مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۶/جلسهٔ ۱۴۹
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۸۲۸
۴شنبه ۸ خرداد ماه ۱۳۳۰
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۴۹
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۱۴۹
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۵شنبه ۲ خرداد ۱۳۳۰ نشست ۱۴۹
فهرست مطالب:
- ۱- تصویب صورت مجلس
- ۲- بیانات قبل از دستور - آقایان: قاسم فولادوند - مکی - دکتر راجی
- ۳- اخذ رای و تصویب اصلاح ماده ۲۰ قانون مالیات بر درآمد راجع به اتاق‌های بازرگانی
- ۴- طرح و خاتمه مذاکره لایحه اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت اردیبهشت ماه ۱۳۳۰
- ۵- معرفی آقای مهندس بازرگان به معاونت وزارت فرهنگ به وسیله آقای وزیر فرهنگ
- ۶- طرح لایحه اعتبار ادامه مبارزه با ملخ
- ۷- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه به عنوان تنفس
مجلس ۲ ساعت و ربع قبل از ظهر بریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
- تصویب صورت مجلس
ویرایش۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس - صورت غائبین جلسه گذشته قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان: شکرائی - صفوی - پالیزی - بهادری - مرتضی حکمت - دکتر معظمی. دکتر طبا. شهاب خسروانی. اسلامی. افشار. پناهی. صالح. دکترشایگان. طباطبائی. خزیمه علم
غائبین بی اجازه - آقایان: خاکباز. محمودی. قبادیان. منصف. نصرتیان. قهرمان. سنندجی. تولیت. ابتهاج. اقبال. دکتر کاسمی. ابوالحسن رضوی. جواد مسعودی. پیراسته. گیو
دیرآمدگان با اجازه - آقایان: ناظر زاده - دکتر جلالی - اردلان
دیرآمدگان بی اجازه - آقایان: برومند. دکتر مصباح زاده. اکبر. محمد علی مسعودی. هراتی. دولت آبادی
رئیس - نسبت بصورت جلسه گذشته نظری نیست؟ آقای امینی
امینی - در پایان جلسه گذشته در صورت جلسه مقام ریاست فرمودند که روز پنجشنبه بعد از ظهر بر طبق قانون جلسه فوق العاده برای حکومت نظامی دایر خواهد بود. بنده می‌خواستم عرض کنم که این لایحه تمدید حکومت نظامی است نه تقاضای بر قراری حکومت نظامی(صحیح است) بنابر این بر طبق قانون جلسه فوق العلده لازم ندارد (صحیح است) و می‌خواستم استدعا بکنم از مقام ریاست که چون عصر پنجشنبه احیانا ممکن است که آقایان نمایندگان در جلسات متعددی باید بروند جلسه تشکیل نشود و اکثریت نشود و چون جلسه فوق العاده همانطور که عرض کردم لازم ندارد استدعایم اینست که این موضوع را در همین جلسه امروز صبح مطرح بفرمائید
رئیس - آقای آشتیانی زاده
آشتیانی زاده – بنده می‌خواستم بفهمم که ممکن است ببهانه صورتجلسه و اعتراض به صورتجلسه از دولت تمنا بکنم که منبعد مقرر بدارند نطق مخالف و موافق در رادیو گفته بشود (صحیح است) چرا؟ بعلت این که دولت جناب آقای دکتر مصدق یک دولتی است که شهرت داشت بآزادیخواهی و طرفداری از آزادی و اگر قرار شد که رادیو که یک مؤسسه صد در صد ملی و متعلق باکثریت و اقلیت مجلس شورایملی است منحصرا نطق وکلای اکثریت یا عناصر خود دولت را منتشر کند و نطق مخالفین را منتشرنکند این تبعیض بنفع وجهه شخص جناب دکتر مصدق نیست اینست که می‌خواستم خواهش کنم مخصوصا برای اثبات اینکه آقای دکتر مصدق شخص بیطرفی هستند و طرفدار اصول دمکراتیک و پارلمانی هستند همین امشب مقرر بفرمایند که نطق جلسه گذشته بنده را در رادیو بخوانند
رئیس - صحبتهای امروز باز دارد از حدود صورت مجلس خارج می‌شود. آقای سالار بهزادی
سالار بهزادی - در جلسه گذشته ضمن مخالفت با فوریت لایحه دفع ملخ بنحوه خرج چهل میلیون ریال اعتبار گذشته بنده اعتراضاتی کردم و در ضمن از پیشنهادات و طرز عمل رئیس کشاورزی سابق کرمان که یکی از افسران خوب وزارت کشاورزی است (صحیح است) تقدیر کردم متأسفانه از اظهارات آقای وزیر کشاورزی در خارج دیدم اینطور استنباط شده بوده که بنده یارفقای کرمانی بنده نسبت بانتخاب آقای شاه علائی رئیس فعلی کشاورزی کرمان عدم رضایتی هست در صورتیکه اینطور نیست و آقای شاه علائی تا سال قبل چندین سال در کرمان مأموریت داشته و خاطرات خوبی از ایشان هست و ما از انتخاب ایشان عموماً راضی هستیم ولی بنحوه عمل و خرجی که نسبت بآن چهل میلیون ریال شده ما اعتراضاتی داریم که اعتراضات ما کماکان باقی هست و در موقع خودش بعرض نمایندگان محترم میرسانم. ضمناً هم هم می‌خواستم از حضور جناب آقای وزیر دارائی استفاده بکنم و استدعا بکنم که از اعتبارات عمرانی که در بودجه سال قبل برای شهرستانها منظور شده و در بعضی جاها از آن استفاده نشده استدعا می‌کنم آن را در نظر بگیرند برای اینکه هم کاری برای کارگرها پیدا بشود و هم مردم راحت بشوند و دستور بفرمائید که این اعتبارات سال گذشته را بتدریج تعهد بکنند و تاآنجائی که دولت می‌تواند پرداخت بکنند
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده - بیانی که بنده در جلسه گذشته راجع بلزوم مبارزه با ملخ کردم یک اصلاح عبارتی دارد که آنرا به تندنویسی می‌دهم
رئیس - بسیار خوب آقای حائری زاده
حائری زاده - در جلسه سابق که صورت مجلس جلسه اسبق تصویب شد بنده یک اصلاحاتی معتقد بودم در آن صورت باید بشود و مقرر شد که من یاد داشت کنم و به تند نویسی بدهم ولی یک جمله‌ای بود که مقتضی بود مقام ریاست تذکر داده باشند و گویا بعرضشان نرسیده بود و تذکر نداده بودند اینست که بنده اینجا عرض می‌کنم و آن موضوع اعلان اعضای کمیسیونی است که از شعب برای مشاوره با دولت انتخاب شده‌اند که طرح قانون انتخابات را دولت بانظر آن کمیسیون تهیه بکند و تقدیم مجلس بکند این یک کمیسیون مشورتی بود و هیچ ربطی بکمیسیونهای عادی مجلس نداشت (صحیح است) و در جلسه خصوصی یک چنین مذاکراتی شده و تصمیم گرفته شده بود که یک همچو کمیسیونی انتخاب بکنند که با دولت مشورت بکنند و لایحه را بعد بیاورند بمجلس ولی این جزء کمیسیون‌های رسمی نبود که در مجلس اسامی آنها اعلام بشود و معرفی بشوند
رئیس - صحیح است کمیسیون هائی که انتخاب می‌شوند و در مجلس اسامی آنها اعلان می‌شود کمیسیونهائی ات که مجلس رای بدهد و رسمیت داشته باشند و این اگر در صورت مجلس نوشته شده باید اصلاح بشود چون در جلسه خصوصی پیشنهاد سده رسمیت ندارد، آقای مکی
مکی - بنده در عرایضم یکی دو تا اصلاح کوچک چاپی دارد که یک «کرد» و یکدانه «آنها»افتاده‌است و اینها را اصلاح می‌کنم و باداره تند نویسی می‌دهم
رئیس - بسیار خوب نسبت بصورت مجلس اعتراضی نیست؟ (گفته شد - خیر) صورت مجلس تصویب شد
- بیانات قبل از دستور آقایان: قاسم فولادوند - مکی و دکتر راجی
ویرایش۲- بیانات قبل از دستور آقایان: قاسم فولادوند - مکی و دکتر راجی
رئیس - آقای فولادوند (چند نفر از نمایندگان - مگر سوالات مطرح نیست؟) نخیر امروز یکدوازدهم باید مطرح شود چون دوم خرداد است و این لایحه باید برود بسنا و برگردد رای نهائی بگیریم
قاسم فولادوند - قبلا می‌خواستم که توجه آقایان نمایندگان محترم مخصوصاً آقایان نمایندگان محترم ولایات را جلب کنم بعرایض خودم زیرا عرایضی که می‌کنم تقریباً می‌توان گفت که مبتلا به عموم آقایان است نسبت بحوزه‌های انتخابیشان و بنده هم از آقایان ارباب جراید که با نداشتن وسیله نطق وکلاء را در نهایت خوبی منتشر می‌کنند تشکر می‌کنم مخصوصاً مخبر کیهان و اطلاعات و در ضمن گله‌ای هم از مخبر رادیو داشتم که بواسطه فرمایش جناب آقای دکتر فاطمی خودداری از ذکرش می‌کنم و اگر من - بعد نسبت بنطق وکلا بخواهند این رویه را معمول بدارند ناچارم که اینجا شکایت بکنم (صفائی - گوش نخواهند داد) خوب حالا ما میگوئیم چون باید گفته شود همکاران محترم استحظار دارند که اینجانب هیچوقت در صدد تظاهر و تبلیغ نبوده و کمتر میل دارم که وقت مجلس را اشغال کنم ولی چون در مقابل موکلین خود دارای تعهداتی هستم و مردم انتظاراتی دارند که در صورت عدم توجه بدانها در انجام وظائف نمایندگی غفلت و تسامح شده‌است اجازه می‌خواهم امروز چند دقیقه وقت نمایندگان محترم را اشغال نموده و مستدعیات و احتیاجات حوزه انتخابیه خود را باطلاع دولت جناب آقای دکتر مصدق برسانم مخصوصاً از آقای وزیر دارائی تقاضا می‌کنم که توجه بفرمایند. بروجرد و الیگودرز و سایر بخشهای تابعه آن از مستعدترین و پرجمعیت ترین مناطق کشور است که با ۵۵۰ هزار جمعیت خود و قریب ۵۰ هزار خروار مازاد غله و مقادیر قابل ملاحظه روغن و مواشی و غیره کمک بزرگی بنیروی فعاله کشور می‌نماید و با موقعیت خاص که در مسیر راه آهن سرتاسری ایران و جاده‌های شوسه تهران و بروجرد و خرمشهر - کرمانشاه - نهاوند درود اصفهان – از نادرود و غیره واقع است استحقاق آن را دارد که تربیت روحی و جسمی و رفاهیت مردم آن بیش از این مورد توجه دولت واقع شود خاصه آن که بروجرد موطن و مولد حضرت آیة الله آقای حاج آقا حسین طباطبائی پیشوای بزرگ عالم تشیع است و حقاً اقتضا دارد که بپاس خدمات و زحمات این سید جلیل القدر و برای تجلیل خدمات معظم اله بعالم اسلام باین شهر و توابع آن توجه خاص مبذول داشته اسباب رفاهیت همشهریان ایشان را فراهم سازد زیرا حق این است که مردم زحمت کش و مسلمان و میهن پرست این شهرستان از حسن تصادف همشهری بودن با چنین مرد بزرگی استفاده معنوی برده و اقلاً از اصلاحات بسیار طبیعی که هر نقطه از کشور هم حق آنرا دارند بهره مند شود اما متأسفانه باید بعرض برسانم که با وجود تقاضاهای بیرون از حساب خود اهالی و با وجود تذکرات مکرر اینجانب در پشت همین تریبون وضع بهداشت فرهنگ بروجرد و توابع آن در کمال آشفتگی است و دولتهای گذشته کوچکترین توجهی باین موضوعات ننموده و عمل مثبتی انجام نداده‌اند. آقایان محترم شهر بروجرد با ۵۰ هزار جمعیت آن فقط دارای یک بیمارستان ده تختخواب ناقص و بخشهای تابع آن بعنی اشترنیان – درود – الیگودرز و ازنا با تقریباً ۵۰۰ هزار نفر جمعیت زحمتکش خود حتی یک درمانگاه هم ندارد اینجانب برای تحصیل کمک و جلب توجه دولت حاضر شده‌ام یک قسمت از هستی خود را که قیمت تقریبی آن در حدود یک میلیون و نیم ریال است وقف تأسیس یک بیمارستان بنمایم با وجود این از طرف دولتهای سابق کوچکترین توجهی نشد شهر بروجرد دارای آب قابل شرب نیست و آب آلوده آن منبع مضرات و امراض است –خیابانهای اصلی شهر را که در مسیر جاده شوسه تهران بخوزستان است طبق قانون وزارت راه باید اسفالت کنند ولی پس از زحمات زیاد فقط با اسفالت ۳۰ هزار متر که جزئی از سطح آنها است موافقت کرده‌اند درحالیکه عبور و مرور شبانه روزی کامیونها اطفال بیگناه را دچار تراخم و سل و سایر امراض خانمان سوز نموده و می‌نماید. اینجا دو تا خیابان دارد، حالا ما از خیابانهای دیگرش گذشتیم این دو خیابان مسیر کامیونهاست و اینها را بعد از ۵ ماه دوندگی وکلا مقرر شد که اسفالت بکنند حالا می‌خواهند یک ثلثش را اسفالت بکنند. در بخش الیگودرز که دارای ۳۵۰ هزار نفر جمعیت است فقط یک دبیرستان سه کلاسه وجود دارد و مستدعیات مردم و اقدامات مکرر اینجانب برای ایجاد کلاس چهار متوسطه تا کنون بلانتیجه مانده‌است اینک مصراً از دولت جناب آقای دکتر مصدق تقاضا و استدعا می‌نمایم مقرر فرمایند هرچه زودتر کمیسیونی مرکب از نمایندگان ذیصلاحیت وزارت کشور وزارت فرهنگ. وزارت راه و وزارت بهداری با حضور نمایندگان بروجرد تشکیل گردد و با استفاده از اعتبارات عمومی کشور و سهمیه‌های پیش بینی شده در سازمان برنامه ترتیب توسعه فرهنگ و ایجاد فوری چاههای عمیق و اسفالت خیابانهای شهر بروجرد …
رئیس – آقای فولادوند قدری تأمل بفرمائید اکثریت نیست.(پس از چند لحظه عده کافی شد) بفرمائید.
فولادوند - و همچنین ترتیب بسط دبستان و دبیرستان و ایجاد درمانگاه برای اشترانیان و درود، از ناو یک مریضخانه جهت الیگودرز داده شود و تا سال بانتها نرسیده و فصل مقتضی است این برنامه که ضرورت فوری دارد بموقع اجرا گذاشته شود. شخص اینجانب نیز همانطور که مکرر عرض شد قسمتی از ملک خود را که عایدی سالیانه آن کمتر از ۱۵۰ هزار ریال نیست برای تأسیس بیمارستان در آن منطقه وقف و در اختیار می‌گذارم. (احسنت) بنده همیشه در این چند سالی که وارد بوده‌ام چه در دوره ۱۴ و چه در دوره ۱۵ که تماس داشتم و چه در دوره ۱۶ دولتهای وقت وقتی که بودجه می‌آوردند بمجلس می‌فرمودند که سهمیه بولایات می‌دهیم مع التِاسف یک سهمیه‌ای هم اسماً برای ولایات در نظر می‌گیرند ولی موقع عمل ملاحظه میفرمائید که بنده در دوره ۱۴ و ۱۵ و ۱۶ که اطلاع دارم یک قدم برای شهرستان بنده برداشته نشده‌است.
امینی – مثل این سازمان برنامه که همه را بدنام کرده‌است ولی هیچ خبری نیست.
فولادوند - این سازمان برنامه یک سال و نیم است که یک شرکتی در بروجرد برای برق بروجرد تأسیس شده و آنهم در اثر کمک حضرت آیت الله بروجردی بوده‌است این شرکت نود هزار تومان از سازمان برنامه قرض خواسته و ایکاش که از روز اول می‌گفتند نمی‌دهیم یکروز یک نفر رفت از کسی صد تومان قرض بکند آنشخص باو گفت نمی‌دهم و ممنونم هم باش گفت دیگر چرا ممنونت باشم؟ گفت برای اینکه معطلت نمی‌کنم (احسنت) و ما از روز اول اگر می‌گفتند نمی‌دهیم ممنونشان بودیم آقای حاجی حافظی رئیس شرکت برق بخدای متعال ۶ ماه است که در مهمانخانه چالوس منزل کرده و هر روز من رفتم ببرنامه و هی گفتند فردا، پس فردا من نمی‌دانم این برنامه چه دستگاهی است. این را باید اسمش را گذاشت چاه ویل و من نمی‌دانم آنجا چه شرب النمی‌دانم است چه شرب البرنامه‌ای است. هیچ جا باین نقص نیست بنده معتقدم که این را درش را ببندند مردم را راحت بکنند. قسمت دوم عرایض بنده که استدعای توجه بیشتر از دولت دارم و استدعا دارم که عین این عرایض من بسمع آقای دکتر مصدق برسد اینست: جمع زیادی از اهالی کشور مخصوصاً اهالی بروجرد یعنی موکلین خودم این تقاضا را دارند. همکاران محترم از تأثیر فوق العاده دیانت در تحکیم بنیان ملیت و ایجاد و خدمت ملی مستحضر هستید و جریانات اخیر کشور هم بیش از پیش این حقیقت مسلم را ثابت کرده‌است ولی درصورتیکه مذهب رسمی ایران اسلام وشیعه اثنی عشری است و مذاهب رسمی ملل متنوعه را هم قانون اساسی مشخص و معلوم نموده فرقه بهائی که سالها بود خود را مخفی می‌کرد چند سال است که مجدداً با تحریک اجنبی بتبلیغات ضاله دست زده و علی رئوس الاشهاد در پایتخت کشور مسلمانان برای خود حضیرة القدس می‌سازد – در شاهرود در اثر تبلیغ و بی احترامی بمذهب باعث بلوا شده جمعی را بکشتن می‌دهند – در بلوکات یزد و کاشان مرتکب قتل نفس فجیع یک زن و چند بچه صغیر می‌شوند در بروجرد، درود. الیگودرز علناً عرض وجود کرده و باعث گمراهی و نفاق بین ملت مسلمان می‌شود با عرض مراتب فوق از دولت تقاضا دارم اوامر مؤکد صادر شود کسانی را که بر خلاف مذهب مقدس اسلام و قانون اساسی باشاعه و تبلیغ طریقه ضاله بهائی می‌پردازند تحت تعقیب شدید قرار داده و امروز که کشورز ما بیش از هر وقت بتحکیم اساس دیانت و اتفاق و اتحاد احتیاج دارد از اعمال این عناصر که بدون شک به تحریک دشمنان میهن انجام می‌شود جلوگیری نمایند در دنیای منقلب و متشنج کنونی کشور ما احتیاج بهمکاری و همدردی و تعاون سایر ملل اسلامی دارد نمایندگان ملت مسلمان مصر و پاکستان و غیره راجع به ملی شدن صنعت نفت از ما پشتیبانی کردند و چند روز قبل آقای کشاورز صدر در پشت همین تریبون از حسن نظر آنها قدردانی و اظهار امتنان کردند حال در مقابل احساسات برادرانه ملل اسلامی آیا دولت آقای دکترمصدق هم قصد دارند بتقاضای ملل عرب ترتیب اثر داده از شناسائی یهود صرف نظر کنند؟ این قسمت را خواهش می‌کنم یادداشت بفرمایند و مخصوصاَ بعرض جناب آقای دکتر مصدق برسانند در خاطر دارم موقعیکه گفته شد آقای ساعد محرمانه دولت یهود را برسمیت شناخته‌است جناب آقای حائری زاده و چند نفر از وکلاء اکثریت و اقلیت بر علیه اقدام آقای ساعد شدیداً اعتراض نمودند حال که پیشوای جبهه ملی خود در رأس حکومت قرار گرفتهاند آیا در صدد پس گرفتن شناسائی دولت ایران از دولت یهود هستند؟ (حائری زاده - بلی) بسیار خوب اینجانب انتظار دارم که دولت صراحتاً باین سؤال پاسخ دهند چون عدم توجه ملل اسلامی تجاوزاتیکه همه روزه از طرف دولت یهود نسبت به برادران مسلمان ما می‌شود خطای بزرگی است زیرا با سرمایه مالی وقتی که در اختیار آن قوم است و با تقویت‌های سیاسی و نظامی که از آنها می‌شود اگر کلیه ملل مسلمان باهم اتحاد و اتفاق نداشته و عکسالعمل نشان ندهند روزی خواهد رسید که نه تنها کشورهای عربی بلکه تمام خاور نزدیک وآسیای وسطی از طرف این کشور جدیدالتأسیس بمخاطره خواهد افتاد این عقیده مذهبی بنده‌است و عقیده ملیم هم این است که یک دولتی که هنوز استحکام پیدا نکرده دارد بتمام دول عرب زور می‌گوید اگر ملل مسلمان توجه نکنند باین قسمت یک عواقب بسیار خطرناکی خواهد داشت و اما راجع به قسمت بودجه بنده از جناب آقای وزیر دارائی استدعا می‌کنم که اگر نظرشان باشد لایحه یکدوازدهم که در کابینه منصور در این مجلس آمد اولین کسی که با یک دوازدهم مخالف بود بنده بودم برای اینکه تجریبه به بنده نشان داده بود که این یک دوازدهم‌ها کار مملکت را فلج می‌کند حالا همان عقیده را دارم و موقعی که یکدوازدهم فروردین مطرح بود آقای کشاورز صدر بلند شدند و پشت همین تریبون قول دادند از طرف دولت که دولت تعهد می‌کند که در اردیبهشت ماه بودجه کل مملکتی را بیاورد. الآن قریب ۱۵ ماه یا ۱۴ ماه از عمر مجلس می‌گذرد و هنوز می‌بینیم که در خم همان کوچه اولیم و جناب آقای وارسته هم که بنده نسبت بایشان احترام زیادی می‌گذارم و نسبت بکاردانی و درستی شان ایمان دارم هنوز یکدوازدهم آورده‌اند ما هم البته رأی می‌دهیم ولی کارهای این مملکت اینطور است که در عرض پنجاه سال یا چهل و چند سال که از عمر مشروطیت ایران می‌گذرد هنوز ۳۵۰ هزار نفر مردم یک کلاس چهار متوسطه ندارند ما که زور نداریم اینرا مخصوصاً بنده می‌گویم که آقایان ارباب جراید در روزنامه‌هاشان مرقوم بفرمایند و رادیو بگوید تا موکلین ما بدانند که ما داد می‌زنیم فریاد می‌کنیم، با آقایان وزراء تماس می‌گیریم ولی آنکه البته بجایی نرسد تا بحال فریاد بوده‌است.
یکنفر از نمایندگان – و بعد از این هم همینطور است (صحیح است - احسنت)
رئیس – آقای مکی
مکی – بنده قبلاً باید از همکار محترم آقای سرتیپ شیبانی تشکر بکنم که وقت صحبت خودشان را به بنده واگذار کردند تا مطالبی را که لازم است بعرض مجلس شورای ملی برسانم و بعقیده خودم کمال ضرورت را دارد که بنده عرایضم را باطلاع مجلس رسانیده باشم. در جلسه گذشته بنده یک عرایضی را اینجا پشت تریبون مجلس کردم و همه آقایان سابقه دارند که اگر کسی بخواهد از طرف کمیسیون مربوطه اش بعنوان مخبر یا منشی یا رئیس کمیسیون یا هر چیز صحبت بکند، در موقعی که آن موضوع مطرح است در دستور، صحبت می‌کند و هر کس خارج از دستور یعنی نطق قبل از دستور بکند عقیده خودش است که بیان می‌کند. (صحیح است) در جلسه گذشته سنا آقای خواجه نوری اظهار محبتی ببنده فرمودند و بنده را آدم وطن پرستی قلمداد کردند بنده از لطف ایشان تشکر دارم ولی یک بیانی کردند بیانی که بنده دارم از طرف کمیسیونی نبوده‌است و مخبر هیئت مختلط نموده‌است بنده می‌خواستم از اینجا بایشان و سایر آقایان نمایندگان محترم سنا که در جلسه خصوصی هم مطالبی گفته‌اند عرض کرده باشم که عرایضی که بنده در جلسه گذشته از اینجا باطلاع همکاران محترم رسانیدم عقیده ۱۸ میلیون جمعیت این مملکت بوده‌است. همان جمعیتی که یم نمونه اش و یک مقدارش در روز سه شنبه در این میدان بهارستان آمدند و در آن هوای گرم چند ساعت در نهایت آرامش و درهایت وطن پرستی و بردباری ابراز احساسات نسبت بمداخلات بی رویه آمریکا و انگلیس در امور داخلی ایران کرده (صحیح است) و روی همین زمینه تلگرافاتی هم از شهرهای مختلف ایران شده‌است که بنده نمی‌خواهم با خواندن آنها وقت مجلس را گرفته باشم ولی دو نمونه اش را که از دورافتاده ترین نقاط مملکت است اینجا قرائت می‌کنم می‌گوید جناب آقای مکی نماینده واعی و با شهامت جبهه ملی نطق دیروز جنابعالی پاسخ یادداشت دولت متجاوز و غاصب انگلیس در مجلس شورای ملی آخرین ندای ۱۸ میلیون ملت رنجیده ایران بود که بگوش جهانیان رسید اجازه فرمائید بنام یکفرد ایرانی بجنابعالی تبریک بگویم مطمئن باشید نام پرافتخار چنین و چنان الی آخر این تلگراف از تربت حیدریه بود تلگرافی از شاهرود رسیده‌است بآقای فولادوند نماینده محترم شاهرود نشان دادم در همین زمینه‌است تلگرافی از تهران از بازار رسیده‌است که می‌گوید حضور محترم جناب آقای مکی فدوی حاجی منصوری با جمعیت سه هزار نفری چهارسوق بزرگ بنطق پریروزتان که بی شباهت به بیانات جد بزرگوارتان حضرت سیدالشهداء علیه السلام نبوده باعث افتخار و سربلندی مملکت بخصوص اینجانبان گردیده همان طوریکه نسبت بحفاظت منزل و روزنامه شاهد آقای دکتر بقائی کوشش نموده و حاضر به فداکاری هستیم و جاناً و مالاً در اطاعت اوامر جنابعالی ساعی هستیم تلگراف دیگر می‌نویسد نطق مستدل (یکی از نمایندگان – از کجا تلگراف شده) از تهران از آقای حسین کبیر وکیل دادگستری نطق مستدل و شجاعانه دیروز شما در مجلس مطابق افکار عمومی بیان شده ملت پشتیبان شما و دولت آقای دکتر مصدق است خواهشمندیم تبریکات مرا بپذیرید اینها را بنده تقدیم مقام ریاست می‌کنم که عیناً بمجلس سنا بفرستند و چون حفظ حقوق نمایندگان مجلس شورایمل با مقام ریاست مجلس شورای ملی است مطلبی را امروز بنده عرض کردم از این جهت بود که در جلسه گذشته مجلس سنا اظهاراتی شده بود و همچنین در جلسه خصوصیشان هم بیاناتی کرده بودند که لازم دانستم این مطالب را عرض کنم وکیل مجلس شورایملی و مجلس سنا هر نماینده‌ای آزاد است آنچه را که بفکرش می‌رسد در راه سعادت ملت بیان بکند این حرفهائی که از پشت پرده سنا گاهگاهی بگوش می‌رسد بنده تا کنون نمی‌خواستم باعث ایجاد اختلافی بین سنا و شوری باشم همینقدر خواستم عرض کنم بنده بخیلی از شخصیتهای سنا احترام می‌گذارم و شخصیتشان را در خور تقدیس و ستایش می‌دانم ولی گاهگاهی هم از پشت پرده سنا نغمه هائی بگوش ما می‌رسد که اگر زیاد هم بخواهند اصرار بکنند بنده پرده‌ها را بالا می‌زنم و آنچه را که نباید فاش بکنم فاش خواهم کرد و آنچه را که در مجلس شورایملی بعرض نمایندگان رساندم عقیده ۱۸ میلیون نفر ملت ایران بود بنده یک شخصیت دارم که عضو جبهه ملی و منشی جبهه ملی هستم یک شخصیت دارم که نماینده مجلس هستم یک شخصیت دارم که مخبر میئت مختلط نفتم یک شخصیت هم دارم که مخبر کمیسیون نفت مجلس شورایملی هستم آنروزی که اینجا عرض کردم آنچه را که گفتم عقیده ۱۸ میلیون جمعیت این مملکت بود حالا هر طوری می‌خواهند حساب بکنند بکنند (امینی – آقای خواجه نوری هم با شما هم عقیده‌اند سوءتفاهمی شده) اجازه بفرمائید یک مطلبی را هم می‌خواستم عرض کنم راجع بشناسائی دولت یهود جبههه ملی از اول موافق نبود و نیست و آنروز هم گفتم که پولهائی که گرفته شده که دولت یهود را برسمیت شناخته‌اند واینقدر وقیحانه بوده‌است که این پولها با چک رد و بدل شده‌است
اردلان – اگر اطلاع دارید بفرمائید.
یکی از نمایندگان – این پولها را کی گرفته؟
مکی – رئیس دولت وقت
رئیس – آقای دکتر راجی
دکتر راجی – در جلسه ۱۷ اردیبهشت که اجازه نطق قبل از دستور به بنده داده شد ضیق وقت اجازه نداد که کلیه عرایضم را بسمع نمایندگان محترم برسانم و یکی دو مطلب مهم را ناگزیرم امروز متذکر شوم. ایجاد صنایع در هر کشور مستلزم استخدام عده‌ای کارگر است و بدون استفاده از قدرت بازوان کارگران چرخهای صنایع بکار نخواهد افتاد. در کشور ایران صنایع ماشینی در عرض ۲۰ الی ۲۵ سال اخیر ایجاد شده و در ابتدای کار قوانین و مقرراتی برای حفظ حقوق کارگران وضع و تدوین نشده بود پس از شهریور ۱۳۲۰ که ارتشهای خارجی کشور ما را اشغال کردند عمال بیگانه و همان کسانی که امروز خود را پیش تازان خلق می‌نامند همواره بکارگران توصیه می‌کردند که هیچگونه تقاضائی از کارفرمایان نکنند تا چرخهای صنایع در گردش بوده و وسایل رساندن مهمات باتحاد جماهیر شوروی دچار وقفه نشود. قریب ۳ سال این توصیه ادامه داشت بعد که وضع بهتر شد و سیل مهمات و لوازم جنگی رو بخاک شوروی جران نمود کارفرمایان خواب آلود ما هم که سرگرم استفاده‌های کلان خود بودند اعتنایی بتقاضاهای حقه کارگران نکردند و غفلت آنها از درک حقایق زمینه را برای توده چی‌ها کاملاً حاضر و آماده ساخت. بنده نمی‌خواهم تاریخ وقایع بعدی را ذکر کنم ولی لازمست بعرض برسانم که چون سازمان و تشکیلات دیگری برای احقاق حق کارگران موجود نبود و حزب توده تنها عاملی بود که در این باب تحقیقات و فعالیت می‌کرد کم کم کارگران صنایع جدید بآنها گروید و از فعالیت آنان پشتیبانی نمودند.
شورای متحده بتدریج در میان کارگران رسوخ پیدا کرده و بوسیله اعتصابهای متععدی که ایجاد نمود و توفیق حاصل کرد توانست در بهبود زندگانی کارگران قدمهائی بردارد. از اواخر مجلس چهاردهم این نفوذ در بین کارگران افزایش یافت و بعد هم که وزیران توده‌ای در هیئت دولت وارد شدند این نوفذ رو بتزاید گذاشت همه کارگران عضو شورای متحده مرکزی نبودند ولی چون این دستگاه کارهائی برای آنها انجام داده بود بآن متمایل شده و از گفته‌های آن پیروی می‌کردند درآنوقت کارگران از ماهیت حزب توده و شورای متحده مرکزی بیخبر بودند و هیچگاه نمی‌دانستند که سران این دستگاه عمال اجانب هستند و اگر در ظاهر خود را طرفدار کارگر می‌خواندند در باطن قصدشان تجزیه ایران بود و محو استقلال کشور بود.
کارگران در کوچه و بازار میتینگ داده و مرده باد فرانکو می‌گفتند و خیال می‌کردند فرانکو نان سیاه سیلو است تا آنکه دولت متوجه شد که برای حفظ حقوق کارگر قوانینی وضع کند و قانون کار را بوسیله تصویب نامه اجرا نمود در این قانون ناقص که اخیراً در آن تجدید نظر شده و باید در آتیه نزدیکی جزو دستور مجلس شورای ملی قرار گیرد کارگر دید که مزد روز جمعه او تأمین شده تعطیل سالیانه اش معلوم گشته، ساعات کار او محدود به ۸ ساعت شده و اضافه کار او با دستمزد بیشتری برقرار گردیده‌است و حق ایجاد اتحادیه کارگری و رفع اختلافات با کارفرما تحت مقررات تدوین گردیده‌است کارگران که تا آنوقت از اینگونه حقوق و مزایا بی بهره بودند قانون کار و مقررات آنرا ناشی از اقدامات حزب توده و شورای متحده فرض کردند و در دل خود مهری بآن دستگاه پیدا کردند ولی طولی نگشید نقابها برداشته شد وقایع شوم آذربایجان چشمها را باز کرد بتدریج کارگران ماهیت حقیقی توده و دستگاه آن را درک کردند دولت وزارت کار ایجاد کرد و قانون کار را بموقع اجرا گذاشت اگر از بدو تأسیس این وزارتخانه دولتهای وقت واقعاً از روی صمیمیت و علاقه مقررات قانون جدید را اجرا می‌کردند و حقوق کارگر را حفظ می‌نمودند و از تجاوزات کارفرما جلوگیری می‌کردند و کارگر را بوظائف قانونی خود آشنا می‌کردند و او را هدایت و ارشاد می‌نمودند و در ایجاد اتحادیه‌های مصنوعی دخالت نکرده و کارگر را آزاد می‌گذاشتند تا بتدریج طبق قانون و از میان خودشان با بک تحول تدریجی اتحادیه ایجاد نمایند و بحفظ حقوق خود بپردازند حزب منحله توده پس از برگرفتن نقاب از خود ذره‌ای آبرو بین کارگران پیدا نمی‌کرد و هیچ کارگر وطن پرست و فهمیده‌ای دیگر فریب عمال بیگانگان را نمی‌خورد ولی افسوس که وزارت کار از بدو تأسیس بدست اشخاصی که از سایر وزارتخانه‌ها رانده شده و اینجا را میدان تاخت و تاز وجاه طلبی و اقناع شهوات خود دانستند افتاد، آقای حبیب نفیسی در این وزارتخانه رخنه کرد و دوستان و رفقای خود را دراینجا جمع کرده و مشغول دسیسه و آنتریک شدو بجای ارشاد و هدایت کارگران و حفظ حقوق آنها و ایجاد حس مسئولیت در آنها از لحاظ رعایت قانون اتحادیه‌های قلابی ساخت و این اتحادیه‌ها پولهای کارگران را گرفته و بمصرف هزینه‌های پیشوایان دروغی خود رساند (صحیح است) تا جائی که متأسفانه عموم کارگران فهمیدند که وزارت کار تنها کاری که انجام نمی‌دهد حفظ حقوق کارگران است و امروز لالحب علی بل لبغض معاویه از این وزارتخانه سرخورده و در خفا گوش بتبلیغات توده‌ای و عمال آنها می‌دهند کارگر ایرانی و کسانی که خون پاک در بدن دارند از روی میل باطنی طرفدارعمال بیگانگان نمی‌شوند. کارگر ایران می‌خواهد با بازوان خود نان خورده اعاشه کند و شرافتمندانه زندگی نماید. کارگر ایرانی می‌خواهد از خودش پیشوا و راهنما داشته باشد. کارگر ایرانی اتحادیه قلابی نمی‌خواهد. کارگر ایرانی وقتی که دید صدر اتحادیه او یکی از اشراف زاده‌های این کشور است بچنین اتحادیه‌ای لعنت می‌فرستد. کارگر ایران وقتی دید اداره کنندگان صندوق تعاونش وجوه آن از کسور دستمزد او جمع شده هرکدام ماهی ۲۵۰۰ تومان حقوق می‌گیرند و اتومبیل بیوک زیر پایشان است بچنین دستگاهی نفرین می‌فرستد. کارگر ایرانی وقتیکه دید رئیس اداره استان بزرگی در صدد سوء استفاده از موقعیت خود بوده و می‌خواهد به زور کارگران را وادار به رأی دادن بکند که نماینده مجلس بشود بدستگاه وزارت کار با نظر حقارت نگاه می‌کند بنده بشما اطمینان می‌دهم که اگر وزارت کار از روی حقیقت و صمیمیت قانون کار را اجرا کند و مأمورین صالح داشته باشد هیچوقت کارگران فریب تبلیغات اجانب را نمی‌خورند. قانون کار برای این وضع شده که حقوق و مسئولیت کارفرما و کارگر معلوم و مشخص باشد تا هریک در حدود قانون به حق خود برسند ومأمورین وزارت کار حافظین حقوق این دو دسته هستند. بنده با جرئت می‌گویم که اگر دست‌های اشخاص مغرض از این وزارت خانه کوتاه نشود طولی نخواهد کشید که بساط بکلی بهم خواهد خورد ویقین دارم با وجود شخص وطنپرست شایسته‌ای مانند جناب آقای امیر تیمور باید این لانه فساد هر چه زودتر بر هم خورده و این کارخانه کمونیست سازی زیرورو شود. اینک بهمین مختصر قناعت کرده و چون قضیه را فوق العاده مهم می‌دانم صبر می‌کنم تا دوبت جدید و مخصوصاً وزیر کار در این باره رسیدگی کامل و اقدام بفرمایند و اگر خدای نخواسته مأیوس شدم باز هم در این مورد مزاحم آقایان خواهم شد.
دیگر آنکه از دلایل بی شماری که بنده را نسبت بجناب آقای دکتر مصدق مؤمن و معتقد کرد صراحت، حقیقتگوئی و بی باکی در اظهارات معظم له بود چنانچه در نطق‌های اخیرشان قبل از قبول مقام نخست وزیری مطالبی را ذکر فرمودند وانتقاداتی کردند نتیجه این شد که رأی تمایل بسایر نامزدهای نخست وزیری داده می‌شود چه عیب داشت جناب ایشان بادستگاه کامل و مجهز دولتی آنچه مأمور خاطی یا مظنون بهمکاری اجانب بود از مناطق نفت خیز احضار می‌فرمودند و اشخاص خادم ودرستکار و خدمتگزار را بحال خود می‌گذاشتند. آیا با این فقر خزانه و بی پولی حقیقتاً ضرورت داشت که بیش از ۲۰۰ نفر معزول و احضار و بجای آنان معادل همان عده منصوب و مأمور شوند؟ آیا شخص شخیص و پاکدامن جناب آقای وزیر دارائی با این تفکر موافق بودند که مقداری از خزانه ملت بعنوان خرج سفر و غیره برای این عمل پرداخت شود؟ آیا مسلماً همه احضار شدگان عمال اجنبی و منصوبین جدید از فرشتگانند؟ (حاذقی همچو مطلبی نیست تشویقشان هم کردند). بنده یقین دارم عده زیادی از اشخاص صحیح العمل از این تصمیم متأثرند و اظهار می‌کنند در مرکز کشور و در مقامات مسئول از اشخاص مورد بحث بیشتر می‌توان یافت امیدوارم دولت جناب آقای دکتر مصدق در این تصمیم تجدید نظر فرموده و نگذارند تصور شود که این تغییرات مقدمه افکار دیگری می‌باشد. همه می‌دانند که شرط مخالفت نکردن جناب آقای دکتر مصدق در کابینه جناب آقای علاء این بود که حکومت نظامی در تهران برقرار نشود و قانون جدید حکومت نظامی از خدمات برجسته جناب معزی الیه می‌باشد. اکنون مأسفانه دولت ایشان لایحه‌ای برای تمدید حکومت نظامی در خوزستان تقدیم مجلس فرموده‌اند. آقایان فهم و احساسات وطنپرستی کارگران در خوزستان بیشتر از کارگران سایر نقاط است وظیفه وزارت کار بوده و هست که کارگران را ارشاد کند و مانع اغفال آنها گردد چون یقیناً کارگر ایرانی عملی خلاف مصلحت نمی‌کند (کشاورز صدر – انگلیسیها را تحریک می‌کنند) حکومت زور و سرنیزه بیشتر ایجاد عصبانیت و بدبینی و سوءظن در کارگران می‌کند بنده با موکلین کارگر زیادی که دارم نمی‌توانم با این لایحه دولت موافقت نمایم. در خاتمه از کمیسیون برنامه متشکرم که برای هر شهرستان مبلغی برای مخارج عمرانی در نظر گرفته و از اینکه سازمان برنامه موافقت کرده‌است که مبلغی از سهم آبادان صرف ایجاد راه و تأمین آب شیرین برای قصبه شود از طرف ساکنین سپاسگذارم.
اعظم زنگنه – در فرمایش اخیرتان تجدید نظر بکنید.
- اخذ رأی و تصویب اصلاح ماده ۲ قانون مالیات بر درآمد راجع باطاقهای بازرگانی
ویرایش۳ - اخذ رأی و تصویب اصلاح ماده ۲ قانون مالیات بر درآمد راجع باطاقهای بازرگانی
رئیس – در جلسه گذشته باصلاح ماده ۲۰ قانون مالیات بر درآمد اعلام رأی شد اکثریت نبود حالا این رأی گرفته می‌شود بعد هم یک دوازدهم مطرح می‌شود (صحیح است)
آشتیانی زاده – حالا هم اکثریت نیست.
رئیس –اکثریت هست ماده واحده قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)
- ماده واحده – قسمت اخیر ماده ۲۰ قانون املاک مزروعی و مالیات بر درآمد مصوب ۲۹ تیرماه ۱۳۲۸ از اول سال ۱۳۲۹ لغو و وزارت اقتصاد ملی در مورد در آمد اطاقهای بازرگانی کماکان طبق ماده ۲۲ قانون اطاقهای بازرگانی مصوب ۲ تیرماه ۱۳۲۱ عمل خواهند نمود
- تبصره ۱ - در هر شهر که مرکز شهرستان بوده و جمعیت آن از بیست و پنج هزار نفر متجاوز باشد دولت مکلف است بتدریج اطاقهای بازرگانی تأسیس نماید.
- تبصره ۲ - کلیه درآمد صدی یک اطاقهای بازرگانی پس از وضع حد اکثر صدی سه برای هزینه منحصراًبایستی بمصرف اختصاصی اطاقهای بازرگانی برسد.
رئیس – رأی نهائی گرفته می‌شود باصلاح ماده ۲۰ قانون مالیات بر درآمد مربوط به درآمد اطاقهای بازرگانی که قبلاً در مجلس تصویب شده بود و مجلس سنا فرستاده شد و از مجلس سنا برگشته آقایان موافقین ورقه سفید خواهند داد (اسامی آقایان نمایندگان بترتیب ذیل جهت اخذ رأی اعلام گردید) آقایان: صالح، آشتیانی زاده، فرهودی، اردلان، مجتهدی، صدری، ثقةالاسلامی، دکتر مجتهدی، بوداغیان، محمد ذوالفقاری، نورالدین امامی، عبدالقدیر آزاد، حکیمی، موسوی، دکتر کاسمی، وهاب زاده، سرتیپ زاده گنجه، دولت آبادی، اورنگ، امامی اهری، حمیدیه، فتحعلی افشار، دولت شاهی، بهبهانی، دکتر جلالی، گودرزی خسرو قشقائی، بزرگ نیا، گنابادی، صاحب جمع، سبطان العلماء مهدی ارباب، افشار صادقی، ابوالفضل حاذقی، دکتر نبوی، مکی، کشاورز صدر، دکتر بقائی، نریمان، حائری زاده، صدر زاده، سود آور، جمال امامی، آصف عباسی، سعید مهدوی، مکرم، قرشی، تیمورتاش، موقر، غضنفری، قاسم فولادوند، ظفری، گرگانی، عرب شیبانی، دکتر راجی، معدل، دکتر هدایتی، عزیز اعظم زنگنه، صدرمیرحسینی، معین زاده، دکتر کیان قراگزلو، مخبر فرهمند، کهبد دکتر معظمی، رفیع، امینی، شادلو، آبکار، ارباب گیو، کوراوغلی، علی محمد دهقان، دکتر برال، دکتر سید امامی، سالار بهزادی، ناصر ذوالفقاری غلام رضا فولادوند، ناظر زاده، فرامرزی، ابریشم کار شماره آراء بعمل آمده ۷۱ ورقه سفید موافق و هفت ورقه بی اسم بود
رئیس – از ۸۳ نفر عده حاضر اصلاح ماده ۲۰ قانون مالیات بر درآمد با ۷۱ رآی تصویب شده تبصره یک که در مجلس سنا غیر مالی تشخیص داده شده مجدداً بمجلس سنا فرستاده می‌شود.
اسامی موافقین – آقایان مهدی ارباب، مکی، قرشی، حاذقی، دکتر بقائی، دکتر نبوی، سالار بهزادی، فرامرزی، ناصر ذوالفقاری، غلام رضا فولادوند، امینی، صدر میر حسینی، شلدلو آبکار، کوراوغلی، علی محمد دهقان، دکتر برال، دکتر کیان، مخبر فرهمند، قاسم فولادوند، سعید مسعودی، مکرم تیمورتاش، غضنفری، ظفری، خسرو قشقائی، کشاورز صدر، صدرزاده، ابریشم کار، گنابادی، امیری قراگزلو، دکتر معظمی، دکتر راجی، گرگانی، دکتر سید امامی، عری شیبانی، گیو سودآور، حائری زاده، عباسی، صاحب جمع، بزرگ نیا، امامی اهری، بهبهانی، ناظرزاده، دولتشاهی، گودرزی، معین زاده، وهاب زاده، گنجه، موسوی، نورالدین امامی، دکتر مجتهدی، فتحعلی افشار، اردلان، حمیدیه، دکتر جلالی، صدری، مجتهدی، صالح، دکتر کاسمی، فرهودی، حکیمی، افشار صادقی، معدل، بوداغیان، محمد ذوالفقاری، ثقة الاسلامی، موقر، آصف، دولت آبادی ورقه سفید بی اسم – ۷ ورقه
- طرح و خاتمه مذاکره لایحه اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت اردیبهشت ۱۳۳۰
ویرایش۴ - طرح و خاتمه مذاکره لایحه اجازه پرداخت یک دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت اردیبهشت ۱۳۳۰
رئیس - لایحه یک دوازدهم مطرح است، آقای آزاد
آزاد – در ماه فروردین که یک دوازدهم به مجلس شورای ملی آمد من موافق مشروط اسم خود را در لیست نوشتم شرط من هم این بود که دولت برای اردی بهشت ماه بودجه خودش را بیاورد آقای وزیر دارائی هم در آنروز قول دادند که برای اردیبهشت ماه بودجه را بمجلس بدهند آقایان نمایندگان هم تأکید فرمودند که برای اردیبهشت ماه بودجه کل کشور بمجلس تقدیم شود متأسفانه حالا هم که ماه اردیبهشت است باز می‌بینیم که یکدوازدهم تقدیم مجلس شده‌است (فرامرزی – گفتند اردیبهشت اما چه سالی؟) من نمی‌دانم تا کی ما باید بیکدوازدهم رأی بدهیم (صدری – تا آخر دوره) در سازمان برنامه در فروردین ماه بودجه شان را نیاوردند آخر ماه یکدوازدهم آوردند ما گفتیم تصویب نمی‌کنیم برای آنکه ما بشما گفتیم بودجه تان را باید بیاورید چون نیاوردید ما تصویب نمی‌کنیم هی آمدند هی رفتند باز تصویب نکردیم گفتند اگر تصویب نکنید اعتصاب می‌شود گفتیم بشود ما که مسئولیت نداریم شما اگر بودجه را می‌آوردید و ما تصویب نمی‌کردیم ما مسئول اعتصاب بودیم حالا که شما نیاورده‌اید شما مسئول اعتصاب هستید تا روز ۲۰ – ۲۱ هی آمدند گفتیم مانمی‌دهیم گفتند که ممکن است آشوب بشود انقلاب بشود گفتیم ما از این حرفها نمی‌ترسیم (احسنت) ما نمی‌دهیم بالاخره اعضای شورا آمدند بکمیسیون گفتند شما بیائید به بینید مشغول هستیم و هر چه زودتر تهیه بکنیم من و آقای ثقةالاسلامی رفتیم سازمان برنامه دیدیم تقریباً ۷ - ۸ روز تهیه اش طول دارد موافقت کردیم و پس از ۸ روز بودجه شان را آوردند الان بودجه کلشان را آورده‌اند زیرا می‌دانند که بیکدوازدهم رأی نمی‌دهیم الان من می‌بینم اکثریت آقایان از این یکدوازدهم ناراضی هستند ولی موقعیکه دولت یکدوازدهم را برمی‌دارد و میاورد پا می‌شوید رأی می‌دهید من خواهش می‌کنم که آقایان شما یکدفعه ایستادگی کنید و بیک دوازدهم رأی ندهید تا دولت را مجبور کنید مکلف کنید که اطاعت کند والا اگر باز ایندفعه هم رأی دادید در آخر خرداد باز یکدوازدهم است آخر تیر هم یکدوازدهم است بالاخره باید آقایان توجه داشته باشند که عایدات و درآمد کشور بچه مصر فی می‌رسد من خواهش می‌کنم که آقایان امروز بیک دوازدهم رأی ندهید (آشتیانی زاده – صحیح است) اگر چنانچه مسئولیتی متوجه‌است مسئولیتش متوجه دولت است نه مجلس اگر کارمندان دولت بخواهند دست از کار بکشد اعتصاب بکنند بما کاری ندارند باید بروند در منزل آقای وزیر دارائی در منزل رئیس الوزراء و سایر وزراء بگویند آقا شما چرا بودجه را نیاوردید حقوق خودمان را از شما می‌خواهیم شما یکدفعه اینکار را بکنید که اینها بروند در خانه آقای نخست وزیر و آقای وارسته تا اینها وظیفه قانونی خودشان را عمل کند ایشان امروز وزیر دارائی هستند مجبور هستند که بودجه را بردارند و بیاورند این یک دوازدهم‌ها کار را خراب کرده‌است قانون اساسی می‌نویسد که در اسفند ماه بایستی بودجه بمجلس بیاید شما سال گذشته بودجه را تصویب نکردید در سال گذشته یک بودجه نامرتبی دولت گذشته آورد بمجلس اغلب آقایان هم دیدند این بودجه بودجه درستی نبود یک بودجه‌ای بود که ظاهرش درست بود ولی معنا درست نبود روی همان بودجه نادرست ما این یک دوازدهم را تصویب می‌کنیم در صورتیکه آن بودجه را مجلس شورای ملی تصویب نکرده‌است بودجه هم ناقص است علاوه بر اینها آقایان ملاحظه می‌فرمایند که بعد از این یک دوازدهم‌ها هر ماه چند لایحه می‌آورند چهار میلیون برای ملخ سه میلیون تومان برای فلان دوسه میلیون تومان برای ف۶لان موضوع که اینها هم زائد بر آن یک دوازدهم بودجه‌است الان من شنیدم که خزانه دولت پول برای بعضی مخارج ندارد و اینها همه از اینست که بودجه مرتب و منظم نیست بودجه تصویب نشده‌است دخل و خرج درست معلوم نیست ولی هر روز یک پیشنهادی می‌کنند یک لایحه‌ای می‌آورند که به بودجه اضافه می‌شود و درخواست من این است که این یک دوازدهم را آقایان ولو برای ۱۵ روز هم باشد تصویب نکنید تا دولت بودجه اش را بمجلس بیاورد وقتی بودجه اش را آورد یک دوازدهم را تصویب بکنید و بعد شروع کنید بتصویب بودجه که تصویب مردم و مجلس معلوم بشود (صحیح است) (آشتیانی زاده – آقای وزیر دارائی پس می‌گیرند) بنده یک موضوع دیگری را می‌خواهم تذکر بدهم و آن مسئله درآمد نفت است درآمد نفت مطابق قانون بسازمان برنامه اختصاص داده شده بود در سال گذشته درآمد نفت ۱۵ میلیون لیره بود ولی الان چون صنعت نفت ملی شده‌است نفت مال ملت ایران است مطابق حسابی که آقای دکتر مصدق در اینجا کردند روزی سیصد هزار لیره درآمد آن است (صحیح است) ماهی می‌شود ۹ میلیون لیره بنده می‌خواهم آقای وزیر دارائی تشریف بیاورند اینجا و توضیح بدهند علت اینکه تابحال خلع ید نکرده و این درآمد نفت را تصرف نکرده‌اند برای چیست مجلس شورای ملی و مجلس سنا یک قانونی وضع کردند که صنعت نفت در سراسر کشور ملی است این یک عمل انجام شده‌ای است و هیچکس هم نمی‌تواند باین موضوع اعترا بکند (صحیح است) ولی از روزیکه این قانون وضع شده‌است تا بحال شاید متجاوز از ۱۰ - ۲۰ روز است که این هنوز معوق مانده‌است یکی از آقایان قضات مؤبد را تعبیر کرده بود به موقت گفته بود مؤبد یعنی موقت من خیال می‌کنم که دولت هم خلع ید فوری را تعبیر می‌کند بسه چهار ماه (یکی از نمایندگان –اینطور نیست) عمل نشان می‌دهد مجلس شورای ملی یک قانونی وضع کرده‌است که بلافاصله کمیسیون برود تصرف بکند علت اینکه تاحال تصرف نکرده چیست هی هر روز منتظر هستید که آمریکا نمی‌دانم تذکاریه بدهد دولت انگلستان بلوف بزند نمی‌دانم کشتی جنگی میاورد برای چه شما اینجا منتظر هستید من اولا اعتراض می‌کنم بچه مناسبت دولت آمریکا در امور داخلی ایران دخالت می‌کند یا دولت انگلستان می‌خواهد بوسیله این بلوفها حق مسلم ایران را از بین ببرد آقایان می‌دانند که در دنیا دو بلوک بیشتر وجود ندارد یک بلوک کمونیست است یک بلوک دموکراسی بلوک کمونیست عبارت از اینستکه مرکز تمام فعالیتهای کمونیستها باید مسکو باشد و تمام دول دنیا مطیع آنها باشند ولی بلوک دمکراسی بر خلاف این عقیده دارند در مقابل کمونیستها مبارزه می‌کنند و می‌گویند حق هر ملتی مال خودش است وهیچ دولتی حق ندارد تحمیل کند بر ملت دیگر یا بزور یا بوسایل دیگر من تعجب می‌کنم که بچه مناسبت دولت آمریکا یا انگلستان در حق مسلم ایران دخالت می‌کنند؟ می‌گویند راجع بنفت کمیسیون تشکیل بشود یا نشود بآنها چه مربوط است نفت مال ما است ما هم صنعت نفت را ملی کرده‌ایم و دولت هم باید برود فوراً تصرف بکند منشور ملل متفق تذکر می‌دهد که هر دولتی در سیستم اقتصادی خودش آزاد است و هیچ دولتی حق ندارد که یک سیسنم اقتصادی را بر ملت دیگری تحمیل بکند ما امروز می‌خواهیم سیستم اقتصادیمان را عوض بکنیم یعنی آن چیزی که متعلق بما بوده‌است می‌خواهیم خودمان استفاده بکنیم بانگلستان چه مربوط است؟بامریکا چه مربوط است؟بفرانسه چه مربوط است؟من جداً اعتراض می‌کنم باین دخالتی که آمریکا و انگلیس در امور داخلی ایران می‌کنند و همچنین اعتراض می‌کنم بدولت و بکمیسسیون مختلط که چرا تا حالا معطل شدند و نمی‌روند این نفت را تصرف بکنند من شدیداً اعتراض می‌کنم و آقای وزیر دارائی باید اینجا توضیح بدهند که علت این که تا حال نرفته‌اند تصرف بکنند و یک خسارت مالی برای ما وارد شده‌است برای چیست (اردلان – آقای آزاد از ۲۹اسفند ما پولش را خواهیم گرفت) (جمال امامی - آقای دکتر معظمی فردا عزیمت می‌کنند) دست این عمال اجنبی که الان در شرکت نفت مشغول کار و خیانت هستند باید کوتاه بشود ملت ایران باید مالکیت خودش را بهر نحوی که هست مسلم بدارد و تسجیل کند (صحیح است) من بآقایان می‌خواهم عرض بکنم که آب از آب تکان نخواهد خورد اینها همه حقه بازیست بلوف است یک عده اشخاص را از میدان در می‌کنند ولی ما از میدان در نمی‌رویم همانطوری که راجع به ملی شدن صنعت نفت، ملت ایران مجلس شورای ملی و مجلس سنا متفقاً کوشیدند الان هم ما متفقاً برای احیای حق خودمان خواهیم کوشید ولو اینکه آنهای بمبهای خودشان را بسر ما بریزند
بنده در آخر عرائض خودم یک موضوع مختصری را هم راجع بسازمان برنامه عرض می‌کنم که دراینجا چند نفر صحبت کردند من چون پنج شش ماه است در سازمان برنامه هستم می‌خواهم عرض کنم که سازمان برنامه یعنی یک دستگاه مخرب یعنی یک دستگاه ولنگ و باز (یکی از نمایندگان –پول ندارند) اجازه بدهید آقا من خودم که در آنجا هستم این پول را بکسی نمی‌دهند؟ به کی دادند آقا؟ این پول را که ما تصویب کردیم شوخی نیست ماسه ماه و نیم در سازمان برنامه بودیم یعنی از ۱۰ آذر در سازمان برنامه بودیم تا آخر سال ما در حدود صد جلسه تشکیل دادیم که شاید آقایان نمایندگان سابقه داشته باشند در کمیسیون صد جلسه تشکیل دادیم و تمام این بودجه را تصویب کردیم ولی هر چه می‌نویسیم بآنها ترتیب اثر نمی‌دهند میگوئیم قرض بدهید قرض نمی‌دهند میگوئیم فلان کار را انجام بدهید انجام نمی‌دهند فقط یک کار می‌کنند وآن اینست که اگر یک عملی راجع بانگلیسیها باشد بلافاصله آنرا انجام می‌دهند. یعنی اگریک قراردادی باشد که بنفع انگلیسیها باشد فوراً تصویب می‌کنند، هیئت نظارت تصویب می‌کند، مدیر عامل هم تصویب می‌کند ولی اگر شما بیائید بگوئید ۱۰۰ تومان برای برق یک شهرستانی بدهید هزار بهانه می‌تراشند و نمی‌دهند (صحیح است) (یکی از نمایندگان – تهران را درست می‌کنند) تهران را هم درست نمی‌کنند. مسئول کیست؟ معلوم نیست. شوری مسئولیت را می‌اندازد به گردن هیئت نظارت، هیئت نظارت می‌اندازد بگردن مدیر عامل و مدیر عامل مسئولیت را می‌اندازد بگردن هر دو. معلوم نیست این اشخاص که مراجعه دارند بسازمان برنامه روی حسابشان با کیست و من بآقایان می‌خواهم عرض بکنم که بهیچوجه من الوجوه از این بودجه‌ای که ما تصویب کردیم و از این قوانینی که راجع بسازمان برنامه وضع شده‌است ملت ایران استفاده نخواهد کرد. من الان صراحتاً عرض می‌کنم و دولت بایستی که برای این قضیه یک لایحه‌ای تهیه و تقدیم بکند که این مسئولیت که لوث است بین شوری و هیئت نظارت و سازمان برنامه این مسئولیت‌ها را بردارد و یک نقطه معینی مسئول قرار بدهید که آن هیئت یا شخص وظیفه خودش را انجام بدهد مثل یک وزارتخانه‌ای که یک وزیر مسئول آنست و هر و هر عملی برخلاف قانون بشود از وزیر مسئول بازخواست می‌شود یا این که این سازمان برنامه را اصلاً منحل کنید و این قسمتهائیکه در آنجا هست منتقل نمایند بوزارتخانه‌ها که دولت در مقابل پولهائی که می‌گیرد مسئول باشد. و صریحتاً بآقایان عرض می‌کنم که سازمان برنامه دستگاه ولنگ و بازی است، عمال خارجی هم آنجا هستند و دارند تمام منافع ایران را از بین می‌برند و با نظریات خارجی‌ها دارند پولها را نفله می‌کنند
رئیس – آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی – در جلسه گذشته که موضوع فوریت لایحه یک دوازدهم مطرح بود جناب آقای ملک مدنی از راه دلسوزی بحال بنده بیانی فرمودند که شاید بعلت کثرت مشغله و گرفتاری بنده در کمیسیون نفت و سایر قسمت‌ها فرصت این که وظیفه‌ام را نسبت به تنظیم بودجه انجام داده باشم برایم فراهم نشده باشد بنده خواستم ضمتن تشکراز این نظر جناب ایشان بعرض آقایان برسانم که موضوع کثرت اشتغال، بهیچوجه مانعی برای انجام این کار نبوده و آنچه که برای بنده ایجاد ناراحتی کرده‌است موضوع بی پولی بود که در اول هرماه بنده نگرانم که ماه بآخر می‌رسد از چه راهی این پولی را که باید به مستخدمین و سایر مصارف ضروری پرداخت شود تهیه کنم و وقتی که آخر ماه می‌رسد یک نگرانی دیگری برای من اضافه می‌شود که با چه منطقی و استدلالی بنده می‌توانم موافقت و اجازه دوست محترم آقای آزاد و سایر نمایندگان محترم را تحصیل بکنم. گمان می‌کنم تا کسی مبتلا نباشد نمی‌تواند درک این ناراحتی را بکند. امیدوارم که برای آقایان محترم یک چنین ناراحتی ایجاد نشود. اما موضوع بودجه لازم می‌دانم عرضی کنم که بعد از آنکه بودجه تقدیمی دولت اسبق را در کابینه آقای علاء استرداد کردم بلافاصله مشغول کار شدم ووظیفه‌ام راهم انجام دادم یعنی قسمت درآمد را بر اساس وصولیهای واقعی پیش بینی کردم و در قسمت هزینه با رعایت الاهم فالاهم در حدود رقم پیش بینی شده درآمد بودجه را تنظیم کردیم و بودجه را هم بردم به هیأت دولت ولی وقتی خواستم که بودجه را مطرح کنیم روبرو با یک نظری شدم که آن نظر از هر حیث صحیح و منطقی بود و آن این بود که حالا که ما وارد مرحله اجرائی قانون ملی شدن صنعت نفت شده‌ایم بهتر خواهد بود که تأمل کنیم تا از عایداتی که از این ممر سرشار بدست می‌آید اطلاع حاصل کنیم و بعد از روی اطلاع و بصیرت بودجه ایکه برای تأمین احتیاجات کشور باشد تهیه بکنیم وتقدیم بکنیم البته این نظر چون مورد قبول و تصدیق و تأیید کلیه همکاران بنده بود؟بنده هم بتعقیب از ان نظر آمدم اینجا و بجای تقدیم بودجه، لایحه یکدوازدهم را تقدیم کردم، حالا باید ببینم که منظور دولت از این اقدام چه بوده و ما چه می‌خواستیم بکنیم؟ ما می‌خواستیم که با تحصیل درآمد بیشتر وظایف مان را بنحو شایسته تری در قبال کشور و مردم ایران انجام بدهیم. ما می‌خواهیم با تهیه و تنظیم یک بودجه صحیح و سالمی چرخهای اقتصادیمان را بکار بیندازیم برای اشخاص بیکار ایجاد کار کنیم. ما می‌خواهیم که بوسیله بسط و توسعه فرهنگ و بهداشت جسم و روح ملت ایران را تقویت و نیرو دهیم ما می‌خواهیم که بوسیله بسط و توسعه فرهنگ و بهداشت جسم و روح ملت ایران را تقویت و نیرو دهیم ما می‌خواهیم از معادن زیرزمینی و تحت الارضی خودمان حداکثر بهره برداری را بکنیم ما می‌خواهیم از آبهائیکه در اعماق زمین و روی زمین بدر می‌رود این آبها را در مجرای طبیعی خودش قرار دهیم و آنها را بمزارع و باغهای سبز و خرم تبدیل کنیم ما می‌خواهیم که بتمام طبقات مستخدمین دولت کمکهائی بکنیم که کوچکترین بهانه را از آنها برای انحراف از جاده تقوی ودرستی بگیریم اینست نظر واقعی دولت، اینست خواستهای مردم و اینست منویات آقایان نمایندگان محترم (صحیح است) بنابراین اختلافی ندارد و جائی برای تنقید باقی نیست و اما در خصوص تذکری که جناب آقای آزاد دادند راجع بخلع ید که می‌فرمودند چرا بفوریت اقدام نشده‌است بنده زائد می‌دانم عرض کنم که هیأت مختلطی که تشکیل شده‌است از شخصیتهای بسیار برجسته و طرف اعتماد خود آقایان محترم بوده‌اند و تا آنجا که بنده اطلاع دارم این آقایان با کمال هوشمندی و درایت وظیفه خودشانرا انجام داده‌اند و یکدقیقه از وقت را تلف نکرده‌اند صبح و عصر مشغول هستند و نظریاتی بسیار مفید و سودمندی را هم گرفتهاند و قریباً آقایان از نتیجه مستحضر خواهند شد.
رئیس – آقای صدرزاده
صدرزاده - در چند مرتبه که یک دوازدهم در مجلس مطرح شد خود بنده بروش دولت در باب یک دوازدهم انتقاد می‌کردم و حقیقت اینطور است که مطابق قانون اساسی بودجه مملکتی در هر سال در اسفندماه باید تنظیم بشود و میزان عایدات و مخارج مملکت روشن باشد و بتناسبی که عایدات بدست می‌آید مخارج بشود (صحیحح است) ولی متأسفانه گاهی اوضاع طوری می‌شود که این منظور بصورت عمل بیرون نمی‌آید مثلاً در همین ماه و ماه فروردین و ماه اسفند بطوریکه ملاحظه فرمودید دولت بیک کار مهمی که از امهات مسائل مملکت محسوب است مشغول بوده‌است یعنی مسئله نفت و تا حدی راه انتقاد را بر ما بسته‌است اینست که بنده از آقایان نمایندگان محترم هم استدعا می‌کنم که به این یکدوازدهم هم رأی بدهند که مشکلاتی ایجاد نشود و از آقای وزیر دارائی هم تقاضا می‌کنم بودجه مملکت را هر چه زودتر تقدیم کند شاید در سابق براین گاهی انتقاد می‌شد که کمیسیون‌های مجلس وظائف شان را انجام نمی‌دهند ولی انصاف اینست که در این دوره بخصوص کمیسیون بودجه حد اعلای صرف وقت را برای رسیدگی ببودجه کل کشور مبذول دشات و حتی ایام تعطیل تابستان که اغلب نمایندگان بتعطیل رفته بودند، کمیسیون بودجه در اینجا تشکیل جلسه می‌داد و وظائف خودش را انجام می‌داد و دراین صورت باید گفت که از طرف مجلس قصوری نبود ولی الان آخر ماه اردیبهشت است ما مواجه هستیم با یم عده‌ای از مستخدمین که با حقوق جزئی مشغول خدمتگزاری بمملکت هستند مخصوصاً در ایامی که بنده در شیراز بودم در فروردین، بعضی از آنها می‌گفتند که حقوق اسفند بما نرسید و با کمال سختی ایام عید را برگزار کردیم ولی چون می‌دانستیم که مجلس و دولت وقت گرفتار حل مسئله نفت است روا ندیدیم که مجلس و دولت وقت را بشکابات خودمان مشغول کنیم براستی ما باید بوجود این افراد خدمتگزار و وطنپرست مباهات بکنیمو در موقعی که پای حقوق آنها بمیان می‌آید از پاره‌ای انتقادات صرفنظر بکنیم و موافقت کنیم که حقوق آنها پرداخت شودتا انشاءالله دولت موفق بشود بودجه مملکت را همان طوری که منظور نظر آقایان است تهیه و بمجلس تقدیم بکنند (صفائی – این بیانات متحدالمال است در هر یکدوازدهم این بیانات می‌شود) ضمناً دانشجویان آموزشگاه عالی پزشکی شیراز در مورد خواسته‌های خودشان شرحی نوشته‌اند که بجناب آقای وزیر دارائی تقدیم می‌کنماین آموزشگاههای بهداری که در شیراز و مشهد و اصفهان تأسیس شده‌است در همین سال عده زیادی از اینها فارغ التحصیل شده‌اند و بعنوان بهدار بنقاط دورافتاده و اطراف و اکناف مملکت فرستاده شده‌اند یعنی بنقاطی رفته‌اند که شاید تاکنون آنجا یکنفر هم طبیب ندیده بود (ناظرزاده – بسیار هم خوب کار کرده‌اند) و بسیار هم خوب کار کردند و بسیار هم مفید واقع شدند برای نقاط دور دست بنده می‌خواهم استدعا کنم که وسائل آسایش و ترفیه اینها را فراهم کنندتا بهتر بتوانند به خدمت خودشان ادامه بدهند
رئیس – پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده که قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)
- مقام ریاست مجلس – پس از صحبت یک موافق و مخالف پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم – گنجه
رئیس – در همین زمینه پیشنهادی هم از آقای کشاورز صدر رسیده‌است بفرمائید آقای گنجه‌ای
کشاورز صدر – بنده جلوتر پیشنهاد دادم
گنجه – این مسئله که امروز مطرح است و بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات کردم برای اینست که در این موقع از ماه نمی‌شود بیشتر از این در اطراف این صحبت کرد زیرا که یک مقدار هزنه‌های مستمر و غیر مستمر هست که واجبست پرداخت بشود منجمله حقوق کارمندان دولت، بنابراین حالا وقت این صحبت نیست باید باین رأی بدهیم ولی یکی دو کلمه که خواستم جناب آقای وزیر دارائی هم توجه بکنند اینست که اولا در ماده واحده بعد از جمله اردیبهشتماه ۱۳۳۰ یک کلیمه (دولت) بایستی اضافه شود. زیرا کارمندان و مخارج اعاده می‌شود باین کلمه و اگر این اضافه نشود شاید سوء تفاهمی شود و مطلب دیگر راجع بمقدمه این ماده‌است. در مقدمه یک نوعی تنظیم فرموده‌اند این لایحه را که استدلال اینست (امینی – این چه مربوط پیشنهاد کفایت مذاکرات است؟) توجه بفرمائید این مقدمه یک نوعی تنظیم شده میرساند وصول عوایدی که ما از نفت داریم بودجه ا تنظیم نمی‌کنند و بنابراین شاید اگر وصول آن عواید چند ماه طول بکشد همه حقوقها و مستمریها باید از قرار یکدوازدهم پرداخت بشود بنابراین بنده عقیده‌ام این است که بودجه را باید تنظیم بکنند و تقدیم بکنند و با خودشان هه صحبت کردم معلوم شد که بودجه را هم تنظیم فرموده‌اند بنابراین اگر هم می‌خواهید روی عواید سرشاری که از نفت داریم و پیدا می‌کنیم بودجه را تنظیم بکنید بهتر است که فعلاً با عواید کنونی هم بودجه را تنظیم بکنید و تقدیم بکنید و تا بعداً آن بودجه کلی که تنظیم می‌کنید این تفاوتش نمایانده شود و ملت ایران هم بداند که در اثر این قانون و ملی کردن صنعت نفت و وصول ۱۲۸ میلیون لیره‌ای که همیشه اینجا صحبت شده وضعیت بودجه ما از کجا بکجا ترقی خواهد کرد بنابراین بنده عقیده‌ام این است این را که تصویب کردیم تا موقعی که وقت یکدوازدهم دیگر نرسیده جناب آقای وزیر دارائی بودجه را تقدیم یکنند و این نکته هم در آتیه ملحوظ باشد که ترقی اقتصادی ما تا بکدام پایه خواهد رسید
رئیس – آقای نبوی مخالفید؟ بفرمائید
نبوی – مخالفت بنده با کفایت مذاکرات از این جهت نیست که امروز این لایحه تصویب نشود وقتی که لایحه یکدوازدهم را سه روز بعد از ماه آورده‌اند ناچار این لایحه تصویب باید بشود چونکه چاره نداریم با استیصال و گرسنگی و بدبختی که کارمندان دولت دارند و مخارج ضروری که می‌باید داده بشود کسی نمی‌گوید که تصویب هم می‌شود ولی بنده منظورم این بود که در این لایحه یکدوازدهم یک مطالبی است که حتماً باید گفته شود آقایان باتقاضای کفایت مذاکرات از گفتن این مطالب مهم اصلاً جلوگبری می‌کنند مثلاً بنده اینجا اسم نوشتم و مخصوصاً خواستم مطالبی را بعرض مجلس و بعرض آقای وزیر دارائی برسانم که قطع دارم آقایان تصدیق خواهند فرمود و مورد موافقت قرار خواهد گرفت ولی آقای گنجه پیشنهاد کفایت مذاکرات فرمودند که نمانع از این می‌شود که این حرفها این جا گفته شود آرزو داشتیم که این بودجه طوری شود که صرف کارهای عمرانی و اصلاحی مملکت بشود الان سالهاست که تمام عواید مملکت صرف حقوق می‌شود آنهم حقوق بیفایده این رویه ما ار بنیستی خواهد کشاند تصور می‌کنم که آقای وزیر دارائی توجهی باین موضوع نمی‌کند در سال گذشته همان موقعی که جناب آقای صدر زاده فرمودند ما آمدیم از مجموع این بودجه هزار میلیونی یک ارقام بسیار کوچکی را برای ولایات اختصاص دادیم و الان طوری شده‌است که تمام آنها را تعطیل کرده‌اند این بنائیهای ولایات راهسازی آنها قطع نظر از اینکه تعطیلش معایبی دارد باعث می‌شود که عملجات بریزند بطهران همین ور که هر سال می‌ریزند و اسباب زحمتند و این کار خطرات بزرگی در آن ده خواهد داشت بنده برای همینکار به آقای نخست ویر عرض کردم بآقای دکتر فاطمی عرض کردم که ترتیبی برای ساختمانهای ولایات باید داده بشود الان راهه شوسه غیر قابل عبور شده این راهها برای تمام احتیاجات مملکت ضروری است هییچ کاری نیست که محتاج راه نباشد و دولت هم پول ندارد که بآنها بدهند که در این راهها همان خاک پاشی سابق را ادامه بدهند آقای وزیر دارائی این رویه صحیح نیست که در آخر هرماه لایحه‌ای بنام یکدوازدهم بیاورند و وجوهیکه موجود است بپردازند، باسم حقوق تقسیم بکنند البته این حقوق هم باید داده بشود بنده مخالف نیستم و لی یک فکری برای این کارها باید بشود که ایت ساختمانهای محقر و مختصر ولایات را بفرمائید و هر طورهست بجریان بیندازید و الان این طریق مملکت را به نیستی خواهد کشانید ببینید وضع دولت چه جور شده چند تا از دهات نیشابور را سیل خراب کرده بنده، برای کار درخواست وام از بانک کشاورزی کردم و آقای دکتر فاطمی هم مرقوم فرمودند ببانک کشاورزی ولی بانک کشاورزی می‌گوید من پول ندارم اصلاً بانک کشاورزی الان قادر نیست که هزار تومان بیک زارع قرض بدهد اصلاً این دستگاه قابل دوام نیست این رویه صحیح نیست چند میلیون تومان ببانک کشاورزی پول دادند و بطوری که بنده اطلاع دارم چند نفر از افراد متمکن تهران آن را قرض کردند و مصرف کردند ولی وقتی می‌خواهند بیک رعیتی دویست تومان بدهند پول ندارند بنده غرضم از اینکه با کفایت مذاکرات مخالفت کردم این بود که این حرفها زده شود والا در هر صورت امروز تصویب خواهد شد
رئیس – آقای وزیر دارائی
وزیر دارائی – بنده تصور می‌کنم که بیان بنده مثل اینکه رسا نبوده و نتوانست موجبات اقناع آقایان را فراهم سازد، بنده غرضم همین بود که آقایان فرمودند سال هاست آقایان آرزو دارند که یک بودجه صحیح و سالمی تقدیم بشود سالهاست که می‌فرمایند این مالیاتهای غیر مستقیم که نود درصدش بودجه ما را تشکیل می‌دهد زا بین برود و بجایش یک مالیاتهای دیگری وضع بشود که مرکز ثقلش کنوجه طبقات ضعیف و مصرف کننده نباشد، خوب این بایستی عملی بشود؟ اجرا بشود، چه جور عملی بشود؟ باید یک درآمد دیگری بوجود بیاید و جانشین مالیاتهای غیر مستقیم بشود تا ما بتوانیم نظر آقایان را تأمین کنیم در قسمت خرج همه آقایان آرزو دارند که در بودجه دولت اعتبارات کافی برای کارهای عمرانی و تولیدی منظور شود ما هم کیخواهیم همین کار را بکنیم ولی بودجه ایکه آقایان می‌خواهند بنده بیاورم هفتادو پنج درصدش خرج حقوقست چیزی دیگر باقی نمی‌ماند بنابراین عرض می‌کنم که برای اجرای همین منویات آقایان است که ما تقاضا کردیم که بما مجال و فرصت بدهید تا از درآمد هائیکه امیدوار هستیم امسال علاوه بر درآمدهای سال قبل بدست بیاوریم اطلاع حاصل بکنیم تا بتوانیم یک بودجه‌ای بیاوریم که در خور انجام توقعات آقایان باشد بنابراین بنده نمی‌دانم که مخالفت آقایان از چه ققسمت بودجه خیلی سهل است آوردنش ولکن این نظریات آقایان تامین نمی‌شود و اما راجع بنفت آنطور که فرمودند یک بودجه‌ای حالا بیاورید و یک بودجه هم بعداً در هیچ جا معمول نیست در یکسال دو تا بودجه باشد عایدات نفت در هر حال هرچه باشد در بودجه دولت منعکس است (گنجه – عوائد نفت قانون خاصی دارد) جمع و خرج می‌شود و علاوه بر درآمدهای مستقیم فروش نفت این قانون ملی شدن صنعت نفت مالیاتها و عوارض ما را دگردگون می‌کند مثلاً فرض بفرمائید عوارض گمرک که ما تا کنون نمی‌گرفتیم از شرکت سابق نفت بعد از این باید بگیریم و همینطور مالیات بر درآمد که نمی‌دادند یعنی وجه مختصری می‌دادند بعداً یک مبلغ خیلی زیادتری بما عاید خواهد شد ما باید اینها را حساب بکنیم بودجه نوشتن که آسان نیست سرسری که نیست بما مجال بدهید که یک مطالعاتی در این باره بکنیم و یک بودجه‌ای بیاوریم که مطابق احتیاجات روز باشد این بود توضیحات بنده.
رئیس – رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (جمعی برخاستند) تصویب شد چون در این قسمت نمی‌شود داد بنابراین برای اظهار نظر مشورتی بمجلس سنا فرتاده می‌شود آقای وزیر فرهنگ بفرمائید.
- معرفی آقای مهندس بازرگانی بمعاونت وزرات فرهنگ بوسیله آقای وزیر فرهنگ
ویرایش۵ - معرفی آقای مهندس بازرگانی بمعاونت وزرات فرهنگ بوسیله آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ – بنده زیاد صحبت نخواهم کرد خواستم اجازه بخواهم از آقایان نمایندگان محترم که جناب آقای مهندس بازرگان را که از مهندسین عالیقدر مملکت هستند (صحیح است) و فارغ التحصیل مدرسه عالی سانترال که از عالیترین مدارس مهندسی پاریس است، استاد و رئیس دانشکده فنی هم بودند بسمت معاونت وزارت فرهنگ معرفی می‌کنم.
نمایندگان – مبارک است
- طرح لایحه اعتبار ادامه مبارزه با ملخ
ویرایش۶ - طرح لایحه اعتبار ادامه مبارزه با ملخ
رئیس - لایحه اعتبار مبارزه با ملخ مطرح است ماده واحده قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)
- مجلس شورای ملی بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است سال گذشته برای جلوگیری از خسارات وارده از جمله حمله ملخ بنواحی جنوب مبلغ چهل میلیون ریال اعتبار تصویب شد متآسفانه ملخها بمراتب بیش از آنچه پیش بینی می‌شد هجوم نمودند و اعتبارات مصوب کفاف مبارزه دامنه داری را که علیه این آفت خطرناک شروع شده و هنوز هم ادامه دارد نمی‌نماید علیهذا برای تأمین اعتبار مورد لزوم ماده واحده ذیل را با قید دو فوریت پیشنهاد و تقاضای تصویب آن را دارد. ::ماده واحده – برای ادامه مبارزه با انواع ملخ مبلغ سی میلیون ریال دیگر بعنوان اعتبار تصویب و بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ مزبور را از محل درآمد عمومی سال جاری کشور بتدریجی که مصرف پیدا می‌کند بر طبق درخواست وزارت کشاورزی در اختیار وزارت نام برده بگذارد
آشتیانی زاده – بنده مخالفم
رئیس - برگ موافق و مخالف دارد حاذقی بفرمائید
حاذقی - مطالبی که در مجلس شورایملی عرض می‌شود و بیاناتی که نمایندگان می‌کنند اینها همه باید مستند بیک دلائل و حقایقی باشد که مردم خارج که می‌خوانند متوجه باشند که آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی همواره طرف دار حفظ مصلحت مردم هستند و نسبت به پیشنهادها و نظهای دولتی که مورد اعتماد مجلس شورای ملی است همیشه پیشقدم و علاقمند هستند و این لایحه هم از طرف وزارت کشاورزی برای یک اضافه اعتباری برای ادامه مبارزه با ملخ به مجلس تقدیم شده‌است تصور نمی‌کنم که از آقایان نمایندگان کسی اصولاً مخالف باشد من اینجا خواستم که اجازه گرفته باشم یک عرایضی باستحضار دولت و وزارت کشاورزی برسانم اصولاً پیشامد این بلیه آسمانی در سال جدید غیر منتظر نبود و روی اطلاعاتی که بوده وزارت کشاورزی اقدامات احتیاطی و پیش بینی‌های لازم کرده بود و مجلس شورای ملی هم بموقع مطابق پیشنهاد دولت یک اعتبار چهل میلیون ریالی را در اختیار وزارت کشاورزی گذاشت (عده‌ای از نمایندگان از مجلس خارج می‌شدند)
رئیس – آقایان طوری تشریف ببرید که مجلس از اکثریت نیفتد تابلو را دقت کنید بعد تشریف ببرید
حاذقی – متأسفانه هجوم ملخ از کشورهای مجاور از پاکستان و هندوستان وعربستان صعودی باندازه‌ای شدید بود که آن پیش بینی هائی که شده بود نتوانست کافی باشد و بنیاد این سیل بنیان کن را از میان بردارد و رعایا و زارعین ایرانی را که بخطر قحطی تهدید می‌کرد نجات بدهد تذکر من نسبت باین موضوع اول این است که خدمات مأمورین وزارت کشاورزی در بعضی نقاط مملکت بی اندازه در خور قدرشناسی و تشویق است ولی نمی‌دانم آیا وزارت کشاورزی توانسته‌است تشخیص بدهد مأمورین در بعضی نقاط چه فداکاری هائی کرده‌اند، ایام عید سفری به فارس کردم عده‌ای از آقایان نمایندگان هم در فارس تشریف داشتند مردم فارس یک وحشت فوق العاده‌ای داشتند از هجوم یک همچو دسته‌های سنگین ملخ دریائی و از پوره‌های ملخ مصری که سال گذشته در نقاط فارس تخم گذاری کرده بودند و متأسفانه بسیاری از قسمتهای تخم گذاری ملخ هم در سال گذشته کشف نشده بود ولی از آثار و علائم پیدا بود که همچو که هوا رو بگرمی بگذارد سیل ملخ بطرف مزارع و مناطق و نواحی فلاحتی فارس سرازیر می‌شود و اکثر مردم فلاح فارس یسک خطر بزرگی که از بین رفتن کلیه محصول آنهاست تهدید می‌شوند وزارت کشاورزی یک سازمان مبارزه با ملخ در فارس تشکیل داد که عده‌ای از مهندسین درس خوانده و فنی را تحت ریاست آقای مهندس زاهدی مأمور مبارزه با ملخ کرد این عده برخلاف آنچه که اکثر اینجا گفته می‌شود که مأمورین دولت برای مأمورتی که تعیین می‌شوند صمیمیت و دلسوزی بخرج نمی‌دهند با یک صمیمیت و فداکاری مشغول مبارزه با ملخ شدند و در ساعت ممتدی در ۲۴ ساعت روز در مناطق سخت کوهستانی و درز از آبادی بمبارزه فنی و اساسی با ملخ مشغول شدند و در این میان معلوم شد آنمقدار سم لازم و طعمه لازم که برای مبارزه با ملخ لازم هست در اختیار اینها نیست مراجعه کردند بتهران و وزارت کشاورزی وعده داد بمجرد اینکه سموم خریداری شده مخصوصاً سمی بنام آلیرین که اخیراً کشف شده و بسیار مؤثر در مبارزه با ملخ هست و از آمریکا خریداری شده‌است بایران برسد بفارس می‌فرستیم و وزارت کاورزی هم بوعده خودش وفا کرد و عمل کرد و مرتب وسائل لازم در اختیار آن آقایان گذاشت طیاره هائی که به آنجا فرستاد و مأمورین اضافی هم فرستاد که مشغول مبارزه با ملخ شدند و بنظر آنها مبارزه خاتمه یافته بوده و گزارش نتیجه بخش نهائی عمل خودشان را بدولت فرستاده طیاره‌ها هم بعضی مناطق که مشغول مبارزه بوده با خلبانها احضار شدند متعاقب این عمل متأسفانه باز از مناطق جنوبی و فارس مخصوصاً از شهرستان و حوزه‌های داراب و فا و جهرم تلگرافاتی رسید که مجدداً سیل ملخ درائی بانطرف سرازیر شده و آن اقداماتی که سابق شده متأسفانه به نتیجه نهائی نرسیده که وسائل و لوازم وادوات کار را از آنجا برده‌اند، من خواستم حالا که مجلس شورای ملی مجدداً در مقامم این است که اعتبار جدیدی برای مبارزه با ملخ بالغ بر سی میلیون ریال بدولت بدهد نظر وزارت کشاورزی را باین موضوع البته تمام نقاط ایران که مورد هجوم ملخ شده‌است همه نسبت به ووظیفه وزارت کشاورزی یکسانست و ما هم نسبت بحفظ مصالح تمام حدود مملکت علاقمند هستیم منتهی چون این اطلاعات از فارس رسیده بود من خواستم که نظر دولت را باین مسئله جلب کنم بمجرد اینکه این اعتبار تصویب شود باقدامات فوری و مجدانه در فارس ادامه بدهند و مبارزه با ملخ را در مناطق جنوب شرقی فارس شروع کنند و آن وسائلی که از آنجا فراخوانده‌اند دومرتبه بفرستند و سازمان آنجا را تقویت کنند هواپیما و سم و طعمه لازم آنجا بفرستند تا بلکه بخواست خدا توفیق ریشه کن کردن آفت برای دستگاه مبارزه فراهم بشود و موفق نشوند ملخها اینجا لانه کنند و دومرتبه سال آینده محصول آن مناطق را تهدید به از میان بردن بکنند من ضمن این مذاکرات خواستم از جناب آقای وزیر کشاورزی خواهش بکنم همانگونه که مکرر اینجا ذکر شده‌است مدار توفیق و کامیابی در هر کاری مخصوصاً کار دولتی در این است که اگر اشخاصی وظیفه خودشان را انجام نمی‌دهند آنها را محاکمه بکنند و بنسبت نقیصه و قصوری که مرتکب شده‌اند و زان و ضرری که بمملکت زده‌اند مجازات بشوند تنزل رتبه بآنها بدهند بهمین نسبت هم اگر مأمورین از روی وظیفه شناسی و دلسوزی وقتشان را صرف انجام وظیفه بکنند کار بکنند زحمت بکشند و دستور دولت را اجرا بکنند و تمایلات مردم را برآورده کنند بایستی نسبت باین گونه مأمورین هم یک حساب خاصی باز کنند و زحمات آنها را قدر شناسی بکنند مردم فارس باندازه‌ای نسبت بسازمان مبارزه با ملخ فارس خوش بین بودند که بدون هیچگونه استنکاف و توقع اجرت مادی رعایا و صاحبان املاک و علاقه خودشان را در اختیار سازمان مبارزه با ملخ گذاشتند و در حدود شصت هفتاد روز زارعین و کشاورزان و عمله‌ها بدون دستمزد با مأمورن مبارزه با ملخ همکاری می‌کردند زیرا دیدند این مأمورین دلسوزی دارند و مقصودشان حیف و میل کردن بودجه مملکت نیست و دیناری از این اعتبار سوای مصرف شدن بکار و خریدن بنزین و نفت و لوازم کار بمصرف دیگری نمی‌رسد و بنابراین من خواستم از آقایان مهندس زاهدی و مهندس افتخاری و مهندس گودرزی و سایر مأمورین سازمان مبارزه با ملخ فارس یک قدردانی واقعی بشود تا اینکه سایر مأمورین درستکار دولت هم بدانند که تفاوتی بین وظیفه شناس و وظیفه ناشناس گذاشته می‌شود مردم فارس هم این قدرشناسی را عملاً کرده‌اند ولی این توقع را هم دارند که ما از دولت خواستار یک همچو قدرشناسی عملی از آنها باشیم امیدوارم این تذکراتی که من راجع بتصویب این لایحه دارم وزیر محترم کشاورزی را که شخصاً علاقمند هستند باین که مبارزه با ملخ بطور خوبی در تمام مملکت انجام بشود وادار بکند که نسبت بمبارزه با ملخ در فارس یک توجه بیشتری بفرمایند و بطوری که عرررض شد این هجوم اخیری که از طرف دسته‌های ملخ شده با فرستادن وسایل شرشان را از سر مردم کم بکنند
رئیس - آقای صدرزاده
صدرزاده – همکار محترم آقای حاذقی غیر از اینکه در ستون مخالفت اسم نویسی کرده بودند بیانی مبنی بر مخالفت باشد نفرمودند که محتاج بجواب باشد. متأسفانه از روزنامه هائی که دیروز عصر از شیراز بما رسیده حکایت می‌کرد که ملخ بخود شهرستان شیراز هم رسیده‌است یعنی بقصرالدشت که در یک فرسخی آن جا ایت و باغات زیادی دارد ملخ بآنجا هم رسیده همچنین به نواحی شمالی شهر شیراز سرایت کرده که عبارت باشد از مرودشت که در شعاع کارخانه قند است و لازم است که یک اقدام مجدانه‌ای بشود از این هجوم ملخ دو ضرر متوجه می‌شود یمی در حال حاضر نسبت بمحصول سال جاری و اگر نسبت بآنها مبارزه کامل بعمل نیاید سبب خواهد شد که تخم ریزی بکنند و حاصل آتیه کشور را دچار خطر عظیمی خواهد کرد و این خطر منحصر بفارس نخواهد بود بلکه ممکن است خدای نخواسته شامل تمام محصولات کشور بشود و آن وقت ما مجبوریم که برای تأمین آذوقه این مردم بیچاره دست باقدامات دیگر بزنیم اما راجع بطرز عمل مبارزه جناب آقای وزیر کشاورزی من می‌خواهم این نکته را بجنابعالی تذکر بدهم چون گاهی شنیده می‌شود که در اینگونه مخارجی که می‌شود ممکن است قسمت اعظم آن صرف پرداخت فوق العاده مأمورین اعزامی بشود من تصدیق دارم که یک عمل مبارزه‌ای آنهم باین دامنه داری و وسعت که می‌خواهند بشود مأمورینی باید اعزام بشوند که البته محتاج بفوق العاده خواهند بود ولی نباید این فوق العاده بقدری زیاد باشد که آن منظور عملی نشود امروز صبح در موقعی که بنده نام نویسی می‌کردم یکی از همکاران بنده بطور مطایبه می‌گفت که اگر زیاد زیاد بشود این خرج سفرها و فوق العاده‌ها شاید اگر همین‌ها را بخود ملخها بدهند برگردند بنابراین خواستم عرض کنم طوری نشود که این مخارج فوق العاده سبب بشود که عمل مبارزه بنحو خوبی انجام نشود و بطوریکه جناب آقای حاذقی بیان فرمودند در ناحیه فارس مأمورین کشاورزی محل و مأمورین اعزامی اظهار رضامندی شده و بطوریکه بنده اطلاع دارم در جراید هم منعکس شده استاندار از زحمات آنها اظهار قدردانی کرده‌است و یک نکته‌ای هم در اینجا باید مورد توجه جنابعالی واقع بشود و آن این است که علاوه بر اینکه مأمورین درستی که حسن خدمت بخرج داده‌اند بایستی تشویق از آنها بشود تغییر آنها هم یعنی آن قسمت از مأمورین که خدمت کرده‌اند و آشنائی بطرز مبارزه پیدا کرده‌اند تغییر آنها هم ضرورتی ندارد و شاید اگر اشخاص جدیدی اعزام بدارید ممکن است عمل مبارزه را دچار وقفه بکنید امیدوارم جنابعالی مراقبت بفرمائید در این عمل مبارزه و صورتی که بعد از پایان مبارزه به مجلس تقدیم می‌شود از لحاظ مخارج و فوق العاده‌ها بیهوده نباشد که مورد انتقاد واقع شود و شخصیت جنابعالی لکه دار بشود.
رئیس - آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی - بطوریکه آقایان مستحضرند مخصوصاً وکلای فارس و کرمان و بلوچستان همگی مستحضرند مأمورین وزارت کشاورزی کمال وظیفه را کرده‌اند. برای مبارزه با ملخ و سم پاشی و غیره و البته آقایان می‌دانند و مسبوق هستند که طیارات آمریکائی که بما کمک دادند در قسمت فارس بسیار عملیات مؤثری کردند و عجالة مبارزه با ملخ در فارس موفقیتش بیشتر بوده البته در مناطق دیگر هم همینطور مبارزه بوده ولی در فارس بیشتر مقرون به موفقیت بوده‌است برای اینکه مبارزه با پوره ملخ آسانتر است تا با ملخ هائی که در پرواز هستند چون پیدا کردن مسیر پرواز این ملخها بسیار زحمت دارد و دیده بانهای مخصوص لازم دارد اسنکارو امیدوارم که این مبارزه با ملخهائی هم بپرواز درآمده‌اند قرین موفقیت باشد فرمایشی که آقای فرمودند درباره فوق العاده مأمورین البته آقایان باید این نکته را ملاحظه بفرمائید که این مأمورین چه مأمورین وزارت کشاورزی چه مأمورین لشکری و صاحبمنصبانی که باید مبارزه با ملخ بکنند چه مأمورین دیگر اینها باید مسافرت‌های بعیدی بکنند بواسطه اینکه آن نقاط یک وسعت عجیبی دارند مخصوصاً کرمان و بلوچستان که باید چندین فرسخ بروند بگردند و پیدا کنند که کجا تخم گذاشته‌اند البته این مخارج فوق العاده از نقطه نظر وسائل کار وحمل و نقل و بمنظور اصلاح کامیونها و جیپ هائیکه توی این صحاری و آن نقاطی که راه شوسه صحیح نیست پیدا می‌کنند که اسباب خسارت می‌شود اما اینکه فرمودند فوق العاده بقدری نشود که اگر این فوق العاده‌ها را بملخ می‌دادیم مراجعت می‌کردند البته این صحبتی که فرمودند جنبه مطایبه داشت بطوریکه فرمودند و من می‌توانم اطمینان به آقایان بدهم که در قسمت مخارجات و فوق العاده‌های ما هیچگونه حیف و میل نمی‌شود و ما باز هم کوشش می‌کنیم که فوق العاده‌های زیاد و مأمورین زیادی فرستاده نشود مثلاً فرض بفرمائید در یکی از روزنامه‌ها نوشته شده بود که مأمورین وزارت کشاورزی هتلهای شیراز را منحصر بخود کرده‌اند در صورتیکه اینطور نیست ما فقط یک نفر مهندس زاهدی را بمأموریت فوق العاده فرستادیم که از شیراز دایم می‌رفت ببوشهر و همیشه در راه بود و ما مأمورین فوق العاده‌ای نفرستادیم همان مأمورین که آنجا بودند مشغول هستند البته یکی دو نفر برای پذیرائی از آمریکائی‌ها آنجا فرستادیم و البته لازم هم بود که از اینها پذیرائی بشود اما اینکه فرمودند که مأمورین ما را عوض نکنیم البته ممکن نیست مأموری را که خدمت کرده‌است و خوب انجام وظیفه کرده‌است ما عوض بکنیم مأمورینی که ما فرساتدیم اکثر خوب انجام وظیفه کردند ما هم از آنها تعریف می‌کنیم چه وزارتخانه تشویف می‌کند چه آقای نخست وزیر آقایانی که میل دارند خدمتگزاران تشویق بشوند نگران نباشند و ما امیدواریم که نگذاریم این تغییر و تبدیل‌ها بشود.
رئیس – پیشنهاد کفایت رسیده‌است که قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد)
- پیشنهاد می‌کنم بعد از مذاکرات یک موافق و یک مخالف مذاکره کافی است. ارباب
رئیس - آقای ارباب
ارباب - بنده باین مناسبت پیشنهاد کردم که بلکه زودتر این لایحه تصویب بشود و بهانه بدست وزارت کشاورزی نیفتد و بگوید چون بودجه نداشتیم نتوانستند مأمورین ما خوب انجام وظیفه بکنند ضمناً دو تلگراف از خاش رسیده‌است یکی اینکه مردم رفته‌اند متحصن شده‌اند در تلگرافخانه بواسطه نبودن وسائل دفع ملخ و یکی هم تلگرافی است که از تلگرافخانه خارج شده‌اند بنا بدعوت فرمانده تیپ و وعده هائی که ایشان دادند بآنها ولی می‌گویند تمام زارعین و زن و مرد و حتی اطفال هم همکاری کردند ولی افاقه نکرده وسایل کافی نیست و حتی درخت‌ها را ملخها دارند از بین می‌برند بنده مدت‌ها این فکر را می‌کردم که هر منطقه‌ای که عده وکیل آن کمتر است شاید اختلاف کتر باشد و کارها پیش برود حالا اخیراً بعد از یک دوره و نصف دوره انجام وظیفه در مجلس فهمیدم که این یک ضرری دارد هر حوزه‌ای که تعداد وکلایش زیاد هستند و بالنتیجه دولت دارای عده آراء زیادتری است بمناسبت اینکه جلب توجه بیشتری می‌کند یعنی آن منطقه‌ای که تعداد وکلایش زیادتر هستند نسبت بامور آنجا توجه بیشتری می‌شود بدبختانه بنده باید در این مجلس بگویم که آنچه که مورد نظر نیست مصلحت کشور است آنچه مورد نظر نیست احتیاجات مملکت است مملکت را نمی‌بیند شهر زا می‌بینند منطقه را می‌بینند دارند بلوچستان را بکلی ویران می‌کنند وسیله ندارند پول نمیرسانند طیاره در در سهم آنجا نیست سم نیست هیچ چیز نیست آقایان بلوچستان جزء کشور ایران عضو لاینفک کشور ایران است دولت باید بآنجا توجه کند
رئیس – اینها هیچکدام مربوط بکفایت مذاکرات نبود – آقای صدر میرحسینی
صدر میرحسینی – بنده با کفایت مذاکرات مخالفم زیار بایستی بقدر کافی در اطراف لایحه ملخ بحث بشود و طرز عمل و نحوه عمل برای نمایندگان محترم روشن شود چهل میلیون ریالی مه تصویب فرمودید داده شده‌است سی میلیون ریال دیگر تقاضای اضافه اعتبار کردند حق این بود که صورت مخارج ۴۰ میلیون ریال را می‌آوردند بمجلس تقدیم می‌کردند و بکمیسیون کشاورزی می‌رفت و رسیدگی می‌شد بعد سی میلیون ریال را تقاضا می‌کردند در صورتیکه آن صورت مخارج چهل میلیون ریال معلوم نیست بچه مصارفی رسیده‌است اخیراً کمیسیون مبارزه با ملخ در کرنمان مخبرین جراید کرمان را برده‌است بجیرفت که بزرگترین منطقه آلوده بملخ بوده‌است اینها پس از مراجعت مشاهدات خودشان را نوشته‌اند اینها را بردارید بخوانید ۱۷۰ هزار تومان پول دادند بمهندس وثوق وقتی که دکتر اسفندیاری رفته‌است آنجا ۱۳ هخزار تومان از آن پول باقی مانده‌است و این روزنامه ببینید چه نوشته‌است می‌نویسد هر شب مهندس وثوق و مهندس صالحی را با حالت غیرعادی در مهمانخانه‌ها دیده‌ام و هر شب اینها پای پوکر بودند مگر پول ملت ایران را ازآب گرفتهاند یا از سنگ ریخته‌اند که بدهیم همه اش را بمهندس وثوق برای خرج سفر یا مهندسین دیگر که ماشین بخرند یا جیپ بخرند ساحل بحر خزر را بپیمایند باید حساب ۴۰ میلیون ریال را بیاورند بدهند تا سی میلیون تصویب بشود (صحیح است)
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه بعنوان تنفس
ویرایش۷ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه بعنوان تنفس
رئیس – باید رأی گرفت بکفایت مذاکرات ولی عده کافی نیست راجع بقانون حکومت نظامی البته اجازه اولیه حتماً جلسه فوق العاده لازم دارد ولی برای تمدید قانون ساکت است اگر نظر آقایان این است که جلسه علدی کافی است (صحیح است) بنابراین موافقت می‌شود که اول روز یکشنبه این لایحه جزء دستور باشد بعد هم لایحه حکومت نظامی خوزستان فعلاً هم چون عده برای اخذ رأی کافی نیست تنفس داده می‌شود (مقارن ظهر جلسه بعنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نگردید)
رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت
- قوانین
ویرایششماره ۴۴۸۸ ۲و۳و۳۰
قوانین وزارت دارائی فرمان همایونی راجع بطرح قانونی مربوط به تعیین تاریخ اجرای قانون تعویض و جمع آوری اسکناسهای پانصد و هزار ریالی و قانون مزبور که در جلسه چهارشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۰ بتصویب مجلسین سنا و شواریملی رسیده‌است ذیلاً ابلاغ می‌گردد.
با تأییدات خداوند متعال ما پهلوی شاهنشاه ایران محل صحه مبارک نظر باصل بیست و هفتم متمم قانون اساسی مقرر می‌داریم
- ماده اول – طرح قانونی مربوط به تعیین تاریخ اجرای قانون تعویض و جمع آوری اسکناسهای پانصد و هزار ریالی که در جلسه بیست و پنجم اردیبهشت ماه ۱۳۳۰ بتصئیب مجلسین سنا و شرایملی رسیده و منظم باین دستخط است بموقع اجرا گذاشته شود.
- ماده دوم – میئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند. بتاریخ بیست و هشتم اردیبهشت ماه ۳۳۰ طرح قانونی مربوط به تعیین تاریخ و اجرای قانون تعویض جمع آوری اسکناسهای پانصد هزار ریالی
- ماده واحده – سه ماه مدت معین در قانون جمع آوری و تعویض اسکناسهای پانصد هزار ریالی مصوب ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ از اول اردیبهشت ماه ۱۳۳۰ در ساسر ایران دفعتاً واحده شروع میود و روز آخر تیرماه ۱۳۳۰ خاتمه می‌یابد. تبصره – تاریخ شروع و انتهای جمع آوری و تعویض اسکناس‌ها را هیأت نظارت اندوخته اسکناس و بانک ملی طبق شرایط مذکور در ماده واحده مصوب اسفندماه ۱۳۲۹ تعیین و اعلان خواهد نمود.
طرح قانونی مندرج در فوق که مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره‌است در جلسه چهرشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه یکهزارو سیصد و سی بتصویب مجلس سنا رسید
رئیس مجلس سنا اصل فرمان همایونی و قانون در دفتر نخست وزیر است. م ۳۷۷۰ نخست وزیر.
- سؤالات نمایندگان
ویرایش- ریاست محترم مجلس شورایملی خواهشمند است بجناب آقای وزیر دارائی اطلاع فرمایند تا برای جواب دادن بسؤال اسنجانب در ظرف مدت قانونی در مجلس شورایملی حضور بهمرسانند. با اینکه تلمبه و پمپ مخصوص آبیاری و زراعت از پرداخت حق گمرکی معاف است علت آنکه طبق نامه شماره ۱۶۳۷ و ۳۴۵۴ – ۱۸ و ۲و ۳۳۰ وزار کشاورزی گمرک از ترخیص آنها بدون حق گمرکی خودداری می‌کند چیست؟ ابوالفضل حاذقی