| | | | | | |
|
یک مریدی اندر آمد پیش پیر |
|
پیر اندر گریه بود و در نفیر |
|
|
شیخ را چون دید گریان آن مرید |
|
گشت گریان آب از چشمش دوید |
|
|
گوشور یکبار خندد کر دو بار |
|
چونک لاغ املی کند یاری بیار |
|
|
بار اول از ره تقلید و سوم |
|
که همیبیند که میخندند قوم |
|
|
کر بخندد همچو ایشان آن زمان |
|
بیخبر از حالت خندندگان |
|
|
باز وا پرسد که خنده بر چه بود |
|
پس دوم کرت بخندد چون شنود |
|
|
پس مقلد نیز مانند کرست |
|
اندر آن شادی که او را در سرست |
|
|
پرتو شیخ آمد و منهل ز شیخ |
|
فیض شادی نه از مریدان بل ز شیخ |
|
|
چون سبد در آب و نوری بر زجاج |
|
گر ز خود دانند آن باشد خداج |
|
|
چون جدا گردد ز جو داند عنود |
|
که اندرو آن آب خوش از جوی بود |
|
|
آبگینه هم بداند از غروب |
|
که آن لمع بود از مه تابان خوب |
|
|
چونک چشمش را گشاید امر قم |
|
پس بخندد چون سحر بار دوم |
|
|
خندهش آید هم بر آن خندهی خودش |
|
که در آن تقلید بر میآمدش |
|
|
گوید از چندین ره دور و دراز |
|
کین حقیقت بود و این اسرار و راز |
|
|
من در آن وادی چگونه خود ز دور |
|
شادیی میکردم از عمیا و شور |
|
|
من چه میبستم خیال و آن چه بود |
|
درک سستم سست نقشی مینمود |
|
|
طفل راه را فکرت مردان کجاست |
|
کو خیال او و کو تحقیق راست |
|
|
فکر طفلان دایه باشد یا که شیر |
|
یا مویز و جوز یا گریه و نفیر |
|
|
آن مقلد هست چون طفل علیل |
|
گر چه دارد بحث باریک و دلیل |
|
|
آن تعمق در دلیل و در شکال |
|
از بصیرت میکند او را گسیل |
|
|
مایهای کو سرمهی سر ویست |
|
برد و در اشکال گفتن کار بست |
|
|
ای مقلد از بخارا باز گرد |
|
رو به خواری تا شوی تو شیرمرد |
|
|
تا بخارای دگر بینی درون |
|
صفدران در محفلش لا یفقهون |
|
|
پیک اگر چه در زمین چابکتگیست |
|
چون به دریا رفت بسکسته رگیست |
|
|
او حملناهم بود فیالبر و بس |
|
آنک محمولست در بحر اوست کس |
|
|
بخشش بسیار دارد شه بدو |
|
ای شده در وهم و تصویری گرو |
|
|
آن مرید ساده از تقلید نیز |
|
گریهای میکرد وفق آن عزیز |
|
|
او مقلدوار همچون مرد کر |
|
گریه میدید و ز موجب بیخبر |
|
|
چون بسی بگریست خدمت کرد و رفت |
|
از پیش آمد مرید خاص تفت |
|
|
گفت ای گریان چو ابر بیخبر |
|
بر وفاق گریهی شیخ نظر |
|
|
الله الله الله ای وافی مرید |
|
گر چه درتقلید هستی مستفید |
|
|
تا نگویی دیدم آن شه میگریست |
|
من چو او بگریستم که آن منکریست |
|
|
گریهی پر جهل و پر تقلید و ظن |
|
نیست همچون گریهی آن متمن |
|
|
تو قیاس گریه بر گریه مساز |
|
هست زین گریه بدان راه دراز |
|
|
هست آن از بعد سیساله جهاد |
|
عقل آنجا هیچ نتواند فتاد |
|
|
هست زان سوی خرد صد مرحله |
|
عقل را واقف مدان زان قافله |
|
|
گریهی او نه از غمست و نه از فرح |
|
روح داند گریهی عین الملح |
|
|
گریهی او خندهی او آن سریست |
|
زانچ وهم عقل باشد آن بریست |
|
|
آب دیدهی او چو دیدهی او بود |
|
دیدهی نادیده دیده کی شود |
|
|
آنچ او بیند نتان کردن مساس |
|
نه از قیاس عقل و نه از راه حواس |
|
|
شب گریزد چونک نور آید ز دور |
|
پس چه داند ظلمت شب حال نور |
|
|
پشه بگریزد ز باد با دها |
|
پس چه داند پشه ذوق بادها |
|
|
چون قدیم آید حدث گردد عبث |
|
پس کجا داند قدیمی را حدث |
|
|
بر حدث چون زد قدم دنگش کند |
|
چونک کردش نیست همرنگش کند |
|
|
گر بخواهی تو بیایی صد نظیر |
|
لیک من پروا ندارم ای فقیر |
|
|
این الم و حم این حروف |
|
چون عصای موسی آمد در وقوف |
|
|
حرفها ماند بدین حرف از برون |
|
لیک باشد در صفات این زبون |
|
|
هر که گیرد او عصایی ز امتحان |
|
کی بود چون آن عصا وقت بیان |
|
|
عیسویست این دم نه هر باد و دمی |
|
که برآید از فرح یا از غمی |
|
|
این الم است و حم ای پدر |
|
آمدست از حضرت مولی البشر |
|
|
هر الف لامی چه میماند بدین |
|
گر تو جان داری بدین چشمش مبین |
|
|
گر چه ترکیبش حروفست ای همام |
|
میبماند هم به ترکیب عوام |
|
|
هست ترکیب محمد لحم و پوست |
|
گرچه در ترکیب هر تن جنس اوست |
|
|
گوشت دارد پوست دارد استخوان |
|
هیچ این ترکیب را باشد همان |
|
|
که اندر آن ترکیب آمد معجزات |
|
که همه ترکیبها گشتند مات |
|
|
همچنان ترکیب حم کتاب |
|
هست بس بالا و دیگرها نشیب |
|
|
زانک زین ترکیب آید زندگی |
|
همچو نفخ صور در درماندگی |
|
|
اژدها گردد شکافد بحر را |
|
چون عصا حم از داد خدا |
|
|
ظاهرش ماند به ظاهرها ولیک |
|
قرص نان از قرص مه دورست نیک |
|
|
گریهی او خندهی او نطق او |
|
نیست از وی هست محض خلق هو |
|
|
چونک ظاهرها گرفتند احمقان |
|
وآن دقایق شد ازیشان بس نهان |
|
|
لاجرم محجوب گشتند از غرض |
|
که دقیقه فوت شد در معترض |
|