| | | | | | |
|
بخاری مرتفع گردد ز دریا |
|
به امر حق فرو بارد به صحرا |
|
|
شعاع آفتاب از چرخ چارم |
|
بر او افتد شود ترکیب با هم |
|
|
کند گرمی دگر ره عزم بالا |
|
در آویزد بدو آن آب دریا |
|
|
چو با ایشان شود خاک و هوا ضم |
|
برون آید نبات سبز و خرم |
|
|
غذای جانور گردد ز تبدیل |
|
خورد انسان و یابد باز تحلیل |
|
|
شود یک نطفه و گردد در اطوار |
|
وز او انسان شود پیدا دگر بار |
|
|
چو نور نفس گویا بر تن آید |
|
یکی جسم لطیف و روشن آید |
|
|
شود طفل و جوان و کهل و کمپیر |
|
بیابد علم و رای و فهم و تدبیر |
|
|
رسد آنگه اجل از حضرت پاک |
|
رود پاکی به پاکی خاک با خاک |
|
|
هم اجزای عالم چون نباتند |
|
که یک قطره ز دریای حیاتند |
|
|
زمان چو بگذرد بر وی شود باز |
|
همه انجام ایشان همچو آغاز |
|
|
رود هر یک از ایشان سوی مرکز |
|
که نگذارد طبیعت خوی مرکز |
|
|
چو دریایی است وحدت لیک پر خون |
|
کز او خیزد هزاران موج مجنون |
|
|
نگر تا قطرهی باران ز دریا |
|
چگونه یافت چندین شکل و اسما |
|
|
بخار و ابر و باران و نم و گل |
|
نبات و جانور انسان کامل |
|
|
همه یک قطره بود آخر در اول |
|
کز او شد این همه اشیا ممثل |
|
|
جهان از عقل و نفس و چرخ و اجرام |
|
چو آن یک قطره دان ز آغاز و انجام |
|
|
اجل چون در رسد در چرخ و انجم |
|
شود هستی همه در نیستی گم |
|
|
چو موجی بر زند گردد جهان طمس |
|
یقین گردد «کان لم تغن بالامس» |
|
|
خیال از پیش برخیزد به یک بار |
|
نماند غیر حق در دار دیار |
|
|
تو را قربی شود آن لحظه حاصل |
|
شوی تو بی تویی با دوست واصل |
|
|
وصال این جایگه رفع خیال است |
|
چو غیر از پیش برخیزد وصال است |
|
|
مگو ممکن ز حد خویش بگذشت |
|
نه او واجب شد و نه واجب او گشت |
|
|
هر آن کو در معانی گشت فایق |
|
نگوید کین بود قلب حقایق |
|
|
هزاران نشاه داری خواجه در پیش |
|
برو آمد شد خود را بیندیش |
|
|
ز بحث جزو و کل نشات انسان |
|
بگویم یک به یک پیدا و پنهان |
|