ترانه‌های خیام/ذرات گردنده

ذرات گردنده

۵۷

  از تن چو برفت جان پاک من و تو،  
  خشتی دو نهند بر مغاک من و تو؛  
  و آنگه ز برای خشت گور دگران،  
  در کالبدی کشند خاک من و تو.  

۵۸

  هر ذره که بر روی زمینی بوده است،  
  خورشید رخی، زهره جبینی بوده است،  
  گرد از رخ آستین به آزرم فشان،  
  کان هم رخ خوب نازنینی بوده است.  

۵۹

  ای پیر خردمند پگه‌تر بر خیز،  
  وان کودک خاک بیز را بنگر تیز،  
  پندش ده و گو که، نرم نرمک می‌بیز،  
  مغز سر کیقباد و چشم پرویز!  

۶۰

  بنگر ز صبا دامن گل چاک شده،  
  بلبل ز جمال گل طربناک شده؛  
  در سایهٔ گل نشین که بسیار این گل،  
  از خاک بر آمده است و در خاک شده!  

۶۱

  ابر آمد و زار بر سر سبزه گریست،  
  بی بادهٔ گلرنگ نمیشاید زیست؛  
  این سبزه که امروز تماشاگه ماست،  
  تا سبزهٔ خاک ما تماشاگه کیست!  

۶۲

  چون ابر به نوروز رخ لاله بشست،  
  بر خیز و بجام باده کن عزم درست؛  
  کاین سبزه که امروز تماشاگه تست،  
  فردا همه از خاک تو بر خواهد رست!  

۶۳

  هر سبزه که بر کنار جوئی رسته است،  
  گوئی ز لب فرشته خوئی رسته است؛  
  پا بر سر هر سبزه به خواری ننهی،  
  کان سبزه ز خاک لاله روئی رسنه است،  

۶۴

  می خور که فلک بهر هلاک من و تو،  
  قصدی دارد بجان پاک من و تو؛  
  در سبزه نشین و می روشن میخور،  
  کاین سبزه بسی دمد ز خاک من و تو!  

۶۵

  دیدم بسر عمارتی مردی فرد،  
  کو گل بلگد میزد و خوارش میکرد،  
  وان گل بزبان حال با او میگفت:  
  ساکن، که چو من بسی لگد خواهی خورد  

۶۶

  بردار پیاله و سبو ای دل‌جو،  
  برگرد بگرد سبزه زار و لب جو؛  
  کاین چرخ بسی قد بتان مهرو،  
  صد بار پیاله کرد و صد بار سبو!  

۶۷

  بر سنگ زدم دوش سبوی کاشی،  
  سر مست بدم چو کردم این اوباشی؛  
  با من بزبان حال میگفت سبو:  
  من چون تو بدم، تو نیز چون من باشی!  

۶۸

  زان کوزهٔ می که نیست در وی ضرری،  
  پر کن قدحی بخور، بمن ده دگری؛  
  زان پیشتر ای پسر که در رهگذری،  
  خاک من و تو کوزه کند گوزه‌گری.  

۶۹

  بر کوزه‌گری پریر کردم گذری،  
  از خاک همی نمود هردم هنری؛  
  من دیدم اگر ندید هر بی‌بصری،  
  خاک پدرم در کف هر کوزه گری.  

۷۰

  هان کوزه‌گرا بپای اگر هشیاری،  
  تا چند کنی بر گل مردم خواری؟  
  انگشت فریدون و کف کیخسرو،  
  بر چرخ نهاده‌ای، چه می‌پنداری؟  

۷۱

  در کارگه کوزه گری کردم رای،  
  بر پلهٔ چرخ دیدم استاد بپای،  
  میکرد دلیر کوزه را دسته و سر،  
  از کلهٔ پادشاه و از دست گدای!  

۷۲

  این کوزه چو من عاشق زاری بوده است،  
  در بند سر زلف نگاری بوده است؛  
  این دسته که بر گردن او می‌بینی:  
  دستی است که بر گردن یاری بوده است!  

۷۳

  در کارگه کوزه‌گری بودم دوش،  
  دیدم دو هزار کوزه گویا و خموش؛  
  هر یک بزبان حال با من گفتند:  
  «کو کوزه‌گر و کوزه‌خر و کوزه‌فروش؟»