مصوبات مجلس شورای ملی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مصوبات مجلس شورای ملی بر پایه دوره قانونگذاری ==

* '''۲۲ بهمن ۱۲۸۵''' محمدعلی شاه دشمن مشروطه به خواست‌های هفتگانه مشروطه‌خواهان تبریز گردن نهاد و طی دست‌خطی به مجلس شورای ملی نوشت که: "دولت ایران مشروطه تامه است"

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری اول]] - ۱۴ مهر ۱۲۸۵ برابر با ۱۸ شعبان ۱۳۲۴ تا ۲ تیر ۱۲۸۷

::۲۶ امرداد ۱۲۸۵ نخستین مجلس موقت برای نوشتن نظامنامه انتخابات مجلس شورا و مجلس سنا گشایش یافت. نخستین مجلس شورای ملی ۱4 مهر ۱۲۸۵ در کاخ گلستان به وسیله مظفرالدین شاه گشوده شد. سرانجام [[مصوبات دوره اول قانونگذاری مجلس شورای ملی/قانون اساسی|قانون اساسی مشروطه]] با کشمکش بین مشروطه خواهان و مشروعه خواهان در ۵۱ اصل در 8 دی ۱۲۸۵ به امضای مظفرالدین شاه رسید. نخست وزیران: مشیرالدوله، علی‌اصغر خان اتابک امین‌السلطان، رییس مجلس : صنیع‌الدوله، احتشام‌السلطنه، ممتازالدوله

::انحلال یکساله مجلس: ۲ تیر ۱۲۸۷ - به فرمان محمدعلی شاه کلنل لیاخوف روسی مجلس اول را به توپ بست و مشروطه در سراسر ایران بجز تبریز برچیده شد. آغاز '''استبداد صغیر''' تا فتح تهران به دست مشروطه‌خواهان گیلان و اصفهان در ۲۵ تیر ماه ۱۲۸۸ یا یک سال و چند هفته پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی. مجلس شورای ملی از این تاریخ بسته شد و محمد علی شاه مجلس عالی با عضویت بستگان درباری خود بنیان نهاد

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم]] - ۲۴ آبان ۱۲۸۸ تا ۲۳ دی ۱۲۹۰ - نخست‌وزیران: [[تصویب پروگرام کابینه محمدولی خان سپهداراعظم ۱۲۸۷|محمد ولی خان سپهدار اعظم]] - [[تصویب پروگرام کابینه آقای مستوفی‌الممالک|مستوفی‌الممالک]] و [[پروگرام کابینه آقای میرزا محمدولی خان سپهداراعظم|میرزا محمد ولی خان سپهدار اعظم]] و [[پروگرام کابینه صمصام‌السلطنه|صمصام السلطنه]] - رییس مجلس: حاج ابوالحسن میرزا (شیخ‌الرئیس) - میرزا حسین خان پیرنیا (موتمن‌الملک )

::انحلال سه ساله مجلس:۹ آذر ۱۲۹۰ ارتش روسیه استان گیلان را تصرف کرد. ۷ دی ۱۲۹۰ قوای روسیه تهران را نیز اشغال نظامی کرد. از ۱۲۹۰ تا ۱۲۹۳ ، سه سال تهران و بخش شمالی کشور ایران در اشغال ارتش روس بود

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سوم]] - ۱۴ آذر ۱۲۹۳ تا ۱۱ آبان ۱۲۹۴ - نخست‌وزیران: [[پروگرام کابینه آقای مستوفی‌الممالک ۱۲۹۳|مستوفی‌الممالک]] - [[پروگرام کابینه آقای مشیرالدوله|مشیرالدوله]] - [[پرگرام کابینه مستوفی‌الممالک ۱۲۹۴|مستوفی‌الممالک]] - رییس مجلس: حسین پیرنیا (موتمن‌الملک).

::انحلال شش ساله مجلس:آبان ۱۲۹۴ دوباره ارتش روسیه بخش شمالی ایران و همچنین تهران را تسخیر کرد ( جنگ جهانی اول) و سپس در آبان ۱۲۹۵ ارتش انگلیس، جنوب ایران را به تصرف درآورد و بدین ترتیب ایران بر اساس قرارداد ۱۹۰۷ بین انگلیس و روسیه به دو بخش تقسیم شد. اکتبر ۱۹۱۷ (مهر ۱۲۹۶) انقلاب اکتبر در روسیه به انجام رسید و دستاورد آن ۱۲ اسفند ۱۲۹۶ روسیه قرارداد صلحی با دولت آلمان امضا کرد و جنگ جهانی اول بین این دو کشور به پایان رسید. ارتش روسیه که در ایران بود منحل شد و از ایران خارج شد و تمامیت ایران به اشغال انگلیس درآمد. نیروهای انگلیسی تا باکو پیشروی کردند تا معادن نفت روسیه در باکو را تسخیر کنند. ارتش سرخ شوروی منابع باکو را از تصرف قوای انگلیس درآورد و به شمال ایران گیلان و آذربایجان حمله کرد و با همکاری میرزا کوچک خان جمهوری شوروی سوسیالیستی ایران را بر پا کردند. ۲ اسفند ۱۲۹۹ سیدضیا طباطبایی کودتا کرد و رضا خان، به مقام سردار سپه رسید و مسعود کیهان وزیر جنگ شد. سردار سپه قوای میرزا کوچک خان و ارتش سرخ ایران را شکست سختی داد. در سال ۱۳۰۰ انتخابات مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم برپا شد .

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم]] - ۱ تیر ۱۳۰۰ تا ۳۰ خرداد ۱۳۰۲ - نخست وزیران : سیدضیاالدین طباطبایی - [[پروگرام کابینه آقای قوام‌السلطنه ۱۳۰۰|قوام‌السلطنه]] - [[ابراز اعتماد به کابینه آقای مشیرالدوله ۱۳۰۰|مشیرالدوله]] - [[پرگرام کابینه آقای قوام‌السلطنه ۱۳۰۱|قوام‌السلطنه]] - [[پروگرام کابینه آقای مستوفی الممالک ۱۳۰۱|مستوفی‌الممالک]] - رییس مجلس: میرزا حسین‌خان پیرنیا (موتمن‌الملک).

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم]] - ۲۲ بهمن ۱۳۰۲ تا ۲۱ بهمن ۱۳۰۴ - نخست وزیر [[پروگرام مشی کابینهٔ آقای سردار سپه|سردار سپه]] - رییس مجلس: میرزا حسین‌خان پیرنیا (موتمن‌الملک) - میرزا حسن‌خان مستوفی.

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم]] - ۱۹ تیر ۱۳۰۵ تا ۲۲ امرداد ۱۳۰۷ - نخست‌وزیران: [[پروگرام مشی کابینه آقای میرزا حسن‌خان مستوفی|میرزا حسن‌خان مستوفی]] (مستوفی‌الممالک) - [[تصمیم راجع به جلسه ۲۵ بهمن ماه ۱۳۰۵ راجع به کابینه آقای مستوفی|مستوفی]] - [[تصمیم جلسه ۱۶ خردادماه ۱۳۰۶ راجع به کابینه آقای هدایت|مهدی‌قلی ‌خان هدایت]] (مخبرالسلطنه) - رییس مجلس: سید محمد تدین - میرزا حسین‌خان پیرنیا (موتمن‌الملک)

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفتم]] - ۱۴ مهر ۱۳۰۷ تا ۱۴ آبان ۱۳۰۹ - نخست وزیر [[تصمیم جلسه اول آذر ماه ۱۳۰۷ راجع به کابینه آقای هدایت|مهدی‌قلی‌خان هدایت]] - رییس مجلس شورای ملی دادگر (عدل‌الملک).

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم]] - ۲۴ آذر ۱۳۰۹ تا ۲۵ دی ۱۳۱۱ - نخست وزیر: [[تصمیم جلسه چهارم بهمن ماه ۱۳۰۹ راجع به کابینه آقای هدایت|مهدی هدایت]] - رییس مجلس شورای ملی دادگر (عدل‌الملک).

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نهم]] - ۲۴ اسفند ۱۳۱۲ تا ۲۴ فروردین ۱۳۱۴ - نخست وزیران: [[تصمیم جلسه ۳۰ فروردین ماه ۱۳۱۲ راجع به کابینه آقای هدایت|مهدی هدایت]] - [[تصمیم جلسه ۲۶ شهریور ماه ۱۳۱۲ راجع به کابینه آقای فروغی|محمدعلی فروغی]] - رییس مجلس شورای ملی دادگر (عدل‌الملک).

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دهم]] - ۱۵ خرداد ۱۳۱۴ تا ۲۲ خرداد ۱۳۱۶ - نخست‌وزیران: [[تصمیم مجلس شورای ملی دایر به ابراز اعتماد نسبت به کابینه آقای فروغی ۱۳۱۴|محمدعلی فروغی]] و [[تصمیم مجلس شورای ملی دایر به ابراز رای اعتماد نسبت به کابینه آقای جم ۱۳۱۴|محمود جم]] - رییس مجلس شورای ملی حسن اسفندیاری (محتشم‌السلطنه)

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری یازدهم]] - ۲۰ شهریور ۱۳۱۶ تا ۲۷ شهریور ۱۳۱۸ - نخست وزیر [[‌تصمیم مجلس شورای ملی دایر به ابراز رای اعتماد به کابینه آقای جم ۱۳۱۶|محمود جم]] - مصوب ۱ مهر ۱۳۱۶ - مجلس شورای ملی دوره یازدهم قانونگذاری - رییس مجلس شورای ملی حسن اسفندیاری

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوازدهم]] - ۳ آبان ۱۳۱۸ تا ۹ آبان ۱۳۲۰ - نخست وزیران: [[تصمیم مجلس شورای ملی دایر به ابراز رای اعتماد به کابینه آقای دکتر متین‌دفتری|متین‌دفتری]] - [[‌تصمیم مجلس شورای ملی دایر به ابراز رای اعتماد به کابینه آقای علی منصور نخست‌وزیر ۱۳۱۹|علی منصور]] و [[‌تصمیم قانونی دایر بر تصویب برنامه کابینه آقای محمدعلی فروغی نخست‌وزیر|محمدعلی فروغی]] - رییس مجلس شورای ملی حسن اسفندیاری (محتشم‌السلطنه)

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم]] - ۲۲ آبان ۱۳۲۰ تا ۳۰ آبان ۱۳۲۲ - نخست وزیران: [[تصمیم قانونی دایر به تصویب برنامه کابینه آقای محمدعلی فروغی نخست‌وزیر|محمدعلی فروغی]] - [[‌تصمیم قانونی دایر به تصویب برنامه کابینه آقای سهیلی نخست‌وزیر ۱۳۲۰|علی سهیلی]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای احمد قوام نخست‌وزیر ۱۳۲۱|احمد قوام]] - [[‌تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای سهیلی نخست‌وزیر|علی سهیلی]] - رییس مجلس شورای ملی حسن اسفندیاری (محتشم‌السلطنه)

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم]] - ۶ اسفند ۱۳۲۲ تا ۲۱ اسفند ۱۳۲۴ - نخست وزیران: [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای محمد ساعد نخست‌وزیر ۱۳۲۳|محمد ساعد]] (۶ فروردین ۱۳۲۳ تا ۱۸ آبان ۱۳۲۳ ) - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای مرتضی بیات نخست‌وزیر|مرتضی‌قلی بیات]] (۴ آذر ۱۳۲۳ تا ) - [[تصمیم قانونی راجع به کابینه آقای ابراهیم حکیمی نخست‌وزیر ۱۳۲۴|ابراهیم حکیمی]] - [[تصمیم قانونی دایر به ابراز رای اعتماد به کابینه آقای محسن صدر نخست وزیر|محسن صدر]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای ابراهیم حکیمی نخست‌وزیر ۱۳۲۴|ابراهیم حکیمی]] - رییس مجلس شورای ملی محمدصادق طباطبایی

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پانزدهم]] - ۲۵ تیر ۱۳۲۶ تا ۶ امرداد ۱۳۲۸ - نخست وزیران: [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای احمد قوام نخست‌وزیر ۱۳۲۶|احمد قوام]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای ابراهیم حکیمی نخست‌وزیر ۱۳۲۶|ابراهیم حکیمی]] (۶ دی ۱۳۲۶ تا ۱۸ خرداد ۱۳۲۷) - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای عبدالحسین هژیر نخست‌وزیر|عبدالحسین هژیر]] (۲۳ خرداد ۱۳۲۷ تا ۱۶ آبان ۱۳۲۷) - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای ساعد نخست وزیر ۱۳۲۷|محمد ساعد]] (۲۵ آبان ۱۳۲۷) - رییس مجلس شورای ملی رضا حکمت (سردار فاخر) - رییس دوره نخست مجلس سنا سید حسن تقی‌زاده

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم]] - ۲۰ بهمن ۱۳۲۸ تا ۲۹ بهمن ۱۳۳۰ - نخست وزیران: [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت آقای علی منصور نخست‌وزیر|علی منصور]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای علی رزم‌آرا نخست وزیر|حاجیعلی رزم‌آرا]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای حسین علاء نخست‌وزیر ۱۳۳۰|حسین علاء]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر اردیبهشت ۱۳۳۰|محمد مصدق]] - رییس مجلس شورای ملی رضا حکمت (سردار فاخر)

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفدهم]] - ۷ اردیبهشت ۱۳۳۱ تا ۲۸ آبان ۱۳۳۲ - نخست وزیران: [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر اردیبهشت ۱۳۳۰|محمد مصدق]] - احمد قوام - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر مرداد ۱۳۳۱|محمد مصدق]] - رییس مجلس شورای ملی (اجلاسیه نخست) دکتر حسن امامی (امام جمعه تهران از ۱۰ تیرماه ۱۳۳۱ تا ۱۶ امرداد ۱۳۳۱) - آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی (از ۱۶ امرداد ۱۳۳۱ تا ۱۰ تیر ۱۳۳۲) - رئیس مجلس شورای ملی اجلاسیه دوم دکتر عبدالله معظمی از ۱۰ تیر ۱۳۳۲ تا انحلال مجلس ( ۲۸ آبان ۱۳۳۲ به فرمان شاه )

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم]] - ۲۷ اسفند ۱۳۳۱ تا ۲۶ فروردین ۱۳۳۵ - نخست‌وزیران: [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب تیمسارسپهبد فضل‌الله زاهدی نخست‌وزیر|فضل‌الله زاهدی]] (۷ اردیبهشت ۱۳۳۳ تا ) - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای حسین علاء نخست‌وزیر ۱۳۳۴|حسین علاء]] - رییس مجلس شورای ملی رضا حکمت (سردار فاخر)- رییس دوره دوم مجلس سنا ابراهیم حکیمی - سید حسن تقی‌زاده - حسن صدر (صدرالاشراف)

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم]] - ۱۰ خرداد ۱۳۳۵ تا ۲۹ خرداد ۱۳۳۹ - نخست وزیران [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت آقای حسین علاء نخست‌وزیر ۱۳۳۵|آقای حسین علاء]] (۳۱ خرداد ۱۳۳۵ تا ۱۴ فروردین ۱۳۳۶) - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت آقای دکتر منوچهر اقبال نخست‌وزیر|دکتر منوچهر اقبال]] ( ۲۵ فروردین تا ۶ شهریور ۱۳۳۹) - رییس مجلس شورای ملی رضا حکمت (سردار فاخر)

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیستم]] - ۲ اسفند ۱۳۳۹ تا ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ - نخست وزیران: - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای مهندس شریف‌امامی نخست‌وزیر|شریف‌امامی]] (۲۳ اسفند ۱۳۳۹ - ۱۴ اردیبهشت ۱۳۴۰) - علی امینی ۱۹ اردیبهشت ۱۳۴۰ و انحلال مجلس - رییس مجلس شورای ملی رضا حکمت (سردار فاخر) - رییس دوره سوم مجلس سنا حسن صدر (صدرالاشراف)

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم]] - ۱۴ مهر ۱۳۴۲ تا ۱۳ مهر ۱۳۴۶ - نخست وزیران: علی امینی - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای اسدالله علم نخست‌وزیر|اسدالله علم]] (۳۰ تیر ۱۳۴۱ - ۱۴ اسفند ۱۳۴۱) - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای حسنعلی‌منصور نخست‌وزیر|حسنعلی منصور]] (۱۹ اسفند ۱۳۴۲ - ۱ بهمن ۱۳۴۳ به ضرب گلوله فداییان اسلام مجروح و ۶ بهمن ۱۳۴۳ زندگانی را بدرود گفت) - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای امیرعباس هویدا نخست‌وزیر ۱۳۴۳|امیرعباس هویدا]] (۱۱ بهمن ۱۳۴۳ - شهریور ۱۳۵۶) - - رییس مجلس شورای ملی مهندس عبدالله ریاضی

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم]] - ۱۴ مهر ۱۳۴۶ تا ۹ شهریور ۱۳۵۰ - نخست وزیر [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای امیرعباس هویدا نخست‌وزیر ۱۳۴۶|امیرعباس هویدا]] - رییس مجلس شورای ملی عبدالله ریاضی - رییس مجلس سنا جعفر شریف‌امامی

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم]] - ۹ شهریور ۱۳۵۰ تا ۱۶ شهریور ۱۳۵۴ - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای امیرعباس هویدا نخست‌وزیر ۱۳۵۰|امیرعباس هویدا]] - دارای ۱۵ جلد - رییس مجلس شورای ملی عبدالله ریاضی - رییس مجلس سنا جعفر شریف‌امامی

* [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و چهارم]] - ۱۷ شهریور ۱۳۵۴ تا ۲۱ بهمن ۱۳۵۷ - نخست وزیران [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای امیرعباس هویدا نخست‌وزیر ۱۳۵۴|امیرعباس هویدا]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای جمشید آموزگار نخست‌وزیر|جمشید آموزگار]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای جعفر شریف‌امامی نخست‌وزیر|جعفر شریف‌امامی]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب تیمسار‌ارتشبد غلامرضا‌ازهاری نخست‌وزیر|تیمسار ارتشبد غلامرضا ازهاری]] - [[تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت جناب آقای شاپور ‌بختیار نخست‌وزیر|دکتر شاهپور بختیار]] - رییس مجلس شورای ملی عبدالله ریاضی

* '''۲۲ بهمن ۱۲۸۵''' محمدعلی شاه دشمن مشروطه به خواست‌های هفتگانه مشروطه‌خواهان تبریز گردن نهاد و طی دست‌خطی به مجلس شورای ملی نوشت که: "دولت ایران مشروطه تامه است"

 

== تصمیم‌های مجلس شورای ملی بر پایه گونه تصمیم ==