل به شادی سپرد |
|
وزان مرحله رخت بیرون نبرد |
|