| | | | | | |
|
بیا ساقی از میدلم تازه کن |
|
در این ره صبوری به اندازه کن |
|
|
چراغ دلم یافت بی روغنی |
|
به میده چراغ مرا روشنی |
|
|
چو روز سپید از شب زاغ رنگ |
|
برآمد چو کافور از اقصای زنگ |
|
|
فروزنده روزی چو فردوس پاک |
|
برآورده سرگنج قارون ز خاک |
|
|
هوا صافی از دود و گیتی ز گرد |
|
فک روی خود شسته چون لاجورد |
|
|
به عزلت کمر بسته باد خزان |
|
نسیم بهاری ز هر سو وزان |
|
|
همه کوه گلشن همه دشت باغ |
|
جهان چشم روشن به زرین چراغ |
|
|
زمانه به کردار باغ بهشت |
|
زمین را گل و سبزه مینو سرشت |
|
|
به فیروز رائی شه نیکبخت |
|
به تخت رونده برآمد ز تخت |
|
|
سر تاج بر زد به سفت سپهر |
|
برافراخت رایت برافروخت چهر |
|
|
زمین خسته کرد از خرام ستور |
|
گران کوه را در سرافکند شور |
|
|
سپه راند از آنجابه تخت سریر |
|
که تا بیند آن تخت را تختگیر |
|
|
سریری خبر یافت کان تاجدار |
|
برآن تختگه کرد خواهد گذار |
|
|
ز فرهنگ فرومانده آگاه بود |
|
که فیروز و فرخ جهانشاه بود |
|
|
ز تخم کیان هیچکس را نکشت |
|
همه راستان را قوی کرد پشت |
|
|
سران را رسانید تارک به تاج |
|
بسی خرجها داد ونستد خراج |
|
|
ز شادی دو منزل برابر دوید |
|
به فرسنگها فرش دیبا کشید |
|
|
ز نزلی که بودش بدان دسترس |
|
به حدی که حدش ندانست کس |
|
|
ز هر موینه کان چو گل تازه بود |
|
گرانمایهها بیش از اندازه بود |
|
|
سمور سیه روبه سرخ تیغ |
|
همان قاقم و قندز بی دریغ |
|
|
وشق نیفههائی چو برگ بهار |
|
بنفشه برو ریخته صد هزار |
|
|
غلامان گردن برافراخته |
|
یکایک همه رزم را ساخته |
|
|
وشاقان موکب رو زود خیز |
|
به دیدار تازه به رفتار تیز |
|
|
چو نزلی چنین خوب و آراسته |
|
روان کرد و با او بسی خاسته |
|
|
به استاد گاران درگه سپرد |
|
که عاجز شد آنکس که آنرا ببرد |
|
|
درآمد به درگاه شاه جهان |
|
دو تا کرد قامت چو کارآگهان |
|
|
جهانشاه برخاست نامیش کرد |
|
به شرط نشاندن گرامیش کرد |
|
|
چو دادش ز دولت درودی تمام |
|
بپرسیدش از قصه تخت و جام |
|
|
که جام جهان بین و تخت کیان |
|
چگونست بی فر فرخ بیان |
|
|
سریری ملک پاسخش داد باز |
|
که ای ختم شاهان گردن فراز |
|
|
کیومرث از خیل تو چاکری |
|
فریدون ز ملک تو فرمانبری |
|
|
ستاره کمان ترا تیر باد |
|
کمندت سپهر جهانگیر باد |
|
|
کلیدی که کیخسرو از جام دید |
|
در آیینهی دست تست آن کلید |
|
|
جز این نیست فرقی که ناموس و نام |
|
تو ز آیینه بینی و خسرو ز جام |
|
|
چو رفتند شاهان بیدار تخت |
|
ترا باد جاوید دیهیم و تخت |
|
|
به تخت تو آفاق را باد نور |
|
مباد از سرت سایه تاج دور |
|
|
چه مقصود بد؟ شاه آفاق را |
|
که نو کرد نقش این کهن طاق را |
|
|
پی بارگی سوی این مرز راند |
|
بر و بوم ما را به گردون رساند |
|
|
جهان خسروش گفت کای نامدار |
|
ز کیخسروان تخت را یادگار |
|
|
چو شد تخت من تخت کاوس کی |
|
همان خوردم از جام جمشید می |
|
|
بدین جام و این تخت آراسته |
|
دلی دارم از جای برخاسته |
|
|
دگر نیز بینم که چون خفت شاه |
|
در آن غار چون ساخت آرامگاه |
|
|
پژوهنده راز کیخسروم |
|
تو اینجا نشین تا من آنجا روم |
|
|
بگریم بر آن تخت بدرام او |
|
زنم بوسهای بر لب جام او |
|
|
ببینم که آن تخت خسرو پناه |
|
چه زاری کند با من از مرگ شاه |
|
|
وز آنجام نا جانور بشنوم |
|
درودی کزین جانور بر شوم |
|
|
شد آیینه جان من زنگ خورد |
|
ز دایم بدان زنگ از آیینه گرد |
|
|
بدان دیده دل را هراسان کنم |
|
به خود بر همه کاری آسان کنم |
|
|
سریری ز گفتار صاحب سریر |
|
بدان داستان گشت فرمان پذیر |
|
|
فرستاد پنهان به دزدار خویش |
|
که پیش آورد برگ از اندازه بیش |
|
|
کمر بندد و چرب دستی کند |
|
به صد مهر مهمان پرستی کند |
|
|
اشارت کند تا رقیبان تخت |
|
بسازند با شاه پیروز بخت |
|
|
به گنجینه تخت بارش دهند |
|
چو خواهد میخوشگوارش دهند |
|
|
فشانند بر تخت کیخسروش |
|
فشانند بر سر نثار نوش |
|
|
در آن جام فیروزه ریزند می |
|
به فیروزی آرند نزدیک وی |
|
|
بهرچ آن خوش آید به دندان او |
|
نتابند گردن ز فرمان او |
|
|
چو با استواران بپرداخت راز |
|
به شه گفت کاهنگ رفتن بساز |
|
|
من اینجا نشینم به فرمان شاه |
|
چو شاه از ره آید کنم عزم راه |
|
|
شهنشه پذیرا شد آن خانه را |
|
به همخانگی برد فرزانه را |
|
|
تنی چار پنج از غلامان خاص |
|
چو زری که آید برون از خلاص |
|
|
سوی تخت خانه زمین در نبشت |
|
به بالا شدن ز آسمان برگذشت |
|
|
برآمد بر آنسان که ناسود هیچ |
|
بدان چرخ پیچان به صد چرخ و پیچ |
|
|
دزی دید با آسمان هم نورد |
|
نبرده کسی نام او در نبرد |
|
|
عروسان دز شربت آمیختند |
|
در آن شربت از لب شکر ریختند |
|
|
نهادند شاهان خوان زرش |
|
همان خوردنیها که بد درخورش |
|
|
پریچهرگان سرائی چو ماه |
|
همه صف کشیدند بر گرد شاه |
|
|
فرو مانده حیران در آن فر و زیب |
|
که سیمای دولت بود دل فریب |
|
|
چو شه زان خورش خورد و شربت چشد |
|
سوی تخت کیخسروی سر کشید |
|
|
سرافکنده و برکشیده کلاه |
|
درآمد به پائین آن تختگاه |
|
|
ز دیوار و در گفتی آمد خروش |
|
که کیخسرو خفته آمد به هوش |
|
|
چنان بود فرمان فرمانگزار |
|
که بر تخت بنشیند آن تاجدار |
|
|
سر تاجداران برآمد به تخت |
|
چو سیمرغ بر شاخ زرین درخت |
|
|
نگهبان آن تخت زرین ستون |
|
ز کان سخن ریخت گوهر برون |
|
|
که پیروزی شاه بر تخت شاه |
|
نماید به پیروزی بخت راه |
|
|
همان گوهری جام یاقوت سنج |
|
کلیدیست بر قفل بسیار گنج |
|
|
بدین تخت و این جام دولت پرست |
|
بسا جام و تختا که آری بدست |
|
|
رقیبی دگر گفت کای شهریار |
|
ندیده چو تو شاه چندین دیار |
|
|
چو بر تخت کیخسروی تاختی |
|
سر از تخت گردون برافراختی |
|
|
دگر نغز گوئی زبان برگشاد |
|
که تا چند کیخسرو و کیقباد |
|
|
چو زین تخت بازوی شه شد قوی |
|
کند کیقبادی و کیخسروی |
|
|
همه فال خسرو در آن پیش تخت |
|
به پیروز بختی برآورد تخت |
|
|
شه آن تخت را چون به خود ساز داد |
|
به کیخسرو مرده جان باز داد |
|
|
بر آن تخت بنشست یکدم نه دیر |
|
ببوسید بر تخت و آمد به زیر |
|
|
ز گوهر بر آن تخت گنجی فشاند |
|
که گنجور خانه در آن خیره ماند |
|
|
بفرمود تا کرسی زر نهند |
|
همان جام فرخ برابر نهند |
|
|
چو کرسی نهاندند و خسرو نشست |
|
به جام جهان بین کشیدند دست |
|
|
چو ساقی چنان دید پیغام را |
|
ز باده برافروخت آن جام را |
|
|
بر خسرو آورد با رای و هوش |
|
که بر یاد کیخسرو این می بنوش |
|
|
بخور کاختر فرخت یار باد |
|
بدین جام دستت سزاوار باد |
|
|
چو شه جام را دید بر پای خاست |
|
بخورد آن یکی جام و دیگر نخواست |
|
|
بر آن جام عقدی ز بازوی خویش |
|
برافشاند و بنشست و بنهاد پیش |
|
|
در آن تخت بی تاجور بنگریست |
|
بر آن جام می بی باده لختی گریست |
|
|
گه از بی شرابی گه از بی شهی |
|
مثل زد بر آن جام و تخت تهی |
|
|
که بی تاجور تخت زرین مباد |
|
چو می نیست جام جهان بین مباد |
|
|
به می روشنائی بود جام را |
|
بلندی به شه تخت بد رام را |
|
|
چو شه رفت گو تخت بشکن تمام |
|
چو می ریخت گو بر زمین افت جام |
|
|
شهی را بدین تخت باشد نیاز |
|
که بر تخت مینو نخسبد به ناز |
|
|
کسی کو به مینو کشد رخت را |
|
به زندان شمارد چین تخت را |
|
|
بسا مرغ را کز چمن گم کنند |
|
قفس عاج و دام از بریشم کنند |
|
|
چو از شاخ بستان کند طوق و تاج |
|
نه ز ابریشمش یاد باشد نه عاج |
|
|
از آنیم در جستن تاج و ترگ |
|
که فارغ دلیم از شبیخون مرگ |
|
|
بهار چمن شاخ از آن برکشید |
|
که شمشیر باد خزان را ندید |
|
|
کفل گرد کردند گوران دشت |
|
مگر شیر ازین گور گه در گذشت |
|
|
گوزنان به بازی برآشفتهاند |
|
هزبران هایل مگر خفتهاند |
|
|
همان نافهی آهوان مشک بست |
|
مگر چنگ و دندان یوزان شکست |
|
|
بدین غافلی میگذاریم روز |
|
که در ما زنند آتش رخت سوز |
|
|
چه سازیم تختی چنین خیره خیر |
|
که بر وی شود دیگری جای گیر |
|
|
کنیم از پی دیگری جام گرم |
|
که ما را ز جایی چنین باد شرم |
|
|
چه سود این چنین تخت کردن به پای |
|
که تخته ست ما را نه تختست جای |
|
|
نه تخت زرست اینکه او جای ماست |
|
کز آهن یکی کنده بر پای ماست |
|
|
چو بر تخت جاوید نتوان نشست |
|
ز تن پیشتر تخت باید شکست |
|
|
چو در جام کیخسرو آبی نماند |
|
بجای آبگینش نباید فشاند |
|