شبستری (گلشن‌راز)/اصول خلق نیک آمد عدالت

by شبستری

	اصول خلق نیک آمد عدالت			پس از وی حکمت وعفت شجاعت
	حکیمی راست گفتار است و کردار			کسی کو متصف گردد بدین چار
	به حکمت باشدش جان و دل آگه			نه گربز باشد و نه نیز ابله
	به عفت شهوت خود کرده مستور			شره همچون خمود از وی شده دور
	شجاع و صافی از ذل و تکبر			مبرا ذاتش از جبن و تهور
	عدالت چون شعار ذات او شد			ندارد ظلم از آن خلقش نکو شد
	همه اخلاق نیکو در میانه است			که از افراط و تفریطش کرانه است
	میانه چون صراط مستقیم است			ز هر دو جانبش قعر جحیم است
	به باریکی و تیزی موی و شمشیر			نه روی گشتن و بودن بر او دیر
	عدالت چون یکی دارد ز اضداد			همی هفت آمد این اضداد ز اعداد
	به زیر هر عدد سری نهفت است			از آن درهای دوزخ نیز هفت است
	چنان کز ظلم شد دوزخ مهیا			بهشت آمد همیشه عدل را جا
	جزای عدل، نور و رحمت آمد			سزای ظلم، لعن و ظلمت آمد
	ظهور نیکویی در اعتدال است			عدالت جسم را اقصی کمال است
	مرکب چون شود مانند یک چیز			ز اجزا دور گردد فعل و تمییز
	بسیط الذات را مانند گردد			میان این و آن پیوند گردد
	نه پیوندی که از ترکیب اجزاست			که روح از وصف جسمیت مبراست
	چو آب و گل شود یکباره صافی			رسد از حق بدو روح اضافی
	چو یابد تسویت اجزای ارکان			در او گیرد فروغ عالم جان
	شعاع جان سوی تن وقت تعدیل			چو خورشید و زمین آمد به تمثیل