مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۶/جلسهٔ ۱۴۴
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۸۱۷
۴شنبه ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۴۴
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۱۴۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۳۰ نشست ۱۴۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر راجی - صدری - اردلان
۳- معرفی آقای امیرعلایی به سمت وزارت اقتصاد ملی به وسیله آقای نخست‌وزیر
۴- تایید و تقاضای طرح گزارش اصلاح قانون انتخابات شهرداری به وسیله آقای وزیر کشور
۵- طرح و خاتمه مداکره طرح فوری راجع به تاریخ اجرای قانون تعویض اسکناس
۶- ختم جلسه به عنوان تنفس
مجلس یک ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
- تصویب صورت مجلس
ویرایش۱-تصویب صورت مجلس
رئیس – صورت اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه –آقایان: پالیزی دکتر علوی، افشار صادقی، طباطبائی.
غائبین بی اجازه –آقایان: حسین خاکباز ۰ محمود محمودی۰ عباس قبادیان ۰ یوسف شکرائی ۰ مرتضی حکمت ۰ منصف نصرتیان ۰ قهرمان ۰ ابریشم کار۰ تولیت اقبال ۰ شهاب خراسانی ۰ دکتر سید امامی ۰ عماد تربتی ۰ محسن طاهری ۰ رضوی۰ پیراسته ۰ خزیمه علم ۰
دیرآمدگان با اجازه – آقایان: دکتر طبا ۰ ثقةالاسلامی ۰دکتر شایگان ۰ علی محمددهقان یک ساعت ۰
دیرآمدگان بی اجازه – آقایان: دولت آبادی و محمد هراتی و عزیز زنگنه ۳۰ دقیقه آقای ارباب و آقای برومند یک ساعت ۰
رئیس – آقای فقیه زاده
فقیه زاده – پریروز از آقای کشاورز صدر استدعا کردم وقتی که قبل از دستور صحبت می‌کردند مطالبی راجع به قزوین بیان کنند بنده از ایشان تشکر می‌کنم که مطالب را بیان کردند موضوع چون اشتباه نوشته شده در صورت مجلس می‌خواستم استدعا کنم که اصلاح بشود
رئیس – اگر اشتباه شده به تندنویسی بدهید آنرا اصلاح کنند
فقیه زاده –موضوع چهار قریه‌است که تگرک محصول آنها را از بین برده و بنده اسم آنها را نوشتم و آقای کشاورز صدر اسم بلوک را گفتند ولی اسم آن قراء در صورت مجلس ذکر نشده‌است اگر اجازه بفرمائید بنده اسمش را بگویم و اصلاح بشود که تزرک و تبریزک و قنبر شاه و جهان آباد است یکی هم راجع به مالاریا بود که استدعا کرده بودم هرچه زودتر سم پاشی کنند این هم قید نشده این را هم اصلاح می‌کنم و می‌دهم به تند نویسی
شوشتری - از مقام ریاست استدعا دارم که در این موضوع مالاریا توجه بفرمایند که زودتر اقدام بشود
رئیس –آقای کشاورز صدر
کشاورز صدر – بنده می‌خواستم استدعا بکنم که در چاپ اظهارات بنده یک اشتباهات جزئی است اصلاح می‌کنم و می‌دهم بتندنویسی
رئیس - بسیار خوب دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست آقای آشتیانی زاده ۰
آشتیانی زاده – اعتراض بنده نسبت بصورت جلسه مربوط به بتصمیم مذمومی بود که اکثریت مجلس شورای ملی در جلسه گذشته (اردلان- آقا تصمیم مجلس خیلی محترم است) از نظر ترور افکار گرفت اجازه بفرمائید آقای اردلان عصبانی نشوید وقتیکه بنده باسم موافق مشروط ذیل تابلو را امضاء کرده بودم معنایش این بود که یک حرفهائی دارم، که یک ادله و اسناد و براهینی نزد من هست که شاید اگر آقای دکتر مصدق که بنده با ایشان موافق بودم بنده را قانع نمی‌کردند بنده شاید اکثریت را قانع می‌کردم که مسبت به بعضی از وزراء که از اعضای موثر فراماسون بودند رای منفی بدهند ولی مجلس بدون اینکه فکر این قسمت را بکند با کمال بیرحمی مجلس نسبت بخودش احترام نکرد و بنده اینجا عرض نمی‌کنم که این سنت نبایستی من بعد منظور بشود ما جناب آقای دکتر مصدق را معصوم که نمی‌دانیم بایستی هر دولتی که باشد ما حرفمان را بزنیم شاید دولت دارای بعضی افراد باشد که در نتیجه بعضی از افکار و بعضی از جهات دارای افکاری باشند که این افکار مضر بحال مملکت باشد ما اگر دوست آنان هستیم بایستی تذکر بدهیم به هر صورت این عمل خیلی مذموم بود اگر آقای اردلان می‌خواهند عصبانی بشوند بشوند ولی این عمل مخالف سنت پارلمانی ایران بود ۰
رئیس – این مطالب مربوط بصورت جلسه نبود در صورت مجلس نظری دیگر نیست (گفته شد – خیر) صورت مجلس تصویب شد
- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر راجی صدری و اردلان
ویرایش۲- بیانات قبل از دستور آقایان دکتر راجی صدری و اردلان
رئیس – سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند آقای دکتر راجی
دکتر راجی – بنده بعنوان قبل از دستور خواستم مطالبی را بسمع آقایان محترم برسانم در ابتدای اعتصاب اخیر کارگران در خوزستان بودم پس از مراجعت بتهران تقاضای مشروع آنان را مورد قبول و تأیید اینجانب نیز می‌باشد بسمع نخست وزیر وقت جناب آقای علاء و جناب آقای دکتر مصدق و مسئولین امر رساندم چون بکارگران وعده صریح دادم که تقاضای مشروع آنان در مدت کوتاهی مورد توجه و عمل قرار خواهد گرفت لذا انجام این تقاضاها را مصرانه از دولت استدعا می‌نمایم ۰ کارگران ایرانی تقاضای اتومبیل- رادیو و تلویون ندارند ولی می‌خواهند اساس زندگانی مرفهی که در خور حال کشور باشد برای آنان تامین شود و این مطلب پایه تقاضای کلیه کارگران است. (آشتیانی زاده – و در حکومت هم مداخله کنند) حال که قانون جدید انتخابات بمرحله جدید عملی شدن نزدیک می‌شود بعقیده اینجانب لازم است مه در هر بنگاهی که عده قابل توجهی کارگر وجود دارد وسایل فرهنگی مقدماتی معادل کلاس ۴ یا لااقل ۳ ابتدائی در اختیار آنان گذارده شود زیرا کارگران با احساساتی وجود دارند که با داشتن عقیده ثابت بعلت نبودن وسایل، سواد پیدا نکرده‌اند لازم است که کارگزاران مناطق نفتی که عظیم ترین توده کارگری ایران و مولدترین دسته کارگران هستند از این نعمت برخوردار باشند ۰ زن و بچه کارگران در گذشته در مواقع بیماری تقریباً بلاتکلیف بودند درمان رایگان خانواده آنها و بخدمت گماردن تعداد کافی پزشک و قابله در مراکز کارگری از تقاضای حقه آنان مییباشد که امیدوارم وزارت بهداری و وزارت کار هر چه زودتر بدون اتلاف وقت اقدام شایسته‌ای بعمل آورند ۰ در اکثر نقاط آب آشامیدنی یا بقدر کافی در دسترس آنان نیست و یا از فاصله زیادی بزحمت می‌توانند بدست بیاورند ۰ موضوع برق و یخ در تابستان خوزستان جزو تجملات نیست و هر بشری در شدت گرما باید در آن حاره گرما از آب و برق و یخ استفاده کند ۰ موضوع مهم دیگر موضوع خانه کارگران است در دوره گکذشاته مجلس شورایملی در یکی از بودجه‌های مصوبه تبصره‌ای به تصویب رسید که دولت را ملزم کرد هر موسسه‌ای که بیش از صد نفر کارگر دارد برای کارگرانش مسکن مناسب تهیه نماید بنده امیدوارم که دولت جناب آقای دکتر مصدق و مخصوص شخص منزه ایشان ضمن طرح نقشه در کمترین وقت ممکنه کارگران را صاحب خانه و مسکن نماید ۰ در خدمت شرکت سابق نفت متجاوز از ۷۰ هزار نفر کارگر ایرانی وجود دشات و بیش از هفت هزار نفر نماینده ایرانی که اکثرشان تحصیلات عالیه نمده‌اند خدمت کرده و می‌کنند بنده باید عرض کنم که کلیه این افراد اعم از کارمند یا کارگر همه ایرانی و همه وطن پرست و همه علاقه مند به آب و خاک و میهن خود می‌باشند۰ حسن اداره این موسسه این بوده که توصیه متنفذین را نمی‌پذیرفتند و بسفارش عمرو وزید اشخاص را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل نمی‌کردند اگر بخواهیم بامر اداری و اصول عواید نفت لطمه‌ای نرسد اهمیت این موضوع باید مورد توجه دولت قرار گیرد که با اعتماد کامل کارمندان و کارگران ایرانی وظیفه خود را بهتر از پیش انجام دهند البته اگر بین آنان اشخاص ناصالحی پیدا شد با شدت هر چه تمامتر مورد تنبیه قانونی قرارگیرند
لازم است توجه هیئت محترم دولت و هیئت مختلط را بماده ۶ قانون طرح اجرای ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور را جلب نمایم تا آنجا که اینجانب اطلاع دارم تحصیلات عالیه نفت در یکی از دانشکده‌های انگلیس و دو دانشکده آمریکا انجام می‌گیرد و چون این دانشکده‌ها تعداد محدودی محصل می‌پذیرند لازم است از هم اکنون اقدامی بعمل آید که حداکثر ممکنه محصلین ایرانی را دراین دانشکده‌ها بپذیرند و ثانیا آموزشگاه فعلی نفت در آبادان بنحوی تکمیل گردد که خود مانند دانشکده نفت بشود وتا چند سال مرتبا استادان این فن از خارج برای مدت معینی دعوت شوند که بترتیب منظم بایران آمده و رشته تخصصی خود را تدریس نمایند تا انشاءالله هر چه زودتر عده کافی متخصص برای امر نفت در اختیار داشته باشیم چون هر اندازه هم متخصصین ایرانی زیاد باشند با ذخایر بی حسابی که از لحاظ نفت در زیر زمین این کشور خفته‌است باز متخصص کافی نداریم مطلب قابل توجه این است که همانطور که ماده اول برنامه دولت تصریح دارد عواید حاصله از نفت باید بمصرف تقویت بنیه اقتصادی کشور و ایجاد مسائل رفاه و آسایش عمومی برسد چون تاکنون دولتهای گذشته کمترین توجهی بعمران خوزستان نداشته‌اند توجه دولت جناب آقای دکتر مصدق را باین نکته جلب می‌نمایم که باید مبلغ معینی از عواید نفت بمصرف آبادی و عمران خوزستان برسد. حوزه انتخابیه اینجانب در عین حالی که مناطق کارگری زیاد دارد عشایر بی شماری نیز در آن زندگی می‌کنند که این عشایر اعم از عشایر خرمشهر یا جزیره آبادان ویا شادگان از بنده خواسته‌اند که این مطلب را در مجلس شورای ملی بسمع ملت ایران برسانم. اگر تبلیغاتی راجع به عشایر در خوزیتان بعمل آمده مربوط به عشایر حقیقی این منطقه نیست چه اعراب خوزستان در گذشته با خون خود وطنپرستی و ایران دوستی و آمادگی خود را برای خدمت بین ملک و ملت ثابت کرده‌اند و هیچ قوه‌ای هم نمی‌تواند رویه گذشته آنان را تغییر دهد (فرهودی –خوزستان عرب ندارد) (موقر-عرب زبان هستند) بله عرب زبان هستند نکته دیگری که لازم می‌دانم بعرض برسانم این استکه سازمان برنامه و وزارت بهداری مشترکا در ایران نقاطی را گرد د د ت زده‌اند (بهادری- د د ت ندارند) و اولین عمل مبارزه با مالاریا را به این نحو انجام داده‌اند و مخارجی هم متحمل شده‌اند در خوزستان اکنون موقعی است که باید برای مرتبه دوم این عمل تکرار شود و تاخیر آن موجب می‌شود که اولامخارج اولیه سمپاشی بکلی از بین برود و ثانیا در صورتی که تاخیر روی دهد در وهله دوم موثر نبوده و نمتواند از عهده کشتن حشرات و از بین بردن امراضی که حشره ناقله آن پشه شپش و غیره می‌باشد برآید یک کلمه نیز بعنوان تشکر از بنگاه راه آهن از طرف موکلین خود باید بعرض برسانم و آن این است که تقاضای مردم آبادان و خرمشهر را که بوسیله اینجانب بعرض دولت وقت رسید بنگاه راه آهن مخصوصا آقای مهندس شقاقی ترتیب اثر داده و راه آهن را از تهران تا خرمشهر یکسره نموده‌اند این عمل موجب رضایت کلیه ساکنین و همچنین قدردانی اشحاصی است که از شمال ایران برای زیارت بعتبات عالیات می‌روند ۰ تلگرافاتی هم رسیده که تقدیم ریاست مجلس شورای ملی می‌کنم (اسلامی – راه آهن فایده اش چیه) پس خرابش کنیم. چون شایع است که حریق انبار نهمات شیراز اتفاقی نبوده و پس از آنکه مقدار قابل ملاحظه‌ای تفنگ و مهمات از مخازن خارج گردیده حریق رخ داده از دولت جناب آقای دکتر مصدق خاصه تیمسار سپهبد نقدی استدعا دارن برای روشن شدن اذهان اولا توضیحات کافی در مجلس بیان فرمایند و ثانیا اظهار نمایند که راجع به مسئولین چه تصمیم اتخاذ فرموده‌اند ۰ در خاتمه توجه دولت را بوضعیت اسف انگیز ورثه خزعل معطوف و تقاضا دارم تکلیفی برای آنان هر چه زودتر تعیین فرمایند و یک تلگرافاتی هم رسیده که تقدیم مقام ریاست می‌کنم
عده‌ای از نمایندگان – صحیح است احسنت ۰
رئیس – آقای صدری
صدری – آنچه میخواستن بعرض برسانم در وهله اول مربوط به اتخاذ تصمیم نسبت به شکایات کارمندان دولت مقیم در چهارصد دستگاه است که بنده سوال می‌کنم دولت در اینمورد تاکنون چه اقدامی کرده و بالاخره چه تدبیری اتخاذ شده‌است که یکمشت مردم را از بلاتکلیفی نجات دهند چندین ماه است که این آقایان از ظلمی که بدانها شده‌است شکایت کرده‌اند و دو مرتبه خود بنده مورد شکایت حقه آقایان را بعرض مجلس شورای ملی رسانیده و نامه‌های تقدیمی آقایان را بعنوان جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی تقدیم نمودم ولی تاکنون کمترین توجهی بعرایض آنها نشده و مثل اینکه اصولا صحبتی در اینمورد بمیان نیامده سات در هر صورت لازم است دولت اقدامی در اینمورد نموده و نتیجه آن را باطلاع مجلس شورای ملی برسانند و جناب آقای رئیس هم این موضوع را بدولت تذکر فرمایند چه اگر بنا شود شکایات مردم از طرف مجلس شورای ملی هم بدون جواب و رسدگی بماند دیگر بنده نمی‌دانم این مردمی که هر روز زیر فشارهای گوناگون خرد می‌شوند به کجا بروند و درد دل به که بگویند؟
قاسم فولادوند – جناب آقای صدری این کاغذی است راجع به کارمندان دولت که نوشته‌اند تقدیم مقام ریاست بکنید
صدری – و اما موضوع دیگر نسبت به تصویب نامه‌های ضدو نقیض در مورد صادرات پشم و پنبه‌است بعلت عدم توجه دولت و نداشتن نقشه معینی در اینمورد وضعی پیش آمده‌است که امروز اکثر کارخانه‌های قالی بافی در سراسر کشور تعطیل و یا در شرف تعطیل هستند بنده نمی‌گویم که دولت جلوی صادرات پشم یا پنبه را بگیرد ولی سوال می‌کنم که آیا صحیح است ما برای برپا نگهداشتن دستگاههای قالی بافی خود هم از خارج پشم وارد کنیم آنهم با چند برابر قیمتی که بخارج می‌فروشیم؟ آیا اصولا آنها را بکلی تعطیل نمائیم؟ اگر دولت در اینمورد توجه مخصوص نکند مدتی نخواهد گذشت که تمام دستگاههای قالی بافی تعطیل و بنده بایستی صراحتا عرض نمایم که در نتیجه تنها صنعت دنیا پسند کشور که باعث افتخار و یادبود گذشته ما است آنهم از بین خواهد رفت یک نکته را که استدعا دارم آقایان نمایندگان محترم و دولت بدان توجه فرمایند این است که اغلب موافقین صدور استدلال می‌نمایند که برای حمایت از کشاورزانئ دام پروران است در صورتی که کلیه کسانی که از وضع معیشت و دادو ستد دهقانان مطلع هستند می‌دانند که خانواده‌های دهاتی که دارای گوسفندان معدود هستند پشم آنها را بمصرف پوشاک افراد عائله خود میرسانند و از اینرو ترقی و تنزل پشم تاثیری در حال آنان ندارد (مهدوی- بسیار دارد) بلکه آنان که از این سودا ضرر می‌بینند و غوغای وا کشاورزا بلند می‌کنند همان انباردارهای سودپرست و گله داران عمده و شکتها و کمپانیهیا سهامی هستند که با منتهای قدرت می‌کوشند این وضع را به نفع خود تا هر قدر که ممکن است نگاه دارند و اما از نقطه نظر تامین ارز خارجی برای کشور بایستی عرض نمایم اینهم واقعیتی ندارد زیرا چون پشمی که صادر می‌گردد اضافه بر مصرف داخلی نیست که تولید ارز نماید
مهدوی – چطور نیست آقا این حرفها چیست (همهمه نمایندگان – اینطور نیست آقا)
دولتشاهی – اجازه بفرمائید توضیح بدهیم
رئیس – اجازه ندارد و نطق قبل از دستور است ۱ دفعه گفته‌ام که قبل از دستور بنویسید و صحبت کنید
صدری – بلکه همان پشمی است که باید در داخله مصرف گردد و نتیجه اینکه اگر از یکطرف خارج شد از طرف دیگر با دادن پول بیشتری مصرف کننده آن مجبور است با دادن پول بیشتری مصرف کننده آن مجبور است وارد نماید و این معامله تنها برای مملکت فایده ندارد بلکه باعث خسرانهای بی حسابی خواهد شد پس بعقیده بنده اگر بعوض آزاد گذاشتن صدور پشم صادرات فرش را تشویق نمائیم نه فقط بخروج پشم از کشور کمک نموده‌ایم بلکه از اینراه سایر مواد اولیه‌ای که در فرش مصرف می‌گردد و همچنین دسترنج کارگران ایران را هم که در کالاهای فروش دو مقابل بهای پشم مصروفه در آن است تبدیل بارز خواهیم نمود. با این وصف مثلا ما برای بدست آوردن ده میلیون دلار عرض بعوض اینکه ۵ هزار تن پشم صادر کنیم دو هزارتن پشم بصورت فرش صادر خواهیم کرد آنوقت علاوه بر اینکه ما باید مقدار معین پشمم که جزو صادرات بحساب میاوریم و می‌توانیم مقدار زیادتری ارز بدست آوریم و تعداد زیادی از مردم کشور را بکار گمارده و از بهترین و تفیس ترین صنایع داخلی هم پشتیبانی کرده‌ایم برای نمونه بنده وضعیت این صنعت دقیق را و تعداد مردمیکه از اینراه امرار معاش می‌نمایند در آذربایجان برای آقایان نمایندگان محترم توضیح می‌دهم ۰ طبق آمار دقیقی که بدست بنده آمده کارگاههای قالی بافی در نقاط مختلفه آذربایجان بشرح زیر است کارگاههای شهر تبریز ۴۰۰۰ دستگاه گارگاه‌های هریس – گوراوان – مهربان و اطراف ۱۲۰۰۰ دستگاه کارگاههای مرند –اهر – اردبیل و سایر نقاط ۵۰۰۰ دستگاه که جمعا“ می‌شود ۲۱۰۰۰ دستگاه.۰ که این کارگاهها هر کدام ۴ نفر کارگر دارد و در نتیجه مجموع اشخاصیکه در این کارگاهها کار می‌کنند بالغ بر ۸۴۰۰۰ نفر می‌شوند که اگر هرکدام را نماینده یک فامیل ۵ نفری محسوب بداریم قریب نیم میلیون نفر از سکنه آذربایجان از این راه امرار معاش می‌نمایند و اگر سایر نقاط فرش خیز کشور ما مانند کرمان – کاشان- اراک – ملایر – اصفهان، گرگان، شیراز، کردستان، خراسان و نقاط دیگر را هم بحساب بیاوریم با حساب دقیق خواهیم دید که تعداد زیادی از هموطنان ما از این راه امرار معاش می‌نمایند و صلاح نیست که به خاطر عده معدودی کهه در همه وقت درهمه جا برای نفع خود حاضر بهر خرابکاری هستند این صنعت را ندیده گرفته و اجازه دهیم هر شرکت و تاجری بهر مقدار پشمی که بخواهد در سال صادر نماید (ارباب- دولت باید صادرات را تشویق کند) با استناد بمطالبی که بعرض رسید از دولت مصراً تقاضا دارم رسیدگی دقیقی در اینموضوع نموده هر چه زودتر با اتخاذ تصمیم صحیح و منطقی اولین قدم اصلاحی را درراه رفاه یکعده از هموطنان عزیز ما بردارند مطالب دیگری که میخواستن بعرض برسانم در اطراف نامه ایست که از طرف دانشجویان آموزشگاه عالی بهداری مشهد رسیده و درآن متذکر شده‌اند که وزارت فرهنگ قرار بوده برای تکمیل کادر استادی آموزشگاه چند استاد از خارج استخدام نماید. اینک که آخرین روزهای تحصیلی در شرف اتمام می‌باشد. هنوز از اعزام استاد خبری نیست (مکرم-استاد دارند) هیمن شکایت هم از طرف دانشکده پزشکی آذربایجان هست و بنده نمی‌دانم وزارت فرهنگ چرا باین امور رسیدگی لازم نمی‌نماید. چطور ممکن است یک دانشجوی پزشکی بدون استاد بتواند تحصیل کند و فارغ التحصیل شود و برای این مردم بیچاره طبیب حاذقی گردد؟ خوب است وزارت فرهنگ توجه نماید که بدون معلم ممکن سات فارغ التحصیل تاریخ و جغرافی گشت ولی بدون استاد و تحصیل و مطالعه طبیب نمی‌توان شد و حقیقتاً اگر وزارت فرهنگ قادر به تکمیل نواقص دانشکده هائی که در نقاط مختلف کشومر تاسیس کرده نمی‌باشد بهتر است درب آنرا ببندد.(قرشی- شما از اصفهان اطلاع دارید از آذربایجان که اطلاع ندارید) (تیمورتاش – شما وکیل همه جا هستید) نامه دیگری هم از انجمن لیسانسیه‌های دانشکده ادبیات تبریز رسیده که برای چندمین بار تقاضای رسیدگی و احقاق حق نسبت به تقاضاهای حقه خود نموده‌اند که بنده عیناً تقدیم مقام ریاست می‌نمایم که بوزارت فرهنگ ارسال فرمایند تا رسیدگی لازم شده و رفع محظور از آقایان گردد ۰ یک موضوع مهم دیگر که از جناب آقای نخست وزیر و وزیز دارائی تقاضا دارم بدان توجه مخصوص مبذول فرمایند وضعیت ترفیعات کارمندان دولت است که بواسطع عدم توجه و رعایت قانون کلیه کارمندان دولت را دلسرد و ناراضی و بخود مشغول داشته‌است پاز همه قابل توجه تر اینکه چون خواسته‌اند بر خلاف قانون اقداماتی ببینند در هر مرتبه بطرزی رفتار کرده‌اند که در نتیجه تناقضاتی پیش آمده و باعث کشمکشهائی شده که ادامه این وضع بصلاح دستگاههای دولتی نیست مثلاً بین دو کارمند که در سال ۲۷ استحقاق ترفیع داشته‌اند و هر دو یک پایه داشته‌اند یکی از آنها پایه ۷ شده و دیگری در همان پایه ۳ مانده‌است وزارت دارائی بایستی توجهنماید که این تبعیضات باعث دلسردی مأمورین می‌شود ۰ اکنون نامه هائی که عده زیادی از کارمندان اداره غله آذربایجان در همین زمینه نوشته و درآن کاملاً بموضوع اشاره کرده و مناقضات را متذکر شده و برای بنده ارسال داشته‌اند عیناً تقدیم می‌نمایم که بوزارت فرهنگ و دارائی ارسال گردد که آنرا مطالعه فرمایند و دستور دهند در اینمورد اقدامات لازم بعمل آورند. نامه‌ایم از طرف هیئت نمایندگی بازنشستگان قدیمی کشوری رسیده که عیناً تقدیم می‌دارم تا آنهم بوزارت دارائی ارسال گردد که مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و برای رفع تبعیض از آقایان اقدامات لازم بعمل آید. تیمورتاش- ایشان از تمام مملکت صحبت کردند مثل اینکه قصد دارند دوره دیگر از خراسان وکیل شوند.
رئیس- آقای تیمورتاش ساکت باشد دارند صحبت می‌کنند نظم را رعایت کنید من متاسفم که اصل آزادی عقیده مثل اینکه برای وکیل نیست مکرر گفته‌ام قبل از دستور هر کس هر چه بنظرش می‌رسد می‌تواند بگوید (نمایندگان – صحیح است) و مطابق اصول قانون اساسی یک وکیل هم وکیل همه جاست و از همه جای مملکت می‌تواند صحبت بکند (یکی از نمایندگان -آقای تیمورتاش حواسشان جای دیگر است) من خواهش می‌کنم که آقایان رعایت نظم را بفرمایند من بارها نمی‌شنوم که ناطق چه می‌گوید(نمایندگان- صحیح است)آقای اردلان
اردلان – از همکاران محترم خیلی معذرت می‌خواهم که یک ربع ساعت اجازه گرفتم قبل از دستور و یک عرایضی دارم که می‌خواهم بعرض آقایان برسانم امیدوارم که اگر آقایان کسل شدند بنده را ببخشند (بهادری – بفرمائید ما همیشه استفاده می‌کنیم) (حاذقی – چه کسالتی آقا؟) من همیشه به آتیه این مملکت امیدوار بودم و این امیدواری من دلائل بسیاری داشت یک دلیلی که مرا وامی‌داشت که امیدوار باشم همین بود که می‌گویند چون فواره بلند شود سرنگون شود من چون این اوضاع را می‌دیدم می‌گفتم عکس آنهم همینطور است مملکت ما بدرجه‌ای پایین آمده و مردمش بقدری ناراحت هستند که همانطور که می‌بینیم امروز روزی است که نبایستی از این پایین تر برود و باید ببالا برود و چاره‌ای هم نیست و خوشبختانه این قدم اول را مجلس شورای ملی و مجلس سنا در اسفند ۱۳۲۹ برداشتند و آن همین تصمیم مقدسی بود که مبنی بر ملی شدن صنعت نفط گرفته شد این تصمیم ملی شدن صنعت نفط بطور مسلم یک قدمی است که مارا ازاین ببعد رو به اوج و بلندی انشاءالله خواهد برد (نمایندگان- انشاءالله) وظیفه‌ای که تمام نمایندگان مجلس شورای ملی و تمام افراد این مملکت دارند اینست که با تمام قوا بکوشند که این تصمیم مقدس مجلس شورای ملی بنحو احسن و اتم بموقع اجرا گذارده شود در موقعی که جناب آقای دکتر مصدق پریروز اینجا فرمودند که اگر نمایندگان مجلس شورای ملی مطلبی دارند بیایند و حضورشان شرفیابی حاصل کنند و درآنجا خدمتشان عرض کنند رویهمرفته فرمایشاتشان کاملاً صحیح بود امروز می‌خواستم مطلبی را که می‌گویم و مخصوصاً جناب معظم ایشان هم که تشریف دارند استدعا می‌کنم که توجه بفرمایند مثل اینکه حضورشان شرفیاب شده باشم موقعی که این ۹ ماده مطرح بود بنده یک مسئله‌ای را آخر وقت که آقایان نمایندگان خسته بودند عرض کردم چون بعقیده خودم یکی از مسائلی که ممکن است حیات اقتصادی این مملکت را تکان بدهد و مملکت را به اوج اعلی برساند همین مسئله بوده آن ماده‌ای که مربوط بفروش نفط بود عرض کردم این فروش نفط بزرگترین منبع ارزی کشور ما بشمار خواهد رفت و من اینجا عرض کردم که نظر مجلس شورای ملی و دولتی که ما به او رای اعتماد دادیم نباید این باشد که ما نفط را منحصراً به ارز لیره بفروشیم بلکه ما بهر کشوری که نفط می‌فروشیم باید ارز آن کشور را در حساب جار خودمان بگذاریم و حوائج و ضروریات مملکت ایران را با این ارز رفع کنیم در جرائد خواندم سالی ۲۰ میلیون تن نفط آمریکائی‌ها قرارداد بسته یودندکه از شرکت سابق نفط ایران و انگلیس بخرند البته این ۲۰ میلیون تن نفطی که آمریکائی‌ها از این شرکت می‌خریدند به لیره نبود به دلار بود شاید قیمت آن درحدود ۲۵۰ میلیون دلار در سال بالغ بشود بنابراین ما در قدم اول بایستی یک منبع ارزی بسیار مهمی در اختیار مملکت ایران از فروش نفط بگذاریم دراین ماده‌ای که ما جزء ۹ ماده رای دادیم که فروشندگان سابقی که از شرکت نفط ایران و انگلیس نفت می‌خریدند بهمان میزان هم بآنها نفط فروخته شود موقعی که این ماده در مجلس مطرح بود بنده بطور صریح عرض کردم اگرچه در ماده نوشته نشده‌است که به چه ارزی ولی بنده نظرم این بود و توضیح دادم و جناب آقای مکی مخبر محترم کمیسیون هم در جواب فرمودند و تأیید فرمودند که نظر ما هم همین خواهد بود که دولت خریدار به ارز کشور خودش قیمت نفت را بدهد مثلاً پنجاه و پنج درصد نفت اروپای غربی را همین شرکت نفت می‌دهد فرض بفرمائید فرض بفرمائید به کشور سوئیس ما نفط می‌فروشیم در مقابلش بایستی فرانک سوئیسی بگیریم نه لیره انگلیسی ما وقتی یک موجودی کافی فرانک سوئیسی داشته باشیم می‌توانیم داروی مورد نیاز تمام اهالی ایران را تأمین بکنیم و همینطور فرض بفرمائید ما به کشور فنلاند نفط می‌فروشیم فنلاند یکی از کشورهائی است که یکی از محصولات عمده اش کاغذ است وقتی ما ارز مورد نیاز را داشته باشیم می‌توانیم کاغذ مورد نیاز مملکت را بدون درد سر از فنلاند بایران وارد کنیم بنابراین این قانونی که بنده افتخار می‌کنم و خدا شکر می‌کنم که در چنین دوره‌ای وکیل بودم که توانستم به چنین قانونی رأی بدهم سبب خواهد شد (آشتیانی زاده دو ماده اش آقا بضرر مملکت ایران است) آرا هم عرض خواهم کرد، سبب خواهد شد که ما از این قانون یک منبع ارزی بسیار کافی در اختیار داشته باشیم که با این منبع ارزی تمام حوائج مملکت ایران را برآورده بکنیم، ار حیث دارو و آهن آلات و ماشین آلات هرچه که مورد نیاز این مملکت باشد لیکن یک مطلبی است که دولت حاضر باید بآن توجه بکند ظاهراً جناب آقای امیر علائی هم بوزارت اقتصاد ملی تعیین شده‌اند بنده ضمن تبریک استدعا می‌کنم که توجه خاصی به این عرض بنده داشته باشند و آن این است که ما باید در مقررات قانون ارزمان تجدید نظر بکنبم بارها بنده در اینجا عرض کرده‌ام که این نرخی که برای لیره معین شده‌است این یک نرخ مصنوعی است یک نرخ حقیقی نیست و این یک مالیات غیر مستقیمی است که تمام افراد و اهالی این مملکت می‌پردازند آقایان نمایندگان این نکته‌ای که عرض می‌کنم توجه بفرمائید که چطور می‌شود افراد یک مملکتی فقیر می‌شوند و چطور می‌شود افراد یک مملکتی غنی می‌شوند بطور مسلم و یقین بدانید که یک دلیلی دارد و در قسمت مملکت ما اگر توجه بفرمائید در این چند سال اخیر وضعیت اقتصادی مملکت ایارن رو بضعف و ناتوانی رفته و بد تر شده‌است بنابراین حتماً یقین بدانید دلیلی دارد و بنده به آقایان عرض بکنم یک دلیل ندارد بلکه دلائل بسیاری دارد و این دلیلی که باید در درجه اول مورد نظر دولتهای وقت واقع بشود موضوع ارز است شما یک حساب ساده را توجه بفرمائید ۴۰ میلیون لیره واردات داریم اگر افراد مملکت هر لیره‌ای را ۹ تومان ۱۰ تومان بخرند و با آن جنس وارد یکنند تا ۵ تومان بخرند ملاحظه بفرمائید در هر لیره‌ای ۵ تومان بطور غیر مستقیم هر فرد ایرانی مالیات می‌دهد این است که بنده از دولت حاضر استدعا می‌کنم در این موقع که بحمدالله این قانون از تصویب مجلس شورایملی گذشته‌است یک توجهی راجع به تجدید نظر در نرخ ارز بکنند (صحیح است) اینجا در مجلس شورای ملی دولتهای سابق آمدند گفتند که احتیاج بنشر اسکناس داریم برای ان که این اسکناس کافی برای گردش کارهای مملکتمان نیست درست عقیده بنده مخالف است با این نظر من می‌گویم بجای اینکه ما اسکناس بیشتری منتشر کنیم باید یک روش اقتصادی اتخاذ بکنیم که قوه خرید اسکناسهای موجودمان زیادتر بشود (صحیح است) یعنی یک تومانی که امروز ما در دست داریم اگر یک روش اقتصادی صحیحی اتخاذ بکنیم این روش که من عرض می‌کنم بطور یقین و مسلم این یک تومان در ظرف یکسال ارزش دو تومان را خواهد داشت یعنی آنچه که شما به دو تومان باید امروز بخرید با این روش که من عرض می‌کنم اگر تجدید نظر در نرخ ارز بکنید با یک تومان خواهید خرید یعنی موجودی اسکناس ما که هفت میلیارد و هشتصد میلیون ریال است درست مثل اسن است که ۱۵ ریال بشود یعنی قوه خرید ریال ما دوبرابر بشود الآن قوه خرید ما زیاد هست ولی این قانون ارز که امروز بقوت خودش باقیست سبب شده‌است که ما یک نرخ مصنوعی برای ارزهای خارجی قائل شده‌ایم که تطبیق نمی‌کند با ریال ما و قوه خرید مملکت ما کم شده‌است این که هر روز دولت‌ها که البته تقصیر ندارند همیشه در زحمت هستند بنابراین از دولت جناب آقای دکتر مصدق و وزیر اقتصاد ملی استدعا می‌کنم اگر باین عرض بنده توجه دارند کمیسیونی دعوت بفرمایند بنده هم حاضرم که بیایم و دلائلم را عرض کنم چون در مجلس شورای ملی فقط یک اشاره مختصر می‌شود کرد که در عوض اینکه ما اسکناس یاد بکنیم و هزینه زندگی را بالا ببریم یک روش اقتصادی اتخاذ بکنیم که قوه خرید ریال را زیاد کنیم و این قوه خرید که زیاد شد هر یک تومان ما دو تومان ارزش خواهد داشت و این مثل این است که اسکناس زیادتری منتشر کرده باشیم و بهتر هست و هزینه زندگی را می‌آورد پایین و آن فقر و بیچارگی که سالهاست گریبانگیر مملکت ما شده برطرف می‌شود مملکت مثل اشخاص می‌ماند یک شخصی را شما می‌بینید فقیر می‌شود البته فقر یک نفر آدم که در ظرف یکساعت و دو ساعت نمی‌شود یک سال و دو سال می‌گذرد که یک آدمی فقیر می‌شود مملکت هم وقتی یک روش اقتصادی غلطی در پیش گرفت در ظرف ده سال ۱۵ سال فقیر می‌شود ولی وقتی یک روش اقتصادی صحیحی گرفت بطور مسلم از این فقر جلوگیری می‌شود آقایان باین عرض من اطمینان حاصل بفرمائید که اگر این روشی که بنده عرض می‌کنم تجدید نظر در نرخ ارز بکنیم وضعیت اقتصادیمان بهتر خواهد شد فعلاً بنده از این موضوع می‌گذرم و به یک مطلب دیگر می‌پردازم و امیدوارم این را دولت توجه بفرمایند که شنیدن آن برای آقاین خیلی فرح بخش است در این اواخر روزنامه‌های خارجی که دیدند مجلس یک تصمیم باین مهمی را اتخاذ کرده مشغول سمپاشی شده‌اند جناب آقای آشتیانی زاده در طهران هم خیلی‌ها آمدند یک نامه هائی نوشتند بنده در دوره گذشته بسیار مطالب سودمندی از آقای عباس اسکندری شنیدم ولی باور بفرمائید که بهیچوجه با این نامه سرگشاده اخیرشان موافق نیستم این قانونی که مجلس شورای ملی گذراند اگر چه در درجه اول اهمیت است ولی یک قانونی است که عادی است و هر وقت وضع مملکت اقتضا بکند مصلحت مملکت اقتضا بکند ما می‌توانیم در این قانون تجدید نظر بکنیم و یک یا چند ماده اش را تغییر بدهیم بنابراین امروزه هر حرفی که موجب سستی در اجرای این قانون بشود این بمصلحت مملکت ما نیست
رئیس- آقای اردلان وقت شما تمام شد.
اردلان – دو دقیقه دیگر اجازه بفرمائید عرایضم تمام بشود. ما امروز با تمام قوا این قانون را اجرا می‌کنیم البته هرنقصی داشت باز این مجلس و مجلسهای دیگرخواهد بود می‌نشینند و مصلحت مملکت را در نظر می‌گیرند بعضی از روزنامه‌های خارجی نوشته بودند که ایلات و عشایر مملکت را مجهز می‌کنند در موقعی که درآبادان تمام کارگزها تعطیل کرده بودند یکی از مشایخ خوزستان ببنده کاغذی نوشته بود که من خودم، فرزندم و تمام خانواده‌ام برای خدمت به این آب و خاک آماده هستیم و این شخص در نزدیک آبادان منزلش است من فوراتً و بلادرنگ کاغذی بآقای سپهبد شاه بختی نوشتم و گفتم این شخص اینطور اظهار علاقه می‌کند و من خودم این شخص را می‌شناسم وبرای اینکه آقایان بشناسید این شخص را اسمش عرض می‌کنم، این شخص شیخ جابر کعبی رئیس طایفه دریس و نصار است که در نزدیک آبادان خودش و طایفه اش منزل دارند و این بسیار جواب دندان شکنی است بآن اشخاص مخصوصی که می‌خواهند بگویند عشایر و ایلات ایران نسبت بحکومت ومجلس ایران وفادار نیستند اینها دروغ است و بهترین نمونه اش این بود که بنده خواستم بعرض آقایان برسانم و اسم این شخص را عرض کردم که آقایان بدانند اشخاص فداکار در این مملکت همیشه بوده و هستند و با این سمپاشیها مه می‌خواهند بین ما و افراد تفرقه بیاندازند بهیچوجه من الوجوه مؤثر واقع نخواهد شد آقایان نمایندگان محترم یادداشت‌های بسیاری برای بنده فرستاده‌اند که آقای رئیس هم می‌فرمایند وقت تمام شده و بنده اجازه ندارم که یبش از این صحبت کنم فقط جناب آقای وزیر یک تلگرافی اهالی کردستان کرده بودند که نمایندگان کردستان آنرا بحضور جنابعالی تقدیم کرده‌اند که آن موضوع غله سنندج است از حیث نان اهالی سنندج در مضیقه هستند استدعا می‌کنم که باین موضوع توجه بفرمائید که از انبار دولتی به شهرداری سنندج به نرخی که خریداری کرده‌اند غله بفروشند که مردم از حیث نان در مضیقه نباشند.
آشتیانی زاده – بنده طبق ماده ۹۰ عرض دارم
- معرفی آقای امیر علائی بسمت وزارت اقتصاد ملی بوسیله آقای نخست وزیر
ویرایش۳- معرفی آقای امیر علائی بسمت وزارت اقتصاد ملی بوسیله آقای نخست وزیر
رئیس – آقای نخست وزیر
نخست وزیر – جناب آقای امیر علائی یکی از اعضای جبهه ملی که امروز برای وزارت اقتصاد ملی به پیشگاه شاهنشاهی معرفی شده‌اند بمجلس شورای ملی معرفی می‌کنم (نمایندگان – مبارک است) و لازم می‌دانم بطور اختصار از عضویت ایشان در جبهه ملی و عملیاتی که در دادگستری کرده‌اند مختصری عرض کنم همه می‌دانند که جبهه ملی روزی تشکلی شد که عده‌ای از مردم این شهر بدعوت من در جلوی دربار حاضر شدند و چون دربار نمی‌توانست تمام آن عده را پذیرائی کند امر ملوکانه صادر شد که بیست نفر در دربار پذیرفته شوند در خیابان کاخ بیست نفر برای رفتن در دربار تعیین شدند و این بیست نفر عضو جبهه ملی شدند جبهه ملی باین ترتیب تشکیل شد به آقای امیرعلائی دولت رزم آرا مأموریتی داد برای اینکه بیکی از ولایات بروند و آن اساسنامه خودمختاری را ایشان مطالعه کنند ایشان آمدند در جبهه ملی این مطلب را بیان کردند و مورد مخالفت جبهه ملی قرار گرفت و ایشان این مأموریت را نتوانستند از رزم آرا قبول کنند بعد ایشان را رزم آرا مأمور استان اول نمود جبهه ملی هم موافقت کرد که ایشان به استان اول رفتند زمانی که در استان اول بودند به وزارت دادگستری منصوب شدند و ایشان بدون موافقت جبهه ملی اینکار را قبول کردند جبهه ملی به ایشان پیشنهاد کرد که اگر شما می‌خواهید وزیر دادگستری باشید و ما با شما مخالفت نکنیم شما باید عملیاتی بکنید که دادگستری اصلاح شود و این بود که ایشان در دادگستری دست بعملیاتی زدند و کارهایی کردند که از نظر جبهه ملی کاملاً صلاح مملکت بود برای اینکه همه مردم انتظار داشتند که وزارتخانه‌ها اصلاح شود (آشتیانی زاده – پس بنده وقتی عرض کردم که در کابینه علاء عضو دارید تکذیب می‌فرمودید) همه مردم میل داشتند که وزارتخانه‌ها اصلاح شود البته در هر اصلاحی هم ممکن است یک عده‌ای بناحق خارج شوند نمی‌توان گفت که در هر اصلاحی بیک عده‌ای ظلم نشود و هر چه می‌گویند صحیح است اما چند دلیل دشات که اینجانب در موقع تشکیل این دولت ایشان را بوزارت دادگستری که بعقیده خود ما بود دعوت نکردیم اگر اینجا را عرض نکنم و توضیح ندهم ممکن است که مورد اعتراض جامعه واقع شوم وقتی ما معتقد باشیم که اصلاح دادگستری لازم است و یک وزیری هم که رفته‌است در دادگستری اصلاحاتی کرده‌است نباید او را از دادگستری خارج کنیم واجرای آن اصلاحات را عقیم بگذاریم ولی علت این بوده که ما تصور می‌کردیم اگر ایشان بروند در دادگستری و همانطور عمل بکند یک محیط متشنجی ایجاد خواهد شد که ما را از آن هدف بزرگی که در نظر داریم باز می‌داردبدیهی است آنهائی که نمی‌خواهند هدف ما پیش برود از هر گونه عدم رضایت استفاده می‌کنند و جلوگیری می‌نمایند این بود که اینجانب نخواستم که ایشان در دادگستری بآن کارها مشغول شوند زیرا یک عده مردم هستند که حقیقة اگر کارهائی را می‌کنند از نظر احتیاج است البته یک حدیثی است که می‌فرماید الشقی شقی فی بطن امه الشریف شریف ….(وزیر دادگستری – السعید سعید) به بخشید السعید سعید فی بطن امه اینجا مقصود این است که سعید با لذات و شقی یالذات نه بالعرض البته وقتی افراد جامعه را در نظر بگیریم یک عده کمی شقی بالذات هستند و یک عده کمی سعید بالذات و یک اکثریتی در وسط هیتند که انها اگر محیط خوب باشد در محیط خوب سعید بالعرض می‌شوند و اگر محیط بد باشد شقی بالعرض می‌شوند این مسلم است ما تصور می‌کردیم اگر ما در این مملکت اصلاحاتی بشود اصلاحات اساسی آن نیست که یک عده‌ای که با حقوق کم خدمت می‌کنند و آن حقوق برای بعضی بقدر کرایه منزل یا بعضی مخارج دیگر می‌شود اینها می‌توانند براستی و درستی خدمت خود را انجام بدهند ولی بطور کلی تا دولت معاش مستخدمین خودش را تایمن نکند شما نمی‌توانید از آنها انتظار داشته باشید که آنها بدرستی عمل کنند البته سعید بالذات گرسنه هم که باشد بازدست از آن نظر خودش بر نمی‌دارد وشقی بالذات هم دیده شده‌است که اگر بکرات در حبس برود باز هم وقتی که از حبس خلاص شد خیانت خودش را ادامه می‌دهد و روی همین عقیده‌است که لونبروزو یکی از جزائیون اروپائی یک تابلویی دارد که آنجا معلوم می‌کند افراد شقی بالذات چه اشخاصی هستند آنها را باید از جامعه تفکیک کرد و آنها را غیر قابل اصلاح تصور کرد بنابراین ما باید یک کاری بکنیم که وضعیت عمومی مردم خوب بشود نه اینکه هر کسی بخواهد اصلاحاتی بکند یکعده اتومبیل را از عده‌ای بگیرد و یا نرخ ارزاق را بالا و پایین ببرد اینها اصلاحات اساسی نیست اینها یک اصلاحاتی است که در کار مملکت بهیچوجه اساسی نیست آن اصلاح اساسی که ما در نظر گرفتیم هم از حیث معاش مردم و هم از حیث اخلاق مردم مؤثر باشد آن ملی کردن صنعت نفت بوده‌است در ایران(صحیح است) اگر ما اینکار را بکنبم هم بک عایدات فوق العاده‌ای بدست می‌آوریم که می‌توانیم در واقع معاش مستخدمین دولت را تامین بکنیم هم کارهای تولیدی در این مملکت ایجاد بکنیم و فقر و بدبختی را از این مملکت برکنار بکنبم و هم دست شرکت نفت را از سیاست این مملکت خارج کنیم برای اینکه فساد اخلاق در این مملکت بیش از این نشود…
صفائی- آقای دکتر نسبت به انتخاب ایشان سخنی نیست ولی افرادی که بمجلس توهین کرده‌اند اگر به همکاری انتخاب بفرمائید پذیرفته نخواهد شد ولی نسبت به ایشان سخنی نیست (زنگ رئیس)
کشاورز صدر – از جبهه ملی که کسی به مجلس توهین نکرده
صفائی- از هر جبهه‌ای که باشد قبول نمی‌شود دکتر حسین فاطمی که به مجلس توهین کرده نباید انتخاب شود
مکی – خفه شو مرتیکه خائن تو از رزم آرا پول گرفتی که روزنامه دائر کنی
صفائی- خودت خفه شو بی ادب خائن تو هستی هر کس به مجلس توهین کرده‌است پذیرفته نمی‌شود ۰ (زنگ رئیس)
رئیس – اقایان ساکت باشید هم به آقای صفائی و هم به آقای مکی تذکر می‌دهم باید حفظ انتظام را بنمائید
نخست وزیر – البته این نظری است که در واقع ملت ایران داشت و واقعاً مجلس شورایملی و مجلس سنا با افکار عمومی موافقت کرد سبب شد که یک نقشه هائی برای عدم پیشرفت این موضوع طرح شود که من در کیک از جلسات مجلس شورای ملی اعلام خطر کردم و همان روز یا روز بعد در کمیسیون نفت گزارش طرز اجرای ملی شدن صنعت نفت گذشت آنهائی می‌خواستند این کار انجام نشود نقشه دیگری کشیدند، همان روزی که گزارش درکمیسیون بتصویب رسد شب آقای علاء نخست وزیر منزل من آمدند و در باب کار نفت صحبت کردند من بایشان عرض کردم که گزارش کمیسیون راجع بملی شدن صنعت نفت امروز در کمیسیون گذشت و ما هیچکاری غیر از این که این گزارش اجرا بشود نمی‌توانیم بکنیم، ایشان یک نسخه از آن گزارش را از من گرفتند برای اینکه مطالعه کنند و بهیچوجه قصد استعفا نداشتند بلکه با بنده در باب رفتار آتیه خودشان مشورت کردند و بعد که رفتند آن نقشه چون می‌بایست اجراء بشود آقای علاء استعفا داد البته بعد از استعفا قرار بود که یک دولت دیگری تشکیل بشود که وضعیات را بکلی فلج کند و کار کمیسیون بهیجوجه عملی نشود، روزی که دولت استعفا داد و مجلس شورای ملی خواست رای تمایل بدهد بمحض اینکه در جلسه خصوصی بعضی از اشخاص بنده را پیشنهاد کردند برای نخست وزیر من دیدم اگر قبول نکنک تمام زحمات ما در کمیسیون وتمام افکار مردم و در واقع احساساتی که ملت ایران بخرج داده‌است از بین می‌رود (اردلان - آفرین) دولتی تشکیل می‌شود که شاید مجلس را منحل کند یا اگر این کار را نکند بکلی ان راه راستی را که ما می‌رفتیم از راه دیگری برود این بود که من از نظر فداکاری با این که بهیجوجه مزاجم اجازه نمی‌داد و کسالت بنده طوری نبود که بتوانم این خدمت را قبول کنم بدون تامل قبول خدمت کردم (نمایندگان-احسنت)و در ظرف ۳ ورز موفق شدم که آن گزارش کمیسیون در مجلس شورای ملی و مجلس سنا تصویب بشود و اعلیحضرت همایون شاهنشاهی هم با نظریات صادقانه و آن نظریاتی که نسبت به خیر مملکت دارند (صحیح است) بمحض اینکه قانون را دیدند بلادرنگ توشیح کردند (احسنت) این خدمتی بود که این دولت تا اینجا کرده‌است یعنی اگر واقعاً من این کار را قبول نمی‌کردم این قانون از این مجالس نمی‌گذشت، این بر همه معلوم باشد و پوشیده نباشد که دولت دیگری اگر می‌آمد حتماً حتماً این قانون نمی‌گذشت “ حالا ما یک قانونی داریم و باید این را عملی کنیم اگر ما در یک محیط متشنجی زندگی کنیم این کار عملی نمی‌شود (صحیح است) ما باید این هدف اصلی را ببنیم اگر ما بخواهیم امروز متعرض فلان استاندار که یک روزی یک حرفی زده‌است بشویم یا یک اشخاصی را که حقیقة از راه غرض متهم شده باشند یا نشده باشند بیکار کنیم یک عدم رضایتی در این جامعه درست خواهد شد که دشمنان مملکت ازآن عدم رضایت می‌توانند سوء استفاده کنند (صحیح است) ما نمی‌خواهیم که یک وضعی پیش بیاید که این هدف اصلی ما انجام نشود ما می‌خواهیم باین هدف برسیم و من به آقایان عرض می‌کنم که ما اگر به این هدف برسیم تمام اصلاحات در این مملکت شده‌است (صحیح است) از بیکاری از خارج کردن یک عده از ادارات که حقیقة اکل میته می‌کنند و ناچارند که زندگی خودشان را اداره کنند، اگر شما بیک سربازی، بیک صاحب منصبی حقوق کافی ندهید آقایان انتظار دارید این صاحب منصب تفنگ بگیرد و برای استقلال مملکت جنگ بکند؟ کمتر کمتر باید کاری بکنیم که معلمین ما همین اشخاصی که در مدارس تدریس می‌کنند زندگیشان تامین بشود تا بتوانند اولاد ما را درست تعلیم بدهند ما باید کاری کنیم که ارتش ما حقیقة در فقر و بیچارگی و بدبهختی نباشند تا بتوانند در راه استقلال مملکت جنگ بکنند ما باید کاری بکنیم که این وضعیت و این بیچارگی بواسطه کارهای تولیدی بکلی از میان برود اینها بو. د عرض من و اینها بود دلیل اینکه آ قای امیر علائی را نخواستم به دادگستری بروند تا در یک محیط آرام و ساکتی بتوانیم خدماتی با کمک شما نمایندگان محترم بمردم این مملکت بکنیم (صحیح است) و در این موقع می‌خواهم از آقایان هموطنان خودم که نست بمن ابراز احساسات می‌کنند تمنی کنم در جلسه گذشته که بنده مجلس بودم در موقع رفتن چون دیدم که در جلوی این درب شلوغ بود نخواستم که از این جا بروم چون این را می‌دانیم که برای من احتمال خطر در هر دقیقه‌ای هست خواستم از این در نروم آقایان آمدند درب بالا و صف آرائی کردند و نسبت به بنده ابراز احساسات فرمودند بنده با نهایت تشکر و با نهایت امتنان از این هموطنان عزیزم از این آقایانی که همیشه نسبت به من بزرگواری فرموده‌اند عرض می‌کنم که هرقدر بگذارند من تنها دریک جائی بروم زندگانی من بهتر تامین می‌شود این است که استدعا می‌کنم ابراز احساسات نکنند و بگذارند من بتوانم خودم را از آن خطر حفظ کنم (حاذقی- خدا شما را حفظ کند)
آشتیانی زاده – بنده مطابق ماده ۹۰ اعتراض دارم
- تأیید و تقاضای طرح گزارش اصلاح قانون انتخابات شهرداری بوسیله آقای وزیر کشور
ویرایش۴- تأیید و تقاضای طرح گزارش اصلاح قانون انتخابات شهرداری بوسیله آقای وزیر کشور
رئیس – آقای رئیس کشور بفرمائید.
وزیر کشور- راجع بلایحه اصلاحی قانون انتخابات شهرداری که از مجلس سنا بکمیسیون کشور و مجلس شورای ملی فرستاده شده مورد تأیید و موافقت دولت است تقاضا می‌کنم هر چه زودتر تکلیف این لایحه از طرف کمیسیون مربوطه معلوم و بمجلس شورای ملی فرستاده شود (احسنت)
رئیس- این گزارش در کمیسیون کشور است بنده تقاضا می‌کنم از آقای ملک مدنی که کمیسیون کشور را تشکیل بدهند و جنابعالی هم در کمیسیون حضور بهم رسانید که گزارش آن حاضر شود بعد بمجلس بیاید
آشتیانی زاده- اجازه بفرمائید بنده اخطار دارم چون آقای اردلان اسم بنده را آوردند
رئیس – راجع بچه موضوع؟
آشتیانی زاده – از تندنویسی بپرسید اسم بنده را آوردند راجع بآن ۹ ماده اسم بنده را آوردند و یک جریانی گفتند که لازم است جواب عرض کنم
اردلان – بنده توهین بآقا نکردم آشتیانی زاده تندنویسی شاهد است
رئیس - من می‌بینم اگر چیزی گفته‌اند نوبت شما محفوظ می‌ماند برای جلسه آتیه
آشتیانی زاده – لازم است حالا بنده حرف بزنم
رئیس –هیچ لزومی ندارد آقای اردلان چیزی نگفتند
آشتیانی زاده – در جلسه گذشته هم نگذاشتید حرف بزنم الآن هم توهین می‌کنند بنده حق ندارم
رئیس- چی گفتند؟ آشتیانی زاده می‌آیم آنجا عرض می‌کنم
رئیس – از همانجا بگوئید
آشتیانی زاده –نمی‌گذارید حرف بزنم هیچ حرفی ندارم بنده در اطراف این ماده ۹۰ عرایضم را می‌کنم
رئیس - راجع بچه میگوئید؟
آشتیانی زاده – بنده نیمساعت می‌خواهم مطابق ماده ۹۰ حرف بزنم (خنده نمایندگان)
رئیس - این مربوط به ماده ۹۰ نیست
آشتیانی زاده –نیم ساعت اجازه بدهید یا از مجلس رای بگیرید
رئیس –رای لازم ندارد مخالف آئین نامه‌است
فرامرزی – چرا می‌خواهند صحبت کنید؟
رئیس- بنشینید آقای فرامرزی نظم مجلس با شما نیست من باید نظم مجلس را اداره کنم.
فرامرزی- برای چی می‌خواهند صحبت کنند.
رئیس- بشما تذکر می‌دهم
فرامرزی - چرا باو تذکر نمی‌دهید
رئیس - آقای آشتیانی‌زاده شما بعنوان ماده ۹۰ آمدید این جا.
امینی - اگر با اصرار می‌شود صحبت کرد بنده هم مصر می‌شوم (آقای آشتیانی‌زاده از محل نطق پائین آمدند)
- مذاکره در طرح سه فوری راجع به تاریخ اجرای قانون تعویض اسکناس
ویرایش۵- مذاکره در طرح سه فوری راجع به تاریخ اجرای قانون تعویض اسکناس
قانون مربوط به تعیین تاریخ اجرای قانون تعویض و جمع‌آوری اسکناسهای پانصد ریالی
رئیس- چون کارجمع آوری اسکناس با ثروت وسرمایه مردم تماس دارد و تکلیف تاریخ اجرای روشن نشده‌است که از چه روزی خواهد بود یک طرحی از طرف آقایان نمایندگان رسیده‌است که تکلیف این کارمعلوم می‌شود(بشرح دیل قرائت شد):ریاست محترم مجلس شورای ملی نظر باینکه در قانون جمع اوری و تعویض اسکناسهای پانصد وهزار ریالی مصوب اسفند ماه ۱۳۲۹ تاریخ شروع به جمع آوری تعیین نگردیده و از طرح اجرای مفاد ماده ۲ قانون مدنی هیئت نظارت اندوخته اسکناس و بانک ملی ایران را مواجه با اشکالات فراوارنی خواهد نمود ماده واحده ذیل را باقید سه فوریت پیشنهاد می‌نماید: ماده واحده –سه ماه مدت معین در قانون جمع آوری و تعویض اسکناس پانصد وهزار ریالی مصوب ۲۹اسفند ماه ۱۳۲۹ از اول اردی بهشت ماه ۱۳۳۰ در سراسر ایران دفعة واحده شروع می‌شود و در آخر تیر ماه ۱۳۲۹ خاتمه می‌یابد
- تبصره – تاریخ شروع جمع آوری و تعویض سایر انواع اسکناسها را هیئت نظارت اندوخته اسکناس و بانک ملی ایران تعیین و اعلان خواهند نمود
رئیس- فوریت اول مطرح است آقای اسلامی موافقید؟
اسلامی – مخالف هستم و مخالفتم برای یک تذکری است برای این که این یک نوع تفسیر قوانین است بعقیده بنده بایستی مجلس این قانونی که تفسیر کرده این را روشن بکند یک مطالعه‌ای بکند و یک تفسیری بکند واحتیاج بماده واحده و سه فوریت نخواهد داشت برای این که این تشریفات خودش مقدار زیادی از وقت مجلس را اشغال خواهد کرد و بتاخیر می‌افتد برای این که این جا وقتی مه تصویب شد حتماً بایستی این قانون برود بمجلس سنا و بعد هم توشیح بشود این خودش یک زحمتی است در صورتی که بعقیده بنده این تفسیر قوانین است و از مختصات مجلس شورایملی است و در همین جلسه ممکن است آقایان موافق و مخالف صحبت بکنند و در همین جلسه آقایان تکلیفش را معین کنند که دیگر محتاج رفتن بمجلس سنا نباشد مضافاً باین که بنده نمی‌دانم که چرا از اول اردیبهشت ماه گذاشته‌اند این قانون که در اسفند ماه گذشته‌است و تکلیف یک ماه فروردین چه شده‌است؟ بعقیده بنده اینهم یکی ازچیزهائی است که باید اصلاح بشود یعنی از اول فروردین بگذارند تا آخر خرداد خاتمه پیدا کند من مخالفتم برای گفتن این تذکر بود و استرداد می‌کنم.
رئیس – مخالفت شما در اصل موضوع است که بعد مطرح می‌شود حالا در فوریت بایستی صحبت می‌کردید که مخالف نیستید (جمعی از نمایندگان – مخالفی نیست) مخالفی نیست رای گرفته می‌شود بفوریت اول این طرح آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شده فوریت دوم مطرح است آقای کشاورز صدر در فوریت صحبت کنید نه در اصلش ۰
کشاورز صدر- بنده متاسفم که چرا یک قانونی را وقتی میاید تصویب بشود دقت نمی‌شود تا بعد محتاج باین بشود که چهار روز بعد این جا یک طرح بیاورند و بخواهند آنرا تغییر بدهند یا تفسیر کنند نگرانی بنده از این است که مباداد الان ما این رای را بدهیم و فردا دو مرتبه بگوئیم که خیر آقا اشتباه کردیم و ممکن است این در خارج یا در دهات که اجرا بکنیم حقوقی از مردم تضییع بشود بنده علت مخالفتم اسن است که قانونی داریم و قانون مدنی داریم و اینها تکلیف را معین کرده‌است و حالا ما بیائیم با سرعت با سه فوریت یک چیز تازه‌ای تصویب کنیم من نمی‌دانم چه تاثیری می‌کند علت مخالفت بنده با این فوریت جهتش این بود و مناسب هم نمی‌بینم حالا خوب است آقایان یک فوریتش را رای بدهند که لااقل برود بکمیسیون در ظرف یکهفته رسیدگی بشود ضرری ندارد که برود بکمیسیون مربوطه درآنجا دقتی بکنند و اگر تأیید کردند باتفاق رای می‌دهیم ولی من می‌ترسم که تصویب شود ولی باز دو مرتبه یک طرح دیگری بیاورند بمجلس
رئیس- آقای نبوی
نبوی – بنده مخالفم
رئیس – آقای اردلان موافقید بفرمائید
اردلان – آقایان نمایندگان محترم تاثیر این قانون را احساس فرمودند که چقدر موثر واقع شد (صحیح است) موجودی اسکناس بانک ملی ایران در شب عیدا در حدود پنجاه میلیون تومان بود و حالا سه برابر شده‌است ولی قانون یک ابهامی داشت که تاریخ اجرایش معلوم نبود اگر می‌خواستیم مطابق قانون مدنی اجرا بکنیم اشکالات زیادی برای بانک بوجود می‌آمد از آقایان محترم خواهش می‌کنم باین قانونی که رای داده‌اند بمدت آن هم که از اول اردی بهشت است و خرداد و تیر به این سه ماه رای بدهند این از بهترین قوانین است که مجلس بآن رای می‌دهد و این هم تفسیری است از آن قانون استدعا می‌کنم موافقت بفرمایند
رئیس - آقایانی که با فوریت دوم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. چون فی المجلس است یک فوریت دیگر هم دارد آقای ملک مدنی مخالفید بفرمائید.
ملک مدنی - بنده خواستم یک توضیح بدهم که اغین سابقه نشود برای بعد قانونی که در مجلس گذشت اساساً احتیاجی ندارد که تاریخ اجرایش معلوم بشود مگر ما قانونی گذرانده‌ایم که تاریخ اجرای آن معلوم بوده؟ بطور کلی وقتی قانونی از مجلس گذشت و توشیح شد و بصحه همایونی رسید بموقع اجرا گذاشته می‌شود حالا چون این طور عمل نشده و بنده هم از موافقین این لایحه هستم و بسیار مفید هم واقع شده همان طوری که جناب آقای اردلان فرمودند من حرفی ندارم ولی می‌خواستم تذکراً عرض کنم که این نباید سابقه بشود که بعدها هر لایحه‌ای برگردد بمجلس برای این که تاریخ اجرای آن گذاشته نشده‌است
رئیس – چون در این قانون تاریخ اجرا گذاشته نشده‌است اسباب اشکال شده و مجدداً سوال شد آقای فولادوند
قاسم فولادوند – جناب آقای ملک مدنی اجرای قوانین را چنان که ملاحظه فرمودید در قانون مدنی نشوده شده ولی این جا چون باید یک طرز خاصی برای اجرای آن معلوم باشد و معین نشده باشکال برخورده بود که اگر طرز اجرائی که ما داریم آنطور عمل بکنند باشکال بر می‌خورد چون در اجرای قانون مسافت معین شده و در هر دهکده‌ای ممکن است بعداً بگویند چون پنجاه فرسخ و شصت فرسخ فاصله داشتیم نمی‌توانستیم و ممکن است میلیونها سوء استفاده بکنند بنابراین طبق همان قانون مدنی مجلس شورای ملی برای این قانون طرز اجرای خاصی معین می‌کند که در تمام مملکت در مدت این سه ماه این قانون عملی باشد و اشکالی هم ندارد ولی همانطور که جناب آقای اردلان فرمودند این فایده اش زیاد است و اثرات زیادی داشته‌است و اگر این را آقایان تصویب نفرمایند و مسلماً اگر این را اجازه ندهیم باز بانک بیک اشکالاتی دچار خواهد شد
رئیس- آقایانی که با فوریت سوم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است (مجدداً بشرح سابق قرائت شد) آقای صفائی موافقید؟
صفائی – بلی
رئیس – آقای اردلان
اردلان – موافقم (جمعی از نمایندگان – مخالفی نیست)
رئیس – بنابراین پیشنهادات قرائت می‌شود. پیشنهاد آقای دکتر معظمی (بشرح زیر خوانده شد)
- پیشنهاد می‌کنم تبصره ماده واحده بطریق ذیل اصلاح شود. تاریخ شروع و انتهای جمع آوری اسکناسها را هیئت نظارت اندوخته اسکناس و بانک ملی طبق شرایط مذکور در ماده واحده مصوب اسفند ماه ۱۳۲۸۹ تعیین و اعلان خواهند نمود. بامضای عده زیادی از نمایندگان. (بعضی از نمایندگان – مخالفی ندارد (صحیح است)
رئیس – آقای دکتر معظمی
دکتر معظمی – در این تبصره‌ای که در این ماده واحده‌است اختیار بهیئت نظارت داده شده‌است در صورتی که در آن ماده واحده برای اینکه حفظ حقوق مردم بشود یک حدود اختیاراتی قائل شده‌ایم و در اینجا آن اختیارات به هیئت نظارت داده شده‌است و بنده پیشنهاد کردم که وقتی که تاریخ اجرای آن را معین کردم بنده عطف کردم بآن قانونی که بنده در اسفندد ماه گذشته که حقوق مردم تضییع نشود
صفائی – پیشنهاد آقا بجای آن تبصره‌است مخالفی نیست
رئیس – باین اصلاح رأی می‌گیریم اول رأی می‌گیریم باصلاح، آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد چون دیگر پیشنهادی نیست رأی گرفته می‌شود بماده واحده و تبصره اصلاحی آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. فرستاده می‌شود بمجلس سنا
- ختم جلسه بعنوان تنفس
ویرایش۶- ختم جلسه بعنوان تنفس
بهادری – بنده اخطار دارم
رئیس – اخطار شما مطابق ماده ۶۹ راجع بسؤالات است همه آقایان وزرا برای جواب سؤالات حاضر می‌شوند امروز آقای وزیر جنگ آمدند این جا مدتی معطل بودند برای جواب سؤالات آقایان این مروط به خود آقایان نمایندگان است یک روزی را معین بکنند که آقایان وزرا بیایند وجواب بدهند
بهادری – استدعا می‌کنم مقام ریاست توجه بفرمایند هفته‌ای یک روز عوض نطق‌های قبل از دستور برای سؤالات تعیین بشود
رئیس – این نظر خیلی خوبست دو سه جلسه اگر آقایان موافقت بفرمایند نطق‌های قبل از دستور به جواب سؤالات اختصاص داده بشود بهمان ترتیبی که سؤالات را آقایان داده‌اند
بهادری – بنده سؤالی از دولت گذشته کرده بودم
رئیس – هر سؤالی که کرده‌اید باداره قوانین مراجعه بکنید که بدولت ابلاغ شود برای جواب حاضر شوند. امروز می‌بایستی پنج نفر برای موضوع نفت انتخاب بشود بطوریکه آقایان اطلاع دارند درکمیسون بعد از مذاکراتی که شد بنظر مجلس واگذار نمودند بنابراین تنفس داده می‌شود اگر موافقت شد بعد از تنفس انتخاب خواهد شد وگرنه روز یک شنبه در هر حال جلسه روز یک شنبه خواهد بود (مجلس ۲۵ دقیقه بعد ازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت
- قوانین
ویرایشقوانین شماره ۲۸۴۲ ۱۱، ۲،۳۳۰ وزارت دارائی فرمان همایونی راجع به قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کشور بابت فروردین ماه ۱۳۳۰ و قانون مزبور که بتصویب مجلسین شورای ملی و سنا رسیده‌است ذیلاً ابلاغ می‌گردد
- با تأییدات خداوند متعال ما پهلوی شاهنشاه ایران
محل صحه ملوکانه نظر باصل بیست و هفتم متمم قانون اساسی مقرر می‌داریم
ماده اول- قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردینماه یکهزاروسیصدو سی که در مجلس سنا اظهار نظر شده و در جلسه پنجم اردیبهشت ۱۳۳۰ به تصویب مجلس شورایملی رسیده و منظم باین دستخط است بموقع اجرا گذاشته شود
ماده دوم – هیئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند بتاریخ هفتم اردیبهشت ماه ۳۳۰ قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت فروردینماه ۱۳۳۰
- ماده واحده – بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود حقوق و کمک و مزایای قانونی کارمندان و خدمتگزاران و مخارج مستمر و غیر مستمر وزارتخانها و ادارات و بنگاههای دولتی و سایر مصارف منظور در بودجه کل کشور را در فروردینماه ۱۳۳۰ در حدود یک دوازدم اعتبارات سال ۱۳۲۹ مندرج در فهرست و لوایح منضم بگزارش‌های شماره ۴ شماره ۱۱ مورخ ۳۱ تیرماه و پنجم دیماه ۱۳۲۹ کمیسیون بودجه و اعتباراتی که بموجب قوانین مخصوص در سال ۱۳۲۹ بتصویب رسیده و در سال ۱۳۳۰ مورد پرداخت دراد با رعایت مقررات لوایح مذکور و سایر قوانین و مقررات مالی و در نظر گرفتن پیکر اعتباراتی که در بودجه پیشنهادی سال ۳۳۰ تقلیل یافته از محل درآمد عمومی کشور پرداخت نماید. اعتباراتی که در ۱۳۲۹ کمتر از دوازده ماه پیش بینی شده بمأخذ اعتبار یکماه و همچنین تفاوت اعتبار بودجه اداره کل خالصه و اعتبار بودجه نگاهداری و ساختمانی کشتارگاهها موضوع ردیف ۱ و ۲ لایحه شماره ۵۸۲۳۳ بتاریخ ۲۹ آبانماه ۱۳۲۹ در فروردین ماه سال جاری بمیزان یک دوازدهم اعتبار مربوطه منظور در بودجه سال ۱۳۲۸ که در سال گذشته نیز بهمن مأخذ مورد عمل قرارگرفته قابل استفاده خواهد بود و نیز حقوق و کمک فروردین ماه کارمندان سازمان برنامه هفت ساله که بوزارتخانه‌ها و ادارات منتقل شده یا می‌شوند در حدود یک دوازدهم اعتباری که برای حقوق و کمک سالیانه آنها در نظرگرفته شده قابل پرداخت می‌باشد این قانون که مشتمل بر ماده واحده‌است در جلسه پنجشنبه پنجم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و سی بتصویب مجلس شورایملی رسید
رئیس مجلس شورایملی، رضا حکمت اصل فرمان همایونی و قانون در دفتر نخست وزیر است م ۱۸۹۴ نخست وزیر
- سؤالات نمایندگان
ویرایش- ریاست محترم مجلس شورایملی چون در روز شایعات مختلفی راجع بحریق مخزن مهمات فارس در افواه منتشره شده خواهش می‌کنم بجناب آقای معاون وزارت جنگ اطلاع داده شود که فوراً در مجلس شورایملی حاضر شوند و جریان آتش سوزی مهماتی که در لشکرفارس ذخیره بوده‌است بیان نمایند ضمناً توضیح دهند که این حریق چه میزان خسارت بخزانه کشور وارد کرده و در نتیجه وقوع این حادثه چه عواقبی ممکن است ظهور نماید و مسئولین این امر چه اشخاصی می‌باشند محمدعلی مسعودی سؤال از دولت ریاست معظم مجلس شورایملی خواهشمند است بجناب آقای وزیر دارائی اطلاع دهند که بسؤالات زیر در مجلس شورایملی پاسخ دهند
- ۱- با اینکه شش ماه از برداشت محصول توتون گیلان می‌گذرد وبا توجه باین نکته که قلم درشت درآمد دولت از انحصار دخانیات است و اینکه مقدار زیادی توتون با شوروی معامله شده و با تذکر به اینکه کالای دخانیاتی ایران رقم بزرگی از درآمد کشوراست چرا هنوز تا این مدت بهاتی توتون زارعین که در نهایت فقرو فلاکت زندگی می‌کنند پرداخت نشده‌است؟
- ۲- علت اینکه تاکنون پیمان کشت توتون با زارعین تنظیم نشده چیست؟
- ۳- چه اقدامی از طرف ذدولت برای تأمین خرید پیله (که در انحصار دولت است) بعمل آمده ابولقاسم امینی ریاست معظم مجلس شورایملی خواهشمند است مقرر فرمائید جناب آقای وزیر جنگ هر چه زودتر برای جواب دو سؤال زیر در مجلس حاضر شوند
- ۱- افسران وظیفه که خدمتشان در آخر اسفندماه ۱۳۲۹ بانجام رسیده‌است بچه علت تاکنون مرخص نشده‌اند
- ۲- راجع به انفجار انبارهای مهمات شیراز چه اقداماتی بعمل آمده و چه نتیجهٌ از تحقیقات گرفته شده‌است دکتر بقائی کرمانی