شرح حال رجال ایران/ابوالحسن طباطبائی زواره‌ای نائینی

ابوالحسن میرزا ابوالحسن طباطبائی زواره‌ای نائینی، متخلص به جلوه، از سادات مون اردستان، حکیم معروف و عارف وارسته گوشه‌گیر،

میرزا ابوالحسن جلوه میرزا عبدالوهابخان آصف‌الدوله شیرازی

پسر میرزا سید محمد، متخلص بمظهر، و پسرعموی سید حسن مجمر شاعر بوده و در سال هزار و دویست و سی و هشت (۱۲۳۸) قمری در احمدآباد گجرات متولد شده و در ششم ذیقعده از سال هزار و سیصد و چهارده قمری در تهران در گذشت و در گورستان ابن بابویه (شهر ری) بخاک سپرده شد و بعد میرزا احمدخان بدر، نصیرالدوله، و شاهزاده سلطان حسین میرزای نیرالدوله مقبره‌ای مشتمل بر یک اطاق و یک ایوان آجری برای وی در آنجا ساختند مرحوم جلوه دیوان اشعاری دارد بفارسی که بچاپ رسیده است. میرزای جلوه سالها در مدرسه دارالشفاء تهران، روبروی جلوخان مسجد شاه،[۱] دو حجره تو در تو داشت اولی محل درس و دومی کتابخانه و محل استراحت و اطاق خواب او بود؛ و چون مدرسه مزبور موقوفه نداشت، و بی سر و صدا بود، آن جا را برای سکونت خود انتخاب کرده بود. زندگانی میرزای جلوه از عایدات املاک وقفی اجدادی میگذشت، و بقدر کفایت معیشت آبرومندانه، در آمد داشت خصوصیات اخلاقی او: خیلی کم مراوده – بسیار با استغنای طبع و با عزت نفس – مجرد[۲] – زندگی بسیار مرتب – تمیز و آقامنش – بسیار شیرین سخن و بامزه – خوش بیان و مدرس عالی مقام.

میگویند، که ناصرالدینشاه او را ندیده بود، یکی از روزها، بدیدنش، بمدرسه دارالشفاء رفت هنگامیکه بدر حجره‌اش رسید، سید مشغول تهیه قلیانی برای خود بود. ناصرالدینشاه بیکی از همراهانش رو کرده بجای اینکه بگوید میرزا ابوالحسن، گفت: «میرزا حسن همین است، مرحوم جلوه که شنید گفت بله همین است اما میرزا حسن ابول هم دارد.


  1. این مدرسه پس از توسعه خیابان بوذرجمهری، بکلی خراب، و اکنون از محل باقی‌مانده آن، چند دکان و بانک بیمه بازر گانان ساخته شده و درآمد آنها ضمیمه موقوفات مدرسه سپهسالار جدید شده است.
  2. بدون زن و فرزند.