مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۶/جلسهٔ ۱۰

- تصویب صورت مجلس

۱ - تصویب صورت مجلس

نایب رئیس ـ نسبت بصورت جلسه اعتراضی نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب شد آقای اسلامی

- بیانات قبل از دستور آقایان: اسلامی ـشوشتری ـ پیراسته ـ اردلان

۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: اسلامی ـ شوشتری ـ پیراسته ـ اردلان

اسلامی ـ عرایض بنده در اطراف سیاست خارجی است. گرچه بنده عقیده دارم که ما اصلا سیاست خارجی نداریم. برای اینکه وزارت خارجه نداریم این دستگاه پر زرق و برق وزارت خارجه و محتویاتش بعقیده بنده نمی‌شود گفت وزارت خارجه‌است وبایستی قفلی گرفت و بدرش کوبید و بودجه اش را صرف ایجاد کارخانجات و سد سازی کرد که مردم گرسنه و فقیر این مملکت لااقل راحت باشند زیرا علاوه بر آنکه این وزارت خارجه منشاء اثری نیست وکارهایش برای مملکت بعقیده من ضرر و خطر دارد اساسا یک کارهائی می‌کنند که دلشان می‌خواهد مثلاملاحظه بفرمائید اعلیحضرت همایون شاهنشاهی برای ایجاد و برقراری دوستی بین ایران و پاکستان تشریف فرمای پاکستان می‌شوند و انصافا هم در آنجا یک پذیرائی شایانی می‌کنند و برای این پذیرائی هم هزینه زیادی البته برای پاکستان داشت و در اینجا موقعی که اعلیحضرت آنجا تشریف دارند دولت در تهران دولت اسرائیل را برسمیت می‌شناسد و با هندوستان قرارداد می‌بندد بنده بماهیت دولت اسرائیل کاری ندارم نفیاو اثباتا برای اینکه من نمی‌دانم سیاست نامرئی بریتانیای کبیر در اینجاها مشغول چه کاریست؟ بنده عقیده‌ام اینست که اگر قرار بود که ما دولت اسرائیل را برسمیت بشناسیم لااقل بهتر این بود که یک مدتی تامل بکنند که اعلیحضرت برگردند از این مسافرت و گرد و غبارها یک کمی بنشیند. اینها نیست مگر آنکه همانطور که عرض کردم در یک جمله که ما وزارت خارجه نداریم. همین وزارت خارجه ما از همه ادارات خرابتر است اما چون مردم با عدلیه و شهرداری و غیره بیشتر تماس دارند نمی‌بینند که وزارت خارجه‌است که تیشه بریشه حیات مملکت می‌زند، اغلب مامورین وزارت خارجه که بعنوان سفیر و وزیر مختار بخارج می‌روند، جز یکی دو سه نفر بقیه بقدری مردمان ناتوان و بیچاره و زبونی هستند و یا پیرو یک سیاست خاصی هستند که اساسا بنده عقیده دارم که اینها لیاقت دفتر اندیکاتور نویسی را ندارند تا چه رسد باینکه وزیر مختار باشند. مخصوصا این وزرای مختاری که اخیرا برای بعضی نقاط تعیین شده‌اند، بنده من باب نمونه عرض می‌کنم این خوبش است موقعی که آقای محسن رئیس سفیرکبیر ایران در انگلستان شده بود آقای دهقان یک دعوتی بچای کرده بودند، پیر ارسال بود در انجمن روزنامه نگاران. بنده هم آنجا بودم آقای محسن رئیس در ضمن نطقی که پشت آن میزی چای کرده بودند شاهکار نطقشان این بود که وقتی من رفتم بانگلستان روابط ورزشی ایران را با انگلستان رو براه خواهم کرد و ورزشکاران ایران را بانگلستان خواهم برد مثل اینکه ما با انگلستان دیگر هیچ کاری نداریم و فقط کار ورزش است و اتفاقا آنروز آقای عبدالرحمن فرامرزی هم آنجا بودند در آنموقع و همین ایراد را کردند که آقا ما خیلی کارها داریم تنها کار ورزش نیست این را ملاحظه بفرمائید، این خوبش است.

نورالدین امامی ـ آقای محسن رئیس خیلی هم مرد خوبی است ولی نباید سیاست خارجیش را در انجمن روزنامه نگاران بگوید)

اسلامی ـ بلی بسیار مرد خوبی است مرد شریفی است بنده که عرضی نکردم حالا بدها بمانند عرض کنم در این روزها صحبت اینست که یک مذاکرات و اقداماتی است که با بعضی دول هم جوار قرارداد دوستی منعقد کنیم این البته بسیار خوب است و بسیار مفید است البته اگر برای مملکت باشد ولی وزارت خارجه باید متوجه باشد که ما از گذشته هم باید عبرت بگیریم. ما یک پیمان سعدآباد داشتیم که چون واقعه شهریورپیش آمد هیچ این پیمان مثمر تر نشد گرچه بعضی عقیده دارند که این چون ممکن بود بمنافع بریتانیای کبیر لطمه وارد کند انجام نشده امروز هم باید متوجه بود که ما اگر قراردادی منعقد می‌کنیم و با دولتها مذاکره می‌کنیم انشاءالله بنفع مملکت باشد ودول دیگر من غیر مستقیم در موقعش استفاده نکنند یک موضوع دیگر موضوع وضع تجارتی و بازرگانی است که واقعا این تجارت مملکت ما را امروز می‌بینید که اوضاع اقتصادی و تجاری مملکت منحصر بیک مقدار هنگفتی از واردات است که واقعا قابل تاسف است ما اصلا صادراتمان صفر شده‌است و تجارت یعنی اینکه از تمام دول بریزند توی این مملکت چیزهائی که بهیچوجه من الوجوه بدرد ما نمی‌خورد؟ اشخاصی هم می‌آیند که اینها یا سفیر کبیر بوده‌اند یا وزیر مختار اینها دسته جمعی بعنوان هیئت تجارتی و نمایندگی بازرگانی فرستاده می‌شوند بممالک خارج مثلا بنده یک چیزی خوانده بودم که یک هیئت چهار نفری یا پنج نفری رفته بودند دوماه درهندوستان بودند راجع بموضوع تجارت صحبت کرده بودند بعد وقتی که از هندوستان برگشتند گزارششان را تقدیم دولت کردند البته بنده این گزارشها را در اینجا عرض می‌کنم که چیست چون مملکت ما مملکت گزارش و کمیسیون است خدا حفظ کند آقای فریدونی معاونت وزارت کشور را اینها آمدند و گزارش تقدیم کردند حالا بپرسید آقا این گزارش چی بوده‌است و چقدر برای دولت تمام شده‌است مسافرت اینها، بنده اینجا عرض می‌کنم که این مذاکرات با هندوستان فقط برای این بود که موقعی که در کارخانجات رشت و مازندران چتائی و گونی می‌خرد این روابط بازرگانی است، بنده عرایض زیادی دارم ولی چون وقت ندارم عرضم را خاتمه می‌دهم ولی یک مطلبی را می‌خواستم عرض کنم وآن مطلب نامه‌ای است که آقای قوام‌السلطنه نوشته بودند البته آقای قوام‌السطنه اگر نامه‌ای نوشته بودند برای دلسوزی مملکت و برای خیرخواهی بعقیده بنده می‌بایستی مستقیما معروض می‌داشتند به پیشگاه ملوکانه نه اینکه در روزنامه‌ها منتشر کنند و جنبه تبلیغاتی داشته باشد و چون بعقیده بنده این نظر ایشان توهین بمقام سلطنت بود از آقایان تقاضا می‌کنم که از دولت بخواهند و دولت را مکلف کنند که این توهین را بهر نحوی که هست جبران کنند و تدارک این کار رابکنند (صحیح است)

نایب رئیس ـ آقای شوشتری.

شوشتری ـ بسم الله الرحمن الرحیم باز واقع شدیم در امر انجام شده خیلی تاثر دارد در این مملکت اموری انجام می‌شود برخلاف نظر مجلس و جلب افکار مجلس و جلب فکر وکلا صا لحین این مقام، متخصصین امور سیاسی، مثلا، اولا یک مقدمه‌ای را عرش می‌کنم از ارباب جراید مخصوصا استدعا می‌کنم توجه بکنند به اصل ۱۳ قانون اساسی که موظف است روزنامه نگار.... اصل ۱۳ را می‌خوانم مذاکرات مجلس شورای ملی از برای آنکه نتیجه آنها بموقع اجرا گذارده تواند شد باید علنی باشد روزنامه نویس و تماشاچی مطابق نظامنامه داخلی مجلس حق حضور و استماع دارند بدون آنکه حق نطق داشته باشند، تمام مذاکرات مجلس را روزنامه جات می‌توانند بطبع برسانند بدون تحریف و تغییر معنی اگر بنا شد روزنامه نگار من خودم یکی از طرفداران روزنامه‌ها هستم و با تمام قوا سعی می‌کنم جدیت می‌کنم حتی در آن نطق سابقم اشاره کردم که روزنامه‌ها تا درجه‌ای مفسریت کتب آسمانی باید باشند برای اینکه رکن چهارم مشروطیند برای اینکه آنها باید قوه انتقاد داشته باشند، انتقاد یعنی نقادی کردن، یعنی پول رواج را از پول قلب تشخیص کردن، نه اینکه نسبتهای خلاف واقع دادن وکلای ممکلت را آلوده کردن وافترا زدن و مورد اتهام قراردادن، در صورتیکه روزنامه نگار باین عملیات دست زدن عاجز نیستم. اشتباه نکنید با من رزم نمی‌شود کرد، من در مجلس تشریح می‌کنم و بعد هم عمل می‌کنم اینجا جلو می‌گیرم، روزنامه نگار رکن چهارم مشروطیت است نباید نطق وکیل را تحریف کند، نباید برخلاف معنی چیزی بنویسید نباید برعلیه مملکت تحریک کند، نباید احساسات حقیقی مردم را بکشد، نباید احساساتی تولید کند برخلاف مصلاح مملکت باشد این را عرض کردم برای اینکه بدانند خدا شاهد است از نظر حرف نمی‌گویم از هیچ مقامی نمی‌ترسم زره محمد علی پشت ندارد پسر علی ابن ابی طالب است اگر تمام مردم بایستند یک طرف من به موقع حق یک طرف می‌ایستم اینکه آنروز اعتراض کردم راجع به انتخابات اعتراضم اصولی بود نه اعتراض به شخص به اشخاص کار ندارم هیچ میل ندارم اگر اشخاص صالحی بیایند در مجلس از افکار آنها استفاده می‌کنم و اگر خدای نخواسته آنها فکر صالح نداشته باشند هر قدر قویتر باشند برای مبارزات سیاسی برای من بهترند اینکه عرض کردم آقا انتخابات به صورت قانونی نیست صحیح بود آقایان مسئولیت دارند توجه کنید انجمنی از طبقات ششگانه تشکیل شده‌است اخذ آراء شروع شده‌است هشتاد و چند هزار رای گرفته شده‌است و اعلام شده بود بعد شروع شده به قرائت آراء آنهم یک تشریفاتی دارد این قرائت آراء پنجاه و چند صندوق بوده اگر انجمن عده‌ای را تشخیص کرد از آن صنادیق که در آن تهدید و تزویر و تطمیع در کار بوده باید آراء آنرا باطل کند نه اینکه تما م انتخابات را باطل کنند این غلط است آقایان این صحیح نیست من با اشخاص طرف نیستم من از نظر قانون می‌گویم که هر مخبر به خبر و هر عجین به افیونی بعدها بتواند بیاید انتخابات را باطل کند ابطال انتخابات صورت مجلس ندارد اقایان نمایندگان بروید ببینید بعدها هر کس می‌تواند وکیل شود بشود اما اگر پایه غلط بود بعدها این پایه سرمایه می‌شود برای مملکت این یک موضوع بود موضوع دیگر موضوع به رسمیت شناخته شدن دولت اسرائیل است عمل انجام شده من شخصا با کلیمی‌ها ی طهران آقای اورنگ هستند.... (قبادیان ـ هیچ عملی انجام نشده) اجازه بدهید حق با شما است عرض می‌کنم که آقای اورنگ هستند و می‌دانند که کلیمی‌های تهران با من خصوصیت دارندحتی خدا را شاهد می‌گیرم نصف بیشترشان به من پیشنهاد کردند که آقا یک دوره سید عبدالله وکیل ما بود ماراحت بودیم برای اینکه بین ما اختلاف است بیائید قبول کنید وکالت ما را من گفتم وقتی قبول می‌کنم که اختلاف بین شما نباشد اعتراض من به کلیمی‌ها نیست البته هر دین رسمی و هر دین اساسی که در قانون اساسی ما ذکر شده‌است اگر در ایران باشد به طور تساوی از نعمت قانون بهره مند است به آنها هیچگونه اعتراضی ندارم ولی موضوع اسلام بسیط الحقیقه‌است اینجا یک گله دارم از دول عربی همان اشتباهی که این ابوسفیان ودول اموی در قرن اول اسلام برخلاف کتاب کریم و سنت رسول اکرم وعمل خلفای راشدین انجام دادند آمدند موالیان اسلام رامنحصر کردند به خودشان حالا در دول برادران اسلام را منحصر کردند به خودشان حالا در دول برادران اسلامی ماهم این اشتباه هست نتیجه وحیمه خودخوای و اسلام را منحصر به خود کرد این عمل قبیح و زارت امور خارجه که به فرمایش ایشن هنوز رسمیت ندارد و شده‌است (صفائی سؤالی در این مورد شده باید دولت جواب بدهد) عملی انجام شده‌است اجازه بفرمائید اقای صفائی شما سؤال فرمودید خیلی هم به جا سؤال فرمودید دولت هم مکلف است بیاید جواب بگوید ولی برای اینکه منعکس کنیم در خارج که مجلس شورای ملی روحش از این قضیه خبر نداشته‌است (صحیح است) وجه امن‌الوجوه مجلس شورای ملی اعمالی که برخلاف مصالح جامعه چهار صد و چند میلیون مسلمان دنیا بدون مشورت با سایر مسلمین انجام بشود نمی‌تواند با یک چنین نظری به این کیفیت موافقت کند البته شاید یک روزی بنابر مصالح دولت ایران یک دولتی را به رسمیت باید بشناسد و می‌شناسد آنوقتی است که حلاجی بشود جرح و تعدیل بشود جلب نظر وکلاء بشود، حقیقت امر روشن بشود ببینیم سیاست مستثمر خارجی می‌خواهد او را بما وارد کند یا به آزادی و فکر خودمان آن عمل را می‌کنیم از این جهه بنده خواستم عرض کنم این عملی که شهرت گرفته و گفته شده‌است که این عمل انجام شده‌است مورد تصدیق ما قرار نخواهد گرفت.

غلامرضا فولادوند ـ چرا آقای اورنگ را اسم بردید و شاهد قرار دادید؟

شوشتری ـ ایشان هم در آنموقع بودند

نایب رئیس ـ آقای پیراسته

پیراسته ـ بنده قبل از مطالبی که می‌خواهم بعرض آقایان برسانم تلگرافی از کاشان رسیده راجع بانتخابات کاشان که از طرز عمل فرماندار و انجمن شکایت کرده‌اند عینا تقدیم مقام ریاست می‌کنم و استدعا می‌کنم به دولت تذکر بدهند که در کار انتخابات سهل انگاری نکنند و به شکایت شاکیها رسیدگی کند. عرض دیگر بنده راجع به مطلبی است که آقای اسلامی هم به طور خلاصه اشاره کردند و آن نامه ایست که آقای قوام‌السطنه نوشته‌اند و در روزنامه‌ها هم به نظر آقایان رسیده‌است بنده وارد این مطلب و بحث در آن نمی‌شوم چون آن یک موقع دیگری مورد بحث قرار خواهد گرفت و هرکس موافق ومخالف نظرش را خواهد گفت و آنچه که به صلاح مملکت باشد به اکثریت تصمیم خواهد گرفت چیزی که بنده باید عرض کنم راجع به صلاحیت نویسنده این نامه‌است آقای قوام‌السطنه ایکه در تمام مدت زمامداریش کاری که نکرد حفظ و رعایت قانون بود (صحیح است) حالا دیگر حق ندارد بیاید از قانون اساسی یا از قوانین موضوعه اسم ببرد، خیلی مضحک است کسی که وزیرش را از پشت میز وزارت بدون محاکمه بدون هیچگونه تشریفاتی گرفت حبس کرد. کسی که غالب رجال مملکت را به جرم اینکه با زمامداری او مخالفت کرده‌اند تبعید کرد وحبس کرد کسی که نسبت به آذربایجان عملی کرد که هر مرد وطن‌پرست و بی نظری تا آخر عمرش نسبت به او ایراد دارد وقلوب همه را جریحه دار کرد این آقا حالا آمده‌است و سنگ قانون اساسی را به سینه می‌زند در واقع جای تاسف است یک وقتی راجع به آقای قوام‌السطنه صحبت می‌کردم یکی از دوستان به بنده می‌گفت که خوبست آقای قوام‌السطنه میامدند و راجع به اعمالی که مطابق قانون کرده‌اند حرف می‌زدند برای اینکه هر چه کرده برخلاف قانون بوده‌است.

ملک مدنی ـ آقای پیراسته کدام یک از رجال ما قانون اساسی راحفظ کرده‌اند (زنگ رئیس) بنده طرفداری از آقای قوام‌السطنه نمی‌کنم بنده اعتراضم به عملیاتی است که می‌شود.

پیراسته ـ اجازه بفرمائید بنده خیال می‌کنم از نظر شغلی که بنده به عهده داشتم می‌خواهم اطلاعاتی به اقایان بدهم یعنی شهادت بدهم، بنده افتخار داشتم که دادستان بودم و قوام‌السطنه پرونده‌اش در آنجا تشکیل شد بنده می‌خواستم عرض کنم و با اطمینان عرض می‌کنم با سند و دلیل و مدرک که قضیه آذربایجان بدست خود قوام‌السطنه و برای این بوجود آمد که قوام‌السطنه روی کار بیاید بنده دلیل دارم وهرکسی که قبول ندارد می‌تواند برود پرونده را بخواند مطابق پرونده هائی که در دادسرا هست در همان موقع در منزل همین آقای قوام‌السطنه جلساتی تشکیل می‌شد باحضور یکی از مامورین خارجی برای اینکه ایشان بیایند و همکاری بکنند با پیشه ورزی و چند نفر دیگر، رضای روستاهم در آن جلسات شرکت می‌کرد برای اینکه بروند در آذربایجان غوغا بکنند تامقامات دیگری را وادار بکنند باینکه چون خارجیها می‌گویند ما با هیچکس واردمذاکره نمی‌شویم مگر اینکه قوام‌السطنه بیاید او بیاید خوب آقا فکر بکنید بچه مناسبت یک دولت خارجی یا آن پیشه وری می‌گوید که من با هیچکس وارد مذاکره نمی‌شوم مگر این که قوام‌السطنه بیاید این را جز برتبانی بر چیز دیگری می‌شود حمل کرد؟ این اقای قوام‌السطنه حالا بقانون اساسی ما ایراد می‌گیرد کسی که اصلا هیچیک از اصول قانون اساسی را رعایت نکرده و بنده افتخار دارم که پرونده کثیف ترین افراد این مملکت (که واقعا شرمم می‌آید که پشت تریبون اسمش را ببرم ولی عرض می‌کنم) مظفر فیروز در زمان بنده طرح شده (حاذقی ـ اسمش را نبرید) این اقای مظفر فیروز کاری که نکرده بود همه تصدیق می‌کنند مظفر فیروز از مسکو تلگراف رمز کرده بود به پیشه وی و دکتر جاوید. جواز فروخته بود قاچاق کرد مملکت را فروخت همه کاری کرد وقتی که شکایت شد از مظفر فیروز بنده دستور تعقیبش را دادم بشهادات یکی از افراد شریف این مملکت آقای منصورالسطنه که در آنموقع وزیر دادگستری بودند آقای قوام‌السطنه فرمودند مظفر فیروز یعنی من و هر کاری که مظفر فیروز کرده من کرده‌ام وهر کسی که مظفر فیروز راتعقیب کند من را تعقیب کرده اقای قوام‌السطنه رفتند با خارجیها قرار داد بستند و صحبت کردند که ما راجع به آذربایجان چون یک مسئله داخلی است با مسالمت حل می‌کنیم آقا آذربایجان یک نقطه داخلی ممکلت است چرا شما خارجی را وارد کاری که جنبه داخلی دارد می‌کنید شما می‌روید برخلاف تمام اصول با خارجیها قرارداد می‌بندید خلاصه این عملیاتی که شده اگر مجلس پانزدهم دسته بندی نکرده بودند بعضی‌ها می‌گذاشتند که می‌رفت به دیوان کشور و مجازات خودش را به بیند حالا دیگر یللی برای ما نمی‌خواند این آقا سنگ قانون اساسی را بسینه نمی‌زد و یک باندی در خارج درست نمی‌کرد و بآقای مظفر فیروز و ایرج اسکندری ورفقای دیگرش. این آقای قوام‌السطنه برعکس آنچه که طرفدارش تظاهر می‌کنند حزب توده را تقویت کرد و توده را آورد روی کار چهار وزارتخانه مهم رابدست عناصر خائن توده سپرد، دادگستری و بهداری و پیشه و هنر و فرهنگ، قوام‌السطنه با وضعی که بوجود آورده بود فقط خدای ایران، ایران را حفظ کرد والا همه رفته بود بنده این جا می‌خواهم عرض کنم بنام یک نماینده ملت و بنام کسی که افتخار این را داشته که قاضی تحقیق راجع بپرونده قوام‌السطنه بوده بدنیا اعلام می‌کنم که این آقا یک متهم و خائن بمللکت ایران است و من یقین دارم که انشاءالله اگر فرصتی بشود وسائل مهمتری پیش نیاید پرونده اش بدیوان کشور خواهد رفت تا سیه روی شود هر که در او غش باشد، موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم راجع بدادگستری است چون بنده در برنامه دولت که صحبت می‌کردم اظهاراتم را نانمام ماند و نتوانستم تمام عرایض خودم را بکنم بعد که آقای تدین در مجلس سنا اظهاراتی راجع بدادگستری فرمودند موجب گله بعضی از آقایان قضات دادگستری شده بود و بنده فقط بطور خلاصه عرض می‌کنم با فحش دادن و ناسزا گفتن دادگستری اصلاح نمی‌شود، اگر خواستمی دادگستری بمعنی واقعی داشته باشیم باید بنشینیم به بینیم معایبش کجا ست وچه جوری می‌شود این معایب را رفع کرد و یک دادگستری در ست بوجود آورد خیال می‌کنم که آقای تدین هم تصدیق خواهند فرمود که در بعضی موارد دادگستری ارفاقهای بیمورد کرده که موجب عدم رضایت بعضی شده ولی حتما آقای تدین دیگر نباید ناراضی باشند دادگستری شرط اول اصلاحش پول است و شرط دومش یک جوشها ست متصدی امر والا اگر ما بیائیم اینجا یا در مجلس سنا یا در جراید هر روز بقضات دادگستری حمله بکنیم نتیجه اش این خواهد شد که آن عده‌ای هم که در آنجا با تمام محرومیتها می‌سازند و تحمل می‌کند و زجر می‌کشند جان می‌کنند و کار می‌کنند آنها هم مایوس می‌شوند و دلسرد.. (رضوی شیرازی ـ دادگستری قضات خوب خیلی دارد چند نفر هم نیستند صحیح است بنابراین بنده معتقدم که بجای ناسزا گفتن بدادگستری بجای اینکه چوب براداریم و همه را به یک چوب برانیم بهتر است بیائمی و بنشینیم ببینیم معایب و نواقصی کجاست و رفع بکنیم والا هر روز که گفتن قایده ندارد و بنده دیگر عرض ندارم.

نایب رئیس ـ آقای اردلان بفرمائید.

اردلان ـ اقایان نمایندگان محترم قبل از دستور فرمایشاتی فرمودند که مورد استفاده بود بنده می‌خواهم یک مسئله دیگری بعرض برسانم که آن مسئله مالی است عرض کنم در سال ۱۳۲۲ که بنده بنمایندگی مجلس شورای ملی منتخب شدم یک شخص محترمی برای تبریک بمنزلم آمد و گفت یک نصیحتی آمدم بشما بکنم گفتم بفرمائید گفت نصحیت من این است که در دوران وکالت خودتان کوشش نکنید که قوانین از مجلس شورای ملی بگذرد بلکه کوشش وسعی خودتان را بکار ببرید که قوانین موجود بموقع اجرا گذاشته بشود (صحیح است) برای اینکه بسیاری از قوانین گذشته‌است و تصویب شده‌است که در بوته اجمال مانده‌است و شما هر چقدر قوانین بیشتر تصویب بکنید مادامی که در اجرای آن کوشش نکنید نتیجه‌ای برای مملکت حاصل نمی‌شود (صحیح است) البته در آنموقع که ۷ سال پیش بود بنده فرمایش آن شخص محترم را درک نکردم ولی حالا تجربیات این مدت بمن کاملا نشان داد که حرف بسیار صحیحی بود و بنده می‌خواهم برحسب وظیفه نمایندگی که دارم در این دوره هر کجا تخلفی از قوانین مملکتی مشاهده کنم بیایم ودر این جا بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم و با تشریک مساعی و کمک آقایان کوشش بکنیم که قوانین مصوبه مجلس شورای ملی بموقع اجرا گذاشته شود (احسنت) (در اینموقع هیئت دولت وارد مجلس شدند) و حالا که جناب آقای نخست وزیر تشریف آوردند بنده عرضم خیلی مختصر است اگر اجازه بفرمائید خیلی زود تمام خواهم کرد عرض کنم برحسب وظیفه نمایندگی که دارم کوشش می‌خواهم بکنم که قوانین موجوده مملکتی بموقع اجرا گذارده شود و هرجا که تخلفی از قوانین مشاهده کنم بیایم این جا بعرض برسانم. یکی از قوانین که در ادوار گذشته در مجلس شورای ملی تصویب شده و بنظر بنده بسیار قانون مفید و سودمندی است بنام قانون محاسبات عمومی است این قانون در دهم اسفند ۱۳۱۰ بتصویب مجلس شورای ملی رسده‌است بنده یک ماده از این قانون را می‌خوانم وتخلفی که از این ماده قانون و بزیان مملکت شده‌است در این جلسه بعرض اقایان میرسانم ماده ۳۹ قانون محاسبات عمومی می‌گوید قراردادها و معاملات دولتی اعم از خرید و فرش اجرت کار، اجاره، استجاره باید پس از مزایده و یا مناقصه صورت بگیرد یعنی آنچه که مال دولت است اگر بخواهند بفروشند باید بطور مزایده بفروشند که عاید دولت پول بیشتری بشود وهرچه هم دولت می‌خواهد بخرد باید بطور مناقصه بخرد که ارزانتر تمام بشود بسیار خوشوقتم که این نکته را برنامه ۷ ساله در یک موردی رعایت نکرده و بنده درروزنامه کثیر الانتشار اطلاعات شماره ۷۱۴۷ یک آگهی مزایده می‌خوانم که آقایان گوش بفرمایند تابعد مقایسه بکنیم. سازما ن برنامه مقداری نهال سرپای درخت زبان گنجشک و افرادر محوطه کارگاه ذوب آهن کرج را از طریق مزایده بفروش میرساند دواطلبین بایستی ۵ درصد از بهای پیشنهادی را بعنوان سپرده بحساب شماره ۳۰۵۶۵ بانک ملی پرداخته و قبض آنرا پیوست پیشنهاد خود نموده و در تهران باداره فلان بدهند. یعنی برای فروش نهال زبان گنجشک می‌بینیم در روزنامه چندین مرتبه اعلان شده اما حالا یک چیز دیگری که شاید بیش از چندین میلیون بوده‌است چه عملی شده است؟ این چندین میلیون بوده‌است چه عملی شده است؟ این راجع بنهال درخت زبان گنجشک بود بازهم بنده در روزنامه..... البته همه روزنامه‌ها این خبر را نوشته بودند این را هم باز بنده اتفاقا از روزنامه اطلاعات شماره ۷۱۲۱ استخراج کردم و برای استحضار اقایان می‌خوانم که ملاحظه بفرمایند که قوانین مملکتی مادر مورد فروش نهال درخت زبان گنجشک که ارزش هیچ دارد چه جور رعایت می‌شود و در این معامله باین بزرگی اصلارعایت نمی‌شود و مزایده نمی‌گذارند. ملاحظه بفرمائید (اسلامی ـ صد میلیون جنس را با یک کاغذ رد کردند) خبرهای کشور وزارت دارائی کلیه موجودی تریاک خود را معامله نموده‌است معامله فروش موجودی تریال محصول سال ۱۳۲۸ وزارت دارائی بایکی از شرکتهای صادر کننده ایرانی چندی قبل انجام گردید و با امضاء ومبادله قراراداد عمل تحویل در بندر خرمشهر شروع گردیده‌است اینکه برای اطلاع معامله موجود با وزارت دارائی انجام گردید و با این عمل کلیه تریاک خریداری دولت درسال گذشته و امسال فروخته شده‌است برای تحویل محصول امسال بر روی شیره‌های خشخاش خریداری شده بایدعملیاتی صورت گرفته شود که فعلا مشغول انجام آن می‌باشند تریاکهای فروخته شده با تحقیقات متخصصین در صندوقهای ۷۲ کیلوئی بسته بندی می‌شود و برای اطلاع جمع کل محصول سال گذشته و امسال وزارت دارائی با خریدار در حدود ۴۵۰۰ صندوق ۷۲ کیلوئی می‌باشد چهار هزار و پانصد صندوق ضرب در ۷۲ کیلو می‌شود ۳۲۴۰۰۰ کیلو، یکصد هزار من تبریز تریاک و آنوقت ملاحظه بفرمائید که نهال درخت زبان گنجشک را ما می‌بینیم در تمام جراید اعلان می‌کنند که مبادا یکقران به دولت شاهنشاهی ایران ضرر وارد بیاید ولی یکصد هزارمن تریاک را (ارباب مهدی ـ تریاک را نمی‌شود بمزایده گذاشت) بنظر جنابعالی نمی‌شود (ارباب مهدی ـ هرکس گرانتر خرید بهش می‌دهند مشتری نمی‌تواند ۶ سال صبر کند) بنظر آقای ارباب مهدی نمی‌شود. بنده اگر وزیر دارائی باشم می‌شود ولی اینطور نیست اقا ما یک قوانینی در مملکت وضع کردیم باید بکوشیم که این قوانین مملکتی مان اجرا بشود صد هزار من تریاک اگر منی ده تومان تفاوت معامله خریدار بنفع دولت باشد یک میلیون تومان می‌شود کدام مریضخانه را نمی‌توانیم با این مبلغ بسازیم؟ (صفائی ‍ـ بهمین دلیل بمزایده نگذاشتند) ما آقا بسیار زیان می‌بینیم از این تخلفاتی که در قوانین می‌شود اگر قانون باید رعایت بشود خوب وزراء پس چرا میایند تخلف می‌کنند پس چرا راجع به نهال زبان گنجشک چندین دفعه اعلان می‌کنند اینها را اگر مفت هم بمردم می‌دادند هیچ چیز نمی‌شد ولی شما صد هزار من تریاک را میائید مفت می‌دهید بیک کسی حالا بیائید ببینید مردم در این موضوع چه می‌گویند؟ بنده مطالب بسیاری در اطراف این موضوع شنیدم بنده بطور صریح و روشن و با زبان بلند عرض می‌کنم که بنده بهیچوجه من الوجوه نمی‌گویم که در این معامله سوء استفاده شده چرا؟ برای اینکه اطلاع ندارم و شایسته نیست یک وکیلی تا وقتی از یک موضوعی اطلاع نداشته باشد بیاید یک مسئله‌ای را بعرض برساند (صحیح است) ولی چیزی که برای من که یک وکیل مجلس هستم مسلم است این است که نقض قوانین شده‌است و قانون محاسبات عمومی دولت را مکلف می‌کند که بگوید آقا من صد هزار من تریاک دارم هر کس که خریدار است بیاید این اقائی که در پس پرده رفته معامله را کرده مگر نمی‌توانست بیاید بگوید بنده خریدار هستم؟ تا برای بنده که وکیلم و جنابعالی که آقای ارباب مهدی هستید و می‌خواهیم مسئله برایمان روشن باشد واضح بشود که در این معامله سوء استفاده‌ای نبوده‌است عرض نمی‌کنم که خدای نکرده سوء استفاده‌ای شد ه چون هیچ اطلاعی ندارم ولی اعتراض می‌کنم باین عمل چون دستگاه وزارت دارائی باید رعایت قوانین مملکتی را بکند آن قانون گذاری که این قوانین را تصویب کرده اسم نبرده که شما در معامله نهال درخت زبان گنجشک رعایت مزایده را بکنید و در معامله تریاک رعایت نکنید آنوقت شما می‌بینید که در روزنامه‌ها انعکاس پیدا می‌کند روزنامه ایران در این خصوص یک مقاله‌ای نوشته تمامش را نمی‌خوانم برای اینکه نمی‌خواهم وقت جناب آقای نخست وزیر را بگیرم فقط دو سطر آخرش را می‌خوانم اینجا روزنامه ایران در شماره ۹۰۰۶ یک شرحی نوشته پس از این شرح می‌نویسد این موضوع گفتگو وزمزمه‌های بسیاری در بازار تولید کرده‌است و تا اینگونه انحصارهای زیان آور در بین است امیدی به بهبودی اوضاع اقتصادی نباید داشت بنابراین مردم این مملکت تا وقتی که بدستگاه مطمئن نشوند که دولت قوانین را مملکت را رعایت می‌کند همین عدم اعتمادی که نسبت بدستگاه دولت همیشه هست باقی خواهد بود. اگر ما بخواهیم مردم اعتماد نسبت بدستگاه دولت داشته باشند و کارهای دولت پیشرفت بکند لازمه‌اش رعایت قوانین مملکتی است از جمله قوانینی که در مجلس شورای ملی تصویب شده‌است یک قانونی است در برنامه هفت ساله بنده در دوره گذشته که نماینده مجلس بوده‌ام افتخار عضویت کمیسیون برنامه هفت ساله را هم داشتم ما نمایندگان ولایات فکر می‌کردیم که ممکن است ما یک پولی برای برنامه هفت ساله تصویب بکنیم و تمام این پول را بیایند در شهر تهران و مراکز شهرستانها صرف بکنند و شهرستانهای کوچک محروم بمانند این بود که چند نفر از اعضای آن کمیسیون پیشنهادی تهیه کردیم و بصورت ماده چهارم از تصویب مجلس شورای ملی گذشت، چو ن آقایان نمایندگان ولایات خیلی باین موضوع علاقه دارند بنده این ماده را می‌خوانم ماده چهارم می‌نویسد: وجوه مذکوره در ماده ۲ که بارعایت استعداد واحتیاجات هر محل بطور متناسب فیما بین شهرستانهای مختلف کشور تقسیم خواهد شد بنحویکه حصه مجموع شهرستانهای هریک از استانها در ظرف ۷ سال از هزار میلیون ریال کمتر نباشد یعنی در مجموع شهرستانهای هر استانی باید یکهزار میلیون ریال یعنی یکمیلیارد درش خرج بشود. ما ده استان داریم می‌شود ۱۰ میلیارد از این ۲۱ میلیارد بطور مسلم باید یک میلیاردش در شهرستانها خرج بشود و یکی از این شهرستانها که بنده افتخار نمایندگی‌اش را دارم کردستان است در صورتیکه اتفاقا می‌بینم برنامه بهمه جا توجه کرده غیر از کردستان که بآنجا توجه نکرده‌است (همهمه نمایندگان، بهیچ جا توجه نشده) در موقعی که آقای دکتر طبا خودشان عضو کمیسیون برنامه بودند با اینکه این لایحه در ماده پیشنهادی دولت نبود مخصوصا گذراندیم و با اصرار و ابرام بطور قانون در آوردیم برای اینکه ما نمایندگان شهرستانها مطمئن باشیم که از این پولها سهم هر ولایت بمصرف خودش برسد حالا از موادی که باید اجرا بشود این است که بنده می‌گویم باید ۲۱ میلیارد در ظرف هفت سال خرج بکنیم هرسال هم حسابش معین است حصه ولایات را در این قانون ماده چهارم بطور صریح نوشته (صحیح است) نمی‌شود که تمام خرجها را بردارید یکجا بکنید و جاهای دیگر را محروم بکنید بنده از جناب آقای منصور الملک که خودشان ریاست عالیه برنامه را هم دارند استدعا می‌کنم که در این خصوص توجه مخصوصی مبذول بفرمایند که این ماده چهارم برنامه مخصوصا اجراء بشود مخصوصا در قسمت کردستان در قسمت کردستان بنده می‌خواهم این را عرض بکنم آمدند گفتندما حصه‌ای که بکردستان می‌دهیم این است که یک شاهراهی که آذربایجان را وصل بکند بکرمانشاه میاوریم از کردستان می‌گذرانیم که کردستان هم استفاده بکند ما هم باین قناعت کردیم اما توجهی نشده بنده که نماینده آنجا هستم اقای آصف که نماینده محترم آنجا هستند و اینجا تشریف دارند شاهد هستند که هر روز می‌آیند و شکایت می‌کنند که پول برنامه برای همه جا هست جز کردستان. این است که بنده از جناب اقای منصور الملک استدعا دارم توجهی باین قسمت مبقول بفرمایند با اجازه آقایان محترم در هر کجا و در هر مورد تخلفی در قوانین کشور دیدم چنانچه در قانون محاسبات عمومی امروز عرض کردم باز هم می‌آیم بعرض آقایان میرسانم.

ـ معرفی هیئت دولت از طرف آقای منصور نخست وزیر

۳ ـ معرفی هیئت دولت از طرف آقای منصور نخست وزیر

نایب رئیس ـ آقای نخست وزیر

تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت آقای علی منصور نخست‌وزیر

نخست وزیر ـ آقایان نمایندگان محترم. چون بفرمان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ماموریت تشکیل دولت باینجانب محول گردیده اینکه آقایان وزیران را معرفی می‌کنم اقای علاء وزیر امور خارجه آقای کیهان وزیر فرهنگ (مبارک است) تیمسار سپهبد پناه وزیر جنگ (مبارک است) آقای زند وزیر کشور (مبارک است) آقای دکتر نخعی وزیر کار (مبارک است) آقای دکتر اقبال وزیر راه (مبارک است) آقای وارسته وزیر بهداری (‌مبارک است) آقای تهرانی وزیر پست وتلگراف (‌مبارک است) آقای علم وزیر کشاورزی (مبارک است) آقای هیئت وزیر دادگستری (مبارک است) آقای دکتر امینی وزیر اقتصاد ملی (مبارک است) اقای دکتر اردلان معاون وزارت امور خارجه تا ورود آقای علاء امور مربوطه را کفالت می‌نمایند وزیر دارائی هم بزودی تعیین و معرفی می‌شود برنامه این دولت فقط ناظر بر مسائلی است که در وضع حاضر مورد ابتلاء و غیر از وظائف عادی است که از تکلیف معمولی بشمار می‌رود، بعلاوه مطالبیکه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی در نطق افتتاحی دوره شانزدهم تقنینیه مجلس شورای ملی و دوره اول سنا بیان فرمودند جامع تمام نکات لازمه راجع بسیاست خارجی و سیاست داخلی کشور بوده و همین فرمایشات دستور اساسی است که دولت اجرای آنرا وظیفه خود می‌داند. با اینحال محض روشند شدن طرز عمل و روشی که دولت برای نیل بمقصود و تامین زمینه حسن تفاهم و تشریک مساعی بامجلس شورای ملی در نظر گرفته‌است بطور مقدمه خاطر اقایان محترم را مستحضر می‌دارد که احتیاج کشور ما باصلاحات و لزوم تغییر و تحول مناسب در اوضاع و احوال عمومی امری بدیهی است که مستغنی از شرح و تفصیل است. در برنامه‌های کلیه دولتها که تاکنون معرفی شده‌اند با مختصر تفاوت موادی بمنظور اصلاح امور و بهبود اوضاع مندرج بوده که مورد تصویب مجلس شورای ملی واقع گردیده‌است بنابراین می‌توان گفت که موضوع اصلی یک جمله بیش نیست و آن اصلاح وضع کشور در شئون مختلف یعنی تهیه وسایل آسایش و ترقی سطح زندگی و سعادت هم میهنان عزیز خصوصا طبقات ضعیف و زحمتکش است جهت نیل باین مقصد اتخاذ اصول معین در طرز و روش کار که متناسب با منظور باشد ضرورت دارد تا کلیه امور اداری و اجتماعی و اقتصادی که مبنا و محور زندگانی مادی و معنوی جامعه می‌باشد بوجه مطلوب جریان یافته و احتیاجات عمومی را تامین کند دولت حاضر معتقد است که توجه باصلاح سازمان کشور و تصعیه آن را از هرگونه فساد و بی ترتیبی شایان کمال اهمیت است وبایستی مورد علاقه عموم اصلاح طلبان باشد، زیرا هرگونه فکر خوب و نقشه مفید برای اینکه بقالب عمل در آید باید در یک دستگاه اداری وارد ویا از همانجا ناشی شود و سیر کند تا به نتیجه برسد. پرواضح است که اگر این دستگاه نامتناسب و ناموزون و یا فاسد شده باشد همان فکر و نقشه خوب خراب می‌شود و بسا اوقات نتیجه معکوس می‌دهد این است که اصلاح سازمان اداری و طرز کار ادارات و ینگاههای دولتی را باید مبنا ومبداء بهبود کلیه امور کشور دانست و بجرات می‌توان گفت که نه فقط بدینوسیله اصلاحات اقتصادی و معاشی وامنیت قضائی تضمین می‌شود بلکه در راه اصلاح اوضاع اجتماعی و تهذیب اخلاق و احوال روحی ملت نیز تاثیری بسزا خواهد داشت. با اصلاح سازمان اداری کشور وضع کارکنان دولت نیز بر اصل ثابت و دور از تزلزل و نکرانی قرار خواهد گرفت بطوری که موجب تشویق خدمتگذاران لایق و صدیق و مستلزم دفع عناصر فاسد خواهد بود بدین ترتیب بسیاری از مشکلات ومحضورات که ناشی از سوء جریان اموراست و دائما اوقات همه را مشغول می‌دارد و باعث نگرانی و ناراحتی شده‌است از میان برداشته می‌شود (احسنت ـ صحیح است) و اوقات بمصرف کارهای مفید خواهد رسید. دولت با ایمان و عقیده راسخ مهیا شده‌است که برای اجرای منویات ذات مقدس ملوکانه زمینه معروض فوق را اساس کار و خط مشی خود قرار دهد وامیدوار است که با معاضدت و مساعدت مجلس محترمخ شورای ملی با تاییدات الهی و توجهات خاصه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی روش نوینی را که مستلزم رفع مشکلات و نواقص فعلی و موجب تامین حسن جریان امور کشور و حصول ترقیات عمومی ملت باشد بموقع اجراء بگذارد (احسنت) اکنون اصول برنامه دولت را بشرح زیر تقدیم داشته از آقایان محترم تصویب آنرا تقاضا می‌نماید.

۱ - سازمان اداری کشور بر طبق قوانین ومقرراتی که لوایح آن تهیه و پیشنهاد خواهد شد بترتیبی خواهد بود که قسمتی از امور مردم که جنبه اختصاصی و محلی دارد در شهرستانها و استانها بوسیله دوائر محلی با تصویب انجمن‌های منتخب اهالی و با مراقبت ونظارت استانداران و فرمانداران اداره شود (صحیح است)

۲ - سازمانهای کشور اعم از اداری و قضائی باید بقدر احتیاجات ضروری باشد (احسنت) نه زائد برآن. جریان کارها با مختصر کردن و ساده کردن قوانین و حذف آئین نامه‌ها ومقررات غیر لازم سهل و سریع شود (صحیح است) همانطور که مامورین فاسد وخطاکار باید کیفر ببینند و دفع شوند متصدیانی هم که بتناسب مسئولیت مقام خود کار انجام ندهند یا اینکه در جریان امور دولت و یا مردم موجبات اشکال و تاخیر فراهم نمایند مورد مواخذه و تعقیب خواهند شد (صحیح است)

۳ - رعایت مسئولیت وزیران که باید وسائل لازمه ایفاء وظایف را دارا باشند. وزارت دارائی باید اعتبارات مصوب بودجه را باختیار آنها بگذارد نظارت مامورین وزارت دارائی در مصرف وجوه بطریقی اجرا خواهد شد که باعث دخالت و تولید اشکال در اجرای وظائف وزارتخانه‌ها نشود (صحیح است) موافق این ترتیب وزارتخانه‌ها مسئولیت عمل بودجه خود را بعهده خواهند داشت وحساب ان را بدیوان محاسبات تسلیم خواهند نمود. قوانین و مقررات موجوده محاسباتی و مالی جهه تطبیق با این اصول مورد تجدید نظر خواهد شد (صحیح است)

۴ - تقویب و تکمیل قوای تامینیه کشور.

۵ - تقویت سازمان برنامه هفت ساله و تسهیل و تسریع وسائل اجرای آن که باعث ترقی بنیه اقتصادی کشور و بالا رفتن سطح زندگانی عموم خواهد بود

۶ - ترویج خرده مالکی بوسیله ایجاد شرکت‌های تعاونی و تاسیسات کشاورزی آبیاری و اعطای اعتبارات با شرایط سهل بکشاورزان. (صحیح است)

۷ ـ تجدید نظر در قوانین مالیاتی بر اساس عدالت اجتماعی بنحوی که تعدیل و تخفیف مالیات و عوارضی را که بطبقات ضعیف تحمیل می‌شود تامین نماید.

۸ - اقدامات فوری در توسعه کارهای راهسازی و عملیات ساختمانی راه آهن و سایر ساختمان‌ها بمنظور اشتغال کارگران و رفع بحران بیکاری

۹ - تهیه و تسهیل وسائل کمک مالی بموسسات صنعتی و فراهم ساختن موجبات حفظ و حمایت آنها با رعایت رفاه مصرف کنندگان

۱۰ – مبارزه با تبلیغات تخریبی و هر گونه انتشاراتی که تحریک یاس و بدبینی در مردم می‌کند (صحیح است)

بهادری ـ انشاءالله موفق باشید.

نایب رئیس ـ آقای دکتر مصباح‌زاده وآقای نبوی اجازه خواسته‌اند ولی راجع به قسمت برنامه مذاکره‌ای نمی‌شود.

دکتر مصباح‌زاده ـ چون دولت را معرفی کردند برای وزارت دارائی کسی را معرفی نکردند و باید هر وزارت خانه مطابق قانون اساسی وزیر مسئول داشته باشد بنده می‌خواستم ببینم تا وقتی وزیر تعیین نشده چه کسیب مسئولیت وزارت دارائی را خواهد داشت.

نایب رئیس ـ آقای نبوی.

نبوی ـ بنده هم همین عرض را داشتم که آقای دکتر مصباح‌زاده متذکر شدند.

نایب رئیس ـ اقای نخست وزیر.

نخست وزیر ـ بنده عرض کردم که وزیر دارائی بزودی تعیین خواهد شد البته وزارت دارائی هم تشکیلاتی دارد خود بنده هم که نظارت می‌کنم در امور وزارت دارائی (صحیح است)

- موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه

۴ - موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه

نایب رئیس ـ چون چیزی در دستور نیست جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینه روز ۳ شنبه ساعت ۹ صبح (مجلس ساعت ده و چهل و پنج دقیقه ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی - دکتر عبدالله معظمی

نگاه کنید به

تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به دولت آقای علی منصور نخست‌وزیر

و

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم