وقایع اتفاقیه/۳
روزنامه وقایع اتفاقیه بتاریخ جمعه نوزدهم شهر ربیع‌الثّانی مطابق سال ایت‌ئیل سنه ۱۲۶۷
|
نومره سیّم |
 |
یک نسخه ده‌شاهی سه ماه شش‌هزار شش ماه دوازده هزار یکسال دو تومان چهار هزار |
اخبارات داخلهٔ ممالک محروسه پادشاهی
دارالخلافه طهران
از یمن طالع فیروزی مطالع و اقبال بهیمال سرکار اعلیحضرت پادشاهی هوای دارالخلافه طهران درین اوقات بطوری خوب و خوش میکذرد که برف بآن شدّت در سه چهار روزه بکلّی از اطراف و حول و حوش رفت که جمیع افواج حاضر رکاب همه‌روزه مشغول مشق هستند و یک دو مرتبه هم باران خوب با وقت آمد
قرار نظم اولیای دولت علیّه درین عهد فرخنده که تا اَبَد پاینده باد بقسمی است که چهارده فوج همیشه در رکاب مشغول مشق‌اند و هرکز هرزه‌کی و شرار از آنها دیده نمی‌شود بلکه بسیار کم میشود که دو نفر با هم منازعه و مجادله نمایند و با این کثرت و جمعیّت زیاد ارزانی و فراوانی نعمت بقسمی است که از عهود سلف همه چیز ارزانتر و فراوانتر میباشد کندم خرواری یک تومان و هشت هزار جو یک تومان و سه هزار و کذلک سایر اشیاء و حبوبات بهمین منوال است که در سنواة سابقه سالهاست در دارالخلافه و طهران هیچوت باینطور نبوده است
از آنجا که اولیای ایندولت همیشه در سرپرستی و آسایش و رفاه رعیّت اوقات مصروف دارند از جمله قرار داده‌اند که متردّدین عرض راه ولایات جمیع ممالک محروُسه هر یک بهر طرفی مامور شوند یا از جائی بدارالخلافه بیایند در عرض راه بغیر از قشونی که بجائی مامور شوند آنهم موافق حُکم دیوانی باشد هیچ جا سیورسات مطالبه ننمایند زیرا که بدست آویز کرفتن سیورسات اذیّت و آزار بسیار برعایا میرسانند هر کس باید سیورسات خود را موافق معمول ابتیاع نماید و برعیّت اذیّت نرسانند
در ممالک محروسه ناخوشی آبله عمومی است که اطفال را عارض میشود که اکثری را هلاک میکند یا کور و معیوب میشوند چنانکه بسیار دیده شده و حالا میشود اشخاصی که در کودکی این آبله را بیرون نیاورده‌اند در بزرکی بیرون می‌آورند و بهلاکت میرسند خصوص اهل دارالمرز که در همین دارالخلافه ملاحظه میشود که از قشون قراول آنها در سن پنجاه سالکی آبله بیرون آورده و بعضی هلاک میشوند اطبّا چارهٔ این ناخوشی را باینطور یافته‌اند که در طفولیّت ار کاو آبله بر میدارند و به طفل میکوُبند و آن طفل چند دانه آبله بیرون می‌آورد و بی‌زحمت خوب میشود اولیای دولت علیّه کسان برای یاد کرفتن این فن شریف کماشته‌اند که بعد از آموختن بجمیع ممالک محروسه مامور نمایند که در هر ولایتی اطفال خود را مردم بیاورند و آبله‌شان را بکوبند و از تشویش هلاکت و عیب آسوده کردند
این اوقات توبچی مقدّم که از آذربایجان بدارالخلافه می‌آمدند در منازل عرض راه در قریهٔ آق‌کَند قدری برعیّت اذیّت و آزار رسانده تعدّی و اجحاف کرده بودند کدخدایان و ریش‌سفیدان آنجا مراتب را خدمت اولیای دولت علیّه عرضه داشت نمودند محض ملاحظه عدل و انصاف و آسایش انام و عباد صاحب‌منصب توبچیان مرتکب این تعدّی و اذیّت برعیّت کرده بُودند وجه نقد از آنها کرفته با چاپار فرستادند که برود باشخاصیکه تعدّی و اذیّت بآنها رسیده است رسانده قبض کرفته بیاورد
عالیجاه محمّد تقی خان جوانشیر که بحکومت بسطام مامور شده بود در روز سه‌شنبه شانزدهم از دارالخلافه بیرون رفت
عالیجاه قاسم‌خان جارچی‌باشی که بحکومت قراچه‌داغ مامور شده بود این روزها خواهد رفت
افواج عرب و عجم که از بسطام و شاهرود تازه کرفته شده بود وارد دارالخلافه شدند و روز یکشنبه چهاردهم سرکار اعلیحضرت پادشاهی برای تماشای آنها سوار شده تشریف بُردند وقتی بُود که افواج رکابی همه مشغول مشق بُودند
مجار جنرال سر هنری بوطون که در مملکت ایران لنزی صاحب مشهور است امیرتومان از جانب شاهنشاه فردوس آرامکاه محمّدشاه مرحوم بود و مُدّتها با صداقت و غیرت و رشادت و شجاعت و دلیری باین دولت ابدمدّت علّیه خدمت کرده بود و خدمات او دایم‌الاوقات در نظر امنای این دولت بُود در روز چهارشنبه هفدهم ربیع‌الثانی در دارالخلافه طهران وفات کرد اولیای دولت حکم کردند جنازهٔ او با عزّت و احترام برداشته شود
سایر بلاد ممالک محروُسه
از بابت بیست و پنجهزار قبضه تفنکی که اولیای دولت علّیه از مستر هاکتر انکلیس بجهة افواج نظامی با یک کرور سنک تفنک سربازی ابتیاع نموده بُودند شش هزار این اوقات به بندر ابوشهر وارد شده که چندی بعد ازین بدارالخلافه خواهد رسید
از قراریکه در روزنامهٔ آذربایجان نوشته بُودند عالیجاه نامِقْ افندی مصلحت‌کذار دولت علیهٔ عثمانی که برای اقامت بدولت علیّه ایران می‌آید روز بیستم این ماه از ارزنةالروم حرکت خواهد کرد و بچاپاری خواهد آمد
صفحات خراسان کمال امنیّت دارد از قراریکه در روزنامهای خراسان نوشته بودند شش نفر سرباز مرتکب جزئی دزدی در شهر مشهد شده بودند سرهنک آن فوج مستحضر شده بود مال مردم را باالتّمام کرفته داده بود و خودشان را کرفته خدمت نواب حسام‌السّلطنه والی خراسان بُرده هر یک را تنبیه مضبوُط که عبرت سایر قشون باشد کرده و نظم درست در راحتی و امنیّت آن شهر داده‌اند و دیکر نوشته بودند که این روزها کدخدایان ترکمانان سَرَخس باکِرَوْ معتبر بهمراهی غلام‌رضاخان وارد شهر مشهد میشده‌اند که متهّد امنیّت تجارت راه سرخس بشوند
فوج تخته‌قاپوی قراچه داغ که در تبریز مشغول قراولی بوُده‌اند مرخصْ خانه کردیده و در هشتم ماه ربیع‌الثانی بخانهای خود رفتند که در پانزدهم حوت برای ماموریّت خراسان روانه دارالخلافه شوند
عالیجاه کلب‌حسین خان نایب اجودان‌باشی که مامور رسیدکی و سرپرستی قشون آذربایجان بود در دویم ماه ربیع‌الثانی بآنجا رسیده است و بامر قشون آنجا خوب رسیدکی مینماید
احوال دول خارجه
انکلیس در یکی از روزنامهای لندن که مارنینک کرانیکل مینامند که بتاریخ هشتم ماه جنوری که مطابق پنجم ربیع‌الاول میباشد در لندن انطباع شده نوشته بُودند که اهل انکلیس در اول این سال چندین باعث خورسندی دارند یکی آنکه مالیات دیوان ار هر قسم که باشد روزبروز افزوده میشود دیکر انکه اکثر خلق کذرانشان چنین است که هر چه از لوازم زندکانی باشد بآسانی بآهنها میرسد و امورات تجارت هرکز باین خوبی کرمی راه نمیرفت و صنعت‌کاران و رعایا هر یک بکار خود مشغول‌اند و داد و ستدشان کرم و رواج است از هر قسم آذوقه و غیره نهایت فراوانی را دارد و زیادتی مداخل میزا معلوم و آشکار شده است چونکه قرار کمرک کرفتن را کمتر کرده‌اند باین سبب بار اجناس و غیره زیاد آمده و مداخل دیوان بیشتر از آنوقت که کمرک زیاد می‌کرفتند شده است
اکثر وزرا در شهر لندن نبودند امّا درین روزها انتظار آمدن آنها را دارند که بیایند چونکه اخبار کرده بودند و روزی را هم بخصوص معیّن کرده بُودند که باید در دفترخانه وزیر دول خارجه بمشورت بنشینند
فرانسه درین مملکت بنا داشتند که بعضی از وزرا را معزول و بعضی دیکر بجای آنها مامور باشند و مابین لوی ناپلیان رئیس دولت جمهوریه فرانسه و وکلای رعایای مشورتخانه که اُسامبلی نسیانل مینامند بحث و کفتکوی مبنی بر مخالفت بود و لُوی ناپیان بآنها خبر کرده بود که بنا داریم که سردار کل قشون مقیم پای‌تخت را معزول کرده کسی دیکر را بجای او منصوب نمائیم اهل مشورتخانه خواهش کرده بُودند که چنین عملی نکند چونکه اندک تکدّر و مغایرت مابین رئیس مزبور و اهل مشورتخانه بود اکر این سردار معزول بشود سردی و مغایرت مابین لوی ناپلیان و اهل قشون نیز میشود و کار دولت اختلال بهم خواهد رساند
نمسستان و سایر ممالک اوُروپا
وکلای پادشاهان این ممالک در شهر دَرَزٰدَن جمع شده بودند که قراری در امورات آن دول بکذارند و در مملکت دینمارک مابین پادشاه آنجا و اهالی بعضی بلوکات که یکی از آنها هالستین است جنکی که مدتها بود باز بطریق سابق هست و در یکی از این روزنامها نوشته بُودند که بتاریخ بیست و هشتم ماه صفر پیش‌قراولهای قشون ویتمارک و هالستین بهمدیکر برخورده با هم جنک کردند نزدیک بقصبه اَلْطوُنَه و بیسن نفر از قشون هالستین دیل دستکیر قشون دینمارک شدند و چند نفر هم از طرفین کشته و زخمدار کردید و خانهائی که قشون هالستین در میانشان بودند آتش زدند و یک روز پیش از آن هم باز جنک جزوی مابین قشون پیش رو طرفین شده بود قشون هالستین در میان جنکلی بودند و قشون دینمارک بآنها حمله آورده از جنکل بیرونشان کرده باردوی هالستین مراجعت دادند ولکن آنها در مراجعت نظام خود را بر هم نزدند و حالا آنها هم کویا بنا دارند که وکلا تعین نموده روانه نمایند و کزارش را بصلح بکذرانند سایر ممالک فرنکستان ایمن و آرام بود
احوالات متفّرقه درین روزها دولت آستریّه در مملکت مجارستان سرشماری میکرده‌اند بجهة اینکه قشون ازآنها بکیرند و ازین سرشماری معلوم شد که در مملکت مجارستان از طایفه کولی که بتُرکی قراچی میکویند شصت هزار نفر زن و مرد بودند در کُلّ ممالک فرنکستان ازین طایفه هستند و لکن بسیارشان در مملکت مجارستان و اسپانیول سُکنی دارند و در هر ولایت که میباشند شغلشان ساختن غربال و سَبَد و مُطربی و غیره است
مفسدین فرنکستان که دو سال پیش ازین در اکثر ممالک آنجا یاغیکری و افساد کرده بودند و در بعضی جاها دولت پادشاهی را بر هم زده دولت جمهوریّه بر پا کردند بعد از انکه در اکثر جاها پادشاهان بیاغیان غالب آمده باز نظم سابق را در ممالک خود کذاشتند این مفسدین بکلّ دنیا متفّرق شدند و بسیارشان بولایت انکلیس آمدند و درین روزها مفسدین اهل ایطالیا مزینی نام و غیره که در لندن هستند کاغذی بامنای دولت جمهوریّه فرانسه نوشته‌اند و از آنها کلهٔ زیاد کرده‌اند که چرا باید امنای فرانسه که دولن جمهوریّه میباشند قشون برومه بفرستند و عوض اینکه تقویت بجمهوریه رومه باید بکنند جمهوریه رومه را بر هم بزنند و پاپا را دوباره بجاری خود برقرار بکُنند و ادّعای این مفسدین اینست که اکر قشون فرانسه از رومه بیرون بروند فی‌الفور اهل آنجا پاپا را برهم زده دولت جمهوریّه بر پا خواهند کرد و میکویند که دنیا دار مکافات است دور نیست که دُول دیکر یک وقتی بمملکت فرانسه حمله آورده و بضرب شمشیر دولت جمهوریّه آنولایت را بر هم بزنند و قانونی دیکر که خلاف جمهوریه فرانسه است بر پا نمایند
درین روزها انبارهای بزرک شهر لندن که در آنجاها کبریت فرحی میساختند آتش کرفته نظام آتش‌خاموش‌کن از اطراف بانجا جمع شدند اما چونکه باین انبارها راه نداشتند مکر از یک دالان دراز خاموش کردن این آتش مُشکل بود باز بطوری خاموش کردند که نکذاشتند آتش بخانهای اطراف سرایت نماید
موافق کاغذهائیکه از دولت جمهوریه ینکی دنیای شمالی نوشته‌اند هر کشتی که از سمت کَلِی‌فارنیا آمده طلای زیاد از ان ولایت می‌آورده و در این روزها سه کشتی بشهر نیُویارک وارد شدند و حساب کرده‌اند که طلائی که در آن سه کشتی به تجار آنجا رسیده بود نزدیک بسه ملیان دالار پول آنجا بوده که بحساب پول ایران نزدیک بدو کرور نیم میشود و از خود مملکت کلی‌فارنیا هم نوشته بودند که در شش روز طلائی که از مملکت کلی‌فارنیا بیرون رفت بیشتر از دو کرور نیم بود هر کشتی که از آنجا می‌آمده معدنچی و سیّاح زیاد داشته و خلق زیاد هم باز بآنجا میرفتند و حساب کرده‌اند که بیست هزار نفر در سر یکی از راههای آن مملکت بوده‌اند و چونکه درین راهها آب کم یاب بلکه در بعضی جاها قحط آب بوده و علف هم بسیار کم بوده خیلی از مردم در آنجا تلف شده بودند و بعد ازین هم تلف خواهند شد صد و پنجاه فرسخ از آبادی آن مملکت و از آنجاها که طلا میجورند دور بوده‌آند جمعیّتی از آنجاها که آبادی بوده است بامداد آنها روانه شده‌اند و چونکه زمستان نزدیک بوده است دور نبوده است که خیلی از آنها در همانجاها تلف شده باشند
در روزنامه اسلامبول نوشته‌اند که دو نفر تفنک‌ساز تفنکی اختراع کرده‌اند که از او میشود هفتاد تیر انداخت بدون معطلّی چاشنی کذاشتن طوری کرده‌اند که در همان پر کردن تفنک در حرکتی که سُنبه میدهد چاشنی کُهنه می‌افتد و چاشنی تازه بجای او قرار میکیرد