شرح حال رجال ایران/اسحق میرزا صفوی
اسحق اسحق میرزا پسر حیدر میرزا پسر شاه اسمعیل سوم و این شاه اسمعیل همان کسی است که علی‌مردان خان بختیاری – محمد حسنخان قاجار و کریم خان زند مدتها او را آلت دست خود قرار داده و بنام وی کشورستانی میکردند نام اصلی شاه اسمعیل سوم میرزا ابوتراب پسر سیدمرتضی صدرالممالک و دخترزاده شاه سلطانحسین صفوی بوده و نام شاه اسمعیل را رفقای سه‌گانه[۱] برای او گذاشتند و میرزا مرتضی صدر الممالک پدر وی از احفاد خلیفه سلطان مازندرانی داماد شاه عباس دوم بوده است. پس از اینکه کریم‌خان بر تمام رقبای خود غلبه کرد و فائق شد شاه اسمعیل را به آباده فرستاد و در آنجا خانه و اثاثه‌ای برای او ترتیب داد و ضمناً حقوقی که امورش بگذرد برای او تعیین نمود تا اینکه در آنجا درگذشت و اولادش گاهی در آباده و گاهی در اصفهان میزیستند و آنان تا زمان آغامحمدخان زنده و اوقات خود را در حال انزوا میگذراندند و دست از پا خطا نمیکردند اما پس از کشته شدنش (۲۱ ذیحجه ۱۲۱۱ ق.) اسحق میرزا نوه شاه اسمعیل بمیان ایل بختیاری رفت و خوانین بختیاری او را دست‌آویز خود قرار داده بنام او مشغول بغارت و راهزنی شدند و پس از اینکه فتحعلیشاه آنان را مطیع خود نمود اسحق میرزا از محال بختیاری فرار کرده و بعداً داخل طائفه ممسنی شد و آنها هم بنوبه خود او را آلت دست خویش قرار دادند و سرانجام محمدعلیخان قاجار قویونلو[۲] پس از مطیع کردن طائفه مزبور اسحق میرزا را نیز دستگیر نمود و مقیداً بتهران فرستاد. فتحعلی شاه از نظر سیادت نه او را کور کرد و نه کشت لکن او را بدماوند فرستاده در آنجا زندانی نمود و پس از دو سال زندانی بودن بوساطت اشرف‌خان دماوندی که او هم از سادات و از سرکردگان سپاه فتحعلی بود مورد عفو و بخشودگی واقع شد و با تعیین وظیفه سالیانه که امور معاش او بگذرد به اصفهان رفته مادام‌العمر در آنجا اقامت نمود.