مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۵۷
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۳۱۰
۵ شنبه ۲۷ دی ماه ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۵۷
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی - جلسه ۵۷ صورت مشروح مذاکرات ملجس روز ۵ شنبه ۱۸ دی ماه ۱۳۳۱
فهرست مطالب:
مجلس ساعت ده وبیست دقیقه صبح بریاست آقای مهندس رضوی (نایب رئیس) تشکیل گردید
- طرح صورت مجلس
ویرایشنایب رئیس _ صورت اسامی غائبین جلسه گذشته قرائت می‌شود (بشرح زیر بوسیله آقای ناظرزاده منشی قرائت شد)
غائبین بااجازه _ آقایان: شاپوری _ صراف زاده _ خسروقشقایی _ عبدالرحمن فرامرزی _ مشار _ اورنگ
غائبین بی اجازه _ آقایان: دکترامامی. محمدحسین قشقایی. دادور. میلانی. پارسا. راشد. دکتر ملکی
نایب رئیس _ نسبت بصورت جلسه مورخه سه شنبه ۱۶ دی ماه اگرنظری هست بفرمایید آقای کهبد
کهبد _ بنده پریروز عرض کرده بودم که دراین موقع حساس خود بنده و اهالی شهریار و ساوجبلاغ و کرج پشتیبانی خود را نسبت به شخص آقای دکترمصدق ابراز می‌داریم که در صورتمجلس طور دیگر نوشته‌اند تمنای اصلاح دارم
نایب رئیس _ بسیارخوب آقای نریمان
نریمان _ درجلسه سه شنبه هفته گذشته بنده طرحی را جع به دیوان محاسبات تقدیم کرده بودم باقیدیک فوریت استدعا می‌کنم که فوریتش مطرح شود وبه کمیسیون مربوطه مراجعه شود
نایب رئیس _ آقای شهیدی
شهیدی _ تلگرافی است ازپیشه وران واصناف اصفهان راجع به پشتیبانی ازآقای دکترمصدق تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
نایب رئیس _ آقای دکترسنجابی
دکترسنجابی _ عرض کنم در صورت جلسه اینطورشنیدم که جناب آقای میلانی را غایب بی اجازه نوشته‌اند (ناظرزاده _ بااجازه هستند) گویاغیبت ایشان بااجازه‌است وتلگرافی ازخودایشان رسیده‌است که پشتیبانیشان را نسبت بدولت اظهار کرده اندوگفته‌اند که اگرلازم باشد بایشان اطلاع بدهندکه فورا بطهران بیایند.
نایب رئیس _ آقای افشارصادقی افشارصادقی _ بنده عرضی ندارم نایب رئیس _ آقای مدرس
مدرس _ یک موضوعی بود که جناب آقای دکترسنجابی فرمودندراجع به جناب آقای میلانی که تلگراف کرده‌اند وضمناتلگرافاتی رسیده‌است ازتبریز که بازاررابسته‌اند ودرتلگرافخانه متحصن شده‌اند برای پشتیبانی ازجناب آقای دکترمصدق
نایب رئیس _ آقای مکی
مکی _ یک نامه‌ای ازطرف چایکاران گیلان بوسیله بنده به مجلس شورای ملی فرستاده شده وهمچنین نامه‌ای از مسلولین آسایشگاه شاه آباد که تقاضای تصویب لایحه مسلولین را درمجلس دارند. بنده تقدیم مقام ریاست می‌نمایم. نایب رئیس _ نسبت بصورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) تصویب آن بعداعلام می‌شود.
- تقدیم لایحه تمدیداختیارات آقای دکترمصدق نخست وزیر بقید دوفوریت بوسیله آقای کاظمی نایب نخست وزیر
ویرایشنایب رئیس _ قبل ازاینکه راجع به نطقهای قبل ازدستور تصمیم بگیریم جناب آقای وزیردارایی ونایب محترم نخست وزیر تقاضای مطلبی فرموده‌اند. بفرمایید
نایب نخست وزیر و وزیردارایی (آقای کاظمی)_ لایحه‌ای ازطرف دولت تقدیم می‌شودکه جناب آقای نخست وزیر فرمودند که اینجابعرض آقایان نمایندگان مجلس برسانم (بشرح آتی خوانده شد)
مجلس شورای ملی. برخاطر آقایان نمایندگان محترم پوشیده نیست که دولت اینجانب درحالی زمام امور را بدست گرفت که وضع مملکت صورت بسیارآشفته ودرهمی داشت.
اجانب درتمام شئون کشوررخنه کرده وبرای پیشرفت مقاصد وحصول مطامع خودبهروسیله که ممکن بود تشبث می‌کردند وترتیب کاررا طوری فراهم ساخته بودندکه در مقابل مقاصد ومطامع آنان هیچگونه مانع و رادعی نباشد تا بتوانند با روشن کردن آتش اختلاف ونفاق در بین افراد ملت همه را نسبت بهم بی اعتماد وظنین ساخته وپیوسته آنانرا بعواقب ناشیه از اختلافات جزئی وبی ارزش سرگرم ومشغول کنند و فرضتی نماند که بتوانند درسرنوشت خویش دخالتی بکنند وبرای اوضاع ازهم گسیخته مملکت چاره‌ای بیندیشند.
تاریخ پرافتخار وطن ما اینطور نشان می‌دهد که هر وقت آشفتگی ویاس بسر حد کمال رسیده پوتوی ازنبوغ ذاتی و استعداد خداداد ایرانی تجلی کرده و در میان طوفان نومیدی ومحرومیت‌ها برای پیداکردن راه نجات وچاره جویی یا یک اقدام مردانه ومتهورانه صفحه تقدیر وسرنوشت شوم را عوض کرده را سعادت وکامیابی را در پیش گرفته‌است.
این دفعه نیز چون فشار و ظلم اجنبی و عوامل داخلی او از حد گذشت ملت ایران از خواب گران بیدارشد و با نهایت جدیت وصمیمیت که دنیایی را باعجاب و تحسین واداشت مقدرات خود را بدست گرفت وپس ازسالیان دراز حکومت افکارعمومی دراین مملکت صورت حقیقت پیدا کرد و مبارزات پردامنه ملت ایران برای قطع ایادی اجانت علنی شدودرنتیجه کاری به آن عظمت که حتی تصورانجام آن هم نمی‌رفت درمدتی بسیار کوتاه بخواست خدا واراده ملت ایران انجام گرفته وخاک وطن ما را اجنبی بعدازهمه تشبثات و تلاشها ترک کرد و دراندک زمانی دست تجاوز اجانب ازاین سرزمین قطع گشت وریشه حقیقی تمام مفاسد کنده شد. پس ازآن نیز ملت ایران هم آهنگی واتحاد کلمه خود راکه براثر آن این موفقیت ما حاصل شده بود همچنان حفظ کرد و با از خود گذشتگی و فداکاری بیمانندی راه سعادت و پیروزی را ادامه داد در چنین وضعی یقین بودکه اجانب با قوای شگرفی که درداخل کشور از سالیان دراز تدارک کرده بودند و در خارج نیز بر اثر نفوذ مادی و معنوی باختیارداشتند درمقابل اراده ملت ایران ایستادگی می‌کردند ودولت اینجانب ناچاربود بهروسیله که ممکن است بااین قوای عظیم مقاومت وبرابری کند بدیهی است دریک چنین مبارزه بزرگ وبی سابقه کشورایران وضع عادی نداشت یا می‌بایست ازنتیجه مبارزات ملی چشم بپوشد وبازهم دست بسته تسلیم اجانب بشود ویا اینکه مردم دولت را تقویب کنندبهروسیله که ممکن است راهی که مراحل مهم آن باموفقیت طی شده بپایان برسد وجای تردید نبودکه ملت ومجلس شورای ملی راه دوم را اختیارمی‌نمودند ودراین وضع غیرعادی بدولت اینجانب اختیارات کافی می‌دادند تا اصلاحاتی که لازم است باسرعت وفوریت انجام دهد بخصوص که قوانین موضوعه درادوارسابق هریک مولود علل وجهاتی بود که بااوضاع اجتماعی امروز تطبیق نمی‌کرد واصلاح تمام آن قوانین بطریق عادی نیز فرصت بسیارزیادی می‌خواست که درحال حاضر برای مجلس فراهم نبود ولازم بود از این نهضت ملی وموقعیت استثنایی که پیش آمده‌است برای ریختن شالوده یک اساس صحیح جهت حصول آمال ملی نهایت استفاده بشودواصلاحاتی که لازم است باسرعت و فوریت انجام پذیرد و در عین حال تصمیم نهایی وقطعی نیز با مجلس شورای ملی باشد.
در دنیاهمواره رسم براین است که دراوضاع غیرعادی تصمیمات غیرعادی اتخاذ می‌شود زیرا درموقعی که خطری درپیش نیست اگرسرعتی دراتخاذ تصمیمات نباشد عواقبی درپی نخواهدداشت ولی درزمان خطرحتی یک لحظه راهم نباید نادیده گرفت زیرا ممکن همان یک لحظه وفرصت کم در سرنوشت ملت تاثیرفراوان پیداکند.
آقایان نمایندگان محترم چون چنین وضعی را درمملکت حس کردند بدون اینکه تردیدی بخودراه دهندباکمال حسن نیت واتفاق کلمه برای مدت ۶ ماه باینجانب اختیاردادند تا لوایحی را که برای بهبود اوضاع اجتماعی وادامه مبارزه ملی ضروری تشخیص می‌دهد بموقع اجرا بگذارد چنان که ملاحظه فرمودند دولت اینجانب نیز بدون اینکه لحظه‌ای ازاین اوقات گرانبها را بیهوده بگذارد وهدر دهد تا آنجاکه ممکن می‌شد باوضع لوایح مفید و وتوجه باوضاع کنونی کشور کوشش کرد تااوضاع را بصورت عادی برگرداند وچنانکه مشاهده می‌شود براثرهمین علل وعوامل تمام آن چه اجانب پیش بینی می‌کردند وتصوراتی که داشتند نقش برآب شد وباکمال وضوح دیدند که نه تنها ملت ایران بیش از حد تصور آنها مقاومت کرد بلکه اکنون نزدیک به دو سال است که هرگونه مضیقه‌ای را با گشاده رویی واستقامت وثبات تحمل نموده واگرضرورت ایجاب کند وگردانندگان سیاست جهانی بازهم نخواهند بحقایق مبارزه ملی ما پی ببرند دراین راه موانعی بتراشند خواهد توانست سالیان دیگر وتاهنگام حصول نتیجه نهایی این ایستادگی ومقاومت را ادامه دهد.
لوایحی که درطی این مدت بتصویب رسیده پس ازپایان دوره آزمایش قانونی یعنی شش ماهه اختیارات برای تصویب نهایی تقدم مجلس شورای ملی خواهدشد.
نکته‌ای که در اینجا می‌خواهد بعرض آقایان نمایندگان محترم برساند این است که اوضاعی که پنج ماه قبل ایجاب می‌کرد تا باین جانب اختیاراتی برای اصلاح امورداده شود نه تنهاهنوز وجوددارد بلکه آزمایش این مدت نشان داد مادامی که فرصت کافی برای دنبال کردن این رویه درپیش نباشد ونتوان درحین اجرای لوایح نقائص و مشکلات کاررا رفع کرد و شالوده‌ای اساسی و دنیاپسند برای مملکتی که همه چیز آن رامورد چپاول و تاراج قرارداده‌اند ریخت ممکن است زحمات وفداکاریهای مردم خدای نکرده با ناکامی روبروشود و حریف حیله گر بتواند از تحریکات مدام وسم پاشی شبانه روزی خویش نتیجه بگیرد واز مرور زمان بنفع خود استفاده کند. برای اینکه ملت ایران بتواند درتمام مراحل این جها پیروزمند شده ورفع بدبختی‌ها ومصائب موجوده رابکند ودرمیان ملل راقیه جان موقعیت ومقام مناسبی تحصیل کند چاره‌ای نیست جزاینکه مجلس شورای ملی شرایط استثنایی روز را کاملا درک کند ودولت برگزیده او نیز ناگزیر است به حساسیت واهمیت وظیفه سنگین خود آشنا باشد وتمام ابزار ووسائل قانونی ومشروع کاررا دراختیار بگیرد تامجال کمترین سوء استفاده برای هیچکس باقی نمایند.
قوانین مالیاتی مقررات اقتصادی ومطالبات کشوری درشرایط امروز کشور نه تنها باید با سرعت و دقت کامل تدوین و تنظیم شوند بلکه ازدست رفتن یک روز و گاهی یکساعت از زندگی بحرانی ملتی که بر سر دوراه تاریخ قرارگرفته‌است ممکن است عواقب خطرناک ومسئولیت خطیر غیرقابل جبران به بارآورد.
از نظر همین وظیفه سنگین وجدانی ناگزیراست مشکلات کار را باآقایان نمایندگان محترم در میان گذارد و با صراحت کامل عرض کند که بار دیگر لازم است ملت ایران باین خدمتگذار اعتمادکند وبه او اجازه دهد تا چندی دیگراز وسیله قانونی اختیارات که برای پیشرفت مقاصد ضرورت حیاتی دارد استفاده نماید.
بااعتمادی که عموم آقایان نمایندگان محترم مجددا نسبت به این دولت ابراز فرموده‌اند ورفع بحران رادراین موقع خطیر ازاین جانب خواسته‌اند باید عرض کنم که تامین این منظور مقدس و سر و صورت دادن باوضاع مملکت ورفع بحران اقتصادی واجتماعی وایستادگی درمقابل بیگانگان جز تمدید اختیارات راه دیگری بنظر دولت نمی‌رسد. از این جهت با اتکاء به حسن نیت و علاقه مندی ووطن دوستی و موقع شناسی آقایان نمایندگان محترم ماده واحده ذیل بقید دوفوریت بمجلس شورای ملی پیشنهاد می‌شود وامیدواراست باتصویب آن امکان هرگونه اقدامات قانونی که برای ادامه اصلاحات مورد علاقه مردم ضروریست وبرای طی مراحل نهایی این مبارزه ملی لازم بنظرمی رسد بدولت اینجانب داده شود تابتوان برای بهبودموثر اوضاع قدمهای اساسی تربرداشت وبخواست خداوندی واراده توانای ملت این مجاهده مقدس را بانیروی تازه‌ای بثمر برسانیم. نخست وزیر _ دکترمحمدمصدق .
ماده واحده _ اختیارات موضوع قانون مصوب بیستم امرداد ماه ۱۳۳۱ ازتاریخ انقضاء برای مدت یکسال دیگر تمدید می‌شود.
تبصره _ درصورتیکه بموجب اختیارات درجدول قانون انتخابات تغییراتی داده شود وعده نمایندگان ازمیزانی که قانون سابق برای احراز حدنصاب تشکیل جلسه پیش بینی کرده‌است تجاوزنماید مادامی که نمایندگان جدید به مجلس نیامده‌اند تاثیری در حد نصاب اکثریت دوره فعلی نخواهدداشت.
نایب رئیس _ حالا که مطرح نیست چون وارد دستور شده‌ایم
وزیردارایی _ لایحه بقید دوفوریت تقدیم شده (همهمه نمایندگان)
نایب رئیس _ دست ما که چیزی نیامد.
وزیردارایی _ ببخشیدالان تقدیم می‌کنم (لایحه _ رابوسیله پیشخدمت تقدیم نمودند)
حائری زاده _ اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس _ وقتیکه مطرح شد اجازه داده می‌شود
مکی _(باحال عصبانی درحالیکه ایستاده وقصدخروج داشت) بنده استعفایم را ازوکالت مجلس تقدیم می‌کنم ومی‌روم (عده‌ای ازنمایندگان _ احسنت. احسنت) (همهمه شدیدحضار_ زنگ رئیس _ دعوت به سکوت) (دراین موقع تظاهراتی ازطرف تماشاچیان بعمل آمد)
بهادری _ هرچه می‌خواهند می‌کننداین هم شد مجلس؟- تقدیم لایحه الغای عوارض دردهات بوسیله آقای وزیرکشور
ویرایشنایب رئیس _ آقای وزیرکشورشماهم لایحه‌ای می‌خواهیدتقدیم کنید؟
وزیرکشور _ لایحه قانونی الغای عوارض دردهات که در۲۲ مرداد ماه ۱۳۳۱ تهیه وتصویب شده بودبموقع عمل وآزمایش درآمدواصلاحاتی درآن صورت گرفت وحالامتن این لایحه را برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم. نایب رئیس _ چندنفرازآقایان تقاضای نطق قبل ازدستور کرده‌اند. حائری زاده _ حالابااین جریاناتی که ایندولت پیش آورده موقع نطق قبل ازدستورنیست بایدتکلیفش یکسره شود.
نایب رئیس _ درهرحال بنده تصور می‌کنم چون وقت گذشته اگرآقایانی که تقاضای نطق قبل ازدستور کرده اندخودشان موافقت بفرمایندمی‌شودصرفنظرکرد
صفایی _ بنده تقاضامی‌کنم پنج دقیقه به بنده وقت بدهید یک تذکرلازمی دارم
نایب رئیس _ بسته به تشخیص آقایان است جمعی ازنمایندگان _ بفرمایید
گنجه _ آقا نطق قبل ازدستوراست؟
نایب رئیس _ بلی بنده لازم نمی‌بینم که موادآئین نامه خوانده شود چون تماشاچیانی که درمجلس هستند غالبا واقف به آئین نامه هستندتنهاتذکرمی‌دهم که هرگونه تظاهری طبق قانون جدا تعقیب می‌شود (صحیح است) ومصلحت مجلس شورای ملی واحترام به مجلس شورایملی براین است که آقایان ازاین جهت کمال رعایت را داشته باشند (صحیح است) آقای صفایی بفرمایید
- بیانات قبل ازدستور آقای صفایی
ویرایشصفایی _ بنده اینطور تصور می‌کنم والبته گمانم این است که تمام آقایان نمایندگان محترم بلکه قاطبه اهالی این مملکت بااین تصور بنده موافق باشند که دو عامل مهم وسیله پیروزی ایرانیان در مبارزه بااجانب و بیگانگان بوده‌است یکی عامل روحانیت ودیانت (صحیح است) دوم حسن تدبیر و کاردانی زمامداران سیاسی این مملکت (صحیح است) والبت کسانیکه علاقه مند به سعادت و عظمت این کشور هستند بایستی بایند و عامل مهم بنظر تساوی نگاه کنند و بهر دو احترام بگذارند (صحیح است) دیانت و سیاست مانند روح و بدنندکه روح و بدن باید با یکدیگر همکاری صمیمانه داشته باشند تا بتوانند وظایف مقصوده و منظوره را انجام بدهند و همانطوریکه برای سیاست یک مرکز ثابتی لازم است که از آن مرکز ثابت تعبیر به مقام سلطنت می‌کنیم والبته بمقام سلطنت احترام می‌گذاریم (صحیح است) ولازم است که این مرکزثابت راحفظ کنیم (صحیح است) همینطور برای دیانت و روحانیت هم یک مرکزثابتی لازم است که بایستی جمیع متدینین نسبت به آن مرکز ثابت خاضع باشند واحترام به آن مقام بگذارند وآن مرکز ثابت مقام مرجعیت شیعه‌است (صحیح است) مقام مرجعیت مسلمین است مثل مقام مقدس آیت الله العظمی آیت الله بروجردی متع الله المسلمین بطول بقائه (صحیح است) علیهذا مابایستی کمال احترام را نه مافقط بلکه هر فردی که دراین مملکت زیست می‌کند ودراین کشور زندگانی می‌کند بایستی متواضع وخاضع نسبت به مقام آیت الله بروجردی باشد واحترامات ایشان را حفظ کند ودرسایه حفظ احترامات ایشان مقام تمام روحانیون وشئون روحانیت را هم احترام بکنند و حفظ کنند(صحیح است) متاسفانه کار بعضی از ماجراجویان از لحاظ جسارت بجایی رسیده‌است که درمرکز دانشگاه روحانی شیعه یعنی قم در صحن مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها نسبت بساحت مقدس پیشوای بزرگ اسلام وشیعه حضرت آیت الله بروجردی جسارت وتوهین کنند(شبستری _ غلط کرده‌اند) وکلمات زننده برزبان برانند (چند نفر از نمایندگان _ غلط می‌کنند) ودرنتیجه این توهین جسته وگریخته بعضی ازروزنامه نگاران هم به امام روحانیون توهین می‌کنند معذلک داد آزادی مطبوعات را می‌زنند من نمی‌دانم بااینکه اینقدر افسارگسیخته هستند بعضی ازآنان چگونه تقاضادارند که آنهارا کاملاآزاد بگذارند(حاج سیدجوادی _ من عقیده دارم اصلا مطبوعات قانون نمی‌خواهد هرچه دلشان می‌خواهدبنویسند) بلی فرمایش بسیارمتینی فرمودید اصلا مطبوعات قانون نمی‌خواهد هر چه دلشان می‌خواهند بنویسند آنقدر بنویسند که ازاین اندازه که مبتذل شده‌است بیشتر مبتذل بوشد ولی خواستم عرض کنم که آقایان متوجه باشندکه احترام دیانت را حفظ کنندوبه مقامات دینی توهین نکنند (حاج سیدجوادی _ آن دستیکه احمد کسروی را ازپادرآوردهنوزهست ونمرده)(ملک مدنی _ آقای صفایی مطبوعات همیشه ازمقام روحانیت حمایت کرده‌اند آنچیزهای ضاله ربطی به مطبوعات ندارند) اجازه بفرماییدعرض کنم منظور من ازاین مقدمات این است که بعدازآنکه آقایان طلاب حوزه قم اجتماع کرده وخواستندآن کسانی که به مقام مقدس آیت الله توهین کرده‌اند به مجازات برسانند فرماندارورئیس شهربانی اول ۴۸ ساعت مهلت خواستند وبعد این مهلت را به ۲۴ ساعت پایین آوردندیعنی ۲۴ ساعت مهلت خواستند که درظرف ۲۴ ساعت تکلیف را روشن کنندآقایان طلاب ومتعلمین عوم دینی که آمده بودند جلوی فرمانداری برای آنکه جواب فرمانداررا بشوند عوض جواب گلوله به آنهادادند یکنفربطورمسلم مقتول که جسداوهم معلوم است وباتجلیلی هم اورادفن کرده‌اند ولی بطوریکه می‌گویند۵یا ۶ نفرمفقودند ومعلوم نیست که چه شده‌اند آیاآنهاهم کشته شده‌اند وشهربانی آنهارابرده ودرخارج دفن کرده‌است ویااینکه به روش دیگری اقدام کرده‌است یااینکه اساسا اصل ندارد بالاخره تلگرافی هم که توسط آقای انگجی ازآقایان طلاب حوزه علمیه قم رسیده‌است که درخواست رسیدگی کامل وجدی باین موضوع را دارندودرخواست دارندکه این توهین ازمقام مقدس آیت الله واهل علم وروحانیون رفع شود (صحیح است)
انگجی _ جناب آقای صفایی من تلگراف را تقدیم می‌کنم اگروقت داشته باشید بخوانید
صفایی _ لطف بفرمایید بنده هم تقدیم مقام محترم ریاست می‌کنم ریاست محترم این تلگرافی است که آقایان طلاب علوم دینی بساحت مجلس کرده‌اند بنده دیگرعرضی ندارم گرچه می‌خواستم که درجواب آقای نریمان مطلبی عرض کنم (یکی ازنمایندگان _ این موضوع مطرح نیست) بنابراین بنده هم نمی‌خواهم مطرح کنم دیگر بعدازاینکه همکارمحترم جناب آقای جلالی آن نطق را ایرادکردند بنده مقتضی نمی‌بینم (نمایندگان _ صحیح است) نه فقط می‌خواستم آن دواصلی را که ایشان به آن استنادکرده اندآنهاراردکنم (نمایندگان _ لازم نیست) فعلا صرف نظرمی‌کنم واکتفامی‌کنم به تلگرافاتی که رسیده‌است چند تلگراف دایر به مخالفت شرکت زنان درانتخابات ازطلاب حوزه علمیه مشهد مصباح الهدی با ۴۸۱ امضا ازمشهدحاج سیدعلی رضای کسائی با ۱۱۵ امضای دیگر. ازمشهد وجدانی وکیل رسمی دادگستری. حاج غلامحسین ابری نماینده انجمن شهروبهزادیان با ۲۶ امضای دیگر. ازمشهد ایزدبخش با ۴۹ امضای دیگر. ازمشهد ۲تلگراف یکی بتاریخ ۱۲-۱۰-۳۱ ودیگری بتاریخ ۱۶-۱۰-۳۱ ازطرف مبارزین اسلام ازقم آقای مرتضی اسفاری که ازوعاظ شهیرهستند با ۶ امضای دیگر ازجهرم احمدشریفی با ۷۵ امضای دیگر. این تلگرافات است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم (تقدیم نمودند) و۶ طوماراست که دیشب ازقم آورده اندکه یکی منسوب ومستنداست بطلاب حوزه علمیه قم ویکی مال خیابان ری و۱۳ طومار دیگر نمایندگان آقایان وعاظ دیروزآوردند بمن دادندومنهم دادم به آقای سیدکمال که بعداتقدیم مقام ریاست بکنم.
انگجی _ جناب آقای صفایی دوتلگراف هم امروز ازتبریز وآبادان رسیده‌است دایربعدم شرکت زنان
صفایی _ دوتلگراف هم بوسیله جناب آقای انگجی است ازتبریز وآبادان راجع بعدم شرکت زنان درانتخابات این طومارهاهم بوسیله آقای قنات آبادی بااین قرآن کریم که تقدیم مقام ریاست می‌شود (تمام طومارها را تقدیم نمودند)
نایب رئیس _ این طومارها فرمودید راجع به چه چیزاست؟
صفایی _ اینهاهمه مربوط به عدم شرکت بانوان درانتخابات است اگرآقایان این امضاهارا قبول ندارند وبازاکثریت را قبول ندارند نصف رادیورا دراختیار بنده بگذارند بنده اعلام می‌کنم به مردم کشور که کسانی که مخالف با انتخاب بانوان هستندنیم روزی تعطیل کنند باین وسیله مارفراندوم می‌کنیم ومعلوم می‌شود که آرامردم چیست حکومت دموکراسی حکومت اکثریت است (میراشرافی صحیح است)(جلالی _ طومارهایی که بوسیله بنده رسیده تقدیم مقام ریاست می‌کنم)
- اعلام تشکیل جلسه خصوصی جهت تشخیص حدنصاب پس از استعفای آقای مکی
ویرایشنایب رئیس _ اجازه بفرماییدماده ۲۱۳ آئین نامه قرائت شود (بوسیله آقای ناظرزاده ماده ۲۱۳ بشرح زیرقرائت شد) هرنماینده‌ای که راجع بانتخاب اورسیدگی بعمل آمده وصحت آن معلوم شده باشد می‌تواندازمقام نمایندگی استعفا دهدوهرگاه این استعفا قبل از جریان رسیدگی بتصویب اعتبارنامه باشدباعث توقیف رسیدگی درمجلس وآثارقانونی آن نخواهدبود.
نایب رئیس _ ماده ۲۱۴ هم قرائت می‌شود (ماده ۲۱۴ نیزبوسیله آقای ناظرزاده بشرح ذیل قرائت شد) نماینده استعفانامه خودرا بعنوان رئیس مجلس می‌نویسد ورئیس مجلس آنرا دراولین جلسه علنی باطلاع مجلس می‌رساند شخص مستعفی درظرف ۱۵ روز ازتاریخ قرائت استعفانامه درمجلس می‌تواند آنرا مسترددارد والا پس ازخاتمه این مدت وکیل مزبور مستعفی شناخته می‌شود....
میراشرافی _ مجلس استعفای مکی راقبول ندارد مکی وکیل مردم است کسی حاضرنیست مکی ازمجلس بیرون برود وبایستی درمجلس باشند اصلا بیخود ماده را خواندید (زنگ رئیس)
نایب رئیس _ اظهارنظرنفرمایید
میراشرافی _ بنده بایداظهارنظربکنم نایب رئیس _ بنده دستوردادم بخوانند بشمااخطارمی‌کنم میراشرافی _ اخطاربکنیدمگرمن ازاخطارشمامی ترسم
نایب رئیس _ توهین نکنید بشمااخطارمی‌کنم
میراشرافی _ توهین نمی‌کنم
مهندس حسیبی _ توهین می‌کنید آقا بشما چه دستورمی دهید؟
میراشرافی _ بشماچه مربوط است؟ شمااین همه حرف می‌زنید دوکلمه هم من حرف می‌زنم
مهندس حسیبی _ ماحرف را باکمال ادب می‌زنیم چیزعجیبی است
میراشرافی _ چیزعجیبی است بنده هم باکمال ادب حرف می‌زنم
نایب رئیس _ آخریک ترتیبی دارد کارکه باید رعایت بشودآقای مکی شرحی نوشته اندواین شرح را درجلسه علنی به مجلس تقدیم کردندودرواقع درهمین جلسه باطلاع مجلس رسید ومذاکره‌ای هم راجع بعقیده ایشان نمی‌شود ایشان نمی‌شودایشان ۱۵ روزوقت دارند البته ماهم سعی خواهیم کرد که ایشان را منصرف بکنیم موضوع دیگری که قابل توجه‌است این است که فعلادرمرکز ۶۹ نفرحاضرداریم واین حداقل نصاب برای تشکیل مجلس است وچون ایشان ۱۵ روز اختیاراسترداد استعفایشان را دارند این مطلب پیش می‌آید که ازاین ساعت ایشان جزحدنصاب محسوب می‌شوندیانه (دکترشایگان _ البته که محسوب می‌شوند) چون بنده نتوانستم راجع باین موضوع اظهارنظری بکنم تقاضامی‌کنم ازآقایان که اینجا بجلسه خصوصی برویم تاین مطلب حل بشود.
دکترمعظمی _ بنده پیشنهادتنفس دادم. (ساعت یازده صبح جلسه بعنوان تنفس ختم ومجددا ساعت یازده وپنجاه دقیقه تشکیل گردید)
- اعلام تصمیم جلسه خصوصی راجع باستعفای آقای مکی
ویرایشنایب رئیس _ توجه بفرمایید در موضوعی که راجع به قضاوت درحدنصاب بود تذکراحضور آقایان نمایندگان عرض کردم بنابرآنچه درجلسه خصوصی استنباط شد استعفای جناب آقای مکی که امیدوار هستیم منصرف بشوند واستعفایشان را مسترد بدارند (صحیح است) درجلسه آینده مجلس قرائت خواهد شد وتاریخ ۱۵ روز که برای مدت استرداد مقرراست ازجلسه آینده محسوب خواهدشد (صحیح است)
دکترمعظمی _ تاآن تاریخ امیدواریم که پس بگیرند
- تقاضای آقای نایب رئیس دائر به اجرای ماده ۱۰۲ آیین نامه درباره آقای میراشرافی و انصراف ایشان پس از عذرخواهی آقای میراشرافی
ویرایشنایب رئیس _ مطلب دیگرراجع به سخنان تندی بودکه آقای میراشرافی نماینده محترم نسبت به یکی ازمنشیان محترم آقای ناظرزاده وهمچنان نسبت به بنده فرمودند بنده ازآقایان تقاضای اجرای آئین نامه را دارم یعنی توبیخ بامنع حضور شبستری _ آقای میراشرافی صحبت بکنندتمام می‌شود
میراشرافی _ بنده توهین نکردم
نایب رئیس _ ماده مربوطه درمورد توبیخ بامنع حضور قرائت می‌شود (ماده ۱۰۲ آئین نامه بشرح زیرخوانده شد) ماده ۱۰۲- درموردتوبیخ بامنع حضور درباره نماینده بایدرئیس ازمجلس رای بخواهد ودرصورت تصویب نماینده مزبور درآن جلسه وجلسه بعد حق ورودبه اطاق جلسه علنی وهمچنین جلسات شعب وکمیسیونها وشرکت درامورمجلس رانداردهمین که مجازات تصویب شد رئیس مجلس نماینده مزبوررا دعوت بخروج از جلسه می‌نماید وهرگاه اطاعت ننماید رئیس جلسه راختم می‌کند تشکیل جلسه ثانی درهمان روزنیزممکن است.
میراشرافی _ اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس _ بفرمایید
میراشرافی _ مطلبی که جناب آقای مهندس رضوی فرمودندکه بنده بایشان قصداهانت داشتم خیال می‌کنم برایشان سوء تفاهم حاصل شده‌است (صحیح است) برای اینکه مطابق آئین نامه وقتی نماینده‌ای استعفا می‌دهد درهمان جلسه استعفانامه اش قرائت نمی‌شودماده ۲۱۴ آئین نامه می‌گوید که درجلسه علنی بعد بنظر نمایندگان می‌رسد و بنده غرضم تذکر به جناب آقای ناظرزاده بود که استعفانامه آقای مکی دراین جلسه نباید قرائت بشود و بنابراین قصد توهینی نداشته و ندارم بنده همیشه نسبت به جناب آقای مهندس رضوی احترام قائل هستم برای اینکه ایشان همیشه بی طرفی خودشان را حفظ کرده‌اند وبااینکه ایشان عضو فراکسیون نهضت ملی هستندبیطرفی خودشان را همیشه محفوظ داشته‌اند وبدون هیچ تبعیضی نسبت به همه آقایان نمایندگان یکسان رفتار کرده‌اند (صحیح است) ولی می‌خواهم استفاده بکنم ویک مطلبی را هم اینجابعرض جناب آقای دکترشایگان ومهندس حسیبی برسانم که اینجاهیچکس ازهیچکس وکیلترنیست نیست بنابراین چون بنده عصبانی هستم هرکس بمن توهین بکند خواهش می‌کنم انتظارنداشته باشندکه من بایشان توهین نکنم درجلسه گذشته عرض کردم که آقای دکترشایگان راهمه برایشان احترام قائل هستند نایب رئیس _ اگرآقای میراشرافی صراحتاعذرخواهی کنندبنده می‌پذیرم درغیراین صورت مجلس بایدطبق آئین نامه به تقاضای اینجانب ترتیب اثربدهد میراشرافی _ بنده عذرخواهی کردم حالااگرنتوانستم جنابعالی را قانع کنم درجلسه هیئت رئیسه باهم صحبت خواهیم کرد.
ناظرزاده _ آقای میراشرافی بهمه جورش عادت دارند نایب رئیس _ بنده باهمین جمله قانع شدم
- تقدیم بودجه یکساله ۱۳۳۱ مجلس شورای ملی بوسیله آقای میراشرافی کارپرداز
ویرایشمیراشرافی _ بنده استفاده می‌کنم از موقع و بااجازه جناب آقای رئیس بودجه سال ۱۳۳۱ مجلس را تقدیم می‌کنم که برای تصویب به کمیسیون حسابداری برود.
- تصویب پیشنهادآقای حاج سیدجوادی راجع به تنفس _ ختم جلسه
ویرایشنایب رئیس _ بااجازه آقایان مجلس وارد دستورمی شود (ملک مدنی _ بنده اجازه خواستم طرحی راجع به بودجه مجلس تقدیم کرده‌ایم) اعلام رای شده نسبت به طرحی که ازطرف نمایندگان محترم تقدیم شده بود آقای مجدزاده پیشنهادسکوت داده اندکه قرائت می‌شود.
حاج سیدجوادی _ بنده پیشنهادتنفس داده‌ام (پیشنهادسکوت آقای مجدزاده بشرح زیرقرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهادمی‌کنم طرح تقدیمی نمایندگان درجلسه سابق که نسبت بفوریت آن مذاکره بعمل آمده مسکوت بماند. مجدزاده
حاج سیدجوادی _ پیشنهادتنفس مقدم است ملک مدنی _ راجع به بودجه مجلس ماطرحی داده‌ایم
نایب رئیس _ آقای حاج سیدجوادی پیشنهادتنفس داده‌اند آقای مجدزاده پیشنهادسکوت کرده‌اند (دکترمعظمی _ تنفس مقدم است) پیشنهادآقای مجدزاده ازنظروصول به هیئت رئیسه مقدم است ولی چون سنت براین جاری بوده که پیشنهادتنفس ابتدامطرح می‌شود نسبت به پیشنهادتنفسی که که اقای حاج سیدجوادی تقدیم کرده‌اند اعلام رای می‌کنم آقایانی که موافقت دارند قیام بفرمایند (اکثرقیام نمودند) تصویب شد.
چون وقت هم گذشته‌است ختم جلسه را هم اعلام می‌کنم جلسه آینده یکشنبه ساعت ۹وربع صبح (مجلس مقارن ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی.
احمدرضوی