مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۶/جلسهٔ ۱۷
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۵۱۵
مدیر سیدمحمد هاشمی
۵شنبه ۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۱۷
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۱۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۵شنبه هفتم اردیبهشت ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
- ۱- تصویب صورت‌مجلس
- ۲- بیانات قبل از دستور آقایان مکرم - شوشتری - آشتیانی‌زاده - دکتر علوی - ارباب
- ۳- اجرای مراسم تحلیف از طرف چهار نفر از نمایندگان
- ۴- قرائت نتیجه آرای متخذه اعضای هیات نظارت برنامه و اعضای دیوان محاسبات
- ۵- عدم تصویب دو فوریت طرح پیشنهادی راجع به اصلاح چند ماده از آیین‌نامه داخلی و تصویب ارجاع اصلاح آیین‌نامه کمیسیون ۱۲ نفری منتخب از شعب
- ۶- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به پنجاه میلیون اعتبار برای امور عمرانی و بیکاران
- ۷- تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای وزیر دارایی
- ۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس دو ساعت و یکربع قبل از ظهر بریاست آقای گنجه (نایب رئیس) تشکیل گردید.
- تصویب صورت مجلس
ویرایش۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس ـ اسامی غایبین جلسه گذشته قرائت می‌شود. (به شرح ذیل خوانده می‌شود)
غایبین با اجازه ـ آقایان: فرهودی، مرتضی حکمت، محمد علی منصف، ابوالفتح قهرمان، ابریشم کار، عبدالحمید سالار سنندجی، اقبال، سود آور، سلطانی.
غایبین بی اجازه ـ آقایان: محمد علی نصرتیان، معدل، غضنفری، محمد ذوالفقاری، محمد حسن امیر، افشاری،
دیرآمدگان بی اجازه ـ آقای محمد علی مسعودی ۳۰ دقیقه آقای ابوالفضی تولیت ۳۰ دقیقه آقای حسن اکبر یک ساعت
نایب رئیس ـ نسبت بصورت جلسه گذشته اعتراضی نیست؟ آقای دکتر طبا اعتراضی دارید؟
دکتر طبا ـ بنده اعتراض دارم. در صورت جلسه نوشته شده‌است که بنده گفته‌ام هیچ ناخوشی نیست که در اینجا قابل معالجه نباشد بنده همچو حرفی نزدم بنده گفتم هیچ ناخوشی نیست که در تهران معالجه نشود و در خارج معالجه شود و بنده یک روز هم اگر اجازه داده شود یک بیاناتی قبل از دستور در این موضوع خواهم کرد چون این موضوع وضع مخصوصی بخود گرفته‌است و یک عده‌ای از ایرانیان بخیال اینکه بیماریشان در خارجه قابل معالجه‌است و در تهران معالجه نمی‌شود بخارجه می‌روند و ارز مملکت را به خارج می‌برند و به این وسیله مقدار خیلی زیادی ارز مملکت خارج می‌شود.
نایب رئیس ـ این قسمت در صورت جلسه گذشته نیست مربوط به جلسه سابق است واصلاح شده‌است، آقای امامی خوئی،
امامی خوئی ـ عرض کنم آقای موقر ضمن بیاناتشان آنروز فرمودند که ما در مملکت پزشک کم داریم ومن عرض کردم درولایات اصلا نداریم نوشته شده‌است ما اصلا پزشک نداریم و این جمله دو ولایات از قلم افتاده و در خارج انعکاس بدی می‌کند و خواهند گفت که ما در ایران اصلا طبیب نداریم در صورتیکه من عرض کردم در ولایات اصلا طبیب نداریم.
نایب رئیس ـ آقای کشاورز صدر.
کشاورز صدر ـ در جلسه قبل بنده یک اظهاری بر طبق اصل ۱۱ قانون اساسی کردم ودر آنجا متذکر شدم و وقتی به مجلس هم آمد معلوم شد مجلس هم عقیده بنده‌است وهمینطور که بنده از اصل ۱۱ استنباط کردم آقایان هم تایید کردند وبهمین دلیل هم آقایان نمایندگان تهران تشریف آوردند ودر مجلس قسم یاد کردند، بنده در آنجا تصریح کرددم با ینکه اقتضا دارد اگر این اخطار وارد بود باید به آقایانی که در خارج مجلس در هیئت رئیسه مجلس قسم یاد کرده‌اند اخطار شود و اطلاع داده شود که مطابق این اصل بیایند اینجا قسم بخورند تا اصل یازدهم تکمیل شود و ضمنا لازم است به عرض برسانم که این مطلبی که بنده عرض کردم از طرف خودم بود وبعد از این هم هر اظهاری بکنم از طرف شخص خودم خواهد بود زیرا بنده بعد از این بعنوان منفرد در مجلس هستم و از طرف فراکسیون و جمعیتی نیستم.
نایب رئیس ـ آقای فقیه‌زاده.
فقیه‌زاده ـ بنده راجع بصورت جلسه عرضی ندارم بنده خیال کردم موضوع دستور است وراجع به آن عرض داشتم.
نایب رئیس ـ آقای حاذقی.
حاذقی ـ در جلسه قبل وقتی انتخاب شش نفر نظار برنامه مطرح بود بنده تذکری دادم ومطالب من تحریف شده‌است تذکر من دایر به این بود که مجلس شورای ملی اینطور تفسیر کرد که حقوق اعضای سازمان برنامه همان حقوقی باشد که در دستگاه دولت است بعد خود جناب آقای منصورالملک این جا متعهد شدند که اگر ضرورت واقعی ایجاب کرد که به اشخاص معینی اضافه‌ای بدهند کمیسیون برنامه نظر موافق بدهد و داد ولی اخیرا همانطوری که عرض کردم حقوقهای خارج از حدود قانون استخدام کشوری به آنجا داده‌اند که مورد اعتراض آقایان اداری‌ها و اکثر نمایندگان مجلس شورای ملی است و باید دولت توجه جدی روی این موضوع بکند که اسباب یاس مستخدمین صالح فراهم نشود.
نایب رئیس ـ این تذکر اصلاح می‌شود نسبت به صورت مذاکرات جلسه سه شنبه اعتراض دیگری نیست؟ ـ (گفته شد خیر) صورت مذاکرات جلسه سه شنبه ۵ اردیبهشت تصویب شد، حالا شروع می‌کنیم به نطق‌های قبل ازدستور (بعضی از نمایندگان – نتیجه آرای هیئت نظار ودیوان محاسبات را بفرمایید قرائت می‌شود) آن در دستور است بعدا خوانده می‌شود.
ناصر ذوالفقاری ـ اجازه میفرمایید؟ بنده اخطار دارم طبق ماده ۱۲. (ماده ۱۲ آیین‌نامه بشرح ذیل توسط آقای صدرزاده خوانده شد).
ماده ۱۲ ـ نمایندگانی که بعدا وارد مجلس می‌شوند قبل ازحضور در جلسه علنی مکلفند در حضور هیئت رئیسه سوگند یا و ذیل سوگند نامه را امضاء کنند.
نایب رئیس ـ آقای ذوالفقاری.
ناصر ذوالفقاری ـ عرضم همین بود که درماده تصریح شده زیرا یک عده‌ای از آقایان نمایندگان تشریف آورده‌اند و قسم نخورده‌اند از این جهت خواستم تذکر بدهم که لازم است قسم بخورند.
نایب رئیس ـ ترتیبش داده شده و پس از نطق‌های قبل از دستور مطابق همان ترتیبی که در جلسه قبل معمول شد اجراء خواهد شد.
- بیانات قبل از دستور آقایان مکرم - شوشتری - آشتیانی‌زاده - دکتر علوی - ارباب
ویرایش۲- بیانات قبل از دستور آقایان مکرم - شوشتری - آشتیانی‌زاده - دکتر علوی - ارباب
نایب رئیس ـ آقای مکرم.
حسن مکرم ـ آقایان نمایندگان محترم می‌دانند که بنده کم در اینجا صحبت می‌کنم هر وقت هم برحسب ضرورت مطلبی را خواسته‌ام به عرض مجلس برسانم عادتم این نبود که بیاناتم را بنویسم و قرائت کنم. اما چون یک قسمت از مطالب امروز بنده به جهاتی که ضمن عرایضم توضیح خواهم داد خالی از اهمیت نیست لزوما نوشته‌ام که بیاناتم در تندنویسی مجلس وخبر نگاری روزنامه‌ها اشتباها تحریف نشده و سوء تفاهم و نگرانی تازه ایجاد ننماید و باعث مزاحمت مجدد بنده و تضییع اوقات گرانبهای مجلس شورای ملی نشود. انصاف می‌دهم که تندنویسی مجلس حقیقه زحمت می‌کشند و تا حدی که امکان پذیر است سعی می‌کنند بیانات نمایندگان را درست یادداشت کنند و بچاپ برسانند لیکن متاسفانه با این چند نفر تند نویس انجام این منظور مقدور نیست و غالبا صورت مذاکرات مجلس مورد ایراد و اعتراض آقایان نمایندگان قرار می‌گیرد امیدوارم همانطور که مکرر در این خصوص صحبت شده و کارپردازی مجلس وعده داده‌اند باتهیه ونصب یکدستگاه ضبط صوت رفع این نقیصه را بفرمایند اما مطلبی که می‌خواستم به عرض مجلس برسانم این است که در جلسه ۲۷ فروردین ماه بنده یک تذکر قانونی راجع باصل الحاقی بمتمم قانون اساسی دادم و توضیح مختصری هم عرض کردم. در جلسه بعد که صورت مذاکرات جلسه قبل بایستی قرائت وتصویب می‌شد بنده مریض و غایب بودم بعدا که صورت مذاکرات مجلس را مطالعه کردم معلوم شد بیانات بنده با اشتباهات فاحشی چاپ شده‌است این اشتباهات و مندرجات بعضی روزنامه‌ها در قسمت نقل مذاکرات مجلس که متاسفانه غالبا نطق نمایندگان را بطور ناقص ودست و پا شکسته در ج می‌کنند سوء تفاهمی ایجاد کرده‌است که موجب نگرانی و ایراد و اعتراض عده زیادی از اشخاص روشن فکر و اصلاح طلب به بنده شده‌است کارتی هم با پست شهری از طرف جمعی طرفداران قانون اساسی به بنده رسیده‌است که عینا تقدیم مقام ریاست می‌کنم. تذکر قانونی بنده این بود که مطابق اصل الحاقی بمتمم قانون اساسی مجلسین شورای ملی و سنا مکلفند پس از رسمیت یافتن مجلسین بلافاصله در مورد اصول ۴-۵-۶-۷- قانون اساسی و تفسیر مربوط باصل هفتم و همچنین در اصل هشتم و اصل ۴۹ متمم آن تجدید نظر نمایند توضیحی که در این خصوص عرض کرده بودم و محرک اصلی بنده در این تذکر قانونی بوده وهست این بود که چون شایعات و انتشاراتی بین مردم د رمحافل سیاسی و غیر سیاسی و روزنامه‌ها در اطراف این مطلب داده می‌شود که ممکن است موجب نگرانی ملت ایران شده باشد. برای روشن شدن وضعیت ورفع نگرانی ملت اقدام شایسته قانونی بعمل آید و این اصل قانون اساسی معوق نماند. متاسفانه در صورت مذاکرات مجلس پایان بیانات بنده اینطور چاپ شده‌است. بنده می‌خواستم یاد آوری کنم که این اصل متمم قانون اساسی نماند این بود اشتباه یا غلط فاحش چاپ صورت مذاکرات مجلس که استدعای تصحیح آن را دارم اما راجع بسوء تفاهمی که برای بعضی از آقایان محترم پیدا شده شفاها به بنده ایراد واعتراض فرموده‌اند و با پست شهری نوشته‌اند که چرا اصلا چنین عنوانی در اینجا کرده‌ام چون یقین دارم که این اعتراضات حاکی از کمال وطن پرستی وعلاقه کامل افراد ملت ایران بحفظ قانون اساسی است و این احساسات پاک قابل تقدیر و تقدیس است فقط عرض می‌کنم که تذکرات قانونی اولین وظیفه نمایندگان مجلس شورای ملی است. بطوریکه در جلسه گذشته جناب آقای نخست‌وزیر در اینجا بیان فرمودند معلوم شد تذکر قانونی بنده مرکب ا زهیئت رئیسه مجلسین شورای ملی و سنا بوده صحبت کرده‌اند و قرار شده‌است زودتر اقدام بفرمایند. نماینده محترم جناب آقای دکتر مصدق هم در جلسه گذشته تشکیل مجلسین را بمنظور اصلاح قانون اساسی با شرط اینکه لایحه قانون انتخابات و لایحه اصلاح قانون مطبوعات مقدم بر آن قرار بگیرد پیشنهاد و یادآوری فرمودند (دکتر مصدق ـ من هیچوقت همچو چیزی نگفتم) (مکی ـ گفتند با اینکه من مخالفم) بنابراین شایسته‌است آقایان معترضین حس بدبینی و سوء ظن را از خود دور ساخته تحت تاثیر تبلیغات مغرضین قرار نگیرند وملت ایران که رشد فکری و سیاسی خود را بدنیا نشان داده بنمایندگان مجلسین شورای ملی و سنا که نخبه مردان وطن پرست که نمایندگان ملت ایران برای حفظ قانون اساسی که تنها سند استقلال ایران و خونبهای شهدای راه آزادی ومشروطیت است تا پای جان ایستاده‌اند وجز در راه خیر و صلاح کشور وسعادت ملت ایران قدمی بر نخواهند داشت. و مطمئن باشند با حسن نیت وخیرخواهی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی که حافظ قانون اساسی می‌باشند کمترین خللی به ارکان قانون مقدس اساسی وارد نخواهد شد (صحیح است ـ احسنت) این قسمت را بنده نوشته بودم و به عرض آقایان رساندم از نظر این که مبادا اشتباهی بشود و سوء تفاهمی پیش بیاید اما راجع به این که جناب آقای مکی فرمودند که مخالفم با این جریان بنده هم بنوبه خودم یاد آوری می‌کنم و عرض می‌کنم که این قانونی است که از مجلس مؤسسان گذشته ((حائری‌زاده ـ قاچاق بود آن مجلس مؤسسان)) صراحت هم دارد که بایستی مجلسین قبل از هر کاری اقدام به تجدید نظر در این اصول بکنند ((صحیح است)) ((کشاورز صدر ـ بودجه را هم خوب نبود رسیدگی کنند)) به عقیده من هیچ کار نبایستی می‌کردند. این عقیده در نظر بنده‌است باید اول این کار را می‌کردند حالا هم تعیین تکلیف باز با مجلس شورا یملی است که تصمیمی بگیرند البته روی مصلحت وخیر مملکت و سعادت ملت ایران وغیر از این نخواهد بود. ضمنا بنده استفاده می‌کنم از موقع و یک نامه و تلگرافهایی از در جز به بنده رسیده‌است راجع به بیمارستان در جز که از پول مردم و کمک و عطیه ملوکانه ساخته شده و دو سه سال است ناقص مانده و هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شود بنده خواستم اینجا یادآوری کنم ضمن عرض تشکر از اقدامات هیئت مدیره جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و زحماتی که حقیقه کشیده‌اند برای ساختمآنهایی که متجاوز از هزار خآنهاست برای رعایا و شش باب دبستان وشش باب حمام و ساختمآنهای دیگری که در مدت کوتاهی ساخته شده و ساختمآنهای دیگری که در مدت کوتاهی ساخته شده و آقای ویژه رئیس اداره کارگزینی مجلس شورای ملی که متصدی این کار بودند واقعا زحمات قابل تقدیر و تقدیسی کشیدند که بنده از نزدیک شاهد و ناظر بوده‌ام ضمنا از مقام ریاست استدعا می‌کنم که بپاداش زحمت و خدمات ایشان قدر دانی بشود وتشویق و کمکی بشود از طرف جمعیت شیر و خورشید هم البته از ایشان قدردانی خواهد شد، مطابق تلگرافات و نامه هایی که به بنده رسیده از طرف مردم در جز و بخصوص رعایایی که از زلزله آسیب دیده بودند ماموریت دارم که تشکرات آنها را به پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و ریاست عالیه جمعیت شیر و خورشید سرخ تقدیم کنم وضمنا استدعا می‌کنم که از محل وجوه اعاناتی که جمع آوری شده بود برای زلزله زدگان در جز و افراد ملت ایران از تمام نقاط کشور با کمال سخاوتمندی و جوانمردی کمکهای شایانی کردند مجلس شورای ملی هم کمک کردند و مبلغ متنابهی ازآن اعانات موجود است از آن محل کمک بفرمایند که بیمارستان آن جا زودتر تکمیل شود و مورد استفاده قرار بگیرد. شرحی هم از طرف جمعی از مستخدمین دولت و غیر مستخدمین دولت رسیده‌است که چون مفصل است از قرائت آن صرفنظر می‌کنم وخلاصه آن این است که عده‌ای از افراد بی بضاعت برای اینکه از پرداخت کرایه منزل که واقعا خیلی سنگین و سرسام آور است نجات پیدا کنند وکمکی به هزینه زندگانیشان بشود از اراضی شمال نهر کرج خریداری کرده‌اند و چند سال است هر کدام شاید یک ساختمان مختصری هم برای خودشان کرده‌اند یا در دست ساختمان است اداره لوله کشی سال گذشته اعلان کرده‌است که چون اراضی مزبور برای تصفیه خانه لوله کشی لازم است این اشخاص بایستی اراضیشان را به اداره لوله کشی بفروشند و قیمت راهم بنرخ سال ۱۳۲۳ بگیرند معلوم نیست اداره لوله کشی با چه مجوزی چنین اعلانی کرده و چنین تصمیمی را گرفته‌است (حاذقی ـ کار عمومی مقدم بر منافع خصوصی است) آقا منافع افراد را هم باید در نظر گرفت وحقوق طبقه مستخدم دولت و طبقه ضعیف را هم باید مراعات کرد و باید به آنها کمک کرد. بنده از مقام ریاست استدعا می‌کنم که عین این نامه را ببنده نوشته‌اند مقرر فرمایند با یک شرحی به اداره لوله کشی بفرستند و توصیه مؤکد بشود که به این اشخاص تعدی نکنند (صدرزاده ـ برای پیشرفت لوله کشی باید یک مقررات خاصی وضع شود) عرایض دیگری هم داشتم ولی چون می‌دانم وقت گذشته‌است موکول می‌کنم بوقت دیگر. (نامه‌ها و تلگرافات را تقدیم مقام ریاست نمودند)
نایب رئیس ـ نامه‌ها وتلگرافات به کمیسیون عرایض فرستاده می‌شود.
قبادیان ـ بنده یک تذکری داشتم اجازه می‌فرمایند؟ خیلی مختصر است.
نایب رئیس ـ بفرمایید.
قبادیان ـ همانطور که در جلسات پیش هم تذکر داده شد د رموقع مذاکرات قبل از دستور بایستی یک یا دونفر از هیئت وزراء حضور داشته باشند حالا هم هیچیک از آقایان وزراء نیامده‌اند تقاضا می‌کنم این را تدکر بدهید.
نایب رئیس ـ بسیارخوب، آقای شوشتری
شوشتری ـ بسم الله الرحمن الرحیم، مخصوصا شمرده صحبت می‌کنم واستدعا دارم آقایان نمایندگان محترم و مخبرین جراید این عرایض اصولی مرا کاملا دقت بکنند که هیچگونه تحریفی در ش داده نشود و تصور نکنید و نکنند و نرود کدخدای ناخواسته در عرض عرایض خیال تشنج یا تباین فکری با عدم الفت وائتلاف در نظرم باشد ما برای وصل کردن آمدیم، همه که اینجا جمع شده‌ایم ا زنمایندگان محترم تهران که تشریف آورده‌اند اینجا و نمایندگان ولایات هم انشاء الله، انشاء الله برای خدمت به این مملکت و به این جامعه آمده‌ایم (انشاء الله) در جلسه قبل از هم مکرم و بمنزله پدرمن یک تذکری فرمودند که آن تذکر صحیح بود و هم کردند که من موضوع خاصی را در نظر دارم و نظر شخصی دارم از این جهت از شخص ایشان هم متشکر به ایشان هم عرض کردم استغفار می‌کنم و ایشان هم قبول فرمودند بنده در دو جلسه اینجا راجع به اساس انتخابات تهران اعتراض اسول کردم این اعتراض من یا از نظر کوتاهی بیان و عدم فصاحت یا از نظر تحریف ونظر خاص جوری جلوه کرد که تصور کردند من با افراد خاصی نظر مخصوصی دارم از اینجهت آقای کتر بقائی در روزنامه خودشان استعلامی کردند و من پاسخ روشن دادم و در ذیل آن استدعا کردم که اگر پاسخ من قانع کرده‌است شما را بسیار خوب و گرنه بمن پاسخ بدهید، جوابی ندادند معلوم شد ارضا شد خاطر ایشان از از عرایض بنده، عرایض من چه بود؟ موضوع این است و استدعا دارم در این عرض من شخص آقایی دکتر مصدق و آقای حائری‌زاده پسر عموی عزیزم، آقای عامری یا آقای دکتر معظمی یا آقای گنابادی با آقای نبوی یکی از اینها از این چهار تا بنشینند و یک راه حلی پیدا کنند و آن این است انتخابات سوخته شده تهران تا یک حدودی طبق تشریفات بعمل آمد یعنی چه؟ از طبقات شش گانه دعوت شد دوازده نفر معتمد هم آمدند وارد شدند ۹ نفر اعضای اصلی انتخاب شدند هیئت اصلی شروع کردند، اعلان شد وشروع شد به توزیع تعرفه و اخذ آرای انجمن ختام اخذ آرای را در روز معین اعلام کرد همه فهمیدند آرای تهران وحومه تهران تمام شده‌است شروع کردند بخواندن آرا البته تا بیست و پنجهزار بیست و شش هزار، سی هزار رای که خوانده شد کاندیدها یک روش مخصوصی داشت انجمن هم هر روز صورت آراء را می‌داد و روزنامه‌ها هم منتشر می‌کردند بعد از سی هزار بود یا سی و پنجهزار نمیدانم کاندیدها عوض شدند این کاندیدها عوض شدند این کاندیدها که عوض شدند البته سروصدای عده‌ای مردم بیرون آمد یا مردمی که ذینفع بودند مردم بی‌غرض که چطور شد اینطور شد البته اعتراض نازل به اشخاص می‌شد و همه می‌گفتند که دست زدند به صندوق، موش رفته زیر صندوق، رای عوض شده از این جور حرفها و این اعتراضات در آمد این انجمن‌ها پنجاه و چهار تا بودند این پنجاه و چهارتا را نمی‌تواند همه را گفت که از مردمان غیر شریف بودند البته ممکن است شش تا ده تا دوازده تا، پانزده تا، بیست صندوق دست خورده باشد تردیدهم ندارد من خودم در آن انتخابات رفتم تعرفه گرفته و رای دادم ولی این انتخابات دوم را قانونی نمیدانم هر چه اصرار کردند و فشار آوردند گفتم نمی‌روم من شخصا رای مخصوصی داریم و تا قانون انتخابات اولیه را ابطال ننماید انتخاب فعلی یعنی دوم قانونی نیست (حاذقی ـ وقتی باطل بشود چه کنند؟) اجازه بدهید من عرایضم را بکنم بیایید حل بکنید من آقایان را حکم قرار می‌دهم چرا؟ برای اینکه باید این کار در مملکت درست بشود که هر کس دلش می‌خواهد نباید آراء را بسوزاند (حاذقی ـ کار از این درست تر نمی‌شد رای‌ها را عوض کرده بودند) بسیار خوب آراء را عوض کرده بودند این آراء که عوض شد در قانون انتخابات جعل کنند تطمیع کننده، تزویر کننده برخلاف مقررات عمل کننده برایش یک فکری شده برایش یک مجازاتی معین شده (صحیح است) (حاذقی ـ کمک کنید اجراء شود) آقای حاج حاذقی در قانون انتخابات می‌گوید باید صورت مجلس باشد، باید انجمن ابطال کند بنده خودم رفتم پیش آقای عماد ممتاز استاندار محترم تهران که حقیقت را تجسس کنم (امامی خوئی و بهادری ـ مرد شریفی است) بلی آقا عماد ممتاز نوه مرحوم میرزاد قلی خان وزیر رفتم پیش ایشان گفت آقا من این صورت را دارم گفتم آقا صورت مجلس را بیاورید، آنوقت یا بخشیان یا بدخشیان نامی است (ناظرزاده ـ بخشیان) بلی بخشیان نامی گزارش می‌دهد جناب آقای فرماندار یا استاندار، حسب الامر رفتم برای رسیدگی وقتی وارد شدم در آنجا، یک مرتبه بمن گفتند آراء را سوزاندند آراء را سوزاندند؟ از افراد انجمن پرسیدم آقایان شما در این موضوع شرکت داشتید گفتند نه؟ خوب پس این یک رکنش که داشتن صورت مجلس است که بگویند آقا صندوق نمره ۸ یا صندوق حسن آباد یا مسجد جامع این را فلان آدم و فلان آدم تزویر کردند، تقلب کردند عوض کردند وباید به محکمه سپرده شود، محکمه برود این که تویش نیست، انجمن هم امضاء نکرده، آخر این عمل قبیح که واقع شده این را هم آخر آقایان هر قدر انسان وجاهت ملیش زیاد شد هر قدر شاخصیت ملی و نمای مملکتیش زیاد شد به عقیده من باید بیشتر پای بند اصول باشد، رعایت کند که درسی باشد برای بعدها خوب این آراء را سوزاندند من آقایان استعلام می‌کنم از شما بعدها در مملکت هر رئیس انجمن یا هر انجمن بدون بینه، بدون اصول، بدون نشان دادن دزد، بدون نشان دادن جاعل بیاید به میل خودش این کار را بکند این برای مملکت صلاح است؟ البته حالا آقایان تشریف آوردید الحمد الله گل بود به سبره نیز آراسته شد، بنده که نمی‌توانم، چه بگویم، بگویم با میرسیدعلی بهبهانی پسر علمدار آزادی، پسر آقا سید عبدالله مخالفم؟ با جمال امامی پسر مرحوم حاج آقا امام جمعه خوئی مخالفم؟ دوسه تا از آقایان توی اینها تازه آمده‌اند اینها که همه‌شان صلاحیتشان مسلم است اینها هم یکیشان نبیره عموی من است آقای نریمان، در چهار پشت می‌شویم بهم، اوهم اولاد سید جزایری است پس در صلاحیت حرفی ندارم، من ناچارم چون اعتبار نامه مطرح می‌شود اصولا بگویم آقایان بروند یک توبیخ نامه‌است نمیدانم، با یک اصولی آن انتخابات قبل را فسادش را بیاورند که بعد از این در تمام مملکت، شهرستانها بدانند که اگر کسی حرکت قبیحی کرد با رای مردم با افکار مردم با اراده مردم بر خلاف ملت حرکتی کرد، لااقل توی مجلس شورای ملی یک عده وکلای صالح می‌نشینند می‌گویند این این حرکت قبیح بود این حرکت بد بود، این حرکت زشت بود، از این جهت شرفیاب شدم الان هم از آقای مصدق خواهش می‌کنم بنشینند با آقایان ما همه همفکریم انشاء الله دیگر توی مجلس ما اختلافاتی ایجا د نمی‌شود آن دست مرموز دویست ساله را انشاءالله با شمشیر حقیقت قطع می‌کنیم، توجه کنید یک موضوع دیگر را هم استفاده می‌کنم، یکی از آقایان مبتدعین تجزیه ادویه (برای اینکه لغت خاصی مثل شیمیست یا مثل فلان چیز نگویم) بمن گفت که آقا این روغنهایی که دارند از خارجه وارد می‌کنند اینها روغن نباتی نیستند اینها مضر برای مردم است (ملک مدنی ـ نباید بیاورند) البته صحیح است، حالا من این یک تذکری دادم (دکتر سید امامی ـ طبا ضرری ندارد) (فقیه‌زاده ـ من در نطق قبل از دستور استدعا کردم آقای فقیه‌زاده یک موضوع دیگر البته این را من نمیدانم چون اینها فن من نیست ولی اظهار می‌کنند که معمول شده تمام اغذیه مردم را در این حلبی‌های مسموم می‌ریزند و تمام غذاها ی مردم مسموم است، این را نمیداننم آقایان پزشکان عالی مقام باید اظهار نظرکنند اگر این است باید حتما جلوگیری کنند (دکتر سید امامی ـ روغن نباتی طبا ضرر ندارد) آخر می‌گویند نباتی نیست بنده عرض دیگری ندارم (فقیه‌زاده ـ طبا ضرر ندارد آقای دکتر ولی برای مملکت ضرردارد)
نایب رئیس ـ آقای آشتیانی‌زاده.
آشتیانی‌زاده ـ بنده از حضور جناب آقای نخست‌وزیر استفاده می‌کنم و از ایشان استدعامی‌کنم نسبت به وضع آب رودخانه جاجرود که در جلسه گذشته عرض کردم دستور بفرمایید اقدام عاجل و فوری بشود که خرده مالکین و رعایای قسمت اعظم از ورامین دچار بی‌آبی نشوند تذکر هم نسبت به این موضوع به بعضی اشخاص دیگر هم داده‌ام در موقع خود، و اگر اقدام عاجلی نشود مجبورم موضوع را بعدا در مجلس مطرح کنم. در ۱۷ سال پیش در این مملکت دانشگاه تاسیس شد، آن شخصی که مؤسس دانشگاه بود، خودش از مردم بود از توی کاخ نیامده بود که توی کاخ بنشیند از میان مردم آمده بود بهمین دلیل برعکس یکی از رجال مملکت که یادم هست گفته بود در دوره گذشته، اینجا در اواخر دوره یا اواسط دوره گذشته گفته بود که معتقد بود به اینکه هر کس که پول ندارد نباید برود حقوق بخواند، یک همچو اعتقادی اینجا بود، من یادم نیست کی بود، گفت باید اشخاصی بروند تحصیلات عالیه بکنند که پول داشته باشند شهریه بدهند ولی آن شخص که دانشگاه را ایجاد کرد برای اینکه از این دسته نبود راهی برای مردم، برای طبقات دانیه و توده مردم باز شود که آنجا بروند و موفق به کسب علم بشوند. امسال ۱۷ سال است که دانشگاه باز شده‌است و یک عده کثیری از طبقات پایین مردم واز جوآنها موفق شدند که کسب علم بکنند و روشن بشوند وخوب ببینند و خوب بفهمند و مدعی بشوند و تمام این نارضایتی‌ها و تمام این جریاناتی که امروز موجب تشنج مملکت شده علتش هم همین هفت، هشت هزار نفر هستند که از دانشگاه بیرون آمده‌اند و اینها حقشان را می‌خواهند تمام شد و رفت. اینها می‌گویند آقا ما درس خواندیم ما می‌فهمیم، ما می‌بینیم، راه را باز کنید و البته هر که بفهمد، هر که ببیند، و بگوید که آقا این راهی که شما می‌روید اسامی نیست و به هدف نایل نمی‌شوید یک مهر آشوب طلبی و مفسده جویی به او می‌زنند و کوکش می‌کنند می‌گویند آشوب طلب است مغرض است منفی باف است نمیدانم اگر تمام مردم آشوب طلبند ومنفی بافند خوب ماهم که چندین سال است داریم در این مملکت حکومت می‌کنیم باید مملکت را گلستان بکنیم حقیقه اگر مملکت گلستان شده مدیون هیئت حاکمه است که در طول این مدت اینهمه خدمت کرده مملکت گلستان شده این مردمی که می‌گویند آقا وضعیت بد است، راهمان بدهید، ما همه چیز می‌فهمیم اینها مغرضند، غرض دارند، بنده گله‌مند شدم از آقای دکتر علوی، در جلسه گذشته یک عده جوانی که برای تحصیل خودشان، برای اینکه آن فنی را که دارند تعقیب بکنند و می‌خواهند بیاموزند این فن را و بهتر بفهمند این فن را و تجربه شان بیشتر بشود می‌گویند آقا ما می‌خواهیم وقتی که از مدرسه طب، از دانشکده پزشکی بیرون آمدیم گذشته از یک قسمت اطلاعات وموضوعات نظری عمل و پراتیک و مجرب بشویم به اینها نباید گفت که یک مقاصدی در کار است اعمال غرض می‌کنند ایجاد فساد می‌کنند، بنده مخالفم آقایان باید بدانند که تنها طبقه‌ای که درین مملکت حق دارد وبایستی رجال آتیه مملکت از آن طبقه بیرون بیایند افراددانشگاه است، دانشجویان حق دارند و ما بایستی به افکار آنها احترام بکنیم و از این اقدامی که کردند حتما نتیجه اخذ بکنند و بنده نمیدانم چطور بعضی از آقایان فکر می‌کنند و نمی‌خواهند بفهمند که امروز در دنیا وضعیت عوض شده، در تمام دهات رادیو هست امروز در مدت ۱۲ ساعت تا پاریس می‌شود رفت، ارتباطات زیاد است ایجا د کوتاه شده، طول مدت نیست زمان عوض شده دوره عوض شده، مردم چیز می‌فهمند خاصه اینکه یک مشت دانشجو می‌گویند آقا وسایل تحصیل و کسب علم رابرای ما تکمیل بکنید، همینطور دانشکده علوم و دانشکده دندان سازی و صنایع زیبا این نامه‌ها را هم تقدیم می‌کنم خدمتتان که ببنده دادند وخواهش کردند که تقدیم کنم اینهم مربوط بیکعده از پزشکیاران است
نایب رئیس ـ به کمیسیون عرایض فرستاده می‌شود
آشتیانی‌زاده ـ دیگر موضوع سنا است این اختلافی که گفته می‌شود هم در اینجا هم در مجلس ملی و هم در مجلس سنا که اختلافی بین مجلس سنا ومجلس شورای ملی است، بنده مخالفم (صحیح است) بنده معتقدم که در اطراف این موضوع صحبت نکنیم و صلاح هم نیست (صحیح است) و البته ما بایستی که تبعیت بکنیم از آقایان سناتورها برای اینکه این بالاخره تازه درست شده و ما باید تبعیت بکنیم (فقیه‌زاده ـ آنچه قانون گفته‌است) آخر ما تازه داریم بر می‌گردیم به دویست، سیصد سال قبل، تازه، طبقه اشراف وطبقه ممتازه قائل شده‌ایم برای خودمان خوب، اینها را تازه پای کار آورده‌ایم اینها حق دارند وضع مالیات بکند اصلا مجلس شورا ی ملی هم لازم نیست حقیقت عرض می‌کنم، حق بدهید به آقایان سناتورها که وضع مالیات بکنند کارها را رسیدگی بکنند خوب، برای آقایان هم، برای مجلس شورای ملی هم بعدا انشاء الله وقتی تحول ایجاد شد، تحول کامل انشاء الله تکمیل شد در ولایات انجمنهای محلی ایجاد می‌کنند و آنروز نظافت خیابآنها، سرود، مارش، امور خیریه، و از این قبیل برای ماها هم کار پیدا می‌شود در این صورت آقایان در اینمورد زیاد اصرار نفرمایند، ضمنا این را هم بنده تقدیم می‌کنم خدمت آقای وزیر دارایی.... (یکنفر از نمایندگان ـ این چیست؟) این نان تبریز است تبریز، دیروز یک عده‌ای بنده را ملآقات کردند که بعضی از آنها تازه از تبریز آمده بودند (بهادری ـ الان وضع نان آنجا خوبست) خوب پس اینها اختراع کرده‌اند (امامی خوئی ـ آقای آشتیانی‌زاده اجتهاد در مقابل نص مورد ندارد) وضع مملکت خیلی خوب است موضوع دیگر جریان قضیه شاهی است که گفته می‌شود تحریکاتی در کار بوده‌است آقا مردم نان ندارند پولها در جاهای مخصوصی خرج می‌شود و مخصوصا در سازمان برنامه که مبالغ زیادی آنجا تلف می‌شود بنده مشغول جمع آوری یک اطلاعات کامل و کافی هستم نسبت به جریان برنامه هفت ساله یا هفده ساله یا هفتاد ساله که بعدا در مجلس مطرح می‌کنم و از ولخرجیها و گشاد بازیهای بیموردی که در آنجا هست صحبت خواهم کرد. نسبت به آب جاجرود هم بنده اینجا تحلویحا عرض می‌کنم که اگر هر چه زودتر آب جاجرود که متعلق بتمام خرده مالکین و مالکین ورامین است حق آنها به آنها داده نشود و چاپلوسها و متملقین بمنظور نفع خودشان بیشتر از این موجب بدنامی اشخاصی که در راس این مملکت واقع شده‌اند بشوند بنده اینجا حتی حاضرم استیضاح کنم.
نایب رئیس ـ آقای دکتر علوی.
دکتر علوی ـ بنده خیلی تشکر می‌کنم ازهمکار محترم آقای آشتیانی‌زاده که عین بیانی را که در آن جلسه راجع به بیدار شدن افراد جامعه بنده کردم و عرض کردم که افرا جامعه به علت رادیو و روزنامه و اصطکاک بیشتر با همدیگر امروز بیدار شده‌اند امروز ایشان مطالب بنده را تکرار کردند، اما راجع به گله ایشان از بنده، بنده این گله را غیر واردمی‌دانم برای اینکه خیلی بیش از ایشان به دانشجویان پزشکی و به حرفه شریف و مقدس پزشکی علاقه دارم تا آقای آشتیانی‌زاده برای اینکه بنده در این کشور در این دنیا هر چه دارو ندارم هست در خلال طبابت بدست آورده‌ام ولی اساسا مثل اینکه ایشان گوش به عرایض بنده آنطوریکه باید وشاید نداده‌اند. بنده اصل اینکه همه دانشجویان باید کارورز شوند صد در صد قبول دارم ولی این موضوع مستلزم تحریف حقایق نیست این آقایانی که تظاهر می‌کردند بهیچوجه من الوجوه حق ندارند که بگویند فلان مریض‌خانه یا فلان تختخواب باید تابع دانشکده پزشکی باشد یا تابع وزارت بهداری (آشتیانی‌زاده ـ قانون این تکلیف را تصریح کرده‌است) این کار از وظایف دولت و مجلس شورای ملی است اجازه بفرمایید تشریح می‌کنم در آن قانون بنده خودم وارد بودم ودر آن قانون تصویب شد که بیمارستان‌های تهران وهیچ قید نشده بود بیمارستان‌های بهداری بدانشکده پزشکی واگذار شود و منظور بیمارستان‌های شهرداری بود که در ان وقت تحت نظر وزارت کشور بود و آن بیمارستان‌ها واگذار شد به دانشکده پزشکی دوتا از آن بیمارستان‌های شهرداری هم رجوع شد بخود شهرداری برای اینکه زاید بود برای احتیاجات آنها الان هم اگر دانشجویان می‌خواهند کارورز بشوند در خود بیمارستان پهلوی و بیمارستان‌های دانشکده پزشکی ممکن است در ظرف ۱۵ روز یا یک ماه تمام وسایل را فراهم کرد ولی اساسا تحریک کردن یک عده دانشجو به صلاح مملکت نیست آشوب طلبی با علم و معرفت توام نیست آقای آشتیانی‌زاده
آشتیانی‌زاده ـ دانشجویان آشوب طلب نیستند آقای دکتر.
نایب رئیس ـ آقای ارباب
ارباب ـ بدوا از حضور جناب آقای نخست‌وزیر و آقای وزیر دارایی استفاده می‌کنم ودو نکته را متذکر می‌شوم در این دو دوازدهم که در مجلس تصویب شد ویکدوازدهم‌ها که شاید در مجلس.... (حاذقی ـ باید بودجه کل مملکت بیاید آقای ارباب) همینطور من چیز دیگری است تمام متوجه پرداخت حقوق کارکنان د ولت هستند صحیح هم هست اما نکته‌ای را که دولت و مجلس توجه نمی‌فرمایند حقوق کارگرها است یعنی مقاطعه کارانی که با دستگاه دولت طرف محاسبه هستند و ارتزاق می‌کنند این کارگرها توجهی مبذول بفرمایید که همان طوریکه بکارمندان دولت توجه دارند به آن طبقه کار گر هم توجه مبذول بشود ودیگر بطوریکه خود جناب آقای نخست‌وزیر و جناب آقای وزیر دارایی بهتر از بنده مسبوق هستندسازمان برنامه اخیرا دست بکارهای متعددی زده وقفه در کار سازمان ضررش بیشتر از بعضی صرفه‌جویی‌ها است و گویا یک مطالباتی ازسابق وزارت دارایی با بانک صنعتی دارند موضوعی است که آقای وزیر دارایی بهتر می‌دانند و قسمتی پول آنها را نگاه داشته انداستدعا دارم بذل توجه بفرمایید موضوع دیگر تلگرافی است از کرمان رسیده و سایر آقایان هم یک کپیه دارند ومربوط بتقسیمات کشور است بنده می‌خواستم این جا عرض کنم مداخله در تقسیمات کشور از صلاحیت هیئت عالی تصفیه خارج است (صحیح است) هیئت عالی تصفیه برای بر کنار کردن عناصر غیر مفید و غیر لازم از کار بود و به این منظور تشکیل شده (حاذقی ـ چنین معجزه‌ای که نمی‌تواند بکند) این سازمان بازی‌ها که سال‌ها است در این مملکت رواج دارد این همیشه بضرر مملکت تمام شده هر روز یک سازمانی تازه داده می‌شود یک دولت بعد یک سازمان بعد میاید آنرا خراب می‌کند این دستگاه‌هایی که تازه می‌خواهید، مجدد می‌خواهید آنرا تاسیس کنید جز تضییع وقت سود دیگری ندارد و جز از بین رفتن پول نفع دیگری ندارد نتیجه‌ای هم که منظور است ترتیب نخواهد داد خاصه اینکه کرمان همیشه مرکز استانداری بوده (صحیح است) و حالا شایسته نیست که تبدیل به فرمانداری بشود وبنده اینجا متذکر می‌شوم الان که کرمان یک استان ویرانه و خرابی است وقتی که یک استاندار آنجاباشد گزارشات استاندار را بطوری که در مرکز توجه می‌دهند به گزارش یک فرماندار معمولا توجه نمی‌دهند عین تلگرافاتی که رسیده‌است می‌دهم خدمت جناب آقای رئیس که اقدامی که لازم است مقرر بفرمایند مبذول شود، و نسبت به این موضوع تقسیمات کشور در شماره ۹۷ روزنامه صفیر بقلم همکار ار جمند محترم بنده جناب آقای دکتر بقائی یک شرحی بصورت سر مقاله نوشته شده‌است که بنده خوشبختانه یا متاسفانه روزنامه‌ای ندارم که بنده هم یک سرمقاله جامعی را بنویسم اختلاف نظر اصلی هم با جناب آقای دکتر ندارم، جناب آقای دکتر و فکر آقای دکتر را بنده خیلی بلندتر از اینها می‌دانم که دیگر بفکر اینها باشند که کجا ولایت ایشان است و کجا حوزه انتخابیه بنده، ایشان و آقایان هر یک وکیل تمام مملکت هستند یک نقطه‌ای که خراب شده‌است باید گفت و باید با دستگاهی که بهتر آباد ومعمور است با همان دستگاه آن قسمت را اداره کرد، نباید دیگر من فکر بکنم که من یزدی هستم فلان عنوانی باید شامل عنوان یزد باشد نه اینطور نیست نظر ما نظر کلی است همه و کیل تمام مملکت هستیم و نکاتی را که لازم بتوضیح دانستم این است که اولا غالبا دولت‌ها ضعف نشان می‌دهند اگر یک مطالبی در جراید درج شد و انتشار یافت تحت تاثیر قرار می‌گیرند وخدای نخواسته مصالح کشور را آنقدر که لازم است توجه نمی‌کنند و برای اینکه دولت مرغوب این نوشتجات یا اظهارات نشود من ناچارم یک حقایقی راعرض کنم اولا از ۱۳۰۴ که خودبنده در زاهدان ساکن شدم همیشه استاندارها و فرماندارهای آنجا رابطه مستقیم با مرکز داشتند مرحوم سرتیپ تاج بخش (یکنفر از نمایندگان ـ خدا رحمتش کند) از استاندارهای خوب بلوچستان بوده بلوچستان بطوری که الان اشاره به یک مورد قانونی خواهم کرد همیشه خودش مستقل بوده‌است عنوانا کرمان وبلوچستان با هم گفته می‌شود در حالیکه فرق نمی‌کند اگر انشاء الله کرمان از این وضع خرابی وفلاکت بیرون آمد و آنقدر عمران در آنجا سرازیر کرد و انرژی زیاد بشود چه بهتر که بلوچستان را توجه کنید و آنجا را هم آباد بکنید (صحیح است) بلوچستان آبادبشود مردم از فقر و بیچارگی بیرون بیایند جزو قم شناخته بود برای من چه فرق می‌کند تمام حدود و ثغور این مملکت جزو مملکت ایران است ومنهم ایرانی هستم (اردلان صحیح است) اینجا نوشته‌اند تصویب نامه مجزی شدن بلوچستان از کرمان غیر قانونی بوده‌است بنده می‌خواستم عرض کنم که غیر قانونی نبوده‌است قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران وبخشداران مصوب ۱۶ آبان ماه ۱۳۱۶ تصریح دارد اولا در قسمت شش آن قانون استان مکران بطور مجزی تصریح شده‌است (سالار بهزادی ـ استان نبوده آقای ارباب) نوشته‌است استان مکران قانون را بخوانیدشما مبتدی هستید حالا دوره اول است که این جا تشریف آورده‌اید یک دوره ما اینجا زحمت کشیده‌ایم قانون را ملاحظه کنید ثانیا تبصره دو دوازدهم دو می‌نویسد وزارت داخله می‌تواند با تصویب هیئت وزراء تقسیمات داخلی کشوررا و مراکز آنها یا حدود شهرستانها را تغییر دهد و پس از آزمایش و رفع نواقص تقسیمات قطعی را برای تصویب تقدیم مجلس شورا ی ملی نمای این قانون است، تصویب نامه متکی بهمین قانون صادر شده دوم درمقاله اشاره دارد که بلوچستان که فرماندار کل برای آن تهیه شده این محل فرماندار کل برای آقای علم تعیین شده‌است در حالی که اینطور نیست وپس از آنکه بنده در دوره پانزدهم انتخاب شدم رفتم پیش رئیس دولت گفتم بلوچستان خرابتر از آن است که شما فکر می‌کنید صدها نفر هستند که یک سانتی متر ساتر بدن ندارند باید یک توجهی کرد افتخاری برای من ندارد که من وکیل باشم و کاری انجام ندهم اولین قدمی که مصلحت اقتضا کرد این بود که یک شخص شایسته‌ای برود در راس امور کشوری آنجا فعالیت کند (سالار بهزادی ـ آقای علم مورد تصدیق همه‌است) آقای علم آنموقع در اروپا بود بنده فکر کردم دیدم تنها جوانی که دارای انرژی و علم و فضل است و احترامات خانوادگی هم در آن ناحیه دارد ومی‌تواند ماهیانه مبلغی از جیب خودش خرج بکند و دارای سفره‌ای هم هست، ایشان هستند، رفتم به عرض اعلیحضرت همایونی رسانیدیم واستدعا کردیم ایشان تعیین شدند رفتند و کردند آنچه را که آقایان هم شاید تاحدی می‌دانند، این است و نظری غیر از این نبوده واین اقدام را بنده کردم (نورالدین امامی ـ یک اقدام برای ما بکنید آقای ارباب) دیگر اشاره به این شده‌است که تمام این مقدمات برای این بود که خدای نخواسته بلوچستان و سیستان تجزیه بشود این حرفها صحیح نیست بلوچستان و سیستان تجزیه بشود این حرفها صحیح نیست بلوچستان جزءلاینفک ایران است (صحیح است) (نورالدین امامی ـ کی گفته‌است؟) (حاذقی ـ این مطالب را در مجلس صحبت نکنید) بنده تذکری است که نسبت بمندرجات این روزنامه ومی‌دانم که یک عناصر مشکوکی هستند می‌روند یک تلفیقات می‌کنند و سبب می‌شود بروی کاغذ میاید واین کاغذها می‌رود در ولایات
نورالدین امامی ـ پاره کنید بریزید دور
نایب رئیس ـ آقای ارباب چند دقیقه وقت بیشتر باقی نمانده.
ارباب ـ بلی چشم بهر حال چون آقای رئیس اظهار فرمودند که وقت قریب به اتمام است بنده بقیه عرایضی که دارم موکول بوقت دیگری می‌کنم و در عین حال که روح و فکر جناب آقای دکتر بقائی را بلندتر از اینها می‌دانم ومطمئن هستم که شاید نوشتن این مطالب ناشی از تلقین بعضی از عناصر است که نفع خودشان را می‌بیننداین بود که خواستم در این جا متذکر شده باشم که ما مقصودی نداریم جز عمران و آبادی بلوچستان و تمام نقاط کشور ایران و بهر کیفیتی که بهتر اداره بشود ما خواهان آن هستیم و چنانچه در وضع مامورین بلوچستان و ترتیبی که مقرر است و وارد عمل هستند دولت دست بزند وبا تغییری بدهد یا فلان فرمانداری یا به بخشداری و یا فرماندار کل را به فرمانداری تنزل بدهد بنده این اقدام را یک اقدام تخریبی می‌دانم و ناشی از سیاستی می‌دانم که نمی‌خواهد بلوچستان آباد و عمران بشود.
فولادوند ـ همچو تصمیمی دولت نگرفته‌است
- اجرای مراسم تحلیف از طرف چهار نفر از آقایان نمایندگان
ویرایش۳ـ اجرا ی مراسم تحلیف از طرف چهار نفر آقایان نمایندگان
نایب رئیس ـ حالا آقایان بهبهانی، جمال امامی، جواد مسعودی، امیر افشاری مطابق معمول قسم یاد می‌نماید. (در اینموقع کلام الله مجید را با احترامات لازمه به مجلس آورده روی میز خطابه گذارده و حضار به احترام آن قیام نمودند) (متن قسم نامه بشرح زیر توسط آقای بهبهانی قرائت و سایرین تکرار نمودند) ما اشخاصی که در ذیل امضاء مینماییم خداوند را بشهادت می‌طلبیم و به قرآن قسم یاد می‌کنیم مادام که حقوق مجلس و مجلسیان مطابق قانون اساسی محفوظ و مجری است تکالیفی را که به ما رجوع شده‌است مها امکن با کمال راستی و درستی وجد و جهد انجام بدهیم و نسبت به اعلیحضرت شاهنشاه متبوع عادل مفخم خودمان صدیق و راستگو باشیم وبه اساس سلطنت و حقوق ملت خیانت ننماییم و هیچ منظوری نداشته باشیم جز فواید ومصالح دولت وملت ایران (آقایان، بهبهانی، جمال امامی، جواد مسعودی امیر افشاری قسم نامه را امضاء نمودند)
- قرائت نتیجه آرای متخذه اعضای هیئت نظارت برنامه و اعضای دیوان محاسبات
ویرایش۴ـ قرائت نتیجه آرای متخذه جهت هیئت نظارت برنامه و اعضای دیوان محاسبات
نایب رئیس ـ نتیجه آرای متخذه جهت اعضای هیئت نظارت برنامه و اعضای دیوان محاسبات قرائت می‌شود. (نتیجه استخراج آراء نسبت به انتخاب شعبه اعضای دیوان محاسبات و اعضای نظارت سازمان برنامه بشرح زیر قرائت شد) ریاست محترم مجلس شورا یملی هیئت نظارت استخراج آرای جهت انتخاب شش نفر برای نظارت سازمان برنامه با حضور آقایان صدرزاده و دهقان و دکتر سید امامی از طرف هیئت محترم رئیسه آرای متخذه را استخراج و قرائت نموده اینک نتیجه آنرا به عرض میرساند.
- ۱- آقای دکتر خشایار ۷۳ رای
- ۲ـ آقای مهندس معظمی ۶۱ رای
- ۳ـ آقای دکتر شیخ ۵۴ رای
- ۴ـ آقای سلطان محمد عامری ۵۱ رای
- ۵- آقای زرین کفش ۴۴ رای
- ۶ـ آقای دکتر جلالی ۴۴ رای
ریاست محترم مجلس شورای ملی آرای متخذه در جلسه سه شنبه پنجم اردیبهشت ۲۹ بهمن برای انتخاب هیئت مرکزی اعضای دیوان محاسبات با حضور نمایندگان محترم هیئت رئیسه مجلس استخراج و قرائت گردیده اینک نتیجه آنرا به عرض میرساند.
- ۱ـ آقای اشتری (هادی) ۶۴ رای
- ۲ـ آقای اق اولی ۶۰ رای
- ۳ـ آقای شاهرخ ۵۸ رای
- ۴- آقای فرداد ۴۵ رای
- ۵ـ آقای هادی ۴۳ رای
- ۶ـ آقای مجیدزاده ۴۰ رای
- ۷- آقای عندلیبی ۳۹ رای
- ۸- آقای فاطمی (محمد) ۳۵ رای
نایب رئیس ـ بنابراین بترتیبی که قرائت شد شش نفر بعضویت هیئت نظارت سازمان برنامه و هشت نفر بعضویت دیوان محاسبات انتخاب شدند.
- عدم تصویب دو فوریت طرح پیشنهادی راجع به اصلاح چند ماده از آیین‌نامه داخلی و تصویب ارجاع اصلاح آیین‌نامه کمیسیون ۱۲ نفری منتخب از شعب
ویرایش۶- عدم تصویب دو فوریت طرح پیشنهادی راجع به اصلاح چند ماده از آیین‌نامه داخلی و تصویب ارجاع اصلاح آیین‌نامه کمیسیون ۱۲ نفری منتخب از شعب نایب رئیس ـ حالا طراحی به امضای پانزده نفر راجع به آیین‌نامه رسیده‌است که قرائت می‌شود،
مجلس شورای ملی ـ آیین‌نامه جدید دارای معایبی است که باید در عمل معلوم و تدریجا اصلاح شود ولی بعضی از مواد آن از قبیل ماده ۸ که اعتبار نامه‌های نمایندگان در جلسه کمیسیون تحقیق رسیدگی و احتمال هر گونه سازش بین کمیسیون با دولت و یا نمایندگان با کمیسیون داده می‌شود چنانکه تمام اعتبارات نامه‌های این دوره بی سر وصدا گذشت و هیچکس نفهمید که دخالت دولت در انتخابات دوره ۱۶ تا چه حد بوده و نسبت بعدم صلاحیت بعضی از نمایندگان که افکار عمومی به انتخاب آنها موافق نبود رویه قضایی کمیسیون تحقیق چه بوده‌است و چنانچه بدینمنوال بگذرد کاربجایی خواهدرسید که هیچیک از نمایندگان با آرای طبیعی مردم انتخاب و وارد مجلس نشوند وهیچوقت کشور ایران دارای حکومت ملی نباشد و تا ابد آن را جزو کشورهای عقب مانده قلمداد کنند وهمچنین ماده ۱۳۹ آیین‌نامه جدید که شور در طرح فوری نمایندگان را موکول بجلسه بعد می‌کند و به اینجهت ممکن است ضررهای غیر قابل جبرانی نصیب مملکت بشود و یا این که نمایندگان برخلاف اصل ۱۱ قانون اساسی بترتیب قسم نخورند و نمایندگانی که بعد از افتتاح مجلس واردمی‌شوند و در هیئت رئیسه سوگند یاد نمایند و نیز تا سی نفر از نمایندگان درخواست نکنند دستور جلسه تغییر نکند ومطالب غیر مهم بر مطالب ضروری و فوری مقدم گردد که مواد مزبور برخلاف اصل ۱۱ قانون اساسی ومصالح مردم و مملکت تنظیم شده و بایدهرچه زودتر در آن مواد تجدیدنظر بعمل آید. لذا امضاکنندگان مواد ذیل را پیشنهاد و درخواست مینماییم که با قید دو فوریت مورد شور و تصویب واقع شود،
ماده اول ـ ماده ۸ آیین‌نامه جدید نسخ و بجای آن ماده نظامنامه سابق تصویب می‌شود ((پس از آنکه مخبرین گزارش شعب را در مجلس قرائت نمودند در مورد انتخاباتی که صحت آنرا شعبات تصدیق نموده و در مجلس معارض ندارد مجلس برای هر یک جداگانه رای می‌دهد و رئیس اسامی آنهایی که صحت انتخابشان محقق شده اعلام می‌کند. در صورتی که گزارش شعبه مشعر بر عدم صحبت انتخابی باشد تا اینکه در باب انتخاب شخصی از بین نمایندگان معارض باشد مباحثه آن در همان روزیکه گزارش قرائت می‌شود واقع نخواهد شد.
ماده دوم ـ جمله ((بلافاصله بطبع و توزیع اقدام و پس از ۲۴ ساعت ا زموقع توزیع)) مندرج در قسمت اول از ماده ۱۳۹ آیین‌نامه ملغی است.
ماده سوم ـ مراسم سوگند در مجلس شورای ملی بطوریست که اصل ۱۱ قانون اساسی مقرر داشته و در ادوار تقنینیه سابق معمول بوده‌است و ماده ۱۱ و ۱۲ آیین‌نامه نسخ می‌شود.
ماده چهارم ـ عده ۳۰ نفر مندرج درماده ۸۰ آیین‌نامه پنج نفر تقلیل می‌یابد.
ماده پنجم ـ عبارت((طبق ماده ۸۰)) از قسمت اول از ماده ۱۳۹ آیین‌نامه حذف می‌شود دکتر مصدق ـ دکتر بقائی ـ حسین مکی ـ حائری‌زاده ـ عبدالقدیر آزاد ـ دکتر شایگان ـ دکتر مصباح‌زاده ـ عامری ـ دکتر طبا ـ تیمورتاش ـ آشتیانی‌زاده ـ
نایب رئیس ـ دوفقره پیشنهاد هم رسیده‌است که قرائت می‌شود.
ابوالقاسم امینی ـ بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم. (پیشنهاد آقای رفیع بشرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم برای تجدید نظر در آیین‌نامه مجلس کمیسیونی مرکب از ۱۲ نفر از هر شعبه دو نفر منتخب شده در مدت یک ماه آیین‌نامه رابرای تصویب مجلس تقدیم کند (صحیح است) (پیشنهاد آقای تیمورتاش بشرح زیر قرائت شد) برای مطالعه دقیقتری در طرح تقدیمی و تجدید نظر کلی راجع بمواد نظامنامه داخلی مجلس شورای ملی دونفر از هر شعبه برای تشکیل کمیسیونی انتخاب گردیده و در ظرف مدتی که از آخر اردیبهشت تجاوز نخواهد نمود گزارش آن را تقدیم خواهد نمود.
نایب رئیس ـ آقای امینی اخطار قانونی شما طبق چه ماده‌ای بود؟
ابوالقاسم امینی ـ طبق ماده ۱۳۹. (ماده ۱۳۹ آیین‌نامه بشرح زیر قرائت شد):
لوایح و طرح‌های فوری آنها است که فقط یک شور در آنها لازم باشد و لوایح و طرح‌های دو فوری آنها است که پس از تصویب دو فوریت بلافاصله به طبع و توزیع آن اقدام و پس از ۲۴ ساعت از موقع توزیع در مجلس مطرح شود. تقاضای دو فوری بودن طبق ماده ۸۰ در حکم تقاضای تغییر دستور است تقاضای یک فوریت مستلزم آن نیست که بلافاصله فوریت لایحه یا طرح در مجلس مطرح شود ولیکن در موقعی که دو فوری بودن تقاضا شود باید در آخر همان جلسه در لزوم و عدم لزوم فوریت بحث ورای گرفته شود اگر تقاضای فوریت یا دو فوری بودن در ضمن لایحه یا طرحی که در مجلس مطرح است درج نشده باشد و پنج نفر از نمایندگان کتبا تقاضای فوریت یا دو فوریت آن لایحه یا طرح را بنمایند بدون مباحثه در باب فوریت اخذ رای بعمل میاید.
ابوالقاسم امینی ـ این ماده ۱۳۹ است که قرائت شد و آنچه از این ماده استنباط می‌کنم این است که در آخر جلسه باید در اطراف این موضوع بحث بشود برای این که دستوری در جلسه امروز داریم یا این که این ماده ابهامی دارد یا بنده استنباطم از ماده ۱۳۹ درست نیست.
نایب رئیس ـ تقاضای دو فوریت فرمودید آقا
دکتر شایگان ـ مطلبی که به عرض نمایندگان محترم رسید همان است که در بدو ورود نمایندگان تهران به مجلس به عرض هیئت رئیسه رسیده‌است، آقایان همه تقریبا متحدالرای هستند که این آیین‌نامه ایکه گذشته‌است مضار متعددی دارد (آشتیانی‌زاده ـ صحیح است خیلی زیاد) (غلامرضا فولادوند ـ منافع زیادی هم دارد) اثبای شیئی نفی ما عدا نمی‌کند، عرض می‌کنم برای رفع این مشکلات و برای تصحیح این آیین‌نامه البته وقت ممتدی و مذاکرات ممتدی لازم دارد ولی تشخیص پانزده نفر از آقایان که این طرح را تقدیم کردند این است که بعضی از این مواد اصلاحش فوریت دارد که اگر این مواد اصلاح نشود اصلاح کارهای دیگر تقریبا غیر مقدور است (یکنفر از نمایندگان چرا؟) عرض کتم که قاعده گویا براین جاری است که بعد از این که بنده از اینجا از حضورتان مرخص شدم تشریف بیاورید و اشتباهات بنده را بگویید وبنده هم خیلی خوشحال می‌شوم. در اینجا نوشته شده‌است دو فوریت ولی بنده از طرف آقایان مامورم که عرض کنم که یک فوریت را پس می‌گیریم و فقط تقاضای یک فوریت می‌شود برای اینکه به کمیسیون برود و اصلاحاتیکه لازم است در باب این چهار ماده که عرض شده‌است انجام بگیرد. عرض دومی دارم و آن این است که معمولا تصور می‌رود بعضی از مواقع که پیشنهادی می‌رسد شاید بعضی تصورات برود برای رفع این تصورات بنده عرض می‌کنم که مطابق اصول کلی هر قاعده‌ای که بگذرد. هر قانونی که بگذرد این قانون برای آینده‌است و بنابراین هیچ نوع تاثیری در گذشته نخواهد داشت بنابراین اگر چنین تصوری برود بنده برای رفع این تصور تصریح کردم.
نایب رئیس ـ بنابراین یک فوریت مطرح خواهد بود، آقای نبوی مخالف هستید؟
نبوی ـ آیین‌نامه مطابق آنچه بنده تصور می‌کنم فوایدی داشت و در بسیاری از موراد فواید آیین‌نامه در مجلس مشهور شد (صحیح است) آییننامه‌ای که در گذشته بود آنطوری که در سابق در مجلس عمل شد باعث ایجاد یک تشنجات تازه‌ای شد و آن آیین‌نامه قدیم بعضی از مقامات را نسبت به طرز کار مجلس ظنین نمود و کاری در مجلس مطابق آن آیین‌نامه نمی‌گذشت این بود که یک عده‌ای در صدد برآمدند که وضع بهتری برای آیین‌نامه در نظر بگیرند البته بنده عرض نمی‌کنم که این آیین‌نامه هیچ نقصی ندارد همانطور که جناب آقای دکتر شایگان فرمودند نواقصی در آیین‌نامه هست (قبادیان ـ زیاد هم هست) یک دوجا مواد متضاد است، موادی که در اول نوشته شده‌است مخالف آن چیزهایی است که در آخر آیین‌نامه هست وبا یک فرصت بهتری باید نشست و اصلاح کرد (صحیح است)و ما هم حالا نمی‌توانیم وارد بشویم به اصلاح آیین‌نامه نباید که یکی دو ماده‌اش را اصلاح بکنیم و بقیه‌اش را که اصلاح لازم دارد آنها را کنار بگذاریم باید در آیین‌نامه تجدید نظر بشود و مطابق معمول طرح در مجلس بشود وتصویب بشود در گذشته که آیین‌نامه را در کمیسیون نوشتند باز این عجله شد و بطورموقت نوشتند و بطور موقت و با عجله در مجلس تصویب شد و این نواقص در آن پیش آمد اگرآن دوره هم می‌گذاشتند که این آیین‌نامه مطابق قانون در مجلس طرح بشود قطعا اینطور نمی‌شد مثلا این طرحی که آقایان پیشنهاد کردند ذکر شده که فلان ماده نقض می‌شود و فلان ماده از آیین‌نامه سابق بجایش گذاشته می‌شود در صورتی که آیین‌نامه سابق نقض شده‌است و بایستی در قانون مطلب کاملا انشاء شده باشد که ما می‌بینیم به چه طرزی اصلاح خواهد شد (دکتر بقائی ـ ذکر شده) بنابراین این معایب در کارهست همانطور که آقایان محترم موافقت فرمودند که یک فوریتش راپس بگیرند موافقت بفرمایند که یک فوریت دیگر را پس بگیرند (یکنفر از نمایندگان ـ اصلا پس بگیرند بهتر است)این کار بهتر انجام خواهد شد، موضوع دیگری که فرمودند این بود که به کمیسیون برود الان کمیسیون برای این کار نیست (تیمورتاش ـ پیشنهاد شده که تعیین بشود) کمیسیون خاصی در دوره گذشته بود آن کمیسیون هم ماموریتش را انجام داد از بین رفت حالا مطابق همان فرمول‌هایی که آقایان پیشنهاد فرمودند جناب آقای رفیع و آقای تیمورتاش باید کمیسیون انتخاب بکنیم و بعد بفرستیم به کمیسیون.
نایب رئیس ـ حالا یک نفر موافق صحبت می‌کند.
ابوالقاسم امینی ـ بنده اخطار دارم طبق ماده ۱۳۹ اجازه بفرمایید. این ماده می‌گوید تقاضای یک فوریت مستلزم آن نیست که بلافاصله فوریت لایحه یا طرح در مجلس مطرح بشود الان ملازمه ندارد که طرح بشود.
نایب رئیس ـ چنانچه بخواهیم رای بفوریت بگیریم به بینیم تصویب می‌شود یا خیر.
ابوالقاسم امینی ـ آنهم ضرورت ندارد اصلا نبایستی طرح بشودباید طبع و توزیع بشود.
نایب رئیس ـ مانعی هم ندارد آقای کشاورز صدر موافق هستید بفرمایید.
کشاورز صدر ـ به نظر بنده حالا که آقایان تقاضای یک فوریت کردند هیچ اشکالی ندارد از جناب آقای نبوی هم بنده خواهش می‌کنم که ایشان هم مخالفتشان را پس بگیرند زیرا تردیدی نیست که در این آیین‌نامه مواد بسیار مضری دارد و شاید موادی هم باشد که نافع باشد آقایانی که امضاء کرده‌اند نیامده‌اند بگویند که تمام آیین‌نامه از بین برود و آیین‌نامه قدیم بیاید. می‌گویند که این موادضرورت و اصلاحش زیادتر از مواد دیگر است به این جهت آمدند گفتند در این مواد تجدید نظر بشود و این مواد راما پیشنهاد می‌کنیم آقایان موافقت کنند برود به کمیسیون و خاصه وقتی که یک فوریت را قبول کردند و فوریت دوم را گذشت کردند می‌رود آنجا رسیدگی می‌شود آقایان و بنده هم که این پیشنهاد را کرده‌ایم در کمیسیون قبول کنیم یا نکنیم در آنجا استدلال می‌شود که این ماده باشد یا نباشد ماده دیگر باشد اگر ما بخواهیم این موادی که اصلاح آن نهایت ضرورت دارد موکو کنیم به اصل آیین‌نامه مثل این است که تعلیق بمحال بکنیم و بنده این آیین‌نامه را نمی‌بینم که به این زودی اصلاح بشود و مواد آن بقدری زیاد است که بدرد مجلس وحال ما نمی‌رسد، بنابراین بنده استدعا می‌کنم که به یک فوریت این لایحه رای بدهید و بروید به کمیسیون هر کدام هم نظر مخالفی دارند بیایند بگویند دلیل نقص این آیین‌نامه هم همین بس، ،. (افشار صادقی ـ کدام کمیسیون) کمیسیونی که الان پیشنهاد کردند انتخاب بشود این است به نظر بنده دلیل نقص این آیین‌نامه بزرگترین نقص آن این است که دیروز و امروز مجلس علنی و عمومی اعتراف کرد که ماده ۱۲ این آیین‌نامه خلاف اصل ۱۱ قانون اساسی است (دهقان ـ معنی ندارد) چطور می‌گویید که آیین‌نامه ناقص نیست. اما یک نکته‌ای را که آقا تذکر دادند که متاسفانه در دوره پانزدهم بود مگر در آیین‌نامه سابق نوشته شده بود که وکلا بلند شوندو بهم بد بگویند و با آیین‌نامه جدید در دوره شانزدهم این عمل نشده امیدوارم که مثل دوره پانزدهم تشتت و اختلاف نباشد (یکنفر از نمایندگان ـ انشاء الله) در دوره شانزدهم از ابتدای ورود نمایندگان پیدا بود که یک هم آهنگی دارند و اگر آن آیین‌نامه سابق هم در این مجلس بود واین افکار در نمایندگان بودهمان موقع هم کارها زود می‌گذشت البته درآن مواردی که تسریع در امور کشور و وضع قوانین است لازم است ولی مواد دیگرش نقص دارد که باید جبران بشود مثلا یک موقعی است که سی نفر یک طرحی را امضاء می‌کنند با یک فوریت می‌دهند، گاهی اتفاق می‌افتد که خطری متوجه مملکت است که نمی‌شود یکساعت نیم ساعت تاخیر کرد ولی این آیین‌نامه می‌گوید باید ۲۴ ساعت قبل طبع و توزیع شده باشد مثلا همان طرحی را که جناب آقای دکتر مصدق‌السلطنه راجع به نفت در دوره چهاردهم پیشنهاد کردند من قطع و یقین دارم که اگر ۲۴ ساعت جلوتر طبع و توزیع می‌شد به تصویب نمی‌رسید و مجلس تشکیل نمی‌شد بنابراین یکی از آن موارد این است از آقایان استدعا می‌کنم به یک فوریتش رای بدهند اگر آنجا نظری دارند می‌گویند.
فولادوند ـ بنده اخطار دارم.
نایب رئیس ـ راجع به ایرادی که فرمودند اولا باید در نظر داشته باشند وقتی این طرح مطرح شد موضوع دو فوریت بود ثانیا مطابق ماده ۱۴۳ که قرائت می‌شود باید رای گرفت. (ماده ۱۴۳ بشرح زیر قرائت شد) در موارد لوایح با طرح‌هایی که یک فوریت آن تصویب شده باشد موضوع به کمیسیون مربوط ارجاع می‌شود و پس از وصول گزارش کمیسیون یک نوبت درباره آن شور بعمل می‌آید بدین ترتیب که بدوا در کلیات و پس از آن درباب مواد فردا فرد مذاکره و اخذ رای بعمل میاید هرگاه در مورد شور مواد تصویب نشد آن طرح یا لایحه رد شده محسوب خواهد گردید.
نایب رئیس ـ بنابراین یک فوریت است،
فولادوند ـ اجازه میفرمایید این موضوع اهمیت دارد که بنده تذکر بدهم بنده دو دقیقه عرض دارم، ما در دوره پیش بطوری که خود مقام ریاست اطلاع دادند نهایت زحمت را کشیدیم برای این آیین‌نامه، این آیین‌نامه را ما در دوره پانزدهم تهیه نکردیم بلکه از دوره دوم مجلس شورای ملی کمیسیونی برای این آیین‌نامه تشکیل شده و برای اصلاح این آیین‌نامه در زمان فترت مجلس دوره چهاردهم آقای آقا سید محمد صادق و عده‌ای از اشخاصی که وارد بودند بقوانین یک آیین‌نامه تهیه کردند آن آیین‌نامه در دوره پانزدهم مورد شور و مذاکره کلیه آقایان نمایندگان واقع شد خلاصه یک زحمات زیادی برای تصویب این آیین‌نامه کشیده شده و بنده مطابق حق و انصاف عرض می‌کنم که ما خدمت کردیم برای این مملکت برای این که ما تریبون مجلس را تقریبا میز سخنرانی و خطابه کرده بودیم وتقریبا چهار ده پانزده روز یک وکیل می‌آمد اینجا وحرف می‌زد و وقت مملکت را تلف می‌کرد و همچنین موارد دیگر ما این جا خدمت کردیم زحمت کشیدیم ورنج بردیم تا این آیین‌نامه تصویب شد این آیین‌نامه نواقصی دارد همان طوری که آقای نبوی فرمودند یک عده‌ای حاضر نشدند مواد یکی یکی مطرح بشود (صحیح است) بنده عقیده‌ام این است نه فقط برای این سه چهار موردی که جناب آقای دکتر مصدق وسایر آقایان نمایندگان محترم پیشنهاد کردند بلکه برای سایر مواد هر کدام اشکال داشت در کمیسیون مورد شور قرار بگیرد و در مجلس علنی برای تصویب بیاید که یک بار دیگر یک کمیسیونی برای تصویب بقیه مواد تشکیل نشود.
نایب رئیس ـ آقای ملک مدنی.
ملک مدنی ـ بنده یک قسمت از بیانات آقای فولادوند را می‌خواهم جواب بدهم چون به ایشان اجازه فرمودید به بنده هم اجازه بدهید
نایب رئیس ـ بفرمایید.
ملک مدنی ـ آقایانی که در دوره پانزدهم بودند خاطر دارند وقتی که آیین‌نامه پیشنهاد شد که بکلیه موادش رای گرفته بشود یکی از اشخاصی مخالف کرد بنده بودم (صحیح است) آقایان نمایندگان تهران چند نفرشان در آن دوره تشریف داشتند واطلاع دارند که ما تجربه کردیم هر کاری که باعجله و شتاب زدگی از این مجلس بگذرد یک نواقصی مسلما در آن مشهود شده‌است تردیدی نیست، به این جهت مقصودم این است عرض کنم این آیین‌نامه موادی دارد که مضر است و یکی از آن قسمت‌ها همین قسمتی است که آقایان پیشنهاد کردند راجع بگذشتن اعتبارنامه‌ها بود، حقیقت قضیه را باید اینجا بیان کنیم که عیب مطلب کجا است، یک وکیل حق دارد و در مجلس شورای ملی به صلاحیت یک وکیل اعتراض کند یکی از مسائل اصولی یک وکیل این است که باید جریان انتخابش صحیح باشد و حقیقتش مسلم باشد و این حق را این آیین‌نامه از وکلا سلب کرد، حالا تشریح می‌کنم که این آیین‌نامه بچه صورتی در کمیسیون تصویب شده و بچه صورتی به اعتبارنامه‌ها رسیدگی می‌شود کمیسیونی مرکب از ۱۸نفر انتخاب می‌گردد، از ۱۸ نفر اعضای کمیسیون یا ۱۰ نفر کمیسیون تشکیل می‌شود. و اکثریت دارد، اگر ده نفر بود به اکثریت ۶ نفر یک اعتبار نامه تصویب می‌شود ۱۳۶ نفر ماهستیم ۱۳۰ نفر اظهار نظر کردند ۶نفر آنها اظهار نظر کردند و دیگر اینکه وقتی کمیسیون تحقیق اظهار نظر کرد مجلس دیگر حق ندارد اظهار نظر بکند، بنده خودم یکی از اشخاصی هستمم که اگر غیر از این بود یک مطالبی در مجلس می‌خواستم راجع به بعضی از اشخاص اظهار بکنم و این حق از بنده حذف شود و نتوانستم عرض کنم بنابراین به نظر من نواقص این آیین‌نامه محرز است. بنده هم نظرآقای فولادوند رادارم که در اغلب مواد باید اظهار نظر بشود (آشتیانی‌زاده ـ راجع بنطق هم بفرمایید) همانطوری که گفته شد یک شوری باشد، یک کمیسیون خاصی هم آقای قائم مقام الملک پیشنهاد کردند از هر شعبه‌ای دونفر انتخاب بشوند، این مواد را که مورد ابتلاء هست اظهار نظر بکنیم و یک چیزی که مفید باشد بفرستیم به مجلس بنده می‌دانم که همه آقایان نمایندگان حسن نیت دارند و طرفدار این هستند که کارهای مهم و اساسی در این دوره ۱۶ از روی اصول و مبانی صحیح بگذرد بنابراین اصلاح به نظر من عملی نمی‌شود مگر اینکه بیک فوریت رای بدهیم و به کمیسیون ارجاع شود و تصمیماتی که لازم است اخذ بشود.
نایب رئیس ـ فوریت اول مطرح است رای می‌گیریم آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد بنابراین طرح باید بطورعادی تلقی شود و جریان پیدا کند حالا نسبت به پیشنهاد آقای رفیع باید رای بگیریم. (قبادیان ـ واقعا آقایان بی لطفی کردند که پیشنهاد یک فوریت را ندارند) (دهقان ـ آقا هرکسی آزاد است در رایش) (بعضی از نمایندگان ـ با یک امضاء نمی‌شود طرحی را مطرح کرد) (بعضی از نمایندگان ـ ما پیشنهاد آقای رفیع را امضاء می‌کنیم) بنابراین آقای دکتر مصدق مخالفید؟
دکتر مصدق ـ بنده می‌خواهم صحبت کنم پیشنهاد آقای رفیع (گفته شد خیر) بنابراین رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای رفیع موضوع انتخاب دو نفر از هر شعبه برای اصلاح و رفع نواقص آیین‌نامه آقایانی که موافقت دارند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
نایب رئیس ـ طرح تقدیمی آقایان به کمیسیونی که به همین ترتیب انتخاب خواهد شد مراجع می‌شود
- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به اعتبار ۵۰ میلیون ریال جهت امور عمرانی و بیکاران
ویرایش۶- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به اعتبار ۵۰ میلیون ریال جهت امور عمرانی و بیکاران.
نایب رئیس ـ لایحه مربوط به ۵۰ میلیون ریال که در کمیسیون بودجه تصویب شده قرائت می‌شود. (بشرح ذیل قرائت شد) گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی کمیسیون بودجه با حضور آقایان نخست‌وزیر و وزیرراه ومعاون وزارت دارایی لایحه پیشنهادی دولت در تعقیب لایحه دو دوازدهم فروردین و اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ را مورد رسیدگی قرار داده و در نتیجه پس از توجه به آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی و دقت بلزوم این نکته که لایحه تقدیمی دولت باید مربوط به موضوع معینی باشد ماده اول را طبق نظر نمایندگان دولت از سایر مواد تفکیک و پس از اصلاحات لازم ماده مزبور را بعنوان ماده واحده بشرح زیر تصویب و اینکه گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده ـ اجازه داده می‌شود مطابق تشخیص و تصویب هیئت دولت در حدود پنجاه میلیون ریال از محل در آمد عمومی سال ۱۳۲۹ کشور در اختیاز سازمان برنامه بگذارند تا بر طبق تصمیمات متخذه از طرف دولت برای عودت دادن افراد بمنازل و محل کار خودشان و مشغول نمودن آنها بکارهای راهسازی و کشاورزی و غیره بترتیبی که سازمان مزبور مقتضی بداند بمصرف رسانیده و وزارت دارایی اسناد آن را که اسناد سازمان برنامه روی مقررات خود تنظیم و پرداخت می‌نماید پذیرفته و بخرج منظور گردد
نایب رئیس ـ آقای حاذقی مخالف اسم نوشته‌اند، بفرمایید.
حاذقی ـ مخالفت من با اجازه پرداخت ۵۰ میلیون ریال در اختیار سازمان برنامه برای این است که با اجرا، قانون برنامه ۷ ساله مخالف هستم، برنامه هفت ساله کاری است که مورد علاقه اکثریت قاطع مردم این مملکت است وبدون تردید (یکنفر از نمایندگان ـ فایده‌اش چیست؟) تمام مردم اصلاح طلب این مملکت علاقه مند هستند که روی یک اصول ویک مبانی صحیحی یک کارهای اساسی بنفع توده مردم انجام بگیرد و یک قدم‌های مفید عمرانی و تولیدی برای بهبود وضع کشاورزان و کارگران که اکثریت مردم این مملکت را تشکیل می‌دهند در کشور برداشته شود، بطور خلاصه می‌توان گفت که این برنامه هفت ساله آخرین امید و انتظاری است و آخرین سنگری است که مردم اصلاح طلب این مملکت به آن پناه برده‌اند و انتظار دارند که با خواست خدا و با همت کسانی که به پیشرفت این مملکت علاقه مند هستند و با توجه خاص دولت این برنامه صورت عمل بخود بگیرد و آنطور که آرزوی مردم هست منشای یک اصلاحات ومنافع برای مردم وبهبود وضع مردم بشود (خسروقشقائی ـ تا حالا که نشده‌است انشاء الله بعد از این می‌شود) بنابراین من با اجرای قانون برنامه مخالف نیستم ولی موافق بودنم هم این معنی را نمی‌دهد که ا زمعایب و نواقصی که در آن دستگاه دیده می‌شود انتقاد نکنم و انتظارات خودم وعده زیادی از آقایان محترم که توجه خاص در رفع این نواقص موجوده ننمایم. وقتی که مطالعات دولت‌های اخیر راجع به سازمان برنامه تمام شد و لایحه‌اش به مجلس داده شد وبعد به کمیسیون برنامه ارجاع شد خودمن عضو آن کمیسیون بودم چند هفته باحضور سایر آقایان اعضای کمیسیون جلسه‌های مکرری تشکیل شد و از طرف دولت و از طرف آقایان عده‌ای اقتصاد و متخصصین رشته‌های مختلفه برنامه آمدند و توضیحاتی دادند وما را قانع کردند که بالاخره ما می‌خواهیم در طی این مدت هفت سال این کارهایی که پیش بینی شده‌است یکی بعد از دیگری در تمام مملکت اجرا کنند سطح زندگی افراد این مملکت را بالا ببرند یعنی وسایل لازم زندگی مردم را فراهم کنند و احیانا بتوانیم هزینه زندگی مردم را هم پایین ببریم و کار برای بیکاران فراهم کنیم و وضع کشاورزان مملکت بهبودی پیدا کند (خسرو قشقائی برای دوستانشان که کار پیدا شد) و بتناسب اوضاع و احوال اقتصادی و شهرستان و سایر جهات اجتماعی هر استان و شهرستان یک قدم‌های مؤثری برداشته شود، هر جا مقتضی است سد بسته بشود. هر جا لازم است کارخانجات مختلفی که متناسب باشد تاسیس شود هر جا منطقه ملاریا خیز است با مالاریا مبارزه شود و هر قسمتی که مردم احتیاج مبرم بوسایل و دام کشاورزی دارند به آنها داده شود، خانه‌های روستایی ساخته شود و مشکلاتی که الان جلوی پای مردم هست برداشته شود که مردم این مملکت اکثرا فاقد وسایل اولیه زندگی هستند آنها می‌توانند حداقل مایحتاج زندگی را تحصیل بکنند و خلاصه ملت در یک راهی بیفتد که آینده او بهتر از گذشته او باشد توضیحات البته برای اعضای کمیسیون سازمان برنامه قانع کنند بود خاصه اینکه هریک از اعضای نظریاتی داشتند که به موقع خودش دادند (خسرو قشقائی ـ نمونه‌اش هم دیده شد) و نماینده دولت هم که اغلب خود نخست‌وزیر وقت بودند پذیرفت بالاخره مجلس شورای ملی هم مصوبات کمیسیون برنامه را بصورت قانون تصویب کرد و برای اجرا بدولت ابلاغ نمود این قدمی بود که مجلس شورای ملی برداشت و عملا نشان داد که علاقه مند و خواهان اصلاحات اساسی در مملکت هست و در حقیقت از این کسالت و بطالتی که در دستگاههای وزارتخانه‌ها مشاهده می‌کنید که موفق نیستند قدم‌های مفید وعمرانی برای مملکت بردارند خسته شده ومطابق این قانون به این دستگاه اعتماد دارد که تشکیل بشود و شروع کند به اجرای مواد مختلف این برنامه دو نکته اساسی در آنجا مورد توجه کمیسیون بود که مجلس شورای ملی به آن مواد رای موافق داد نکته اول این بود که سازمان برنامه یک دستگاه عالیه نظارت و مراقبت در اجرای این مواد ومقررات است زیرا ما می‌دانستیم که این وزارتخانه‌ها با این بودجهتای پر عرض و طول با این دستگاههای پر عرض و طولی که دارند در حال حاضر خودشن بخودی خود کارهای مثبتی نمی‌کنند تحت نظارت سازمان برنامه به اقتضای کارهایی که برایشان معین می‌کنند بکار مشغول باشند و تدریجا نتیجه کارهای آنها به اطلاع مجلس شورای ملی برسد نکته دوم این بود که از بین اعضاء و کارمندانی که حقوق از دولت می‌گیرند و همانطوری که مکرر اینجا در پشت این تریبون اعلام شده‌است بیش از ۹۰ درصد بودجه این مملکت که با چه وضع رقت آوری از مردم این مملکت گرفته می‌شود صرف حقوق آنها می‌شد از همین اشخاص و همین اعضاء و همین مستخدمین استفاده شود که در حقیقت یک مشکل جدیدی برای مملکت تولید نشود ویک افراد تازه‌ای توی این ضرر نفع برای خودشان تصور نکنند و مجددا تحمیل بدستگاه این مملکت نشوند و از راه حقوق بگیری سربار این مملکت نشوند زیرا ما می‌دانستیم که در میان مستخدمین دولت مهندس، کارشناس، دکتر در علوم اقتصاد افراد تحصیلکرده عالم ارو پا رفته دانشکده دیده فراوان است متاسفانه خرابی سازمان مملکت و نبودن حس مسئولیت و اختیار و عدم وجود یک قوه ناظره‌ای برای اینکه آن کسی که خدمت نمی‌کند گریبانش را بگیرد و تحت محاکمه بکشد و آن کسی که خدمت می‌کند تشویق بکند سبب شده‌است که اینها در دستگاههای دولت وجودشان نافع نباشد و کار نکرده آخر ماه لیست امضاء کنند حقوق بگیرند و اکثرا هم متاسفانه حق دارند از اوضاع ناراضی باشند و خودشان جزو منقدین دستگاه باشند و هر روز معایب دستگاههای مملکت را بگویند نظر این بود آقای افشار صادقی که همین مستخدمین را متمرکز کنند در آن کارهایی که الان تحت نظر سازمان برنامه‌است و با یک مسئولیت و اختیاراتی شروع بکار کنند البته منکر این نیستم که اگر افراد ایرانی با یک سازمان صحیحی وارد خدمات اجتماعی خودش بشود شاید بهتر از افراد فرنگی و بهتر از افرادی که مرتبا می‌شنویم د رکشورها برای مملکتشان فداکاری می‌کنند حاضر است خدمت بمملکت خود بکند و فداکاری کند ولی دستگاه ادارات ما که یک دستگاه و سازمان پوسیده و کهنه و زنگ زده شده بود و کاری پیش نمی‌رفت ما برای نمونه یک دستگاه تازه به آنها بدهیم گرچه حالا هم می‌بینیم بعضی از دستگاههای توی این مملکت هست که خوب کار می‌کنند. بانک ملی را آقایان مستحضرند ملاحظه می‌فرمایند بانک ملی یک موسسه‌ای است که تمام اعضای آن ایرانی هستند هیچ عضو خارجی هم اینجا وجود ندارد ولی کار این بانک مورد رضایت عمومی است زیرا هر فردی مسئول کار معینی است و همان روز باید کارش را انجام بدهد محاسباتش را توی دفتر عمل کند کار ارباب رجوع را انجام بدهد و خلاصه هیچ کاری را از امروز بفردا معوق نگذارد این مراقبتی که در این سازمان هست و از طرف فرد فرد اعضاء هست سبب شده‌است که بانک ملی خوب اداره شود دستگاههای دیگری هم هست در مملکت از آن جمله قسمت‌هایی در وزارت جنگ هستند که ما می‌بینیم در کارهای خودشان خیلی سریع و خیلی چابک و خیلی منظم بمراجعات مردم رسیدگی می‌کنند و کارهایی که بعهده شان هست انجام می‌دهند و خلاصه کمتر کار امروز و این هفته را به آینده می‌گذارند. این برای نمونه بود، اما بیشتر دستگاههای مملکت این طور نبودند و نیستند زیرا همانطور که عرض شد هیچ عضو دولت خودش را مسئول هیچ کاری نمی‌داند و افراد زیادی که داخل در یک مشاغل خاصی شده ان اکثرا در عرض هم و به موازات هم یک کاری را شروع می‌کنند و آخر هم هیچ کاری انجام نمی‌شود مسئولیت هم لوث می‌شود و نمی‌توانیم بگوییم آقای مدیر کل، آقای معاون اداره یا یک عضو در سایه بی‌علاقگی تو به قانون و بی توجهی تو به وظیفه یک همچو ضرری به مملکت واقع شد هم حقی از مردم اضافه شد، بنابراین نظر این بود که سازمان برنامه مجاز باشد یک اشخاصی که تاکنون عضو دولت شده بودند حقوق از دولت می‌گرفتند بخدمت دعوت بکند و خلاصه یک قسمت مهمی از بودجه برنامه صرف حقوق این اعضای جدیدنشود، (افشار صادقی ـ از اشخاص متخصص باید استفاده کرده) اشخاص متخصصی که تا کنون بیماری عضو دولت شدن پیدا کرده بودند عضو دولت شده بودند و دنبال کار آزاد نمی‌رفتند منظور این بود که از اینها استفاده شود برای اینکه ما سال گذشته را که حساب کردیم دیدیم بیش از ۸ هزار میلیون بودجه که داشتیم بیش از ۹۰ در صد بمنظور حقوق پرداخت شده بود و در حدود ۱۰ در صد آن صرف یک کارهایی شده بود که مربوط بپرداخت فوق العاده واضافه مزایا و غیره شده بود و برای این مملکت هیچ کارعمرانی انجام نشده بود و خزانه هم پولی نداشت ومنظور این بود که اعضای جدیدی استخدام نشود علاوه براین در اصل قانون پیش بینی شده اعضای مورد احتیاج از دستگاههای دولت بسازمان برنامه داده شود با همان حقوق و مزایا خدمت کنند و منظور اول این بود که اعضای دولت با تشبث همه حمله و هجوم بسازمان برنامه نیاورند و نظر دوم این بود که تفاوتی بین آن کسانی که در سازمان برنامه خدمت می‌کنند و آنهایی که در دستگاه دولت هستند تفاوتی از حیث حقوق و مزایا نداشته باشند تا اینکه سیل اعتراضات هر روز بطرف مجلس شورای ملی و نمایندگان ملت سرازیر بشود در قسمت اول با فشار و اصراری که دولت کرد یک استثناء قایل شد که تنها در صورت ضرورت، ضرورت قطعی که متخصص لازم دارند که در حال حاضر از دستگاههای دولت حقوق نگیرد می‌توانند اورا استثنائا به خدمت دعوت بکنند با چندین قید تا اینکه در حقیقت اطمینان خاطر پیدا شده بود که جز در مورد ضرورت یک عضو تازه‌ای بخدمت دعوت نشد اما در موضوع دوم که مجاز بودن دستگاه سازمان برنامه بود با انتقال اعضایی از ادارات دولتی بسازمان برنامه این موضوع البته در قانون معین شده بود و تصریح شده بود ولی دولت یک تقاضایی کرد از مجلس شورای ملی و آن تقاضا به کمیسیون برنامه مراجعه شد، آن تقاضا این بود که سازمان برنامه مجاز باشد در مواردی که ضرورت ایجاب کند و غیر از آن راهی نباشد برای اخذ نتیجه بتواند بهر کسی که صلاح می‌داند و ضرورت دایمی باشد یک اضافه حقوقی، اضافه خرجی کمک کند که کمیسیون برنامه یا قبول این تقاضا که در حقیقت ماده واحده شده بود موافقت نداشت چندین جلسه تشکیل شد، بحث شد موافقت نداشت چندین جلسه تشکیل شد. بحث شد و مذاکره شد و خلاصه با توجه به این مطالب زیراین بار نمی‌رفتیم و قبول نمی‌کردیم زیرا می‌دانستیم در این مملکت همینقدر که یک راهی کوچک باز شد برای فرار از وضع عادی همه اصرار می‌کنند همه متشبث می‌شوند سعی می‌کنند که از آن طریق انحصاری و اختصاصی حداکثر استفاده را ببرند و متاسفانه تجاربی که در این موضوع بود تایید می‌کند، جناب آقای منصور الملک که ریاست شورای عالی برنامه را عهده دار بودند در آخرین جلسه‌ای که در تابستان گذشته بود ودر حیاط بهارستان تشکیل شده بود تشریف فرما شدند آقای ناصر قلی اردلان هم تشریف داشتند آقای دکتر امینی هم رئیس کمیسیون بودند ایشان یک اظهاراتی فرمودند بما و فرمودند من بشما اطمینان می‌دهم که در این قانون سوای مصلحت مملکت استفاده دیگری نشود و جز در موارد ضروری به هیچکس اضافه حقوق ندهیم البته فرمودند و ایشان هم مورد اعتماد ما بودند و تایید کردیم فرمایش ایشان را و رای دادیم و بالاخره مجلس هم قبول کرد و تصویب کرد و ابلاغ شد حقیقت امر این است که ما بشخص جناب آقای منصور این اعتماد را داشته وداریم که مردی هستندبتمام معنی دارای اراده و صاحب قریحه و فکر در حقیقت متخصص از نظر سازمان دستگاههای مملکت زیرا من خودم فراموش نکردم در حدود دو سال پیش بود که یک اوضاع و احوال غیر عادی در مملکت دیدیم با دو نفر از معلمین با یکایک رجالی که در مملکت بودند مراجعه کردیم و به آنها پیشنهاد کردیم که اولا برای نجات این مملکت و ملت دست همکاری بدهند بهم و خدمت بکنند و هم فکری که دارند بما بگویند شبی که خدمت جناب آقای منصور رسیدیم و این فکر را خدمتشان عرض کردیم ایشان حسن استقبال فرمودند و خلاصه عقیده و نظری که بما فرمودند برای اوضاع و بهبود این مملکت این بود که فرمودند این سازمان فعلی مملکتی بهیچوجه نمی‌تواند مفید بحال مملکت و اصلاحاتی بشود وبایستی که این دستگاه را به تناسب احتیاج این مملکت و ملت طوری تنظیم کرد که برای رفع نواقص هر کسی را یک کاری به او سپرد و مسئول آن کار دانست که اگر آن کار را انجام نداد بشود از او سؤال کرد و مواخذه کرد و اگر هم انجام داد و خدمت کرد باید تشویق کرد او را البته این یک فکر پسندیده‌ای بود و ما اعتماد داشتیم به ایشان و داریم فکر کردیم که ایشان می‌توانند با خواست خدا همانطوری که در برنامه شان در پیشگاه مجلس شورای ملی توضیحاتی دادند می‌توانستند این دستگاههای اداری مملکت را منظم کنند اما متاسفانه بیشتر در کارهای سازمان برنامه که با نظر ایشان و با رای ایشان و با تصویب ایشان انجام می‌گیرد و ایشان البته آن عقیده‌ای را که داشتند وباز هم فرمودند شاید هنوز هم دارند آن عقیده ملی نشد و مادیدیم سازمان برنامه درست بیک کارهایی زد یک اشخاصی را با یک حقوقهای گزافی دعوت به کار کرد که موجب سروصد و سیل اعتراضات مردم و جراید مملکت شد و این حرف هم حسابی بود برای اینکه در یک مملکت که بقضات عالیرتبه دیوان تمیز حداکثر ماهیانه هفت هزار ریال تا هشت هزار ریال می‌دهد به معاونین وزارتخانه‌ها و مدیر کل‌ها او به همین مقدار حقوق می‌دهند و در همین حدود است حداکثر حقوقی است که می‌دهند و ما قانونی وضع کردیم که هیچکس بهیچ عنوانی بیشتر از ده هزار ریال مزایا و حقوق و اضافه کار و غیره داده نشود، در سازمان برنامه کسانی آمدند با یک حقوقهای گزافی استخدام شدند که موجب تعجب همه شد می‌گویند اشخاصی را به اسم شوفر و راننده با ده هزار ریال حقوق استخدام کرده‌اند، توی این مملکت و این مردم فقیر که مالیاتی رامی‌دهند با چه جور از آنها وصول می‌کنند و آنها این مالیات را چه جور تهیه می‌کنند ومی‌پردازند من توقع ندارم که هئیت حاکمه مثل خلفای صدر اول اسلام دارای آنقدر دلسوزی نسبت بمردم باشند که بخواهند افرادی که حکومت می‌کنند زندگانیشان مثل پست ترین افراد به اصطلاح طبقه محکومه باشد آن توقع را نمی‌کنم ولی این عرض را هم می‌کنم که علی علیه السلام که بزرگترین مرد دنیا واسلام است وامام ما هم هست عمل او در دوره حکومت وزمامداری او چه بود من تاسی بولایت او نمی‌کنم، و تصور می‌کنم باز هرچه باشد ما احساسات داریم، عواطف داریم این مالیات که نفیر و قطمیر آن با چه شکنجه و زجر و زحمت از آن زارع و کشاورز و کاسب تحصیل می‌شود در خرجش نهایت مراقبت باید بعمل بیاید و نهایت دلسوزی بشود(صحیح است) چرا نفله بشود؟ چرا ریخت وپاش بشود، هیئت حاکمه مخصوصا باید این نکته را مورد توجه قرار دهد که آن اشخاصی که کار اجتماعی می‌کنند آنها کافی است که از حیثیت و شئون اجتماعی استفاده بکنند و کار اجتماعی دیگر نباید وسیله جمع کردن ثروت و حقوقهای گزاف برای آنها بشود زندگی طبقه حاکمه از نظر مادی نباید بسی شباهت بوضع مردم باشد این است که بنده می‌خواهم عرض کنم دلایلی دارم اطلاعاتی بمن دادند که اشخاصی را با حقوقهای گزاف استخدام کردند و دعوت بکار نمودند راننده با ده هزار ریال وماشین نویس‌های متعددی که هر کدام را تقریبا ۵ هزار ریال استخدام کرده‌اند اطلاع داده‌اند یکی از مستخدمینی که در بانک ملی است تعریف می‌کرد گفت خانم ماشین نویسی مدتها برای کار ببانک ملی می‌آمد اورا امتحان کردیم و حاضر شد با ماهی ۱۴۰۰ ریال در یکی از شعبات بانک ملی خدمت کند پیش نویس استخدام او امضاء شد مدیر بانک گفت اول او را در یک دایره‌ای بگذارید تا ببینیم ازاو راضی هستند یا خیر اگر خوب کار کرد او را استخدام کنید. در یک دایره‌ای گذاشتند از او امتحان کردند نتوانست کارش را انجام دهد اورا در یک دایره دیگری بردند در آن جا هم نتوانست کار کند بعد عذر او را خواستند گفتند ما برای شما کار نداریم او رفت و پس از سه روز آمد گفت من با پنجهزار ریال در سازمان برنامه استخدام شدم و حکمی هم دستش بود. ملاحظه بفرمایید یک ماشین نویسی که خودش حاضر بود با ۱۴۰۰ ریال استخدام شود واورا نپذیرفتند می‌رود با فاصله یکی دو روز بعد با تغییر حقوق فاحشی در آن جا او را استخدام می‌کنند همینطور بمن گفتند که یک نسخ انگلیسی که بزبان انگلیسی تهیه شده بود برای مقام و هر چه شده بود بنا شد که یک نفر افتخارا یک تجدید نظری در آن بکند و کلمات غلط را او تصحیح بکند بسیار خوب حرف هم بسیار صحیح بود شورای عالی برنامه هم به او ارجاع کرد که تجدید نظر بکند همان شخص بلافاصله برای کاری که قرار بود افتخارا انجام بدهد تقاضای یک حقوق زیادی کرد ویک قسط اول را هم گرفت وبلافاصله چند نفر ماشین نویس در اختیار خودخواست به او دادند کاری هم نبود که بکند این ماشین نویس‌ها روزی یکساعت برای امضای دفتر حضور و غیاب خودشان را نشان می‌دادند و هیچ کاری هم نمی‌کردند بعد از چند روز گفتند که اضافه کار می‌خواهیم مسئول کار گفت اصلا کاری وجود ندارد چه اضافه؟ گفتند شما به این مطالب کار نداشته باشید شما یک یادداشتی بدهید که بما اضافه کار بدهند او بخنده و شوخی برداشت نوشت که به آنها اضافه بدهید بعد از دو روز این دو سه نفر خانم احکامی دستشان آمد که هر کدام ماهیانه علاوه بر هفت‌هزار ریال حقوق اصلی ماهیانه دوهزار و پانصد ریال اضافه کار می‌گیرند درحالی که کار اصلی را انجام نمی‌دادند تا برسد به اضافه کار و همینطور در روزنامه‌ها خواندم که یک معروفه‌ای که در بار نینا خدمت میکرده اوررا برده‌اند با ده هزار ریال حقوق ماهیانه در سازمان برنامه مشغول خدمت کرده‌اند این مسائل اسباب تاثر مردم و مخصوصا اسباب تاثر نمایندگان است (صحیح است) برای اینکه مااز این برنامه توقع زیادی داریم و معتقدیم که این تنها راهی است که بتواند جلو مخاطرات احتمالی و آتی مملکت را بگیرد و در این مملکت یک قدم‌های مؤثر اصلاحی بردارد و اگر از حالا این گشاد بازی شروع شود البته من عرض کردم اطمینان دارم که این مطالب بگوش آقای منصورالملک نرسیده برای اینکه ایشان با آن فکر اراده‌ای که دارند اساسا تن به این کار نمی‌دهند ولی چه می‌شود کرد همان اشخاصی که زیر دست بودند و مورد اطمینان بودند از این اعتمادی که به ایشان شده‌است سوء استفاده کردند و یک همچو خرابکاری‌هایی را اجازه دادند انجام شود اینست که می‌خواستم ضمن بحث در کلیات این لایحه ۵۰ میلیون ریال که در اختیار سازمان برنامه گذاشته می‌شود نظر معظم له را به این موضوع جلب بکنم که دستور بفرمایید تمام این کارهایی که بر خلاف اصول و برخلاف نظرشان شده مورد تجدید نظر قرار بدهند وهر خرابکاری که شده‌است قلم نسخ و باطل روی آن بکشند و بتمام روسای شعب اداره سازمان برنامه ابلاغ کنند که اگر آنها مقدم بیک کاری شدند که برخلاف اصلوب و اساس کار سازمان برنامه و برخلاف نیات اصلاحی باشد مورد بازخواست و محاکمه واقع خواهند شد تا مجاز ندانند خودشان را بیک چنین کارهای خلاف اصولی و اما راجع به این ۵۰ میلیون ریال البته چون قید شده ضمن بودجه سال جاری پیش بینی شده ودر اختیار سازمان برنامه گذاشته می‌شود که بعد از انجام کارهایی که اجرا می‌شود ومخارجی که می‌شود اسنادهزینه آنرا طبق مقررات تهیه کند و در قسمت سازمان برنامه بحساب‌های عمرانی کشور در سال جاری گذاشته می‌شود بنده هیچ عرضی در این مورد ندارم منتهی نکته‌ای که هست این است که در ضمن پیدا کردن راه برای بیکارها باید اصل الاهم فالا هم در نظر گرفته شود کارهایی که ضرورت دارد و مهم است مقدم بر کارهای تفننی منظور شود زیرا بطوری که می‌گفتند اشخاصیکه مشغول مطالعه شده‌اند برای تهیه کار اغلب برای سرعت در اخذ تصمیم مطالعه لازم نمی‌کنند که چه کاری الان بیشتر ضرورت دارد وفقط بصرف از سرباز کردن یک کاری ولو به اصلاح و پهن کردن یک جاده که الان مورد استفاده‌است چندی وقت میگذرانند و در نتیجه وقت و پول ممکن است از یک کار مهمی بیک کار غیر مهمی صرف بشود و در پایان عرایضم خواستم نظر جناب آقای منصور را که عهده دار ریاست دولت هستند به این موضوع جلب می‌کنم که در حال حاضر تمام مردم این مملکت از دور ونزدیک چشمشان به این دولت دوخته شده‌است وهمه منتظر هستند دولتی که با این نحوه به اتفاق آراء رای اعتماد مجلس شورای ملی و با اکثریت نزدیک به اتفاق آراء رای اعتماد مجلس سنا را تحصیل کرده با خواست خدا و با حسن نیتی که در اعضای کابینه سراغ داریم موفق به برداشتن یک قدم‌های موثر و مثبتی بشوند (نمایندگان ـانشاءالله) به انتظار اینکه جلسات هیئت دولت که همیشه تشکیل می‌شود تمام وقتشان صرف چاره جویی و پیش بینی کارهای مفید و عمرانی واصلاحی بشود ما انتظار داریم که هیئت دولت وقتش صرف توجه بکارهای فرعی و جزیی و کارهای افرادی که اغلب متاسفانه دستگاههای مملکت بنفع آنها می‌چرخد نباشد بلکه توجهشان بکارهای مهم و اساسی مملکت باشد که ما نمایندگان ملت در نزد موکلین خودمان و در نزد ملت رو سفید باشیم و بتوانیم از یک دولت فعال و کاری که همت او صرف خدما اجتماعی می‌شود با کمال حسن نیت پشتیبانی بکنیم. نمایندگان ـ احسنت
نایب رئیس ـ آقای کهبد.
کهبد ـ بنده در این لایحه ثبت نام کرده‌ام بنام موافق مشروط البته هیچ شک و تردیدی نیست که یکمشت مردمی که واجد شرایط زندگی نیستند و به تهران آمده باید وسایل زندگی برای آنها فراهم آورده مخصوصا که قسمت اعظم آنها از طبقه کشاورزانند وبنده معتقدم این ۵۰ میلیون ریال که باید صرف کار برای این آقایان بشود منحصرا صرف امور کشاورزی و تولیدی بشود (یکنفر از نمایندگان ـ بیشتر این مبلغ صرف شده) و آنها را بر گردانند به محل‌های خودشان و کار به آنها بدهند آنها را وادار نکنند بکارهای غیر عمرانی بنده وضع زندگی یک زارع را برای آقایان تشریح می‌کنم و آن این است که یک زارع حد اکثری که می‌تواند با یک لنگه گاو کشت کند یک خروار است ومیزان متوسط محصولی که بدست میاید بیش از ده برابر نیست یعنی تصور نمی‌کنم بیش از ۱۰ برابر یک تخم ده تخم باشد (چند نفر از نمایندگان ـ هفت تخم) عرض کردم حداکثری که بدست میاید ۱۰ تخم است یک خمس آن صرف تهیه آب می‌شود یک خمس هم سهم مالکانه است و برای زمین بقیه می‌ماند ۶ خروار ده در صد آنهم که بذرش کسر می‌شود می‌ماند ۵ خروار و ۴۰ من واین خودش هست و قطعا زن دارد و حتما دو اولاد هم دارد که یک عائله چهار نفری را تشکیل می‌دهند که این چهار نفر اگر هر کدام روزی یک چارک نان خالی بخورند می‌شود یک من و ۳۶۰ روز است در سال ۳۶۰ من صرف خوراک روزانه آنها می‌شود دو خروار برایش باقی می‌ماند آیا با این دو خروار زندگی چهار نفر از لحاظ بهداری، لباس و سایر امور می‌گذرد و می‌تواند زندگی کند هر خروار گندم را ۱۵۰ تومان فرض کنیم با آن چه می‌تواند بکند بعقیده بنده باید وسایل کارشان را مهیا کرد یعنی بجای اینکه ۱۰/۵ تخم بدست بیاورد ۱۵ تخم بدست بیاورد باید اینها را مشغول کرد یکی از وسایلی که می‌خواستم عرض کنم و وسیله‌اش را هم در دست داریم این است که در سال ۱۳۱۰ قریب ۵۲ میلیون گوسفند در ایران بود و متاسفانه درسنه گذشته البته تفریبی عرض می‌کنم آنچه بنده حساب کردم و احصائیه دارم بیش از ۱۰، ۱۱ میلیون نیست چه شده که اینطور شده‌است ۴۰ میلیون گوسفند از بین رفته جز اینکه موجبات نا امنی و اسباب زحمت برای این زارع فراهم شده چیز دیگری هست؟ و همین چیزها است که باعث شده که آنجا را ول کرده و بشهر هجوم بکنند بنده وضع این آقایان را تشریح کردم وضع زندگیشان همینطور است که عرض کردم وقتی که وضع معیشت این آقایان اینطور شد ونتوانستند خودشان را اداره کنند و معیشتشان با نان خالی هم تامین نشد مجبورند که به شهر هجوم بیاورند وقتی هجوم آوردند اینها را به کارهای غیر تولیدی وادار می‌کنند، چرا آقا ۳۲ میلیون دلار گندم از خارج وارد می‌کنند؟ بیایید این ۳۲ میلیون دلار را با یک دستگاه منظمی صرف این آقایان بکنید ببینید بعد از یک مدتی می‌توانید مقدار زیادی هم گندم صادر کنید یا خیر قطعا می‌توانید بنده موافق با این عمل هستم به شرط آنکه صرف امور عمرانی بشود یعنی باید فهمید این کسی که بلند شده آمده صدایش کرد و گفت اهل کجا هستی چرا آمدی موجب آمدنت چیست کارت چیست اگر موجب آمدنش فرض بفرمایید مالک سختگیری کرده‌است باید مالک فرض بفرمایید مالک سختگیری کرده‌است باید مالک راخواست واز ا و علت را سؤال کرد که آقای مالک برای چه اورا بیرون کردی اگر دردی داشت در دوش رارسید و بحرفش توجه کرد و کمک به او کرد و اگر غیر از این بود بالاخره یک تکلیف دیگر باید برای او تعیین کرد درهرصورت بنده با این دستگاه برنامه البته اشخاص شریفی در این برنامه هستند مخصوصا در قسمت کشاورزی آن و هم چنین سایر قسمت‌های دیگرو همین طور تذکراتی که آقای حاذقی نماینده محترم دادند در هر دستگاهی عیوبی هست، نواقصی هست باید آقایان توجهی بفرمایند که این امور عیوب و نواقصش مرتفع بشود و بنده عرضم این بود که این مبلغ صرف این نباشد که آنها را بیاورند در جاده‌ها بکار بگمارند بدون اینکه کار کنند تنبل بار میایند و پول را بگیرند بنابراین بنده می‌خواستم تمنی بکنم از آقایان که متصدی امر هستند وسایلی اتخاذ بشود که تولید این مملکت بوسیله این آقایان اضافه بشود یکی از نمایندگان قبل از دستور راجع به روغن نباتی مطالبی فرمودند دلیلش را عرض کردم نبودن اغنام و احشام است، اینقدر وسایل داریم که طبیعت به اختیار ما گذاشته واقعا چرا از این کوه‌ها و مراتع ما نباید استفاده کنیم، چرا حشم داری ما به این روز افتاده که ما محتاج بشویم بیک روغنی که اسما نباتی است ولی نباتی نیست و مضر است (دکتر طبا ـ از نظر طبی مضر نیست) اینطور گفته می‌شود بنده که طبیب نیستم بهر جهت می‌خواستم تمنی بکنم که این دستگاه یک توجه بیشتری معطوف کند به این وضعیت که این آقایان به امور کشاورزی مشغول شوند عرض دیگر بنده این بود که طبق ماده ۴ ۲۱ میلیارد باید در ظرف ۷ سال صرف عمران و آبادی کشور بشود که از این مبلغ ۱۰ میلیارد باید اختصاص داده شود بشهرستان‌ها متاسفانه بشهرستان‌ها توجهی نشده‌است بنده خواستم تمنی بکنم که بشهرستان‌ها هم توجهی بشود که از این وضعیت نامحروم نباشند (نمایندگان ـ محروم نباشند) به بخشید محروم نباشد بهر جهت بنده تمنی می‌کنم آقایان این ۵۰ میلیون را تصویب بفرمایند و دولت هم با سازمان برنامه داخل مذاکره بشود که این مبلغ صرف امور کشاورزی وبر گرداندن این آقایان بمحل‌های خوشان بشود ـ(صحیح است)
نایب رئیس ـ یک فقره پیشنهاد راجع بکفایت مذاکرات رسیده قرائت می‌شود. (بشرح زیر قرائت شد) مقام ریاست مجلس شورای ملی بعد از خاتمه بیانات آقای کهبد پیشنهاد کفایت مذاکره می‌کنم نورالدین امامی.
فقیه‌زاده ـ ما قبلا اجازه خواستیم یک عرایضی داشتیم
نایب رئیس ـ آقای نورالدین امامی
نورالدین امامی ـ آقای فقیه‌زاده اجازه بفرمایید و به عرایض من توجه داشته باشید این لایحه را که دولت آورده‌است بیانات آقایان مخالفین و موافقین هر دو صحیح بود در اطراف کلیات لایحه اگر فرمایشات آقایان صحیح بود و اغلب آقایان تصدیق دارند که در برنامه یک گشاد بازی‌هایی شده‌است و باید جلوگیری شود (دکتر طبا ـ مخصوصا در قسمت استخدام خارجی‌ها) درباره استخدام خارجی و قسمتی هم داخلی من اساسا مخالفم که این خانم‌ها را در ادارات راه بدهند اینها را باید بریزند بیرون بروند بچه داری بکنند خانه و زندگی درست کنند و بجمعیت مملکت اضافه بکنند این ماشین نویس‌ها را باید ریخت بیرون (همهمه نمایندگان) ولی ۵۰ میلیون ریال که دولت اعتبار می‌خواهد برای این بیکارها بود که پشت دیوارهای همه ما شب و روز خوابیده بودند و از گرسنگی می‌مردند و یک قسمت هم از این مبلغ مصرف شده‌است واین بعنوان یک مرفینی است که به یک مریض زده شده‌است در اطراف این مذاکره احتیاج ندارد آقایان همه هم تصدیق می‌کنند که دولت آقای منصورالملک از قدم اول بزرگترین قدمی که برداشته همین عمل بود و بزرگترین خدمت را کرد که احتیاجی به مذاکره ندارد همه موافقیم که رای بدهیم و لایحه تمام بشود به سلامتی برود و دنبال کارش (رای ـ رای) فقیه‌زاده ـ بنده اول استدعا کرده بودم.
نایب رئیس ـ پیشنهاد کفایت مذاکرات است توجه نمی‌فرمایید نام نویسی قبلا شده و بعد از پیشنهاد کفایت مذاکرات دوباره اسم نویسی شروع می‌شود آقای ارباب مهدی مخالفید؟
مهدی ارباب ـ بله بنده مخالفم، مخالفت بنده بسیار مختصر است در این ماده واحده تصریح دارد این اعتبار برای به منظور عودت دادن افراد بمنازل و محل کار خودشان و اشتغال به کارهای عمرانی مصرف می‌شد بنده فقط یک استدعا و تذکر دارم و آن این است که همین طور که افراد را بمنازل خودشان و خانه‌های خودشان دولت می‌خواهد عودت بدهد این فکر را هم بکند که افرادی که از خانه بزرگتر خارج شده‌اند مخصوصا در استان بلوچستان که این سال‌های اخیر در حدود ۱۵۰ هزار نفر هجرت کرده‌اند در آنجا هم یک کارهایی ایجاد بشود که آنها برگردند بوطن و خانه خودشان.
نایب رئیس ـ این مخالفت وارد نبود
ارباب مهدی ـ مخالفتم را هم پس می‌گیرم رای هم می‌دهم.
نایب رئیس ـ آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر ـ البته عموم آقایان توجه دارند به لزوم تصویب این پیشنهاد (صحیح است) معهذا چون راجع به وضع سازمان برنامه یک فرمایشاتی شد آقای حاج حاذقی تذکراتی دادند البته از روی کمال علاقه و خیر خواهی ونظر به اینکه ممکن است اطلاعاتی که به آقایان می‌رسد یک قدری اغراق آمیز باشد و توجه هم دارند ولی فرصت ندارند در قسمت برنامه چند کلمه برای روشن شدن اذهان آقایان به عرض میرسانم البته ترتیب برنامه و زندگی برنامه‌ای در محیط ما و در جامعه ما معمول نبود نیات خوب هم خیلی بوده‌است و هست همه نیتشان خوب است. حرف خوب هم خیلی گفته می‌شود ولی از قوه به فعل آوردن آنها ترتیباتی لازم دارد اصول و به اصطلاح متدی لازم دارد که باید تصدیق بکنیم که هنوز نداشته‌ایم با اگر داشته‌ایم که داشته‌ایم و عادت نداریم این است که وقتی صحبت برنامه شده‌است اولا دو سه سال مقدماتش صحبت برنامه شده‌است اولا دو سه سال مقدماتش طول کشیده‌است برای اینکه به بینیم چه چیزها لازم است و چه نظرهایی باید اتخاذ کنند و بعدهم که تحقیقاتی شده‌است مطالعات مقدماتی شده‌است رسیدیم بمرحله تشکیل، تشکیل سازمان برنامه هنوز یکسال نگذشته‌است از عمرش در صورتی که کارهای برنامه‌ای یک مقدمات مطالعه‌های دقیقی لازم ندارد در هر قسمتی اصلا خود تشکیل یک سازمان جدید که باید یک کارهای مهم و تولیدی و عمرانی بکند هر جزیش یک بحثی دارد و یک ترتیبات و یک مقدماتی لازم دارد، طول و تفضیل زیاد دارد که با حرف‌های سابق چندان وفق نمی‌دهد زیرا وقتی که ما توجه بعمل داشته باشیم آنوقت می‌دانیم که مسئله آبیاری چه قضیه ایست و چه جور می‌شود وعده داد که فردا می‌شود یا یک ماه یا یک سال دیگر همینطور موضوعات دیگر راجع به رشته‌های مختلف عمرانی و تولیدی که هرکدام یک بحث مفصلی است امور صنایع و معادن و صنایع است، راه است که یک جزء معادن و صنایع است، راه می‌خواهیم، تشکیلات می‌خواهیم که نه فقط جنبه‌های فنی ساختمانی و عمرانی دارد جنبه‌های اجتماعی هم لازم دارد بالاخره اینها یک مباحثی است یک زمینه خیلی مفصلی دارد تصدیق بفرمایید وقتی یک چنین سازمانی شروع می‌شود از روز اول نمی‌شود توقع داشت که صد در صد موافق منظور و مقصود باشد بنده تصدیق می‌کنم که نواقصی در کارمان هست ولی اگر نواقص هست باید یک قدری فرصت بدهیم، یکقدری حوصله داشته باشیم که در ضمن عمل نواقص و معایب را رفع کنیم (صحیح است) اگر از روز اول یک امر تازه غیرمتعادی، کوچکترین انحرافی را بچسبیم و وقت را صرف آن بکنیم بالاخره از اصل موضوع و از آن راه مستقیم منحرف می‌شویم (یکنفر از نمایندگان ـ متاسفانه انحراف شده‌است) به عقیده بنده صبر بفرمایید عرض مرا گوش بدهید آنوقت هر جزیش را بنده حاضرم توضیح بدهم بالاخره تمام این جزییات ومعایب اعم از بزرگ یا کوچک را باید رسیدگی کرد و رفع کرد باید اعتراف کرد که ممکن است انحرافی در کار باشد ولی من مقصودم این است که آن را نباید دلیل قرار داد برای بدی کار و بد بودن موضوع و اساس ما الان یک دستگاهی داریم و یک کار وسیعی داریم تمام این رشته‌ها دستگاه می‌خواهد بنده اینجا یک دفعه دیگر عرض کردم یک کلمه می‌گویم اصلاح کشاورزی چندین رشته کار دارد چندین ده نفر متخصص و مقنن لازم دارد که در هر قسمتش کار بکند اینها اجزاء می‌خواهد بالاخره اینها وسایل می‌خواهد (شوشتری ـ تدریجی الحصول است) هر چه سعی کنیم که محدود و مختصر باشد بازاز آن نقطه نظر اصل کار که ملاحظه می‌کنیم زیاد است، بزرگ است و بالاخره این را اگر تمام اوقاتمان را صرف بکنیم که یک نفر عضو زیاد است یا پنجنفر عضو زیاداست از اصل موضوع دور می‌افتیم بنده این نظر را خودم دارم که هرچه کار سهل و ساده باشد و هر چه مختصر و کم کار باشد بهتر است اما یک قسمت را از ابتدا نمی‌شود فهمید باید درعمل دید، جمع آوری کرد عقیده‌ام در عمل این است اما از روز اول آن نقطه آخر رادر این جور تشکیلات نمی‌توان دید اعتراضی است می‌گویند که حقوق فلان عضو خیلی زیاد است یا فلان عضو بی جهت استخدام شده اینها قابل رسیدگی و قابل اصلاح است اما عرض کنم که یکمقدار زیادیش هم اغراق آمیز است مثلا می‌گویند ماشین نویس، یک عده زیادی مشاور و متخصص خارجی داریم باید یک اشخاصی باشند که بزبان آنها آشنا باشند مثلا تند نویس اینها لازم دارند ماشین نویس استنوگراف لازم دارند خوب این یک چیزی است که کم است و وقتی پیدا شد یک حقوقی می‌خواهد که البته باید این حقوق را بهشان داد و آنها را راضی کردهمه آقایان تصدیق دارند که حقوقی که امروز داده می‌شود فرد، فرد که نگاه کنیم زیاد نیست مجموع تشکیلات ما زیادی دارد و اگر به زندگی همان اشخاصی که می‌گویندحقوق زیادمی‌گیرند دقت بکنند می‌بینند که بزحمت حقوق آنها مخارج آنها را تکافو می‌کند (صفائی ـ ولی این حقوقی که می‌گیرند سایر مستخدمین را مایوس کرده) بالاخره اینها یک کارهای حساسی است و یک اشخاص مخصوصی برای این کارها لازم است وبایدراضی باشند که بیایند کار بکنند یک نکته دیگر هم که تذکر می‌دهم این هم برای توضیح است که متوجه باشید درسازمان برنامه یک محدودیت‌هایی است اولا ساعات کار زیادتر است، صبح و عصر است و شب‌ها هم کار می‌کنند بدون اینکه اضافه همانطوری که در سایر ادارات معمول است برای ساعات اضافه کار بگیرید و حقوق آنها همین حقوق مقطوعی است که می‌گیرند هر قدر هم کار زیاد داشته باشند باید بکنند ولی فوق العاده و اضافه کار نیست و دیگر اینکه کار آزاد در خارج نمی‌توانند داشته باشند در صورتی که اغلب اعضای ادارات وزارتخانه‌های ما در ساعات فراغت می‌توانند کار آزاد بکنند ولی در سازمان برنامه معمول است کسی که آنجا وارد شد نمی‌تواند کار آزاد بکند بالاخره محدود است. بعلاوه اینهم که می‌گویند اشخاصی را که از ادارات و وزارتخانه‌ها آورده‌اند بسیار کم است، اشخاصی را که آورده‌اند آنجا نسبتا عده‌شان را می‌شود گفت متنابه‌است اشخاص متخصص ومتقنن است که یک عده‌شان شاید در ادارات دولتی بوده‌اند آنجا وجودشان لازم تر بوده‌است آورده‌اند آنجا، آنجا خدمت می‌کنند و مصدر کار هستند، به آقایان هم عرض کنم خوب هم خدمت می‌کنند یک طرحی و یک برنامه‌ها و یک نقشه‌های بسیار مفیدی الان طرح شده و اینها در شرف اتمام است و یک قسمتش تمام شده وبرای عمل حاضر است و بزودی بجریان می‌افتد الان هم نمایندگان بانک بین‌المللی هم آمده‌اند و مشغول هستند مشغول دیدن این لوایح و این نقشه‌ها و این طرح‌ها هستند که امیدوارم یک قسمت آنها کاملا مورد تصدیق آنها واقع بشود و موضوع کمک اقتصادی که در نظر داریم. یعنی کمک اقتصادی بانکی آن هم عملی بشود اینها پیشرفت‌هایی است که در کار برنامه ما حاصل شده‌است این سال اول در واقع سال تهیه عمل بوده‌است بجهت اینکه قبلا که طرح‌ها ونقشه‌های عملی حاضر نشده بود و تحقیقات کلی بوده‌است اما در این یکسال است که دستگاهی که تشکیل شده‌است پرداخته‌است بتهیه طرح‌ها یعنی طرح‌ها وقتی که تمام بشودمی‌توانند بعمل بگذارند، مناقصه بگذارند چنانکه دو سه قلمش الان شده‌است این دو سدی که در سیستان الان شروع به ساختمان کرده‌اند نتیجه همان مطالعات است سد کرج که الان یک قسمتش شروع شده‌است به ساختمان نتیجه همان مطالعات و نقشه‌های دقیقی است که تهیه شده‌است و همچنین جاهای دیگر که برای قسمت آبیاری گروه‌های زیادی فرستاده شده‌است (فقیه‌زاده ـ غیر از قزوین) این را عرض کنم همه جا مشغول هستند و این مقدمات را دارند تهیه می‌کنند و امیدواریم از سال دوم فعالیت خیلی زیادی آقایان ملاحظه بکنند اما این کارها یک کارهای پر دامنه‌ای است مال آینده‌است کار امروز و فردا، یک ماه و یک سال نیست اینکارهایی است که امیدواریم برای آینده مملکت سعادت وترقی داشته باشد اینکه فرمودند بهمه جا باید برسد، البته باید بهمه جا برسد اما بهمه جا رسیدن این نیست که ما یک پولی را تقسیم بکنیم و بهر جا یک سهمی بدهیم باید اول دید هرجایی چه کاری لازم دارد آنوقت کارش را تهیه کرد و سهمش را داد چنانچه ملاحظه میفرمایید یک جا آبیاری شروع شده‌است پول می‌دهیم، یکجا کشاورزی، یک جا معادن، یک جا صنایع و کارخانه‌ها چه بسازند و چه کارخانه‌های موجود را اصلاح بکنند، جاهای دیگر جنگل دارد، دستگاه جنگلبانی اصلاح می‌شود، جای دیگر پرورش برای دام و حیوانات است و تشکیلات می‌خواهد این است که وقتی به این جور نگاه می‌کنیم می‌بینیم همه جا سهم خودش را می‌گیرد، هیئت‌های اکتشافی که بجنوب رفته‌اند اینها مشغول اکتشافات معادن هستند در قسمت نفت و سایر معادن مشغول مطالعات هستند، همچنین مشغول مطالعات آبیاری هستند، بالاخره هیئت‌هایی برای بهداشت رفته‌اند برای دفع مالاریا الان چندین هیئت داریم در نقاط مختلف که دارند کارهای اساسی می‌کنند این برای سلامت مردم است وقتی که مردم سالم نبودند کار اصلا ازشان بر نمی‌آید، خوب اینها همه جنبه برنامه‌ای دارد، همه جزو کارهای برنامه‌است و اما قسمت اینکه آقای کهبد هم تذکر دادند تولیدی باشد، خوب همه این کارها مربوط به تولید است وقتی ما در آبیاری کار می‌کنیم این برای تولید است، وقتی برای اصلاح کشاورزی کار می‌کنیم به جهت تولید است بالاخره وقتی کار بهداشتی می‌کنیم این را می‌خواهیم عرض کنم که این کار تولیدی است، بجهت اینکه وقتی مردم سالم نباشند، قوه نداشته باشند تولید خوب نمی‌شود اینها همه مربوط بهم است. من از آقایان می‌خواستم استدعا بکنم با یک نظر وسیعتری، با یک نظر بازتری کارهای سازمان برنامه را در نظر بگیرند این کارها کار اساسی است وهر روز ایراد کردن به آن... البته بنده ایراد نمی‌کنم به تذکرات آقایان البته عرض می‌کنم معایبی هم هست که باید رفع کرد ولی طرز حمله کردن، طوری نباشد که موجب دلسرد کردن بالاخره سست کردن این دستگاه باشد زیرا همانطوری که فرمودند چندین سال زحمت کشیده شده، خرج شده والان هم خرج سنگینی می‌شود این را باید کوشش بکنیم با فعالیت و جدیت انشاء الله بجریان بیفتد (نمایندگان ـ انشاءالله) بنده قول می‌دهم به سهم خودم که همیشه این علاقه را داشته‌ام حالا مخصوصا بیشتر علاقه دارم برای اینکه مسئول قسمت‌های عمومی هم هستم و در برنامه هم ما نهایت دقت را می‌کنم که اگر نواقص ومعایبی هست انشاء الله رفع بشود تا با تقویت وپشتیبانی آقایان بتوانیم این کاررا پیش ببریم و بیک نتیجه‌ای برسیم این راجع بکارهای سازمان برنامه بود اما این لایحه در واقع این یک تحمیل کاریست بسازمان برنامه این کار خود برنامه نبوده وضع بیکارانی که هجوم آورده‌اند هر ساعت مخصوصا یک جنبه خاصی داشت و ما مجبور بودیم بفوریت یک علاجی بکنیم قریب بیست هزار نفر ویلان و سرگردان و بیکار در تهران جمع شده بودند که هم اسباب نگرانی بود و هم اسباب تاثر بالاخره در همان روزهای اول که بنده مامور تشکیل کابینه شدم، خوب قضایای مملکتی است مامور حل و فصل آنها هستیم اول قضیه ایکه جنبه حادی هم پیدا کرده بود بر خوردیم این بود که بعجله فکر کردیم یک ترتیبی داده شود هم برای اعاشه اینها ضمنا یک کاری هم بکنند یک تشکیلات فوری وموقتی دادیم و یک تصمیماتی اتخاذ شد البته چون فوریت داشت آنوقت هم جلسات مجلس منعقد نبود یعنی دوره تعطیل بود بنده مقتضی ندانستم که تامل بشود (صحیح است) یک کارهای فوری کردیم چنانکه نتیجه‌اش را امروز آقایان می‌بینید و نتیجه خوب هم داد بالاخره اینها جمع شدند اعاشه شدند پول بهشان داده شد فرستاده شدند بمحل‌های خودشان قریب ۲۰ هزار نفر بودند الان در کرج که یک مرکزی بود برای جمع آوری اینها متجاوز از ده هزار نفر شده بودند تا دوروز قبل ۱۸۰۰ نفر بیشتر باقی نماندند که تصور می‌کنم امروز شاید کمتر از هزار نفر باشند تمام وسایل ممکنه نمی‌گویم خیلی عالی ولی به اندازه‌ای که ضرورت داشت برایشان فراهم آمد و بترتیب و تدریج اینها بجاهای خودشان اعاده داده شدند و یک کارهای فوری و موقتی هم برای اینها تهیه شد آقایان گفتند که این جور کارها با نقشه نبود کارهای اساسی نبود ماهم مقید نبودیم که به این فوریت کارهای با نقشه و با اساس بشود منظور اساسی ما مشغول کردن اینها و اعانه اینها بود اینها را گفتیم که کارهایی هم بکنند در یک جاهایی در یک راه‌هایی برای درست کردن جاده‌ها، برای عریض کردن جاده تسطیح جاده، یک جاهایی یک کارهای مفیدی بود مثلا در مغان یک سدی داریم یکدهی را که حسن خان لوهست و دارد از بین می‌رود از همین وسایل استفاده شد گفتیم آنجا هم کار کنند اینها باهم است نمی‌شود ایراد کرد که نقشه می‌خواست صبر کنیم نقشه بکشیم بدرد آن روز نمی‌خورد پس اینها مجموعا سبب شد که ما اینکار فوری را بکنیم و چون سازمان برنامه یک دستگاهی بود آماده تر ومی‌توانست فوری تراین کار را بکند چنانچه کرداین را تحمیل کردیم بسازمان برنامه بنابراین این یک اعتباری نیست که سازمان برنامه برای نقشه‌های خودش گرفته باشد. این یک ماموریتی است فوق‌العاده که دولت داد بسازمان برنامه این پول را خرج بکندهیئت نظارت هم هست حسابش را هم تمام با اسناد بوزارت دارایی تحویل می‌دهد حالا بیش از این نمی‌خواهم در اینموردعرض بکنم (احسنت)
بعضی از نمایندگان ـ رای رای
نایب رئیس ـ نسبت به کفایت مذاکرات رای می‌گیریم آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقت دارند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند) تصویب شد شروع می‌کنیم بقرائت پیشنهادات پیشنهاد آقای کهبد (بشرح ذیل خوانده شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌دانیم که تبصره ذیل اضافه شود.
تبصره ـوزارت بهداری مجاز است سالیانه ده نفراز پزشکان خودرا با رعایت شرایط تقدم که عبارت از سابقه خدمت در وزارت بهداری (بعضی از نمایندگان پیشنهادخرج است) (زنگ رئیس) و اهمیت مشاغلی که عهده دار بوده‌اند در مقابل هر شش سال خدمت یک سال برای مطالعه و تکمیل معلومات بخارجه اعزام دارد.
بعضی از نمایندگان ـ پیشنهاد خرج است نمی‌شود.
نایب رئیس ـ چون وارد نیست مطرح نخواهد شد بحث نمی‌شود پیشنهاد دیگری قرائت کنید. (پیشنهاد آقای آزاد بشرح زیر قرائت شد)
ریاست مجلس شورا ی ملی ـ پیشنهادمی‌کنم بجای این که در لایحه قید شده در اختیار سازمان برنامه بگذارند قید شود در اختیار چند نفر از اعضای دیوان محاسبات عمومی بگذارند. آزاد (صحیح است)
نایب رئیس ـ آقای آزاد بفرمایید.
عبدالقدیر آزاد ـ بنده با پیشنهاد جناب آقای نخست‌وزیر راجع به این کمکی که آوارگان شده‌است موافقم ولی ازنقطه نظر اینکه در اینجا قید شده‌است که این پول در اختیار سازمان برنامه گذاشته شود مخالفم و دلیلی هم که دارم این است که مادر دوره گذشته وقتی که بودجه را می‌آورند مطالعه می‌کردیم می‌دیدیم ۹۳ در صد خرج پرسنل می‌شود یا اینکه یکمقدار از بودجه مملکت را به اشخاص معینی می‌سپاریم که صرف عمران و آبادی ممکلت بشود ولی طبق مندرجات جراید تقریبا ۱۳۰ میلیون تومان سازمان برنامه خرج کرده‌است و بهیچوجه من الوجوه از این بهره‌برداری نشده‌است من معتقد هستم که در سیاست تخریب سازمان برنامه از سایر وزارتخانه‌ها رکورد را برده‌است (شوشتری ـ فارسی بفرمایید) (حاذقی ـ اگر رکورد را بشکند بشکننده باید رجوع کنید) سازمان برنامه ما چیزهای عجیب و غریبی درست کرده‌است یک اداره درست کرده‌است برای تعمیق دریاها را گود بکنند چندین میلیون هم بودجه برایش گذاشته‌اند یک اداره درست کرده بنام مهمانخانه برنامه که یک خرجهای بیهوده‌ای آنجا می‌شود بنده در موقعش زیاد صحبت می‌کنم اسناد و مدارکی به بنده داده‌اند ومن در روز معین این مطالب را ذکر خواهم کرد مقصود بنده این است که شخصا اعتماد و ایمان به این که این سازمان برنامه این پول را بمصرف خودش برساند ندارم از جناب آقای نخست‌وزیر دو خواهش دارم یا اینکه این پول را در اختیار یک کس دیگری بگذارند یا اینکه این پنج میلیون تومان را از سازمان خود برنامه معین کنید خرج بکنند از این دو یکی را بکنند سازمان برنامه یک پول‌هایی گرفته‌است که نفله می‌کند حالاهم باز این قسمت از بودجه مملکت را ما بیاییم ۵۰ میلیون ریال اختصاص بدهیم برای اینکار و بدهیم بسازمان برنامه این را اعتماد ندارم این است که معتقد نیستم و خواهش می‌کنم یک هیئت دیگری تعیین کنید یا این را بسپارید بیک سازمانی یاوزارت راه، یا وزارت کشور، یا یک وزارتخانه دیگر یا اینکه چند نفر دیگر از هیئت دیوان محاسبات عمومی که محل اعتماد و اطمینان خود آقای نخست‌وزیر هم بودند و دیروز اسامی آنها را آوردند به آنها بسپارند که این خرج با نظر آنها بمصرف خودش برسد.
نایب رئیس ـ آقای مخبر بفرمایید.
مخبر (دکتر کیان) ـ پیشنهاد آقای آزاد البته دو اشکال اساسی داشت یکی اینکه دیوان محاسبات یک دستگاهی است که برای نظارت خرج و دخل بودجه طبق مقرراتی که در قانون دیوان محاسبات تنظیم شده‌است، تصویب شده‌است برای آن ایجاد شده‌است انحراف آن برخلاف اصول وبرخلاف قانون است یک اشکال دیگری که در فرمایش آقای آزاد بود این است که اگر این دستگاه برنامه را آقای ازاد مجهز برای صرف ۵۰ میلیون ریال نمی‌دانند بطریق اولی برای نقشه‌های اساسی و مصارف بیشتری و غیر مجهز و غیر مناسب می‌دانند (آزاد ـ عقیده من این است) لازمه این پیشنهاد ایشان این است که این دستگاه مجهزی که برای تاسیس آن مبالغی خرجش شده‌است و این کار ۵ میلیونی را باکمال سهولت می‌تواند بدون صرف هزینه اعضاء و غیر ذلک بمصرف برساند بدستگاه دیوان محاسبات یا هر دستگاه دیگری که مقتضی می‌دانند واگذار کنند ومصارف خیلی زیادی صرف آن دستگاه بشود تازه آن دستگاه وضعیتش معلوم نیست که بتواند به آن درجه سازمان برنامه برسد که این ۵ میلیون تومان را برای بکار انداختن بیکار بمصرف برساند این یک عمل فوری و آنی وضروری بود لازم بود از یک دستگاه مجهزتری استفاده شود و مجهزتر و آماده‌تر از دستگاه برنامه هم انصافا وجود نداشت بنابراین استدعا می‌کنم آقای آزاد پیشنهادشان را پس بگیرند و بیک موقع دیگری موکول بفرمایند.
نایب رئیس ـ نسبت به پیشنهاد آقای آزاد رای می‌گیریم آقایانی که با پیشنهاد آقای آزاد موافقند قیام کنند (عده کمی قیام کردند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (پیشنهاد آقای نریمان بشرح زیر قرائت شد) اینجانب محمود نریمان نماینده تهران پیشنهاد می‌کنم لایحه شماره ۲۲۸۲-۲۸/۱۱/۲۷ دولت (شماره ترتیب چاپ) بشرح زیر اصلاح وماده زیر بجای آن تصویب گردد.
ماده ۱ ـ وزارت دارایی مجاز است مطابق تشخیص و تصویب هیئت دولت تا میزان پنجاه میلیون ریال از محل در آمد عمومی کشور در اختیار سازمان برنامه بگذارد وپس از تصویب بودجه کل کشور وجوه پرداخت شده را بابت اعتبارات وزارتخانه‌های ذیمدخل احتساب نماید ـ سازمان برنامه وجوهی را که به این ترتیب به اختیارش گذارده می‌شود بر طبق تصمیمات متخذه از طرف دولت صرفا برای عودت دادن افراد بمنازل و محل کار خودشان ومشغول نمودن آنها بکارهای راهسازی و کشاورزی و غیره بترتیبی که مقتضی بدانند با نظارت وزارت دارایی بمصرف خواهد رسانید و حساب و اسناد آنرا که سازمان بمصرف خواهد رسانید و حساب و اسناد آنرا که سازمان برنامه روی مقررات خود تنظیم و با نظارت وزارت دارایی پرداخت می‌نماید به وزارتخانه‌های ذیمدخل تحویل خواهد نمود که آنها بابت اعتبارات مربوطه خودشان پذیرفته و بخرج منظور دارند. نریمان.
نایب رئیس ـ آقای نریمان.
نریمان ـ چون در ضمن توضیحاتی که عرض می‌کنم اشاره به اشخاص می‌شود و ممکن است درادای مطلب سوء تفاهمی ایجاد شود به این جهت مطالب را یاد داشت کرده‌ام که قرائت می‌کنم
- ۱- آنچه به نظر می‌رسد مقصود دولت از پیشنهاد این ماده این است که تامیزان ۵۰ میلیون ریال با استفاده از ازادی عملی که سازمان برنامه از مقررا ت محاسبات عمومی دارد هر چه زودتر بمصرف عودت دادن افراد بمنازل و محل کار خودشان و مشغول نمودن آنها به کارهای راهسازی و کشاورزی و غیره برسانند و با در نظر گرفتن وضع فعلی بیکاری این اقدام دولت که خیلی هم بجا است بناچار نهایت فوریت را دارد ولی بکفیتی که این ماده انشاءشده مصرف این وجوه تا زمانی که بودجه کل کشور از تصویب مجلس نگذشته‌است در حدود همان دو دوازدهم‌های مصوبه و آنچه بعدا بتصویب برسد خواهد بود زیرا در این ماده تصریح شده‌است ((از محل بودجه سال ۱۳۲۹ وزارتخانه‌های ذیمدخل)) چنانچه این ماده بهمین کیفیت بتصویب برسد وزارت دارایی در انجام منظور دولت که علاج فوری بیکاری و سرگردانی افراد است دچار اشکال خواهد شد بنابراین، این ماده از اینجهت محتاج بیک اصلاح عبارتی انشایی است (شوشتری ـ ذیمدخل رااصلاح بفرمایید بذی دخل)
- ۲ـ مطالب دیگری که راجع به این ماده باید به عرض مجلس شورای ملی برسد نگرانی است که ما از حیث مصرف این وجوه داریم بطوریکه آقایان محترم اطلاع دارند با اینکه متجاوز ازیک سال و چند ماه ازتاریخ شروع بکار سازمان برنامه می‌گذرد هیئت نظامی که در مقررات مربوط بسازمان پیش بینی شده تا بحال مشغول کار نشده و تازه در جلسه پیش مجلس شورای ملی بود که از بین ۱۸ نفری که از طرف دولت پیشنهاد شده بود ۶ نفر انتخاب شدند و در این مدت کارهای سازمان برنامه بدون نظارت جریان داشته و در اطراف جریان امور سازمان و ریخت و پاش هایی که در آنجا می‌شود مطالبی گفته می‌شود که ایجاد نگرانی می‌کند و همکار محترم آقای آشتیانی‌زاده هم به آنها اشاره فرمودند متاسفانه عمل دولت هم بطوریکه دیدیم بر این نگرانی می‌افزاید و انسان از خود می‌پرسد چه نظری در کار است که دولت امثال آقایان هادی اشتری را که عمری با درستی وصداقت بدولت خدمت کرده ودر جامعه معروفیت بسزایی دارند و در کارهای بانک صنعتی و معدنی پیشین و در سازمان برنامه هم سابقه خدمت دارند ویا امثال آقایان مجیدزاده و احمدی و ایمانی و برخوردار وغیره که از صاحب منصبان کار آزموده و درست دولت هستند برای مستشاری دیوان محاسبات که با مقررات فعلی منشاءاثری نمی‌تواند باشد پیشنهاد می‌نماید ولی نمی‌خواهند از وجود امثال آن مردمان شریف و خدمتگذاران صدیق برای خدمات مؤثرتری ما نند خدمت در سازمان برنامه استفاده نمایند روی همین نگرانی است که بنده پیشنهاد می‌کنم این پنجاه میلیون ریالی که باید استفاده از ازادی عمل سازمان برنامه بمصرف برسد تحت نظارت یک چنین مامورین از وزارت دارایی مصرف شود بخصوص که بالمال اسناد هزینه این وجوه باید بپای اعتبارات مربوطه وزارتخانه‌ها منظور گردد و اصولا نظارت وزرات دارایی در مخارجی که از اعتبارات دولتی می‌شود مطابق قانون محاسبات عمومی ضروریست من به اغلب آقایانی که برای هیئت نظارت سازمان برنامه پیشنهاد شده‌اند ارادت دارم ولی ارادت من به آنها مانع از این نیست که بگویم بیشتر آنها در کارهای مالی دارای سوابق طولانی و عمل و آزمایش نمی‌باشد و تصدیق میفرمایید نظارت امور سازمان برنامه بیشتر از هر چیز جنبه مالی دارد بنابراین صحیح این بود که از بین کارمندان عالی رتبه دولت هم که دارای اینگونه سوابق هستد برای عضویت هیئت نظارت سازمان برنامه اشخاص موجهی در نظر گرفته و پیشنهاد می‌شدند تا نه فقط نسبت بمصرف این پنجاه میلیون بلکه مصرف تمام وجوه سازمان برنامه رفع نگرانی می‌شد. حالا که متاسفانه اینطور نشده‌است و از طرف دیگر هیئت نظارت سازمان هم تازه تعیین شده‌اند من پیشنهاد می‌کنم که این وجوه تحت نظر وزارت دارایی که بوسیله اشخاص آزموده و امتحان داده و صحیح العمل اجرا شود بمصرف برسد.
نایب رئیس ـ آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی ـ بدبختانه آقای نریمان دیشب با مطالعه کاملی یادداشتهای مفصلی برداشته بودند که پیشنهاد بکنند بنده هم اگر می‌دانستم در جواب ایشان زیاد یاداشتهایی بر می‌داشتم آقای نریمان توجه بفرمایید چند جمله اینجا فرمودید چون وقت دیر است وباید زودتر را ی گرفته شود من مختصرا می‌خواهم جواب عرض کنم اینکه فرمودید باید بمصرف برسد همانطوری که جناب آقای نخست‌وزیر توضیح دادند یک قسمت عمده‌اش مصرف رسیده‌است (صحیح است) یعنی در اوایلی که دولت جدید تشکیل شد و جناب آقای نخست‌وزیر مامور تشکیل هیئت دولت شدند تصمیم گرفتند فورا هم واین موضوع عملی شد و دلیلش هم این است که این ۲۰ هزار نفر که فرمودند از تهران رفتند و مشغول کار شدند حالا هم تصور می‌کنم چیزی از این وجه باقی نمانده باشد که پیشنهادها عملی بشود که تحت نظر هیئت نظارت یا وزارت دارایی یا دیوان محاسبات بگذارند و این وجوه مصرف شود اماراجع به هیئت نظارت که فرمودید خود آقا از اشخاصی بودید که دیروز به این اشخاص که انتخاب شدند رای دادید (مکی ـ از کجا می‌دانید؟ شما مگر علم غیب دارید) آقای مکی شما چه حق دارید وسط حرف من حرف می‌زنید من نگفتم به این اشخاص رای داده‌اند. آقایان رای داده‌اند هر کس اکثریت داشته او برده‌است عرض کنم این اشخاص که انتخاب شده‌اند از اشخاص صالح و پاکدامن و صحیح العملی هستند دلیلش هم این است که اکثریت نمایندگان مجلس به آنها رای داده‌اند (آشتیانی‌زاده ـ این دلیل نمی‌شود ما رای برخلاف اصول خیلی داده‌ایم و باز هم می‌دهیم).
نایب رئیس ـ آقای دکتر کیان بفرمایید.
دکتر کیان (مخبر کمیسیون بودجه) ـ این پیشنهاد جناب آقای نریمان البته با نهایت حسن نیت تنظیم وتقاضا شده‌است و من خیلی خوشوقت و خوشنودم که همانطور که فرمودند با مطالعه قبلی تنظیم شده‌است ولی زمینه‌ای که ایشان پیشنهاد فرمودند روی طرح قبلی است که به مجلس داده شده‌است وبعد در کمیسیون بودجه آنرا تغییر دادند و این لایحه تازه‌ای که فعلا داده شده‌است آن منظوری را که جناب آقای نریمان داشتند تامین کرده در این ماده فعلی بهیچوجه ذکری از در آمدهای وزارتخانه‌های ذیمدخل برده نشده و نوشته شده از در آمدعمومی کشور بنابراین آن منظوری را که داشتند اساسا خود بخود در این ماده تامین شده‌است فقط منظور از این پیشنهاد این است که بوسیله یک دستگاه سریع‌العمل‌تر و بدون رعایت و مقید بودن به اصول محاسبات عمومی معمولی این ابتلای ضروری فعلی را از پیش پای کشور بردارد بنابراین البته آقایان نمایندگان تهران در موقعی که رای خواهند داد توجه به این خواهند فرمود که نظر دولت از این پیشنهاد این است که با سرعت عمل کار بکند و مقررات دیوان محاسبات عمومی در این بابت رعایت نشود و از این جهت است که لابد این پیشنهاد هم خلاف نظر دولت و خلاف نظر عملی است که می‌خواهد انجام بشود بنابراین تقاضا می‌شود که پیشنهاد خودشانرا پس بگیرند و موافقت بفرمایند که بهمین صورت عملی بشود
نایب رئیس ـ چون صحبت می‌شود که مبلغی از این اعتبار قبلا بمصرف رسیده‌است لازم است توضیح بدهم شاید در موقعی که مجلس تعطیل بوده‌است به اضطرار اقدام به اینکار شده باشد و الا ممکن نیست مجلس شورای ملی پولی را که خرج شده‌است و دولت بعد لایحه آن رابیاورد اجازه بدهد (صحیح است) این مطلب باید گفته شود که سابقه پیدا نکند. رای می‌گیریم به پیشنهاد آقای نریمان آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی قیام نمودند) تصویب نشد چون چند فقره پیشنهاد دیگر هم رسیده و وقت هم گذشته و آقای وزیر دارایی هم می‌خواهند لایحه‌ای تقدیم بکنند هم لایحه شان را تسلیم بکنند بعد جلسه را ختم می‌کنیم و موکول می‌شود برای روز یکشنبه بفرمایید آقای وزیر دارایی
ـ تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای وزیر دارایی
ویرایش۷ـ تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی ـ بنده اول می‌خواستم راجع بنان تبریز که آقای آشتیانی‌زاده تذکر دادند یعنی مورد توجه وعنایت آقای آشتیانی‌زاده واقع شده‌است عرض بکنم. عرض کنم با اینکه آقای نورالدین امامی و آقای بهادری که ارتباط نزدیک و تماس بیشتری با مردم آنجا دارند و از وضعیت نان آنجا اظهار رضایت فرمودند مع الوصف دستور رسیدگی و تحقیق داده می‌شود وکوشش و اهتمام خواهد شد که اگر واقعا نواقصی در کار نان آنجا باشد مرتفع بشود و انشاءالله نان آنجا و سایر نقاط نسبت به وضعی که وارد بهتر می‌شود ضمنا یک لایحه ایست راجع بپرداخت مخارج کمیسیون بی‌طرفی که باید بکار رود هیرمند توجه کند این را تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
نایب رئیس ـ به کمیسیون مربوطه ارجاع می‌شود
- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
ویرایش۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ جلسه را تعطیل می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه دستور بقیه لایحه و در صورتی که خبر کمیسیون بودجه راجع بمخارج سنا هم آماده باشد مطرح خواهد شد. (پنجاه و پنج دقیقه بعدازظهر مجلس تعطیل شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ جواد گنجه
نگاه کنید به
ویرایشتصمیم قانونی دایر به انتخاب بقیه مستشاران دیوان محاسبات - مصوب ۵ اردیبهشت ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی.