راهنما:راهنمای تازه‌واردان درباره نمونه‌خوانی
| →فهرست‌ها | راهنمای تازه‌واردان درباره نمونه‌خوانی | حروف‌چینی← |
| روش نمونه‌خوانی کتاب در ویکی‌نبشته |
بنیان ویکی‌نبشته بر نمونه‌خوانی بنا شده است تا متون با بهترین کیفیت در اختیار خوانندگان و پژوهشگران قرار گیرد. فرآیند نمونه‌خوانی شامل دو فضای نام (فهرست و برگ) است. در این فضاهای نام یا کارگاه‌هاست که کارهای ویرایشی و دیگر کارهای «پشت صحنه» انجام می‌شوند.
این فرآیند بر پایهٔ تصاویر اسکن‌شده از کتاب (یا قطعه متن) واقعی انجام می‌شود. کتاب پس از افزوده شدن به فضای نام «فهرست» نامی مشابه نام فایل خود می‌گیرد. هر صفحه از متن معادل یک صفحهٔ جداگانه در فضای نام «برگه» است. صفحهٔ فهرست به برگه‌ها پیوند می‌خورَد و لازم است که هر برگه مورد نمونه‌خوانی قرار گیرد.
راهنمای زیر به شما در مورد چگونگی نمونه‌خوانی هر برگ توضیح می‌دهد.
روش نمونه‌خوانی یک برگه
ویرایش
نمونه‌خوانی بر اساس صفحات فهرست و برگه‌های متصل به آنها در فضای نام «برگه» استوار است.
- اگر روی هر کدام از اعدادی که در صفحه فهرست هستند کلیک کنید، تصویری از صفحهٔ واقعی کتاب در کنار یک فیلد متنی مشاهده خواهید کرد. ممکن است فیلد متنی بدون متن باشد یا به شکل خودکار متنی از روی صفحهٔ اسکن‌شده داخل آن ریخته شده باشد.
- اگر خالی بود: متن عکسی را که می‌بینید درون آن بنویسید.
- اگر خالی نبود: متن را اصلاح کنید تا با آنچه در عکس می‌بینید کاملاً برابر باشد.
- کار خود را نمونه‌خوانی کنید و وضعیت صفحه را روی «نمونه‌خوانی‌شده» (یعنی گزینه زرد) قرار داده و برگ را ذخیره کنید. برای اطلاعات بیشتر راهنما:نمونه‌خوانی و راهنما:وضعیت صفحه را ببینید.
- اگر هنوز نمونه‌خوانی برگه را تمام نکرده‌اید اما می‌خواهید هر چه تغییر داده‌اید را فعلاً ذخیره کنید، وضعیت را روی «نمونه‌خوانی‌نشده» (یعنی گزینه قرمز) قرار دهید.
- دو گزینهٔ اخیر را برای همهٔ برگه‌های اسکن‌شده تکرار کنید.
رابط پهلو به پهلو
ویرایشهنگامی که یک برگه را در فضای نام برگ می‌بینید، صفحه به دو بخش تقسیم می‌شود. این رابط پیش‌فرض پهلو به پهلو نام دارد و به کاربران امکان نمونه‌خوانی متون ویکی‌نبشته (بخش راست) از روی تصاویر اسکن‌شدهٔ متون (بخش چپ) را می‌دهد. هنگامی که روی کلید پیش‌نمایش کلیک می‌کنید صفحه دارای سه بخش خواهد شد. متنی تغییریافتهٔ شما در بالای صفحه به نمایش در خواهد آمد درحالی که دو بخش یادشده بدون تغییر در پایین قرار می‌گیرند.
نمونه‌خوانی
ویرایشبرای نمونه‌خوانی یک برگه باید متنی را که در بخش راست قرار دارد ویرایش کنید تا متن آن کاملاً برابر با متن تصویر اسکن‌شده پهلوی آن در آید.
لازم نیست یک روگرفت شبیه به عکس از روی تصویر اسکن‌شده ایجاد کنید. ویکی‌نبشته یک وبگاه است و یک کتاب نیست پس به دست آوردن متن خیلی مهم‌تر از بازتاب ریزه‌کاری‌هایی چاپی است. کافی است تا جایی که می‌توانید به متن اصلی نزدیک شوید. برخی چیزها در کتاب‌ها کاربرد دارند اما در ویکی‌نبشته به‌درد نمی‌خورند. برای نمونه، ستون‌ها در ویکی‌نبشته لازم نیستند و به خوبی هم کار نمی‌کنند؛ پس هنگام نمونه‌خوانی آنها را نادیده بگیرید. یادتان باشد که صفحه‌های زیادی هنگام پایان نمونه‌خوانی در فضای نام اصلی به هم اضافه می‌شوند. چیزهایی مثل ستون‌ها خوانا نیستند.
- برای اطلاعات بیشتر: راهنما:نمونه‌خوانی
وضعیت صفحه
ویرایشهنگامی که برگهای را ذخیره می‌کنید باید وضعیت آن را هم مشخص کنید. گزینه‌های مربوطه را می‌توانید زیر فیلد خلاصه در هنگام ویرایش مشاهده کنید. اگر بتازگی ویرایش یک برگه را آغاز کرده‌اید و هنوز هیچ تغییری نداده‌اید (یا تغییرات کمی داده‌اید) گزینه قرمز را انتخاب کنید تا وضعیت روی نمونه‌خوانی‌نشده قرار گیرد. اگر به طور کامل متن را تطابق داده‌اید و همهٔ ایرادها را رفع کرده‌اید گزینهٔ زرد را انتخاب کنید تا وضعیت به نمونه‌خوانی‌شده تغییر یابد.
برخی برگه‌ها توسط دیگر کاربران نمونه‌خوانی شده‌اند. شما می‌توانید این برگه‌ها را دیده و وضعیت آنها را روزآمد کنید. برگه را ویرایش کرده و هر گونه ایراد یا تغییری که باقی مانده را انجام دهید. اگر هیچ ایرادی باقی نمانده و هر چه لازم بوده انجام شده وضعیت برگه را یک پله ارتقا بدهید. برگه‌های «نمونه‌خوانی‌نشده» (قرمز) به «نمونه‌خوانی‌شده» (زرد) ارتقا می‌یابند و سپس به «هم‌سنجی‌شده» (سبز) می‌رسند. کار برگه‌های نمونه‌خوانی‌شده تمام است و دیگر نیازی به ویرایش ندارند. برگه‌های بی‌نوشته (خاکستری) یا مشکل‌دار (آبی) وضعیت خاصی دارند. برای اطلاعات بیشتر به خواندن ادامه دهید.
- اطلاعات بیشتر: راهنما:وضعیت صفحه
برگه‌های بی‌نوشته
ویرایشبرگهای بی‌نوشته را می‌توان بدون متن باقی گذاشت و گزینه «بی‌نوشته» (خاکستری) را برای وضعیت آنها برگزید. این برگ‌ها هنگامی که قرار است به فضای نام اصلی اضافه شوند نادیده گرفته می‌شوند.
این برگ‌ها می‌توانند شامل جلد کتاب‌ها، البته در صورتی که بدون عکس باشند بشوند. یادتان باشد برگ‌هایی که حاوی نگاره هستند باید مانند صفحات دیگر روند نمونه‌خوانی را طی کنند و نباید برای آنها وضعیت «بی‌نوشته» انتخاب کرد. اگر عکس در حال حاضر در دسترس نیست، بخش برگه‌های مشکل‌دار را بخوانید.
برگه‌های مشکل‌دار
ویرایشاگر هنگام نمونه‌خوانی برگی دچار مشکلی شدید و نتوانستید آن را به پایان برسانید می‌توانید وضعیت برگ را روی «مشکل‌دار» (آبی) قرار دهید. این وضعیت دیگر کاربران را در جریان مشکل قرار خواهد داد تا شاید آنها بتوانند مشکل را حل کنند.
مشکلات معمول عبارتند از برگ‌هایی که حاوی عکس هستند (برای زمانی که فایل عکس در دسترس نیست)، برگ‌هایی که حاوی معادلات ریاضی هستند، برگ‌هایی که حاوی جملات بیگانه هستند و برگ‌هایی که قالب‌بندی خاصی دارند.
نکات
ویرایشبایدها
ویرایش- قالب‌بندی‌های متن نظیر متن درشت یا ایرانیک را اعمال کنید.
- اندازه‌های مختلف متن را با بکارگیری {{کوچکتر}} یا {{بزرگتر}} نشان دهید.
- در برگ‌هایی که در پایان آنها یک بند (پاراگراف) به پایان می‌رسد (یعنی ادامهٔ جمله به صفحه‌ی بعد نمی‌رود) از الگوی {{ته}} استفاده کنید تا نرم‌افزار ویکی‌نبشته در هنگام تراگنجانی یک فاصله میان متن این برگ و برگ بعدی ایجاد کند.
- نشانه‌های خاص را هم وارد کنید. مثل:
- برای اطلاعات بیشتر: راهنما:الگوها
نبایدها
ویرایش- هر گونه نشانه یا چیزهایی که به متن اضافه شده نظیر دستخط، مهر کتابخانه، لکه، خراشیدگی، سایه، آلودگی یا غیره را که بخشی از متن چاپ‌شده کتاب اصلی نیستند در متن نیاورید.
- ستون‌ها را لازم نیست در متن ویکی بیاورید.
- اشتباهات املایی، تاریخی یا محاسباتی را اصلاح نکنید. به جای آنها از الگوی {{غلط}} استفاده کنید.
- شیوه‌ی نگارش قدیم را به امروزی تبدیل نکنید. مثلاً «بمواردیکه» را تبدیل به «به مواردی که» نکنید.
- بندها را تنها با یک خط خالی از هم جدا کنید. از {{سخ}} برای این منظور استفاده نکنید.
- فاصله‌های مجازی در متون قدیمی که به منظور جاشدن واژه‌های بیشتر در یک خط به کار برده می‌شدند را در متن تایپی وارد نکنید مگر این که طبق استانداردهای جدید نگارشی درست باشند.
دلخواه
ویرایش- هر چند شکست خطوط ایرادی در متن نهایی ایجاد نمی‌کند اما بهتر است برای جلوگیری از بروز اشتباه در کار الگوها آنها را اصلاح کنید.
- حروف‌چینی دقیق. هر چند ایجاد نمونه‌های دقیق و شبیه به متن اسکن‌شده زیبا است اما لازم نیست. چیزی که ما نیاز داریم متن اثر است. تقلید برخی از حروف‌چینی‌ها با استفاده از ابزارهای ویکی‌نبشته مشکل هستند. برخی از آنها حتی می‌توانند برای سامانه ایجاد مشکل کنند.
برخی نکات دیگر
ویرایش- بین بندها (پاراگراف‌ها) باید یک خط خالی باشد. این مسأله در دنیای متون الکترونیک و اینترنتی به یک استاندارد تبدیل شده و در ویکی‌نبشته لازم است.
- فاصله‌های پیش از نقطه‌گذاری‌ها باید گرفته شوند حتی اگر در متن اصلی این طور نباشند.
الگوها
ویرایشدر ویکی‌نبشته الگوهای زیادی برای زمانی که نمونه‌خوانی می‌کنید وجود دارند.
الگوهای نمونه‌خوانی
ویرایشبرای الگوهای قالب‌بندی متن، به راهنما:الگوها#الگوهای قالب‌بندی مراجعه کنید.
الگوهای مشکلات
ویرایشاز این الگوها زمانی استفاده کنید که خودتان نتوانسته‌اید مشکل را حل کنید. یادتان باشد هر گاه از این الگوها استفاده کردید وضعیت برگ را روی «مشکل‌دار» (آبی) بگذارید.
| الگو | کاربرد |
|---|---|
| {{نیازمند تصویر}} | هنگامی که برگ نیازمند نگاره است. |
| {{نیازمند جدول}} | هنگامی که برگ نیازمند جدول است. |
| {{نیازمند نت موسیقی}} | هنگامی که برگ نیازمند نت موسیقی است. |
| {{نیازمند فرمول ریاضی}} | هنگامی که برگ نیازمند فرمول ریاضی است. |
| {{ناخوانا}} | متن ناخواناست. |
| {{نیازمند انگلیسی}} | در این متن حروف انگلیسی به کار رفته. لطفاً یک نفر که انگلیسی می‌داند آن را ویرایش کند. |
| {{نیازمند عربی}} | در این متن حروف عربی به کار رفته. لطفاً یک نفر که عربی می‌داند آن را ویرایش کند. |
| {{نیازمند چینی}} | در این متن حروف چینی به کار رفته. لطفاً یک نفر که چینی می‌داند آن را ویرایش کند. |
| {{نیازمند یونانی}} | در این متن حروف یونانی به کار رفته. لطفاً یک نفر که یونانی می‌داند آن را ویرایش کند. |
| {{نیازمند فرانسوی}} | در این متن حروف فرانسوی به کار رفته. لطفاً یک نفر که فرانسوی می‌داند آن را ویرایش کند. |
| {{نیازمند روسی}} | در این متن حروف روسی به کار رفته. لطفاً یک نفر که روسی می‌داند آن را ویرایش کند. |
| {{نیازمند نماد}} | در این متن نمادهای پیچیده به کار رفته. لطفاً یک نفر که آشنایی با این نمادها دارد آن را ویرایش کند. |