| | | | | | |
|
چنین بود در نامهی شاه روم |
|
به لفظی کزو گشت خارا چو موم |
|
|
پس از نام دارندهی مهر و ماه |
|
که اندیشه را سوی او نیست راه |
|
|
خداوند فرمان و فرمانبران |
|
فرستندهی وحی پیغمبران |
|
|
ز فرمان او زیر چرخ کبود |
|
بسی داده بر نیکنامان درود |
|
|
سخن رانده آنگه که ای پهلوان |
|
که پشتت قوی باد و بختت جوان |
|
|
بر آن بود رایم که عزم آورم |
|
به کوپال با پیل رزم آورم |
|
|
نمایم به گیتی یکی دستبرد |
|
که گردد ز کوپال من کوه خرد |
|
|
به هندوستان در زنم آتشی |
|
نمانم در آن بوم گردنکشی |
|
|
کمند افکنم در سر ژنده پیل |
|
ز خون بیخ روین برآرم ز نیل |
|
|
همه خاک او را به خونتر کنم |
|
همان آب را خاک بر سر کنم |
|
|
چو تو روی در آشتی داشتی |
|
عنان بر نپیچیدم از آشتی |
|
|
به شیرین سخنهای جان پرورت |
|
خداوند بودم شدم چاکرت |
|
|
دلم را به زنهار زه برزدی |
|
به جادو زبانی گره بر زدی |
|
|
چنان کن که این عهد نیکو نمای |
|
در ابنای ما دیر ماند بجای |
|
|
گر آن چار گوهر فرستی به من |
|
کنم با تو عهدی در این انجمن |
|
|
که گر هفت کشور شود پر سپاه |
|
نگردد ز ملک تو موئی تباه |
|
|
بهر نیک وبد با تو یاری کنم |
|
بدین گفتهها استواری کنم |
|
|
فرستاد چون نامه بر کید خواند |
|
درود فرستنده بر وی رساند |
|
|
ز افسون و افسانه دلنواز |
|
در جادوئیها بر او کرد باز |
|
|
ز کید و فسونهای جادوی او |
|
شده کید یکباره هندوی او |
|
|
شنیدم که جادوی هندو بسیست |
|
نخواندم که جادوی هندو کسیست |
|
|
چو لختی سخن راند بر جای خویش |
|
ره آورد آورده آورد پیش |
|
|
دل کید هندو بر آمد ز جای |
|
جهانجوی را شد پرستش نمای |
|
|
بسی کرد بر شهریار آفرین |
|
که بی او مبادا زمان و زمین |
|
|
فرستادهی کاردان را نواخت |
|
زمان خواست یک هفته تا کار ساخت |
|
|
چو شد هفته و کار شد ساخته |
|
به سیچنده ازکار پرداخته |
|
|
به فرمانبری شاه را سجده برد |
|
پذیرفتهها را به قاصد سپرد |
|
|
جز آن چار پیرایهی ارجمند |
|
گرانمایهای دگر دلپسند |
|
|
ز گنج و زر و زیور و لعل و در |
|
بسی پشت پیلان ز گنجینه پر |
|
|
ز پولاد هندی بسی بارها |
|
ز عود و ز عنبر به خروارها |
|
|
چو کوه رونده چهل ژنده پیل |
|
که نگذشتی از نافشان رود نیل |
|
|
سه پیل سپید از پی تخت شاه |
|
کز ایشان شدی روز دشمن سیاه |
|
|
بلیناس را نیز گنجی تمام |
|
هم از مشک پخته هم از عود خام |
|
|
پریدخت را در یکی مهد عود |
|
که مهد فلک بردی او را سجود |
|
|
روان کرد با این چنین گنجها |
|
جهان برده بر هر یکی رنجها |
|
|
بلیناس ازین سان زر و زیوری |
|
که بودند هر یک به از کشوری |
|
|
به نزد جهان داور خویش برد |
|
جهانداوری بین که چون پیش برد |
|
|
چو شه دید گنج فرستاده را |
|
چهار آرزوی خدا داده را |
|
|
بدان گنجها آن چنان شاد شد |
|
که گنجینهی رومش از یاد شد |
|
|
فکند آزمایش بدان چار چیز |
|
چنان بود کو گفت و زان بیش نیز |
|
|
چو در آب جام جهانتاب دید |
|
ز یک شربتش خلق سیرآب دید |
|
|
چو با فیلسوف آمد اندر سخن |
|
خبر یافت از کارهای کهن |
|
|
پزشک مبارک برزد نفس |
|
ز تن برد بیماری از دل هوس |
|
|
چو نوبت بدان گنج پنهان رسید |
|
ز هندوستان چینی آمد پدید |
|
|
از آن خوبتر دید کاندازه گیر |
|
صفتهای او را کند دلپذیر |
|
|
گلی دید خشبوی و نادیده گرد |
|
بهاری نیازرده از باد سرد |
|
|
پری پیکری چون بت آراسته |
|
پری و بت از هندوان خاسته |
|
|
دهن تنگ و سر گرد و ابرو فراخ |
|
رخی چون گل سرخ بر سبز شاخ |
|
|
به شیرینی از گلشکر نوش تر |
|
به نرمی ز گل نازک آغوشتر |
|
|
گره بر گره چین زلفش چو دام |
|
همه چینیان چین او را غلام |
|
|
چو آهو به چین مشک پرورده بود |
|
قرنقل به هندوستان خورده بود |
|
|
نه گیسو که زنجیری از مشک ناب |
|
فرو هشته چون ابری از آفتاب |
|
|
از آن مشگبر ابر گل ریخته |
|
مه از سنبله سنبل انگیخته |
|
|
بر آن گونهی گندمی رنگ او |
|
چو مشک سیه خال جو سنگ او |
|
|
نموده جو از گندم مشک سای |
|
نه چون جو فروشان گندم نمای |
|
|
مهی ترک رخساره هندو سرشت |
|
ز هندوستان داده شه را بهشت |
|
|
نه هندو که ترک خطائی به نام |
|
به دزدیدن دل چو هندو تمام |
|
|
ز رومی رخ هندوی گوی او |
|
شه رومیان گشته هندوی او |
|
|
شکر خندهای راست چون نی شکر |
|
لطیف و خوش و سبز وشیرین و تر |
|
|
نگاری بدان خوبی و دلکشی |
|
به گوهر هم آبی و هم آتشی |
|
|
چو شه دید در پیشباز آمدش |
|
عروسی چنان دلنواز آمدش |
|
|
به آیین اسحاق فرخ نیا |
|
کزو یافت چشم خرد توتیا |
|
|
طراز عروسی بر او بست شاه |
|
پس آنگه منش را بدو داد راه |
|
|
به نزل سپهدار هندوستان |
|
بساطی برآراست چون بوستان |
|
|
جواهر به خروار و دیبا به تخت |
|
پلنگینه خرگاه و زرینه تخت |
|
|
ز تاج مرصع به یاقوت و لعل |
|
ز تازی سمندان پولاد نعل |
|
|
ز چینی غلامان حلقه به گوش |
|
ز رومی کنیزان زر بفت پوش |
|
|
از آن بیش کارد کسی در ضمیر |
|
فرستاد و شد کید منت پذیر |
|
|
جهان خسرو اسکندر فیلقوس |
|
ز پیوند آن ماه پیکر عروس |
|
|
بر آسود کالحق بتی نغز بود |
|
همه مغز و پالودهی مغز بود |
|
|
چو انگشت بر صحن پالوده راند |
|
ز پالوده انگشتش آلوده ماند |
|
|
نسفته دری ناشکفته گلی |
|
همائی بر او فتنه چون بلبلی |
|
|
گل از غنچه خندید و در سفته شد |
|
سخن بین که در پرده چون گفته شد |
|
|
جهاندار چون از جهان کام یافت |
|
در آن جنبش از دولت آرام یافت |
|
|
فرستاد از آموزگاران کسی |
|
به اصطخر و کرد استواری بسی |
|
|
نبشت آن سخنها که بودش مراد |
|
ز پیروزی مرز مشگین سواد |
|
|
که کار آنچنان شد به هندوستان |
|
که باشد مراد دل دوستان |
|
|
زکین خواهی کید پرداختم |
|
چو شد دوست با دوست در ساختم |
|
|
به قنوج خواهم شدن سوی نور |
|
خدا یار بادم در این راه دور |
|
|
ببینم کز آنجا چه پیش آیدم |
|
مگر کار بر کام خویش آیدم |
|
|
توئی نایب ما به هر مرز و بوم |
|
ز دریای چین تا به دریای روم |
|
|
جهان را به پیروزی آواز ده |
|
ز ما مژدهی خرمی باز ده |
|
|
سپاهی و شهری و برنا و پیر |
|
که از ملک ما هستشان ناگزیر |
|
|
دل هر یکی را ز ما شاد کن |
|
دعا خواه و دانش ده و داد کن |
|
|
نبشت این چنین نامه از هر دری |
|
فرستاد پیکی به هر کشوری |
|
|
عروس گرانمایه را نیز کار |
|
برآراست تا شد به یونان دیار |
|
|
سپه دادش از استواران خویش |
|
همان استواری ز حد کرد بیش |
|
|
به پایین آن مهد پیرایه سنج |
|
فرستاد چندین شتر بار گنج |
|
|
دگر گنج را در زمین کرد جای |
|
نمونش نگهداشت با رهنمای |
|
|
به دستور دانا وثیقت نوشت |
|
که از دانش و داد بودش سرشت |
|
|
خبر دادش از جملهی نیک و بد |
|
ز پیروزی نیکخواهان خود |
|
|
به فارغ دلی چون بر آسود شاه |
|
سوی فوریان زد در بارگاه |
|
|
ره و رسم شاهان چنان تازه کرد |
|
که هندوستان را پر آوازه کرد |
|
|
به داد و دهش در جهان پی فشرد |
|
بدین دستبرد از جهان دست برد |
|
|
مینوش میخورد بر یاد کی |
|
چو شاهان این دور بر یاد وی |
|