| | | | | | |
|
خاقانیا به دولت ایام دل منه |
|
کایام هفتهای است خود آن هفته نیز نیست |
|
|
روز و شب است سیم سیاه و زر سپید |
|
بیرون ازین دو عمر تو را یک پشیز نیست |
|
|
چرخ است خوشهای به زکاتش مدار چشم |
|
کان صاع کو دهد دو کری یک قفیز نیست |
|
|
چون در زمانه چیز نداری خرد چه سود |
|
کن را که چیز نیست خرد هیچ چیز نیست |
|
|
بر خوشی حیات مشو غره کسمان |
|
سیاف پیشهایست که او را تمیز نیست |
|
|
آن، بز نگر که در پی طفلی همی رود |
|
بهر مویزکی که جز آنش عزیز نیست |
|
|
روزی به دست طفل شود کشته بیگمان |
|
چون بنگری گلو بر بز جز مویز نیست |
|
|
تا به غربت فتاد خاقانی |
|
یکدری خانهایش زندان است |
|
|
نه درون ساختنش توفیق است |
|
نه برون تاختنش امکان است |
|
|
روی چون عنکبوت در دیوار |
|
پس سنگی چو مور پنهان است |
|
|
پاسبانش برون در قفل است |
|
پرده دارش درون کلیدان است |
|
|
اشک جیحون و دم سمرقندی |
|
دل بخاری و آه سوزان است |
|
|
یعنی این در چهار دیواری است |
|
که درش سوی چرخ گردان است |
|
|
از برون لب به قفل خاموشی است |
|
وز درون دل به بند ایمان است |
|
|
خانه در بسته دار بر اغیار |
|
تا در او این غریب مهمان است |
|
|
برگ عیشی مساز خاقانی |
|
که وجودش ورای امکان است |
|
|
عالم از چار علت است به پای |
|
که یکی زان چار ارکان است |
|
|
خانه را هم چهار حد باید |
|
کان چهار اصل کار بنیان است |
|
|
علت عیش را سه چیز نهند |
|
کان مکان و زمان و اخوان است |
|
|
ز آن نگفتند چارمین یعنی |
|
نیست چیزی که چارم آن است |
|
|
خاقانیا چو آب رخت رفت در سال |
|
مستان نوال کس که وبال آشنای اوست |
|
|
بر خستگی دل مطلب مرهم قبول |
|
نه دل نه مرهمی که جراحت فزای اوست |
|
|
آن را که بشکنند نوازش کنند باز |
|
یعنی که چون شکست نوازش دوای اوست |
|
|
پنداری آن شتر که بکشتند، گردنش |
|
پر زر از آن کنند خونبهای اوست |
|
|
گیرم که کان زر شود آن گردن شتر |
|
او را ز زر چه سود که سودش بقای اوست |
|
|
زیان تو در سود دانستن است |
|
توان تو در ناتوانستن است |
|
|
ندانم سپر ساز خاقانیا |
|
که نادانی اکسیر دانستن است |
|