مذاکرات مجلس شورای ملی/دورهٔ ۱۷/جلسهٔ ۶۶
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهیهای رسمی و قانونی
شماره ۲۳۳۰
۲ شنبه ۲۰ بهمن ماه ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۶۶
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی - جلسه ۶۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یک شنبه ۱۲ بهمن ماه ۱۳۳۱
فهرست مطالب:
- ۱ - طرح صورت مجلس
- ۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: کریمی - دکتر فقیهی شیرازی. جلالی. بهادری. مکی
- ۳ - تقدیم دو فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت دفاع ملی
- ۴ - مذاکره در فوریت طرح پیشنهادی راجع به حفظ نفوس و رد فوریت آن
- ۵ - تصویب صورت مجلس ۳ شنبه ۷ بهمن
- ۶ - مذاکره در فوریت طرح پیشنهادی مربوط به حمایت کارگران مسلول و تصویب فوریت اول آن
- ۷ - بقیه مذاکره در لایحه تاسیس شرکت اتوبوس رانی عمومی
- ۸ - ختم جلسه بعنوان تنفس
مجلس ۲ ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر بریاست آقای محمد ذوالفقاری (نایب رئیس) تشکیل گردید.
- طرح صورت مجلس
ویرایش۱- طرح صورت مجلس
نایب رئیس - جلسه رسمی است غائبین جلسه هفتم بهمن ماه قرائت می‌شود.
(بشرح زیربوسیله آقای ناظرزاده قرائت شد)
غائبین با اجازه - آقایان - مشار. احمد فرامرزی. اورنگ. حمیدیه. منصف
غائبین بی اجازه - آقایان: دکتر امامی. صراف زاده. عبدالرحمن فرامرزی. راشد. دکتر ملکی. قنات آبادی. صفایی. دکتر مصباح زاده.
دیرآمدگان با اجازه و زودرفتگان - آقایان: شبستری ۳۰ دقیقه. دکتر طاهری سی دقیقه. نریمان سی دقیقه. جلیلی ۴۵ دقیقه. گنجه یکساعت. دکتر بقایی یکساعت. زهری یکساعت. افشارصادقی یکساعت و۴۵دقیقه
دیرآمدگان بی اجازه و زودرفتگان: آقایان: عامری سی دقیقه. تولیت ۳۵ دقیقه. شهاب خسروانی یکساعت. دکتر کیان یکساعت. محمدحسین قشقایی یکساعت و۱۵ دقیقه. خسروقشقایی یکساعت و۱۵ دقیقه
غایب دررای - آقای مهندس زیرک زاده یک رای
نایب رئیس - آقای کهبد نسبت به صورت جلسه اعتراضی دارید بفرمایید
کهبد – مختصر اشتباه مطبعه‌ای است در صورت جلسه که تصحیح و باداره تندنویسی تقدیم می‌کنم
نایب رئیس - اصلاح خواهدشد.
دیگرنسبت بصورت جلسه اعتراضی نیست؟ (اظهاری نشد) چون عده کافی برای تصویب صورت جلسه نیست به بعد موکول می‌کنیم.
- بیانات قبل از دستور آقایان: کریمی - دکتر فقیهی شیرازی. جلالی. بهادری. مکی
ویرایشنایب رئیس – چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند آقای نادعلی کریمی بفرمایید
نادعلی کریمی - جلسه قبل می‌خواستم مطالبی بعرض برسانم که بواسطه تشکیل جلسه سری موقعیت حاصل ننمودم اینک مصدع می‌گردم چیزی که بیش از همه موجب شد عرایضی حضور آقایان نمایندگان محترم عرض کنم موضوع رفع سوء تفاهم بین دو پیشوای عالیقدرمذهبی و ملی بود حقیقتا این خبر بهجت اثر موجب نهایت مسرت وشادمانی عموم طبقات مخصوصا نمایندگان گردید زیرا فداکاری و از خود گذشتگی این دو شخصیت بزرگ بر هیچکس پوشیده نیست و ملت ایران هیچگاه زحمات و مشقات و مبارزات ضد استعماری این دو پیشوا را فراموش نخواهد کرد دشمنان ملت ایران و مخالفین نهضت ملی در این چند روزه بدست و پا افتاده و هریک بنوبه خود و با وسائلی که در دست داشتند می‌کوشیدند که این اختلاف سلیقه مختصررا یک اختلاف شدید و غیر قابل ترمیم جلوه دهند و برای همین منظور شروع بانتشار پاره‌ای مطالب بی اساس نموده و حتی با تظاهرات و اقدامات بی جا می‌خواستند شکافی عمیق ایجاد نمایند تا اینکه کاردانی و حسن تدبیر طرفین با ملاقات اخیر امید بیگانگان و خائنین را بکلی مبدل به یاس نمود و بتمام این گفتگوها و زمزمه‌های شوم خاتمه داد اکنون مخالفین فهمیدند که اتحاد ملت ایران ناگسستنی و اراده آنها در شکست استعمار و استیفای حقوق خود خلل ناپذیراست بنده بنام یک نماینده مردم از پشت این تریبون این موفقیت را بملت مبارز ایران عموما و به مردم رشید کرمانشاه مخصوصا تبریک عرض کرده و امیدوارم ملت بیدار ایران کماکان با اتحاد و هماهنگی کامل خود مجلس و دولت را پیش از پیش تایید و تشویق نماید تا با خواست خدای متعال و پشتیبانی و فداکاری حضرت آیت الله کاشانی که علاوه بر مقام شامخ روحانی بزرگترین کرسی ملی را دارامی باشند و حقیقتا وجود ایشان موجب اقتدارمجلس و مورد علاقه و احترام ملت ایران است و همچنین با کاردانی و جدیت جناب آقای دکتر مصدق که بجای کرسی نخست وزیر بر قلوب مردم حکومت می‌کند و با همکاری بی سابقه مجلس شورای ملی بر مشکلات مملکت یکی بعد از دیگری فائق شویم.
ضمنا پیشنهاد می‌کنم آقایان وزرا کابینه از مقام و موقعیت شخص جناب آقای نخست وزیر کمال استفاده را نموده و موضوع حل نفت را در درجه دوم قرار دهند و هم خود را صرف ایجاد کارهای تولیدی و اجرای نقشه‌های اقتصادی مصروف دارند تا هر چه زودتر به بیکاری و گرفتاری مردم خاتمه داده شود و با بستن سد و وارد کردن تلمبه‌های موتوری و تراکتورهای لازم اراضی حاصل خیز ایران مخصوصا نواحی خوزستان را دائر و مورد استفاده فوری قرار دهند بدیهی است هنگامی که وضع اقتصادی ما اصلاح شود قضیه نفت به آسانی و خود بخود حل خواهدشد.
همچنین در اصلاح فرهنگ کشور که کمال اهمیت را دارد اقدامات سریع معمول فرمایند. موقع را مغتنم شمرده باردیگر برحسب وظیفه از سازمان برنامه خواهشمندم که در ایجاد سد رازآور و گنجان چم و نصب کارخانه قند در صحنه و یک کارخانه ریسندگی در کرمانشاه هر چه زودتر اقدام لازم معمول فرمایند.
درباره شیلات لازم است عرض کنم با اینکه ما نسبت به دولت دوست و همجوارخود روسیه شوروی کمال مودت را داریم ولی در عین حال نمی‌توانیم از این اصل صحیح بیطرفی خود انحرافی حاصل نموده و تبعیض قائل شویم برای ما روس و انگلیس و امریکا فرقی ندارد خلاصه بیگانه بیگانه‌است همانقسم که با تحمل این همه مصائب کوشیدیم تا مداخلات در جنوب را خاتمه دادیم اکنون که قرارداد ما با همسایه شمال خاتمه می‌یابد موقع را مغتنم شمرده و با این دوست عزیز نیز خداحافظی می‌کنیم و بهیچوجه صلاح مملکت خود و صلح جهانی نمی‌دانیم که بهیچیک از دول خارجی اجازه مداخلات و اینگونه معاملات را بدهیم. بنده بقیه وقتم را به آقای بهادری می‌دهم.
گنجه - احسنت
نایب رئیس - آقای بهادری بفرمایید
بهادری - آقایان هم صحبت کنند اگر از وقت آقایان هم ماند به بنده مرحمت بفرمایند که چهار یا پنج دقیقه بیشتربشود.
نایب رئیس – عجالتا آقای کریمی ده دقیقه وقت خودشان را به شما داده‌اند آقای دکتر فقیهی شیرازی بفرمایید
دکتر فقیهی شیرازی - از همان هنگام که کشوراسلامی اندلس با رواج بازارمصرف نوشابه‌های الکلی از دست مسلمین رفت و از روزیکه غرناطه و جبل الطارق ملل مسیحی بوسیله ترویج عیاشی و تلقین روح لاابالی گری از چنگ اسلامیان بدرآوردند فرزندان انجیل در کشورهای اسلامی شروع به فرمانروایی کردند آنقدر مکر و حیله بکار بردند تا تجزیه و تفریق و تحلیل کشورهای اسلامی هم یکی بعد از دیگری انجام شد و بعناوین مختلفه فرزندان قرآن از هم جداشدند و در خواب غفلت فرو رفتند چنان خواب عمومی همه ما را فراگرفت که مانند اسرای زنگه بار با ما رفتار شد ولی بحمدلله سیلی روزگار مسلمین را بالاخره در اقطار گیتی بیدار کرد و شروع به مطالبه حقوق از دست رفته نموند امید است خداوند غفلتهای ما را ببخشد و پیروان قرآن را بتدریج مانند صدراسلام قوی و ثابت العقیده فرماید.
یکی از کشورهای اسلامی که روزی قافله سالار فضل و دانش وعلم و هنربود کشور ایران باستان است متاسفانه در اثر تقلید از ظواهرتمدن مغرب زمین ستاره اقبال و آقایی و بزرگواریش افول کرد و کشوری که دوست و دشمن بعظمت تمدن و قدمت خدمتش در فنون مختلفه گواهی می‌دهند گرفتار افراط در نوشابه خواری گردید و آنچه که نباید بشود انجام شد با این وصف نباید مایوس شویم زیرا با در نظرگرفتن تناسب وسعت و به مقتضای مواهب طبیعی خدادادی کشور ایران استعداد اداره نفوس بیشتری دارد اگر سم تریاک و الکل بگذارد و اگر سقط جنین و جرائم مشابه به آن امان دهد آقایان نمایندگان محترم سوقات ما از مغرب زمین حاصلی جزغم و اندوه و بدبختی نبوده پس از یکطرف همسایگان طمع ورز و از سوی دیگر علل تقلیل دهنده نفوس و از جانب دیگر رنجوری و بیماری در نتیجه اعتیادات مسموم کننده کشوری را که یک روز پرچم دار علم و هنربود ساکت و سامت و مغموم مهموم ساخت اکنون که ملت ایران برای بدست آوردن حق از دست رفته خویش قریب دو سال است در تلاش می‌باشد برای آنکه شارع مقدس هم در پیشرفت این مقصود توجه غیبی فرمایند بسیار بجا و بموقع است آقایان نمایندگان محترم متفق الکلمه اساس نوشابه سازی و نوشابه خواری را در کشور جعفرابن محمد (ص) با یک قیام و قعود مردانه از بیخ و بن براندازند زیرا سه عامل مهم تکثیرنفوس عبارت است از منع تهیه و مصرف مسکرات اصلاح برنامه بهداشت و برنامه فرهنگ اساس و پایه و آرزوی همه مردم این سرزمین می‌باشد درباره تکثیرنفوس متاسفانه نه تنها دولتهای وقت توجهی نکردند بلکه با آزاد گذاردن قابله‌های غیرایرانی و یا غیر مجاز عملا باین جنایت و جنین کشی مساعدت کردند امیدوارم طرحی را که چند روز قبل با قید دو فوریت بامضای عده‌ای از آقایان نمایندگان تقدیم مجلس شورای ملی نمودم امروز فوریتش بتصویب برسد درباره نوشابه‌های الکلی هم چون بطور قطع ثابت شده که غالب زندانیها و اکثر بیماران معتکف در تیمارستان و غالب جنحه و جنایاتی که در این کشور می‌شود همه و همه زائیده مسکرات می‌باشد امید است مآل اندیشان را متنبه کرده باشد مخصوصا چون فقر و تهیدستی روز بروز بر تعدد الکلیها می‌افزاید و این امر بعلت ناملایمات روحی و پریشان فکری و خستگی اعصاب روزبروز زیادترمی شود و مخصوصا این روزها مردم مضطرب و بعضی از کارمندان دوایر دولتی را بعلت تقلیل سازمانها در معرض خطر ابتلای و آلودگی بالکل نموده بیشتر باید مورد توجه واقع شود زیرا مردم از شدت غم و اندوه به میخانه هاهجوم می‌آورند نه از نظر تفریح و تفنن. سالی چند میلیون عایدات دولت از راه باندرل عرق بیش نیست و اگر این عایدات ناچیز را در مقابل مخارج زندان و معالجه مسلولین و مداوای الکلیها و سایرناخوشی‌های ناشی از مصرف نوشابه‌های الکلی بحساب آوریم اساسا قابل ملاحظه و بحث نیست وانگهی مشروب فروشی امروز برای دولت در حکم استرکنین فروشی است بهمین مناسبت انتظاردارم در این موقع که عده دیگری از آقایان نمایندگان طرحی مبنی بر منع تهیه و خرید و فروش و مصرف نوشابه‌های الکلی تهیه فرموده‌اند و هم اکنون با قید دو فوریت تقدیم می‌شود جناب آقای دکتر محمد مصدق نخست وزیر محبوب ایران بجای عایدات مسکرات با اختیارات که در دست دارند عایدی دیگری در نظرگرفته و با از بین بردن این کانون فساد اخلاق و رشاء و ارتشاء و قتل و جنایت و چاقوکشی و هزاران ناملایمات روحی و عصبی و بیماریهای جسمی خاتمه دهند و از این راه خدمت دیگر فراموش ناشدنی انجام فرمایند تصویب این طرح به نسل آینده کشور بزرگترین خدمت را خواهدنمود اکنون دومین طرح بهداشتی و اجتماعی خود را بساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارم (احسنت)
این نکته ناگفته نماند حجج الاسلام که حضور درمجلس شورای ملی دارند از چندی قبل باین طرف درباره تهیه این طرح بذل مساعدت ومجاهدت بسیار فرمودند و بنده بدین وسیله از یک یک حجج اسلام مقیم در مجلس شورای ملی که حضور در این مجلس مقدس دارند تشکرمی‌کنم و در حقیقت عرایضی که کردم مقدمه‌ای بود برای تشریف فرمایی بنی عم مکرمم جناب آقای جلالی که ایشان تشریف فرماخواهند شد ومطالب را خواهند فرمود بقیه وقتم را هم بعد از آنکه فرمایشات جناب آقای جلالی تمام شدبنابرتقاضای آقای بهادری بایشان تقدیم می‌کنم وضمناطرح دوفوریتی را هم که بامضا نوزده نفر از آقایان رسیده‌است تقدیم مقام ریاست می‌نمایم.
نایب رئیس - آقای جلالی بفرمایید
جلالی - مطلبی که امروز می‌خواستم بعرض نمایندگان محترم برسانم از لحاظ حفظ حیثیت و نظام اجتماع ما شایان دقت و توجه‌است این مسئله که برای جامعه استثمار زده ما اهمیت حیاتی دارد و شاید بتوان گفت بزرگترین دشمن و سد راه اصلاحات ماست مسئله مشروبات الکلی است که متاسفانه بر تمام شئون کشور ما رخنه کرده‌است.
امروز شمامی بینید که ننگین ترین فجایع بوسیلبه همین مشروبات در کشور ما روی می‌دهد قتلها خسارتها سرقتها و هزاران نمونه فساد تنها سرچشمه اش به همین مایه کشنده اخلاق و انسانیت می‌رسد.
و نباید منکرشد در مدتی که آزمندان غرب بفکر ربودن لقمه از دهان مردم ساده و بی آلایش شرق و از وسائلی که رواج آنرا برای پیشرفت خود ضروری می‌دانستند علاوه بر یاس و بدبینی یکی هم همین الکل بود مشروبات الکلی که امروز بهترین وسیله سوء استفاده دیگران و یکی از هدایای شوم مغرب زمین بوده یا لااقل رواج آن تا باین مرحله که برای جامعه خطرناک شود فقط با نظرآنها و بدست آنان بوده‌است و تعجبی نیست که اگر تمام آثار مدنیت و اخلاق و سجایای ملت مسلمان ایران جای خود را به یاس و جنون و بدبینی و بی ایمانی می‌دهد خیال می‌کنم بنده حضور آقایان دارم عرایضی می‌کنم اگر توجه بفرمایید بهتراست (صحیح است)
این میوه‌های تلخ برای زر دوستان خوش نما بود و وجود اعصاب قوی و بدنهای نیرومند و فکرسالم و شهامت مسلما برای آنها ضرر و زیان جبران ناپذیری در برداشت آقایان محترم ایرانیان خود فرزندان اخلاق و شهامت بود و تعالیم مقدس و گرانبهای اسلام به بهترین وجهی توانست این ملت هوشیار و فکور را به منتهی درجه ترقی برساند و علما و دانشمندان و سرداران در اثر قرارگرفتن ایران در زیر فروغ تابناک اسلام در تمام قرون اولیه تسلط اسلام بر ایران از میهن ما برخاستند که در تاریخ ملل جاویدان خواهند بود.
حریف مجلس ما خود همیشه دل می‌برد علی الخصوص که پیرایه‌ای بدو بستند منظور این است که یک چنین مملکتی با یک چنین مردمی بخصوص مردمی که از یک مذهب مترقی و پیش رو و قابل پذیرش مانند اسلام پیروی نمایند نمی‌توانست مثل جاهای دیگر آفریقا یا هند و جاوه مورد استثمار قرار بگیرد و در این مملکت کشتن روح بزرگ و شهامت و اخلاق تنها راه پیشرفت بود و بس تریاک و مشروبات الکلی از اولین و موثرترین حربه و اسلحه پیشرفت مقاصد سوء آنها بود و امروز مفاسد اجتماع ما در اثرشیوع این مایه مهلک و کشنده به آنجا رسیده‌است که باید اعلام خطرکرد.
اگر امروز جوانان خود را درنیابیم اگر امروز بی پرده اعلام نکنیم که در تهران پایتخت کشور ایران در مرکزمملکت در مقابل سه یا چهار کتاب خانه عمومی هزاران مرکز فساد و هزاران مشروب فروشی دائر است اگر ما بفکرعلاج این عیب بزرگ و رفع این بلای خانمانسوز نیافتیم مسلما در مقابل ملت و وجدان و مقدسات مذهبی و روح با عظمت اسلام مسئولیم.
بجرئت می‌توان گفت هر راه اصلاحی بدون بازگردانیدن سلامت اخلاقی جامعه برای ما منتج به نتیجه نخواهد شد بدنبال امروز فردایست و از فردا باید ترسید که تریاک و الکل اعصاب فرزندان مردم این کشور را درهم بشکند و راه پیشرفت مقاصد جهان خواران و توسعه طلبان را فراهم سازد.
ما می‌توانیم همچنان شاهد هزاران اعمال فسادآلود باشیم ما می‌توانیم همچنان ناظر قتل و ضرب و جرح و خودکشی باشیم ما می‌توانیم همچنان ناظر رقت بار و فجیع جنون خمری باشیم ما می‌توانیم هم چنان پرورش فحشا و فریب و عفت فروشی را در دامان الکل و مشروبات الکلی بنگریم ولی نمی‌توانیم ندای مسئولیت را نشنویم و خود را در مقابل وجدان و ارواح پیشروان مذهب و مدنیت و اخلاق شرمسار ندانیم بچه وسیله می‌خواهید اصلاحات کنید؟ در میهن ما که الکل و تریاک در همه جا و بیشتر مجامع آزادانه راه دارد اصلاحات اگر غیرممکن نباشد مسلما بسیار مشکل است آیا باید ساکت باشیم وبیش از این خودرا از جریان کار کناربکشیم آیا باید در مقابل مصنوعات هموطنان خود که بقیمت جان و هستی آنها تهیه می‌شود و با مرض و افلیج شدن و مادام العمرعلیل بودن آنها به بازار می‌آید یک رقم عمده واردات ما مشروب باشد حال بصورت قاچاق و غیر قدرمسلم این است که کشور ما یکی از بازارهای پرمشتری این مایه شوم و فسادآور است دولتهای قبل نه بفکر این بودند که قدمی در رفع این نقصیه بردارند و نه هیچ گاه بدرخواست مردم و بنظر آنان اعتنایی داشتند و اصولا اگر منصف باشیم باید بگوییم در ترویج آن کوشیدند اینکه می‌گوییم در ترویج آن کوشیدند تعجب نکنید در همه سفارت خانه‌های ما و شب نشینیهای دولتی در اعیاد ملی فقط شیطان بطری حکومت می‌کرد.
آقایان نمایندگان محترم ما نماینده مردم مسلمان هستیم و قانون اساسی ما پایه‌های آن بر روی دساتیرمذهب ما قراردارد و با روح دیانت کاملا منطبق است خاصه اینکه مقام ریاست مجلس شورای ملی هم در دست روحانی عالی قدر و مطلع حضرت آیت الله کاشانی است باید در صدد رفع این ضرر بزرگ که دامنگیر جامعه ما شده باشیم و با تصویب طرحی که عده از نمایندگان محترم امضا نموده‌اند دولت جناب آقای دکتر مصدق را که خود باهمیت یک چنین مساله حیاتی و خطیری واقف هستند راهنمایی کنیم که تا حد امکان در قطع ریشه این انگل فساد بکوشند.
باید گفت شیوع این مایه نفرت انگیز و کشنده اخلاق از یک و یا دو کشور اروپایی گذشته حتی در اروپا هم باندازه کشور ایران نیست در کشورسوئد که باعتراف و به تصدیق قاطبه جهانیان از لحاظ زندگی در رفاه و از لحاظ اخلاق سرآمد تمام ممالک هستند اصولا به دنبال نوشابه الکلی رفتن جرم و ذنب لایغفری است در سوئد که شرب مشروبات الکلی ممنوع شده و اخلاق حکومت می‌کند دیگر از قتل و دزدی و خیانت و جنایت اثری نیست و همچنین در نروژ و خیلی از کشورهای دیگر و آیا نباید گفت مقلدین از تمدن اروپا فقط این مایه شر را مدنیت می‌دانند و بس وقتی در خیلی از کشورهای اروپا نهضتهای مبارزه با الکل وجود دارد وقتی جهان بخطر این مایه کشنده جنون آور و از بین برنده نسل و رواج دهنده آدم کشی و جنایت پی برده‌است سزاوار نیست ما همچنان بنشینیم و تصمیمی در این باره نگیریم.
آقایان محترم در بسیاری از ممالک برای مبارزه با این سم مهلک تصمیمهای جدی اتخاذ نموده‌اند و موفقیت هم پیدا کرده‌اند و باصلاح و ترمیم نژاد و جامعه خود پرداخته‌اند شرط عقل نیست که همینطور باین مناظر رقت بار و نتایج بد الکل و مشروبات الکلی بنگریم.
من اعلام می‌کنم میخانه و کاباره بهترین وسیله شیوع جنایت و گمراهی و نابودی سلامت و عزت نفس و شهامت است جای تعجب است که عده‌ای دانسته و یا ندانسته از منافع مختصر آن که عاید خزانه دولت می‌شود دم می‌زنند و عدم رواج آن را ضرری به خزانه دولت می‌دانند و باید گفت این طرز فکر صحیح نیست زیرا در مقابل نفع بزرگی که جامعه و فرزندان ما می‌برند ضرر جزئی قابل ذکر نخواهدبود ما که در مبارزه ضد استعماری و برای رسیدن به هدف عالی و مقدس از درآمد نفت صرفنظر نموده‌ایم و مسلما اگر همچنان این پیکارادامه پیداکند تا جایی که منافع ملت ما تامین نگردد همچنان به محرومیت تن در خواهیم داد چه اهمیت دارد در برابر یک نفع بزرگ اجتماعی و میهنی از یک منبع درآمد جزئی هم صرفنظرکنیم وظیفه دولت انشاء الله پس از تصویب این طرح نباید تنها مصروف مبارزه منفی و فشارباشد بلکه باید با کمک تمام وسائل کافی از قبیل سخنرانیها کنگره‌ها آگهیهای چاپی جلسات بحث و انتقاد ایجاد بنگاههای ضد الکل خطر آنرا یادآوری نماید دولت باید کسانی را که از سعادت دانش اندوزی بهره مند شده‌اند وا دارد تا خطر می‌گساری را به مردم بفهمانند. بهرحال امیدوارم که مجلس ودولت درپیشرفت و مبارزه با این باقیمانده کاروان استعمار غرب توفیق پیدا نماید.
ضمنا اشاره می‌کنم بیک نامه‌ای که از طرف حوزه علمیه طهران رسیده که قرائت می‌کنم نامه ایست که بوسیله جناب آقای محمدصادق رضوی از طرف حوزه علمیه طهران وحجج الاسلام به بنده رسیده و دستور داده‌اند خدمت آقایان قرائت بشود اگر اجازه بفرمایید قرائت کنم (نایب رئیس - بفرمایید)
:بسمه تعالی.
- مجلس شورای ملی.
- خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضراست که راجع به منع مسکرات قانونی در دوره ۱۶ از مجلس گذشت که دولت مکلف است لایحه مربوط باین موضوع را در ظرف یکماه تقدیم نماید و لایحه مزبور به مجلس سنا هم رفت ولی نتیجه معلوم نگردید با توجه باینکه استعمال مسکرات از عوامل مهم مفاسد اخلاقی و اجتماعی است و در عرض سال هزاران جنایت در اثر آن واقع می‌شود آیا سزاوار است که برای تامین مختصر عایداتی که از این ممر ناشایسته بدست می‌آید بشرف و حیثیت یک کشور اسلامی و ملت مسلمان لطمه زد و بی اعتنا بود و تردیدی نیست که مخارج دولت‌ها را ملت تامین می‌کنند ولی این عواید نباید از طریق نامشروع و منافی شرف ملت جمع آوری شود عموم متدینین مخصوصا جامعه روحانیون انتظار دارند برای رعایت شئون یک ملت اسلامی که برطبق قانون اساسی خود را مسلمان درعالم اعلام کرده‌است نمایندگان محترم توجهی خاص فرموده که هرچه زودتر لایحه جلوگیری از استعمال و تهیه و فروش مسکرات بتصویب برسد.
۱۲ جمیدی الاولی ۷۲ بامضای عده زیادی از آقایان روحانیون.
این نامه را تقدیم مقام ریاست می‌کنم و بقیه وقتم را اگر باقی باشد به آقای بهادری می‌دهم (احسنت)
نایب رئیس – دیگر وقتی باقی نمانده‌است. آقای بهادری بفرمایید ده دقیقه از وقت آقای کریمی و ده دقیقه هم از وقت آقای دکتر فقیهی شیرازی باقی مانده‌است می‌توانید استفاده کنید.
بهادری - بنده قبل از شروع به عرایض خودم مطلبی را لازم است عرض کنم دیروز در جراید دیدم هیئتی که به آذربایجان رفته بود چند روز آنجا سورچرانی کردند و امروز با سلام و صلوات مراجعت فرمودند چون هنوز گزارشات هیئت را بنده ندیده‌ام انتظار دارم گزارش خودشان را بعرض دولت برسانند تا در این باب مطالبی که دارم بعرض برسانم گو اینکه قبل از رفتن به آذربایجان صحبت مشکلات آذربایجان و طریقه حل آن در نزد آقایان نمایندگان روشن بود ولی متاسفانه این هیئتی که به آذربایجان رفته با هیچیک از آقایان نمایندگان آذربایجان تماس نگرفتند و حتی در مجلس هم با هیچکس تماسی نداشتند گردش کردند و مراجعت فرمودند منتظریم گزارش خودشان را بدولت بدهند بعد از این که گزارش دادند بنده مطالب خودم را عرض خواهم کرد.من مدتی بود که از پشت این تریبون مجلس صحبت نکرده بودم و همیشه سکوت اختیار کرده‌ام علتش هم این بود که نمی‌خواستم وقت یکعده از همکاران محترم را بگیرم. آقایان محترم هر دوره از مجلس مشخصات بخصوصی دارد که در آن دوره نقل مجلس می‌شود در این دوره نیز کلمه میهن پرستی و فداکاری در راه مصالح عالیه رسم شده و یکعده از همکاران گرامی کلمه مزبور را بخود انحصار داده و تصورمی‌کنند که هر کس برخلاف امیال آنها رفتار نماید یا هدفش با آنها یکی ولی راهش بغیر از آنهاباشد گناه کبیری کرده‌است ولی می‌خواستم سوالی بکنم که بعقیده همکاران گرامی میهمن پرست اجتماع پرست هم هست یا آنکه یک مقدار آب و خاک را پرستش می‌کند. ما که به مملکت خود علاقه مند هستیم بایستی به ملت و اجتماع خود علاقه داشته باشیم و در فکر بهبود اوضاع آنها برآئیم نه اینکه فقط بهمین کلمه قناعت کرده هر روز هزاران هزار بدبختی این ملت ستمدیده را مشاهده کنیم و اعتنایی به آن ننماییم و اگر کسی هم خواست یکی از این دردها و خواسته‌های ملت را بگوید بچوب تهمت ببندیم و نگذاریم صحبت نماید.آقایان محترم در دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم بخاطر آزادی خونهای زیادی ریخته شده و زنجیرها و شکنجه‌های بی شماری سد راه آزادی شده ولی نیروی ملت ما فوق تمام نیروها بوده توانسته محکم ترین زنجیرها را از هم بگسلد و خود را از قید عبودیت آزاد سازد البته احتیاج به بحث مفصل در این موضوع نیست که حکومتهای دنیا اول بصورت حکم مطلق العنان و تام الاختیار بوده که بعدا در نتیجه تکامل و تغییر شکل داده بصورت فئودال و سرمایه دار و دموکراسی درآمده ولی چه فداکاریها و از جان گذشتگیهایی که بخاطر همین حکومت دموکراسی بوقوع پیوسته بالاخره مردم توانستند حاکم بر امور خود شوند دست یکعده نفع پرست که همیشه فکر استثمار آنها را داشته از امور کوتاه کنند تا حکومت دموکراسی یعنی حکومت مردم بر مردم را در مملکت و اجتماع خود برقرار نمایند البته حق هم داشتند که برای بدست آوردن این آزادی از همه چیز خود بگذرند و برای نزدیک شدن بهدف مقدسشان جان خود و جوانانشان را فدا نمایند با خون آنها و خاک میهن آب و گلی تشکیل دهند که همیشه کلمه مقدس آزادی برآن نقش ببندد. البته جنایاتی که باسم حکومت انفرادی بوقوع پیوسته و خونهای بی رحمانه‌ای که بوسیله همین دستگاه ریخته شده و طوقهای بردگی که برگردن آزادیخواهان زده شده بر هیچکس پوشیده نیست و تصورنمی‌کنم که کسی بتواند منکر این شکنجه‌ها شود و در مقام دفاع از حکومت انفرادی برآید. البته همکاران محترم تصدیق می‌فرمایند که دیگر دنیا امروز اجازه نمی‌دهد که ملت تمام اختیارات خود را بیک فرد واگذار نماید مردم امروز می‌خواهند که خود حاکم بر امور خود شوند نه اینکه یکنفر را ولوهر قدرهم برازنده باشد بر سر حکومت بگمارند خود از تمام امور بی خبر باشند.البته مضرات حکومت انفرادی نمی‌خواهم در اینجا بحث نموده وقت همکاران محترم را بیشتربگیرم زیرا دیگر احتیاج به بحث نیست که همیشه فکر تنها بیشتر از افکار چند نفر راه خطا می‌پیماید و مورد فریب و انحراف واقع می‌شود یک ملتی را نمی‌شود به آن آسانی منحرف ساخت تاریخ بهترین شاهد گفتار من است که یک عده چاپلوس و تملق گو در هر زمان مخصوصا در چنین حکومت انفرادی پیدا می‌شود و برای حفظ منافع خود منافع اجتماع را زیر پا می‌گذارد و ملت را بدیده تحقیر می‌نگرد ولی وای برآن روز که ملت به تنگ آید و بخواهد انتقام خود را بگیرد که آن روز مقدس ترین روزها است که با هیچ نیرویی نمی‌شود جلوی انقلاب ملت را گرفت چنانچه مخالفین انقلاب کبیر فرانسه با تمام قوا و پشتیبانی دول دیگر نتوانستند این آتش آزادی را خاموش سازند و مانع نورافشانی آن گردند. ملت ایران نیز برای گرفتن آزادی خود قیام کرد و جوانان خود را فدای این هدف مقدس نمود تا اینکه توانست حاکم بر امور خود شود ولی متاسفانه هر روز که بر عمراین ملت گذشت سوء استفاده‌هایی بنام آزادی بعمل آمد و تحدیداتی براین آزادی قائل شدند و با حفظ ظاهر طوق بندگی برگردن ملت نهادند ولی زمان نمی‌توانست ثابت بماند برگذر خود ادامه داد تا حکومت بدست یکی از فرزندان ایران که همیشه خود را مشعلدار آزادی می‌دانست افتاده و ملت ایران و مجلس شورای ملی برای پشتیبانی از این فرزند میهن بهم پیوستند و رای اعتماد باین دولت دادند ولی چه اندازه جای تاثر و تاسف است که رئیس دولتی که همیشه خود لیدر اقلیت‌های مجلس بوده و همیشه از آزادی سخن میگفته خود را حافظ قانون اساسی که با خون جوانان این ملت نوشته شده میدانسته امروز خود برای از بین بردن این آزادی قیام نماید و بخواهد بهر وسیله که در دست دارد حقگویان مجلس را منکوب سازد و از پشت فرستنده دولتی اقلیت مجلس شورای ملی را خائن و آلت دست اجانب بداند. جناب آقای دکتر مصدق که خود پرچمدارآزادی بوده جای بسی تاسف است که امروز بانی حکومت انفرادی شده با سیاست استتار خود ملت را بطرف پرتگاه بدبختی و فنا بکشاند. بنده نمی‌دانم حکومت دموکراسی ما امروز چه شکلی بخود گرفته و چگونه می‌توانیم این حکومت را تفسیرنماییم و حکومتی که برای گرفتن اختیارات تام از مجلس شورای ملی بر مجلس فشارمی آورد حکومتی که بوسیله یکعده چاقوکش مخالفین خود را منکوب سازد حکومتی که برای اقلیت آزادی بیان قائل نباشد آیا می‌شود بغیر از حکومت انفرادی به حکومت دیگر تعبیرنمود اگر حکومتهای دیگر بچنین عملی مرتکب می‌شدند جای چنین تاسفی نبود زیرا رئیس دولت آنها هیچوقت سنگ آزادیخواهی بر سینه نمی‌زد و در ادوارمختلفه مجلس شورای ملی پرچمدار اقلیت و مخالف اختیارات نبود در صورتیکه جناب آقای دکتر مصدق در تمام ادوار مجلس هم هر حکومتی که اختیار می‌خواست مخالف بودند و حق هم داشتند زیرا این اختیارات خلاف سنن مجلس و برخلاف قانون اساسی است. مگر خود آقای دکتر مصدق نبودند که درجلسه ۵۲ دوره شانزدهم درباره لایحه تعرفه گمرکی که آقای دکتر نصرتقدیم داشته بودند و تقاضای اختیارمی‌کردند مخالفت نمودند و فرمودند هر کس موافق این اختیارات باشد به قانون اساسی و ملت ایران خیانت کرده پس چطور امروز ایشان خود از مجلس اختیارات گرفتند و نگفتند خلاف قانون اساسی و رویه مجلس شورای ملی است و اگر هم یکی از وکلا برحسب وظیفه نمایندگی بخواهد سخن بگوید به چوب تهمت می‌بندند با وسائل مختلفه می‌خواهند خفه اش نمایند ولی بایستی بی پروا عرض کنم ممکن است وکیلی را خفه کرد ولی نمی‌شود جلو افکار ملتی را گرفت و ملت را بحال خفقان انداخت اگر ما مخالف اختیارات دولت بودیم دلیل نمی‌شد که مخالفت خود دولت هم باشیم ما وظیفه داشتیم سوگندی یاد کرده‌ایم که بایستی نسبت به آن وفادار بوده حافظ مشروطیت و قانون اساسی باشیم نه اینکه بخاطر منافع شخصی بادمجان دور قاب چین دولت شویم خود را عبد و عبید دولت بدانیم. آقایان مجلس دولت را بوجود می‌آورد نه اینکه دولت مجلس را مجلس و نمایندگان بایستی شخصیت خود را در مقابل دولت حفظ نمایند و هرگاه دولت راه خطایی پیمود گوشزد کنند نه اینکه برخلاف تفکیک قوای سه گانه و برخلاف تمام اصول دموکراسی و آزادی اختیار قانون گذاری خود را بدست دولت یعنی همان مجریان قانون بدهند و برای خود وکیل تام الاختیار معین نمایند. دیگر بنده قضاوت در امور فوق را بعهده ملت ایران می‌گذارم صفحات تاریخ و آیندگان خود قضاوت خواهند کرد ما که مخالف اختیارات بودیم به ملت و مملکت خدمت کردیم یا نه؟ ما حفظ قانون اساسی بودیم که زیر بار تهدید و تطمیع و تحمیل نرفتیم با پیشانی باز عقاید خود را به ملت ایران عرضه داشتیم با هر بادی به لرزه درنیامدیم بوظیفه نمایندگی خودعمل کردیم.
مکی - بنده قبل از دستور عرضی داشتم اگر اجازه بفرمایید مطالب مختصری است عرض کنم.
نایب رئیس - بفرمایید
مکی – چند روز قبل در جراید خوانده شد که در فارس یک زد و خوردی شده و عده زیادی از نظامی‌ها و همچنین از طوایف رزمی کشته شده‌اند یک کاغذی با پست فرستاده‌اند برای بنده و خواهش شده‌است این کاغذ در مجلس شورای ملی قرائت بشود و ضمنا یک مقاله‌ای هم در روزنامه پیک خجسته فارس تحت عنوان برادرکشی موقوف نوشته شده چون بنده مطالب این کاغذ را لازم نمی‌دانم که در مجلس خوانده شود این است که استدعامی‌کنم از مقام ریاست این نامه و روزنامه را بخدمت آقای نخست وزیر بفرستند که علت این زد و خورد و برادرکشی را دریابند و مرتکب هر کس باشد به مجازات برسانند و جلوگیری کنند.
- تقدیم دو فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت دفاع ملی
ویرایش۳- تقدیم دو فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت دفاع ملی
نایب رئیس - آقای معاون وزارت دفاع ملی بفرمایید
معاون وزارت دفاع ملی (سرلشگر مهنا)- دو لایحه قانونی است یکی راجع به تجدید فرمانداری نظامی در هشت نقطه نفت خیز خوزستان و یکی هم راجع به حقوق بازنشستگی سرگرد ارتش که در مبارزات از دو چشم نابینا شده برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود .
نایب رئیس - به کمیسیونهای مربوطه ارجاع می‌شود
- مذاکره در فوریت طرح پیشنهادی راجع به حفظ نفوس و رد فوریت آن
ویرایش۴- مذاکره در فوریت طرح پیشنهادی راجع به حفظ نفوس و رد فوریت آن
نایب رئیس - طرح دو فوریتی که از طرف آقایان داده شده‌است راجع به حفظ نفوس قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی.
- امضا کنندگان این طرح ماده واحده زیر را از نظر حفظ نفوس آینده کشور با قید دو فوریت پیشنهاد می‌نماییم.
- ماده واحده – وارد کردن کلیه ادوات و داروهایی که به منظور سقط جنین و جلوگیری از تولید نسل بکار می‌رود و همچنین فروش آنها در داخله کشور ممنوع است مگر با اجازه وزارت بهداری صرفا به منظور درمان آئین نامه اجرای این قانون را وزارت بهداری تنظیم و به تصویب کمیسیون بهداری مجلس خواهد رسانید متخلفین از این قانون به کیفرسه تا شش ماه حبس تادیبی و یا بتادیه غرامت از ده هزار ریال الی صد هزار ریال محکوم خواهند شد دستگاهها و داروهای مورد استفاده نیز از طرف وزارت بهداری ضبط خواهد شد
نایب رئیس - فوریت اول مطرح است آقای دکتر فقیهی شیرازی
چند نفر از نمایندگان - مخالف اول باید صحبت کند
دکتر فقیهی شیرازی - اول بنده توضیح عرض خواهم کرد بدوا لازم است عرض کنم طرحی که به مجلس تقدیم شده‌است اساس فکرش از کجا ایجاد شده اگر آقایان نمایندگان محترم توجه بفرمایند موضوع قلت نفوس و بیچارگی که از این رهگذر دامنگیر ملت ایران شده‌است بچند علت روز بروز رو بازدیاد است اول فقر و مسکنت تهی دستی و بینوایی از دو نظر باین مخاطره کشور را سوق می‌دهد از یک طرف خانواده‌هایی که متاهل هستند چه بانوان شوهر دارد و چه مردان متاهل بیم دارند نگرانی دارند وحشت دارند از اینکه بچه کیفیت و بچه صورت اطفالشان را بزرگ و تربیت کنند با انواع و اقسام مضیقه‌های مالی و تنگدستی‌هایی که هست بالاخره در تحت یک جمله و بالاجمال جلوگیری از انعقاد نطفه می‌شود و روزبروز این عمل مهیب خطرناک بصورت تقلید از شهرستانها و دهستانها و از دهستانها بقراء و قصبات کشانیده می‌شود این بیک صورت دوم خانواده‌هایی هم که از حیث تمدن وثروت نسبتا اندوخته‌ای دارند بدبختانه تحت عنوان تقلید از ظواهر تمدن که بکرات شخص خود بنده در عیادت‌هایی که از خانواده‌ها کرده‌ام این جمله را شنیده‌ام بانوانی هم که عرض کردم در خانواده‌هایی هستند که تمکن دارند و استطاعتی دارند تحت این عنوان که از صورت و شکل و کیفیت و قیافه تغییری پیدا می‌کنند و افسرده می‌شوند آنها هم از آن نظر جلوگیری از تولید اولاد می‌کنند.
مطلب سوم موضوع سیفلیس است که اگر ما از شهرستانها صرفنظرکنیم وضع بهداشت ما طوری است که مبتلایان در قراء و قصبات آلوده هستند و چون در قراء و قصبات حمام‌ها دوش نیست و بهمان کیفیت سابق هنوز خزینه‌است طبیبی هم در کار نیست سیفلیس اکتسابی از نظر آمیزش عادی اغلب و اکثرمردم را مبتلا کرده و سقط جنین بوسیله بیماری مهیب و خانمانسوز سیفلیس تعداد زیادی از بچه‌ها را قبل از تولد تلف می‌کند و بر فرض هم که این جنین در رحم بماند و طفلی متولد بشود غالبا یا طفل مرده به دنیا می‌آید یا بعلت بیماری‌هایی که در اثر سیفلیس در کبد و قلب بچه ایجاد کرده قبل از رسیدن بسن دوماهگی یا سه ماهگی تلف می‌شود بنابراین از یک طرف ترس از فقر و تهی دستی و بدبختی و از طرف دیگر بیماری سفلیس و همچنین در خانواده‌های متمکن علل اخلاقی که بعرض رسانیدم موجب شده که توالد و تناسل در این کشور در ظرف این چند سال خیلی کم شده اگر به آماری که اداره آمار بسجل و احوال در آن کتابچه‌ها و مجلات مخصوص چاپ می‌کنند و اتفاقا در دسترس آقایان هم می‌گذارند یک نگاه اجمالی بفرمایید ملاحظه خواهید فرمود که تعدد عقد و ازدواج سال به سال کم می‌شود و تعداد طلاق نیز سال به سال زیادترمی گردد و بالاخره توالد و تناسل هم سال به سال از تعدادش خیلی کاهش کرده یا خیلی کم شده و اگر باین وضعیت پیش برود خطر بسیار مهمی کشور را احاطه و تهدید می‌کند. بالاخص در هفته‌های گذشته یک نوع وسیله‌ای که هیچ سابقه در ایران نداشت و حتی در اروپا هم اگر این وسیله هست در آلمان مخصوصا که بتوالد و تناسل خیلی اهمیت می‌دهند این وسیله‌ای که ده پانزده روز است وارد کشور ما شده‌است حکمش اعدام است در این کشور بی در و دروازه یک کشوربی قانون یک مرد یهودی این وسیله را وارد کرده‌است و با کمال وقاحت و بیشرمی در روزنامه‌ها اعلان می‌کند بهمان کیفیتی که در چند جلسه قبل هم عرض کردم و از نظر اینکه بقول آقای مهندس زیرک زاده ادوکاسیون سکسوئل را ذکرنکرده باشم پشت این تریبون (خسرو قشقایی – حالا که ذکرکردید) اسم نمی‌برم ولی آقایان بدانند که این وسیله خطرناکترین وسایل است و بزرگترین دشمنی است که از این راه ممکن است باجتماع و جمعیت و نفوس کشور بشود فوق العاده خطرناک است و منظور بنده از دادن این طرح درجه آخرش همان موضوعی است که تحریک احساسات و عواطف کشوراست اگر اعلانی بشود که در یکی از روزنامه‌ها دیدم تحت همین عنوان که عرض کردم و البته با در نظر گرفتن سایر عواملی که عرض کردم اگر علاقه مند به کشور هستید و یقینا هم هستید فرد فرد نمایندگان محترم و همکاران محترم باید علاقه مند به تکثیر نفوس و حفظ نفوس باشید و با این طرح موافقت بفرمایید زیرا باین کیفیت که بنده می‌بینم با نبودن وسایل بهداشت و بهداری و حفظ الصحه بصورت طبیعی از نظرآبله ودیفتری و سرخک و مخملک که یک عده از بچه‌ها مبتلا می‌شوند و می‌میرند و یک عده‌ای هم که از اینگونه بیماریها نجات پیدا می‌کنند تحت این عناوین از بین می‌روند منظور از تقدیم این طرح بساحت مقدس مجلس شورای ملی این بود و اصرار و ابرامی هم در این کار ندارم برای این که من یک فردی هستم مثل سایر آقایان و این موضوع به نظر بنده و به نظرسایرهمکاران که در خارج از مجلس هستند رسیده اگر آقایان مفید می‌دانند و مضربحال جامعه نمی‌دانند تصویب بفرمایند در هر صورت بنده اصراری ندارم وهر طور که آقایان بپسندند همان هنراست (میراشرافی - آقای دکتر اسمش را بالاخره نفرمودید) اسمش کمی دیافراگم است
نایب رئیس - آقای نبوی مخالفید
نبوی - با فوریت آن مخالفم
نایب رئیس - بفرمایید
نبوی - جناب آقای دکتر فقیهی شیرازی از نظر اطلاع دقیقی که در این موضوع دارند اقدام به تهیه این طرح فرموده‌اند و سایر آقایان هم که این طرح را امضا کرده‌اند البته کمال حسن نیت را دارند وبنده هم با اصل موضوع مخالف نیستم چیزی که هست موضوع یک کمی فنی است ودقت بیشتری لازم دارد (صحیح است) و اساسا باید کاری کرد در مواردی که ضرورت واقعا ندارد درخواست دو فوریت نشود و درخواست دوفوریت برای کارهای ضروری است که اگر همان روز و همان ساعت تصویب نشود زیانی از آن متوجه شود و بعدهم نشود آنرا جبران کرد آقایانی که این طرح را تهیه فرموده‌اند مسلما معتقدهستند که این موضوع زیان و ضرر به جامعه داشته و باید از آن جلوگیری کرد ولی بهتراست به کمیسیون مربوطه برود که همان کمیسیون بهداری است (صحیح است) حسن اتفاق این است که در کمیسیون بهداری تمام آقایان اطبای مجلس تشریف دارند و از این موضوع اطلاع دارند می‌توانند لایحه را بصورتی که مفید باشد برای مردم تهیه و به مجلس تقدیم کنند و بنده از آقایانی که این طرح را امضا کرده‌اند استدعا می‌کنم دو فوریتش را پس بگیرند و اجازه بفرمایید طرح به کمیسیون برود قطعا آنچه که تصویب می‌شود وقتی که به کمیسیون رفت و اهل فن هم در آن کمیسیون هستند البته بهتر تدوین خواهدشد و منظورآقایان هم تامین می‌گردد.
دکتر فقیهی شیرازی - بنده هم موافقم که فوریتش را پس بگیرم و به کمیسیون برود
نایب رئیس - چون آقای دکتر فقیهی شیرازی موافقت کردند که دو فوریت حذف بشود (ناصر ذوالفقاری - آقایان دیگر هم هستند که طرح را امضا کرده‌اند)
(کهبد- باید رای گرفت)
صحیح است پس اجازه بفرمایید که رای بگیریم آقایانی که موافقند با فوریت اول قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) عادی تلقی شد وبه کمیسیون می‌رود.
- تصویب صورت مجلس ۳ شنبه ۷ بهمن
ویرایشنایب رئیس - چون عده کافی است صورت جلسه روز سه شنبه ۷بهمن هم تصویب آن اعلام می‌شود
صحیح است پس اجازه بفرمایید که رای بگیریم آقایانی که موافقند با فوریت اول قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) عادی تلقی شد وبه کمیسیون می‌رود.
- مذاکره در فوریت طرح پیشنهادی مربوط به حمایت کارگران مسلول و تصویب فوریت اول آن
ویرایش۶- مذاکره در فوریت طرح پیشنهادی مربوط به حمایت کارگران مسلول و تصویب فوریت اول آن
نایب رئیس - طرحی است راجع بحمایت مسلولین که یک فوریت دارد قرائت می‌شود استدعامی‌کنم آقایان توجه بفرمایند (بشرح زیرقرائت شد)
- ریاست محترم مجلس شورای ملی.
- امضا کنندگان ذیل باستنادماده ۴۱ آئین نامه داخلی مجلس شورای ملی تقاضا داریم لایحه مربوط به حمایت ومعالجه کارگران مسلول که دردوره شانزدهم قانونگذاری از طرف دولت تقدیم شده وتا آخر دوره بلاتکلیف مانده جز دستور مجلس گذارده شده و با قید یک فوریت مورد تصویب قراربگیرد.
کریمی. حاج سیدجوادی. دکتر معظمی. نریمان. ناظرزاده. انگجی. مدرس. وکیل پور. مجیدموسوی. دکتر شایگان. خلخالی. زیرک زاده. میلانی. جلالی. مجدزاده. دکتر سنجابی. مهندس حسیبی
مکی - پیشنهاد می‌کنم با دوفوریت باشد
نایب رئیس - عجالتا فوریت اول مطرح است
مهندس رضوی – آقا طرح را بخوانید ببینیم طرحی که باید در دستور گذاشته شود چیست؟
نایب رئیس - گزارش کمیسیون مال دوره شانزده‌است اصل طرح هم مال دوره شانزده‌است گزارش قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد)
- گزارش از کمیسیون کاربه مجلس شورای ملی - کمیسیون کار با حضورآقای وزیر کار به لایحه دولت راجع به کارگران مسلول رسیدگی نموده و با توجه به پیشنهادات آقایان نمایندگان در مجلس لایحه دولت را بشرح زیر اصلاح و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید:
- ماده یک - از تاریخ تصویب این قانون کلیه کارفرمایان موسسات اقتصادی - بازرگانی - صنعتی - معدنی - باربری - راه - راه آهن و بطور کلی هر موسسه‌ای که مشمول مقررات قانون کار می‌شود مکلفند علاوه بر چهار درصد مندرجه درماده ۱۶ قانون کارمعادل یک درصد دستمزد و مزایای نقدی کارگران خود را بمنظور حمایت و معالجه کارگران مسلول و تربیت نگاهداری از آنها به صندوق تعاون و بیمه کارگران بپردازند.
- تبصره یک - وزارتین کار و دادگستری آئین نامه‌ای برای اجرای این قانون و وزارت کارآئین نامه‌های مربوط باجرای قانون کار را تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران بمورد اجرا خواهد گذاشت.
- تبصره ۲- برای اجرای ماده ۱۶ قانون کارشرکت سهامی بیمه ایران مکلف است کلیه وجوهی که از محل حقوق کارگران کشور تا بحال دریافت داشته‌است بعد از وضع آنچه تا بحال به مصرف هزینه اداری و معالجه کارگران رسانیده‌است باقیمانده را اعم از آنکه بحساب سود خالص و یا به حساب اندوخته برده باشند تدریجا در مدت یکسال و نیم بصندوق تعاون و بیمه کارگران برای ایجاد بیمارستان و موسسات بهداشتی و امور تعاون کارگران تادیه نماید.
- تبصره ۳- دولت مکلف است درظرف دوماه قانونی برای جلوگیری از ابتلا به مرض سل و درمان آن در تمام کشور تهیه و تقدیم مجلس شورای ملی نماید.
- ماده ۲- عدم تادیه و تاخیرپرداخت یک درصد مذکور در ماده یک درموعد مقررمستلزم پرداخت جریمه‌ای معادل دو برابر مبلغ اصل و در صورت تکرار معادل چهار برابرمبلغ اصل در هر مورد خواهد بود که به نفع صندوق تعاون و بیمه کارگران اخذ و محسوب خواهد شد و بعلاوه متخلف باید کلیه هزینه و درمان و خسارات وارده به کارگران را بپردازد.
- ماده ۳- از این تاریخ وزارت کار وزارت امور اجتماعی و کار نامیده می‌شود.
- ماده چهار - وزارت اموراجتماعی وکارماموراجرای این قانون خواهد بود.
مخبرکمیسیون امور اجتماعی و کار - کشاورز صدر
ناظرزاده - یادش بخیر
نایب رئیس - پیشنهادی رسیده که با دوفوریت باشد فعلا فوریت اول مطرح است آقای ملک مدنی مخالفید؟
ملک مدنی - بلی توضیحی دارم
نایب رئیس - بفرمایید
ملک مدنی - بنده با اینکه با اصل لایحه از قسمت اولش موافق هستم ولی آن قسمتی که مربوط به وجوهی است که به شرکت بیمه داده شده وبه حساب سود وزیانشان گذاشته‌اند ودرواقع جزدرامد آنهادرآمده بنظربنده این قسمتی است که قابل مطالعه‌است چون اگر فوریت نداشت ومی آمد به کمیسیون درکمیسیون می‌توانستیم این کاررا بکنیم والا دراصل قضیه که باید به مسلولین کمک بشود هیچ تردیدی نیست ویک لایحه بسیارخوب و مفیدی است بعلاوه مسلولین وضعشان خوب نیست آقای کفیل وزارت بهداری توجه بفرمایید وضع سایرمسلولین درآسایشگاه شاه آباد و بوعلی هم خوب نیست (صحیح است) غالب آقایان می‌دانند که غالبا بما مراجعه می‌کنند (صحیح است) دم منزل وکیلی گمان نمی‌کنم باشد که این مسلولین مراجعه نکرده باشند که آقا این نسخه دستمان است مراجع کرده‌ایم دوا نیست غذا نیست پول نیست این چیزهایی که ملاحظه فرموده‌اید بنده خواستم از این فرصت استفاده کنم و به آقای کفیل وزارت وزارت بهداری عرض کنم که آقا این دستگاه آسایشگاه شاه آباد و بوعلی را درست کنید که این اساسا برخلاف شان حکومت فعلی است و برخلاف مصلح هم هست که دائما یکعده مسلول از توی بیمارستان بیایند در خانه اشخاص را بگیرند و برای تهیه دوا و احتیاجات دیگرشان مراجعه کنند بنده علت بیشتری که اجازه خواستم برای این بود که این مطلب را عرض کنم و یکی هم همان موضوع شرکت بیمه بود والا در اصل قضیه بنده موافقم در صورتی که اینجا گفته شده‌است آنچه وجه در حساب شرکت بیمه گذاشته‌است و جزء سود خالص آمده‌است و بحساب دولت برده شده برگردانند به صندوق تعاون در صورتیکه در واقع یک درآمدیست که بحساب دولت ریخته شده و تصفیه شده آن قسمتش را بنده خیال می‌کنم که آقایانی که پیشنهاد این طرح را داده‌اند و خودشان هم به مسائل مالی توجه دارند بایستی یک اصلاحی بکنند چون مخالف اصول است چیزی که قبلا گرفته شده و بحساب گذاشته شده حالا بخواهیم بگوییم این را برگردانند بنظر بنده از وظیفه و تکلیف وکلاهم خارج است زیرا این پیشنهاد خرج است باین جهت بنده خواستم این تذکر را بدهم که آقایان محترمی که این طرح را امضا کرده‌اند و همه شان هم مورد احترام بنده هستند این نکته را توجه بفرمایند اگر آن نکته را اصلاح بفرمایند در قسمت‌های دیگرش بنده مخالفتی ندارم
نایب رئیس - آقای مهندس زیرک زاده جنابعالی موافق هستید بفرمایید
مهندس زیرک زاده - البته در اصل موضوع تردیدی نیست ولی بنده می‌خواستم خدمت آقایان عرض کنم که از آن موقعی که این طرح نوشته شده حتی از آن موقعی که ما این طرح را امضا کرده‌ایم یک اتفاقاتی روی داده‌است که بایستی درذهن آقایان باشد اولا بیمه‌های کارگران درشرکت بیمه منتزع شده‌است وبصندوق تعاون کارگران رفته‌است وتمام حساب هاهم رفته‌است دیگراینکه یک لایحه قانونی باسم بیمه‌های اجتماعی دراین پنج شش روز قبل امضا شده‌است که یکی از مترقی ترین قانونهای بیمه اجتماعی است (صحیح است) وتمام امراض ناشی از کاروغیر ناشی از کاروامراض خانواده کارگرتمام این موضوع هادراین قانون درنظرگرفته شده از این جهت بنده می‌خواستم خواهش کنم پس از آنکه فوریت‌هایش تصویب شد به قانون اجتماعی که جدیدا لایحه قانونیش امضا شده توجه بشود که مباداما اینجا یک قانونی وضع بکنیم که باعث اشکالاتی درآن قانون بشود این بایستی درذهن آقایان باشد
دکتر کیان - این یک فوریت دارد
مهندس زیرک زاده - بنه با فوریت موافق هستم ولی می‌خواستم این قسمت درذهن باشد که مبادایک عملی بکنیم که باعث اشکال بشود (صحیح است)
نایب رئیس - رای می‌گیریم به فوریت اول آقایانی که موافقندقیام بفرمایند (عده کثیری قیام نمودند) تصویب شد فوریت دوم را یک عده از آقایان پیشنهاد کرده‌اند که قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد)
پیشنهاد می‌نماییم نسبت به طرح حمایت از مسلولین بقید دوفوریت رای گرفته شود خسرو- اقبال (خسرو قشقایی – آقا خسرو اقبال دشمنت است) خسروقشقایی. مکی. زهری. ناصر ذوالفقاری. میلانی. کریمی. حسیبی. اخگر. شبستری. دکتر سنجابی. انگجی. مهندس زیرک زاده. دکتر معظمی. دکتر شایگان. جلالی. شهیدی.
نایب رئیس - مخالفی نیست آقای مهندس رضوی
مهندس رضوی - پیشنهاد آقایان از نظرعلاقه مندی است که باینکار دارند ولی بنده تصورمی‌کنم بهتراست که خود آقایان هم توجه بفرمایندبرود به کمیسیون ونماینده دولت هم نظربدهد اخیراهم وضع رسیدگی به بیماران با اوضاع امروز تفاوتهایی حاصل شده صندوق تعاون وضعش فرق کرده بیمه وضعش فرق کرده بهرحال نمایندگان دولت هم کمک می‌کنند نظریات جدیدی اگر داشته باشند می‌دهندبعدبه طرزمطلوبی به مجلس می‌آید باینجهت خیال می‌کنم که فوریت دوم لازم نباشد (صحیح است)
نایب رئیس - آقای اخگر جنابعالی موافقید؟ (اخگر- بله) بفرمایید
اخگر - علت اینکه دوفوریت تقاضا شده خیلی واضح است این لایحه قبلا آمده‌است به مجلس دردوره شانزدهم درکمیسیون مدفون شده مامی‌خواهیم بیرونش بیاوریم بعد از تصویب دوفوریت هم بازوقت داریم چاپ می‌کنند مطالعه می‌کنیم هرنظری که باشد رعایت می‌شود اگرحالا دوفوریت نداشته باشد می‌رود به کمیسیون باید منتظر دوره ۱۸ و۱۹ باشیم.
نایب رئیس - آقای کفیل وزارت بهداری
کفیل وزارت بهداری - راجع باین طرح مسلولین که آقایان خیلی علاقه مند هستندخواستم عرض کنم چون مطلب خیلی مهمی است و با این لایحه قانونی بیمه‌های اجتماعی که اخیرا از طرف جناب آقای نخست وزیرامضا شده وجناب آقای مهندس زیرک زاده هم تذکردادند تصورمی‌کنم که این لایحه بهتراست درکمیسیون فنی مطرح بشود و بعد طوری ترتیب بدهیم که موجب ضرر و زیان نشود (صحیح است)
نایب رئیس - رای می‌گیریم به فوریت دوم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده کمی قیام نمودند) ردشد به کمیسیونهای مربوطه ارجاع می‌شود.
دکتر بقایی - اخطاردارم
نایب رئیس - طبق چه ماده‌ای؟
دکتر بقایی - طبق ماده سوالات
کهبد - صدوشصت ونه
نایب رئیس - بفرمایید
دکتر بقایی - عرض کنم درچند هفته پیش بنده یک سوالی از وزارت اقتصادملی راجع به معامله برنج کردم که تاحالا جواب داده نشده خواهش می‌کنم که دستوربفرمایند زودتربرای جواب حاضربشوند یک سوال دیگری هم مربوط به کارهای کمیته تحقیق است.
نایب رئیس - اغلب آقایان وزرایی که ازشان سوال شده اطلاع داده‌اند که برای جواب حاضرند و معمولا روزهای سه شنبه برای جواب سوالات معین شده
حائری زاده - اطلاع بدهید که جواب سوال بنده راهم بدهند.
- بقیه مذاکره در لایحه تاسیس شرکت اتوبوس رانی عمومی
ویرایشنایب رئیس - لایحه اتوبوسرانی مطرح است
نریمان - بنده طرحی داده بودم راجع باعاده اختیارات دیوان محاسبات بقید یک فوریت می‌خواستم استدعاکنم که بیک فوریتش رای بگیرید
نایب رئیس - چون وزیرمربوطه اینجانیستند برای این طرح نشد (جلالی - درفوریتش وزیراحتیاج ندارد) پیشنهاد آقای کریمی که دولت قبول کرده‌است یک دفعه دیگر قرائت می‌شود آقایان توجه بفرمایند (حائری زاده - چاپ نشده وبمانرسیده) مدتی است چاپ شده وتوزیع شده‌است.
(پیشنهاد آقای کریمی وعده دیگربشرح زیرقرائت شد)
پیشنهاد می‌کنیم ماده واحده تقدیمی دولت بطریق ذیل اصلاح شود.
ماده ۱- وزارت کشورمکلف است برای انتظام اتوبوسرانی عمومی شهرتهران وتوابع شرکت واحدی بنام شرکت اتوبوسرانی عمومی بوسیله شهرداری تهران تاسیس نماید.
ماده ۲- سرکت مزبورشرکت سهامی وسهام آن با نام است وحق انتقال سهام شرکت جزئا وکلا باتباع ویاشرکت‌های خارجی ممنوع می‌باشد.
ماده ۳- هشتاددرصد سهام درمقابل بهای ارزیابی شده اتوبوسها متعلق به مالکین فعلی اتوبوسهای تهران وتوابع که درتاریخ تقدیم لایحه دولت اجازه اتوبوسرانی در دست داشته‌اند می‌باشند وبیست درصد دیگر سهام که غیرنقدی است درازای استفاده شرکت از مزایاومنابع شهری متعلق به شهرداری تهران خواهدبود.
تبصره ۱- طریقه واگذاری وارزیابی اتوبوسهای فعلی برای تعیین میزان سهام درآئین نامه که با حضورنمایندگان صاحبان اتوبوس تنظیم می‌شود معین خواهدشد.
تبصره ۲- درموردفروش یا انتقال سهام شهرداری حق تقدم خواهدداشت.
تبصره ۳- هنگام توسعه شرکت وافزایش سهام رعایت تناسب میزان خرید سهام جدیدازطرف شرکاوشهرداری بترتیب مقرر درآئین نامه مزبورخواهدبود.
ماده ۴- هیئت مدیره شرکت از پنج نفرمرکب خواهد بود که از لحاظ حفظ مصالح عمومی سه نفرازآنها بانتخاب انجمن شهرازمیان نمایندگان انجمن شهر (درغیاب انجمن شهر بانتخاب وزارت کشور) ودونفردیگر بانتخاب سایرصاحبان سهام تعیین خواهد شد.
ماده ۵- کارکنان فعلی اتوبوسها از قبیل راننده وکمک راننده وبلیط فروش وهمچنین صاحبان سهام جزدرصورت واحد بودن شرایط استخدام درشرکت بردیگران حق تقدم خواهندداشت.
ماده ۶- وزارت کشورمکلف است بوسیله شهرداری هرمحل از شهرهای دیگر که باتوبوسرانی محتا شود برطبق مقررات این قانون وآئین نامه‌های مربوطه به تاسیس شرکت مبادرت نماید.
ماده ۷- اگر درظرف مدت مصرح درآئین نامه صاحبان اتوبوس حاضربه تشکیل شرکت منظوره نشوند شهرداری مجازاست که خودراسا به تاسیس شرکت واحد اتوبوسرانی درآن محل اقدام نماید.
ماده ۸- آئین نامه اجرایی این قانون منتها درظرف یکماه از طرف وزارت کشورتهیه وپس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجرا گذاشته خواهدشد اصلاح آئین نامه مذکورنیز با پیشنهاد وزارت کشور وتصویب هیئت وزیران خواهدبود.
نایب رئیس - کلیات مطرح است آقای مهندس رضوی مخالفیدجناب عالی؟
مهندس رضوی - بلی
نایب رئیس - بفرمایید
مهندس رضوی - مطالبی که درمجلس شورای ملی مطرح می‌شود اگر نظریه صریحی درمورد معینی بعرض نرسانیم خدای نکرده از وظیفه اصلی نمایندگی غفلت شده‌است حقیقت این است که تقدیم ۲لایحه متوالی از طرف دولت و با دوروش مختلف اسباب تعجب همه کسانی است که بامورمملکت با نظردقت نگاه می‌کنند چندی قبل دولت اقدام به استرداد امتیازیک شرکت خصوصی که که درنتیجه تسلط بروابط مکالماتی شرکت وتبانی‌هایی که عادی این مملکت هست کاراوبفساد کشیده بود ودرحدودبیست میلیون تومان از بانک ملی یعنی سرمایه عمومی مملکت را بغارت برده و۱۲میلیون تومان هم از مردم مستقیما گرفته‌است وبدون محل درواقع صرف کرده‌است با این استدلال ودرعین حال با این نیت که چون کارعمومی است باید دولت دردست داشته باشد پیشنهاد ملی کردن شرکت سابق تلفن را بمجلس شورای ملی تقدیم کردمجلس شورای ملی هم کمال توجه را باین پیشنهاد کرد با وجودآنکه صاحبان سهام شرکت تلفن بعضی از نظرمالی وضع صحیحی هم نداشتند معذلک چون منافع اجتماع درجلوبود به مطالب فردی توجهی نشد وهمینقدرکه معلوم شد بنابراین قیمت روزمبلغی درمقابل هر سهم به آنها داده خواهدشد مجلس شورای ملی بهمین اطمینان که حق صاحبان سهام بکلی از بین نرفته ومبلغ جزئی هم که شده به آنها داده می‌شود درباقی قسمت‌های موافقت با لایحه دولت کرد وشرکت تلفن راملی اعلام کرد البته این یکقدم بزرگی بودبرای اینکه روابط مخابراتی کشور از سالهای پیش درنتیجه امتیازی که بطورمبهم داده شده بود دردست این شرکت واقع شده وهمه می‌دانیم که آن شرکت هم به بدترین وضعی رفتارمی‌کرد وحقیقتاهم خوشوقت شدند که درموضوع تلفن بالاخره دولت بیک اصلاحات اساسی دست خواهد زد و امروز هم بنده امیدوارم که چنین اصلاحاتی درامرتلفن بشود چندی بعد یکی دیگرازوزرای محترم دولت آقای دکتر صدیقی که بشخص ایشان از نظریات بسیاری بنده ارادت دارم وسوابق ممتدی هم با ایشان دارم لایحه‌ای آوردند که می‌خواهم امتیازی را بیک شرکت معینی واگذار کنم البته کلمه امتیاز هم درلایحه ایشان نبودولی هرکس دقت به لایحه ایشان میکردفورا توجه می‌نمود که نتیجه این قانون این است که یک امتیازی به یک شرکت داده شود وتعجب این است که حتی دراین ماده مدت هم قید نشده بود یعنی یک امتیازبی مدتی را برای شرکتی تقاضا میکر بنده بهیچوجه تردیدی درحسن نیت شخص ایشان ندارم ونمی‌خواهم انتقادی بکنم ولی می‌خواهم این نکته را صریحا اعلام کرده باشم که وسایل نقلیه ایران بخصوص شهرهای بزرگ کشوریکی از ارکان اقتصادی ودرعین حال از ارکان تشکیلاتی آن شهرحساب می‌شود (صحیح است) درشهری مثل تهران کسانی که وسائط نقلیه رادراختیاردارند درواقع تمام امور این شهرممکن است مداخله داشته باشند اگر یکروزی لازم بشود یک اقدامی دولت بکندوموضوع حمل ونقل اعضا ادارات راسایرمردم انجام بدهند وضرورت خاص ایجاب کند ویک چنین شرکتی نداشته باشد درواقع خواسته عمومی انجام نشده‌است (صحیح است) مراحل بدتری هم دارد ممکن است یک شهری اشغال بشود اگر یک شهری اشغال شد شرکتهای خصوصی مسلما دردست کسانی خواهدافتاد که آن شهررا اشغال کرده‌اند وناچار است تبعیت کند درصورتیکه اگر شرکت عمومی باشد همیشه می‌تواند خودش را آزاد بکند درمملکت فرانسه همه آقایان می‌دانند که درشهرپاریس سابقا شرکتهای خصوصی حمل ونقل را دردست داشتند این سفرکه باروپا رفتیم ملاحظه شد که تمام حمل ونقل عمده شهرهابدست دستگاههای دولتی است یعنی ملی شده‌است درانگلستان تمام حمل ونقل شهرهابطورکلی ملی بود آن قسمت‌های عمومی راهم بعدملی کردند وامروزتمام دستگاههای حمل ونقل ملی است تفکیک کردن حمل ونقل عمومی شهرها از حمل ونقل عمومی مملکت هم کارآسانی نیست وبهرحال وبهرصورت مطلب لازمی که باید بعرض برسانم این است که چنانچه وزارت کشور اصرار داشته باشد که دراین قسمت پافشاری کند نتیجه‌ای که عایدخواهدشداین خواهد بود که یک شرکتی از صاحبان سرمایه فعلی که اتوبوس درتهران دارند تشکیل خواهدشد واین شرکت موقتا مادامی که دولت آقای دکتر مصدق بر سر کاراست ممکن است بوضع نسبتا بهتری شروع بکاربکند ولی چون اوضاع مملکت در تغییر است وممکن است اوضاع دیگری پیش بیاید این شرکت تبدیل به یک شرکت فاسد وغارتگری خواهد شد و با تبانیهایی که خواهدداشت دردستگاه دولت رخنه پیداخواهد کرد و همان عملیاتی که شرکت تلفن کرد ومورد شکایت دولت بوددراین شرکت هم واقع خواهدشد و ممکن است به نظر بنده شدیدترهم بشود (مهندس حسیبی - شدیدترخواهدبود) عمل این شرکت خطرناکتر از شرکت تلفن خواهد بود توه بفرمایید اگر در منزل شما تلفن شما خوب کار نکند البته نقیصه‌ای است درزندگی ولی اساسا اگر اوضاع اتوبوسرانی خراب بشود ونتوانید درشهر حرکت نمایید تمام رشته‌های اقتصادی شهرشما گسیخته‌است بنابراین دادن این اختیار واین امتیازبه یک شرکتی که درتحت نظارت کامل مردم همان شهر نباشد بنظربنده خبط بزرگی است واما این فکررا ابتدا آقای مهندس حسیبی اظهارفرمودند وبعدهمکارمحترم آقای کریمی آن را روی کاغذ آوردند که بیاییم از نظرسرمایه شرکتهای موجودرا احترام کنیم وازسرمایه‌های آنها استفاده بشود ولی از نظررای هیئت مدیره به دستگاههای عمومی یعنی وزارت کشور ویاشهرداری وشهرداری‌های قانونی اختیار بیشتری بدهیم بنده عرض نمی‌کنم که اساسا این فکر دورازمنطق است بنده می‌خواهم به آقایان عرض کنم که همکاران محترم باید توجه داشته باشند کسانی که سرمایه‌های خودشان را می‌آورند دراین شرکت می‌گذارند وبعنوان هشتاددرصد سرمایه خودشان می‌گذارند باختیار یک هیئت خصوصی که آن هیئت خصوص صاحب سرمایه نیست ویافقط به تعبیرشما صاحب بیست درصد از سرمایه‌است لابداطمینان دارند که آنچه راکه خودشان میل دارند خواهند کرد نه آنچه راکه آن اجتماعی که صاحب سرمایه نیستند تصمیم می‌گیرند فقط شماخودتان را بگذاریدبجای صاحبان اتوبوس آقاشما اگر صاحب اتوبوس بودید حاضربودید که استفاده سرمایه خودتان را بگذارید به اختیار یک هیئتی که آن هیئت شرکت درسرمایه شما ندارد ویاشرکتش حداقل است یعنی دراقلیت است بنده که این موضوع را نقض غرض می‌دانم حقیقت این است که این هیئت تشکیل می‌شود ولی منحصرا جنبه تشریفاتی پیدامی‌کند تمام کارهای اساسی دردست صاحبان اتوبوس باقی خواهدماند ودرروزهای سخت همان عده بایستی تصمیم بگیرند که کاربکنند یاکارنکنند آیا اصلاح خواهند کرد اصلاح نخواهند کرد آیا به ترتیب صحیح رفتار خواهند کرد یا نخواهند کرداین است که بنده بطور کلی با این قبیل شرکتها کاملا مخالفت دارم وعقیده دارم درکارهایی که مربوط به عموم مردم می‌شود یعنی یک شهری علاقه مند هستند که وسائل نقلیه شان درست بشود این از وظایف دولت است که یاخوداقدام کند یا بگذار دانجمن قانونی شهرعمل کند والبته چون قانون انجمن‌های شهری همبه مرحله اجرا درامده‌است وبزودی در تهران هم انجمن قانونی تشکیل خواهدشد بنظربنده هیچ اشکلای ندارد که انجمن قانونی شهردرآینده با استفاده از همین قانونی که درمجلس شورای ملی قبلا از طرف جمعی از آقایان پیشنهاد شده بوددراین زمینه اقدام بکنند پس لااقل آن را دراختیارانجمن قانونی شهر بگذارند (صحیح است) بنده باید خدمتتان عرض کنم که درزمینه وسایل نقلیه پاره‌ای صحبت‌ها می‌شود که کمال تاسف رادارد مثلا آقای وزیرکشور یکی از صحبتهایشان دریکی از جلسه‌های خصوصی این بود که مابرای جلوگیری از سرعت وجلوگیری از عدم رعایت انتظام اتوبوسها بهتراست اینها را تبدیل به شرکت بکنیم من از جنابعالی سوال می‌کنم که اگر شماشرکت را تشکیل دادیدودستوری مخالف منافع آن شرکت دادید چه تضمین بیشتری برای اجرای دستورخودتان دارید تا امروزکه عده معینی با اجازه موقت کارمی‌کنند شما اگردستگاه تنظیمی خودتان را مرتب بکند از لحاظ راهنمایی ورانندگی بنظربنده می‌توانید وسایل نقلیه متفرقه تهران را تحت نظربگیرید معذلک وقتی شماکاملا این دستگاه را منظم کردید تازه بعقیده من لازمه کارش این خواهد بود که شرکت عمومی تاسیس بفرمایید وبجای اینهابگذارید برای اینکه بتدریج وسایل جدیدووسایل مجهز ووسایل درست دراختیار شهرهای ایران گذاشته بشود که برای روزهای مبادا که بنده بطورابهام اشاره کردم دستگاه عظیم اقتصادی یک شهرازدست مصالح عمومی خارج نباشد بهرحال بنده دراین زمینه بیش از این نمیخوئاهم درد سربه آقایان بدهم ولی همینقدر می‌خواهم عرض کنم بهتر است دراین مورد دولت روش واحدی را اختیاربکند اگر تلفن که یک جنبه فرعی بیشتری نسبت حمل ونقل دارد ولازمه اش ملی شدن بود چطورمی شود اتوبوس لازمه اش خصوصی شدن است اگر بیاید بفرمایید که تلفن مربوط به مخابرات مردم است ومی‌خواستیم مخفی بماند بنه فورا خدمتتان عرض می‌کنم که یک استدلال بسیاربسیارکم عمقی است برای اینکه اختفاء مخابرات بوسیله شرکت ملی تلفن هم تامین نمی‌شود اگر کسی روزی خواست درمخابرات شمادست پیدا کند ووسائل پیدا کند شمامی‌دانید که دستگاههای کسب اطلاع از هروسیله‌ای برای کسب اطلاع استفاده می‌کنند چه شماشرکتتان ملی باشد وچه خصوصی باشد از این جهت زیاد تفاوتی ندارد واگرنکته اساسی شما این بوه‌است که اساسامخابرات مردم تبول یک عده مردمی بوده‌است که میخواسته‌اند به نفع خودشان استفاده بکنند عین این استدلال درمورداتوبوس هم جاری است شما آقای وزیرکشور راضی نشوید که حمل ونقل شهربزرگی مثل تهران ویا شهرهای دیگری مثل تبریز و اصفهان و مشهد را بدست یک شرکتهای مستقل بسپارید و در واقع اساسی ترین جریان اقتصادی روزانه مردم آن شهررا تبول منافع خاصی قراردهید شماکمک نمایید که این امردردست عموم یعنی بصورت ملی دربیایدواگر فعلا از نظر اعتبارات برای مامیسرنیست که صددرصداین اعتبارات را تامین بکنیم و شهرهای ما درمضیقه مالی هستند هیچ مانعی ندارد که درحدود ۵۱ درصد را تامین بکنید وبنده می‌خواهم خدمتتان عرض کنم که مادام که یک شهری نتوانست ۵۱ درصد از سرمایه این شرکت را تامین بکند بهترآن است که همین اوضاع موقت باقی بماند برای اینکه دراین اوضاع موقت دیگرقانونا حقی برای این اشخاص ثبوت نشده وشماهرروزبوسیله دستگاههای اداری خودتان می‌توانید مانع از خرابکاریهای آنهابشویدوحتی حق گردش دادن اتوبوسها را درشهرازآنهاسلب بکنید در صورتیکه اگر این دستگاه مجهز به قانون بشود آنوقت خواهید دید که شمادرمقابل آنهاخیلی خیلی ضعیف خواهید بود شمانمی توانید جلوی اجحافات وتعدیات یک شرکتی را که بطورخصوصی تشکیل شده وسرمایه‌های قوی را درخودش جمع کرده وبالاخره تمام حمل ونقل شهر بزرگی را بدست گرفته بگیرید ودرمقابل چنین شرکت بزرگی نمی‌تواند مقاومت بکند وبالاخره باید قانونی بیاورید که دوباره آنهاراملی کنید پس چرا این کاررامی فرمایید هیچ صلاح مملکت نیست که از حالا وضعی را ایجادبکنید که چند سال دیگری تویش دربمانید بنده چون یقین دارم که یک موضوع انتخاباتی هم دراین زمینه هست نمی‌خواهم دراین زمینه بیشترازاین بصراحت گفته باشم فقط بطوراشاره می‌خواهم عرض کنم که رضایت صاحبان اتوبوسها از ما وکمک آنهادرموضوع انتخابات کوچکتر از این است که منافع مردم را فدای منافع خصوصی آنها بکنیم (صحیح است) شماقدری هم آقای وزیرکشور بوضع کارگران این اتوبوسها برسید ببینید شوفرهای بیچاره را از صبح زود تاساعت ۱۱و۱۲ شب چگونه بکاروادارمی‌کنند ببینید این شاگردهاچه کارمی‌کنند ببینید که اساسا این کارگران هستند که فعلا کارمی‌کنند نه این یک عده‌ای که دراطاقی نشسته‌اند وصبح تاشب مشروب می‌خورند وتریاک می‌کشند وصاحب این اتوبوسهاهستند این جماعتی که حقیقتا کارمی‌کنند ببینیداینها دردست صاحبان اتوبوسها بچه صورت بازیچه‌ای درآمده‌اند طومارهایی که از طرف این کارگران اتوبوسها رسیده اینها را توجه بفرمایید تصورنفرمایید که باید ده پانزده نفرصاحبان اتوبوسهارا راضی کرد وچندین هزارمردمی که برای آنهاکارمی‌کنند آنهاراراضی نکرد شمابروید به طرف آن چیزی که مردم دنیا را بطرف آن سوق می‌دهند وکارهای بزرگ وعمومی را دردست مردم باقی می‌گذارند بنده پیش از این نمی‌خواهم توضیحی بدهم ولی می‌خواهم این را بصراحت عرض کرده باشم که شما اگر به سرمایه‌های خصوصی تامین بدهید هیچگونه تامینی برای حمل ونقل آینده شهرندارید وتنهاکاری که کرده‌اید این است که منافع هنگفتی به جیب یکعده‌ای ریخته‌اید واین هم گمان نمی‌کنم که نیت دولت دکتر مصدق باشد.
مهندس حسیبی - ماده ۹۰
نایب رئیس - اجازه بفرمایید نوبت آقای مکی است
مهندس حسیبی - بنده طبق ماده ۹۰ اجازه می‌خواهم برای اینکه عرایض بنده تحریف شده‌است
نایب رئیس - بفرمایید
مهندس حسیبی - بنده روزیکه طرح مطرح بودوهنوزهم اشتباه می‌کردم خیال می‌کردم همین طرح مطرح است صحبتی کردم دایربراینکه طرحی که دولت داده‌است تصویب بشود منتهی بهمه آقایان عرض کردم باید اصلاحاتی درآن بشود گفتم بنده آن طرح را کافی می‌دانم مشروط براینکه اصلاحاتی درش بشود با آن اصلاحات آن نظریات جناب آقای نریمان نظریات جناب آقای مهندس رضوی وهمه مردم ایران کاملا تامین خواهدشد بهمین دلیل هم پنج پیشنهاد برای اصلاح آن طرح تقدیم کردم که خدمت جناب آقای نریمان هم ارائه دادم ومتاسفانه طرح ایشان که بنده هم رای موافق داده بودم ردشد (نریمان - بلاتکلیف ماند) معذرت می‌خواهم بلاتکلیف ماند و در اثرغفلتی که شد صورت مجلس هم تصویب شد و نتوانستیم برگردیم به آن مطلب بنابراین با ترتیبی که حالا پیشنهاد شده شرکتی خواهدبود که منافع عمومی را تامین خواهدکرد یعنی آن شرکتی خواهدبود که درواقع شهرداری اکثریت سهام را دارد منتهی درازایش قبول می‌کند که یک حداکثر منافعی برای صاحبان سهامی که پول داده‌اند معین بکند ورفع آن ایراد جنابعالی بشود والبته یک حداکثری هم معلوم می‌شود خلاصه تمام آن نظریات اصلاحی دراین طرح ممکن است پیشنهاد شود وامیدوارم همه آقایان با لطف وتوجهی که دارند رای خواهند داد ومسلمانواقصش رفع خواهدشد.
نریمان - اجازه می‌فرماییدبنده هم اخطاردارم
نایب رئیس - طبق چه ماده‌ای
نریمان - ماده ۱۶۶
نایب رئیس - از همان جا بفرمایید
نریمان - یکقدری مفصل است
نایب رئیس - پس بعد از آقای مکی بفرمایید. آقای مکی
مکی - بنده ناچارم بعرض آقایان نمایندگان مجلس برسانم که درمواقعی که مسائل اصولی مطرح می‌شود نمی‌بایستی با هووجنجال از ابرازعقیده نمایندگان جلوگیری کرد وهمه آقایان نمایندگان می‌دانند که صاحبان اتوبوس فعلی دلشان نمی‌خواهد شرکت تشکیل بشود آنهامی خواهند بهمین کیفیت باشد نمی‌شود گفت که نظرانتخاباتی دارد بنده نظرانتخاباتی ندارم واین عده هم کسانی نیستند که درانتخابات بروند ودررای شرکت بکنند اگرعرایضی عرض می‌کنم فقط برای مصلحت مملکت وحفظ نفوس پایتخت وهمچنین حفظ سرمایه مردم است فرمودند درفرانسه اتومبیل هاملی است بنده هم عرض می‌کنم درآمریکاهم تمام جاده‌ها دردست اشخاص است جاده هارا اشخاص می‌سازند تمام واگنهادردست اشخاص است شرکتهای خصوصی هست که یک رشته خطوطی را در دست دارند درایتالیاکمپانیها امتیازمی گیرند وجاده می‌سازند بنده خودم از یک جاده‌ای عبورکردم که فیات این جاده را ساخته بود از هر اتومبیلی که عبورمی‌کند مبلغی می‌گیردوجاده را می‌سازدوآنجا اگراینکارهارامی‌کنند برای این می‌کنند که ایجادکارکرده باشند ممکن است تمام سرمایه هارا دولت دردست بگیرد وبطوریکه شرکت تلفن را ملی کردیم دکانهای بقالی راهم ملی بکنیم چنانچه درکشورشوروی هم همین کاررامی‌کنند تمام سرمایه‌ها دردست دولت است وهیچکس هم سرمایه نداردهمه برای دولت کارمی‌کنند ولی باید یک کاری کرد که رژیم ما با شوروی اختلاف داشته باشد (دکتر طاهری -صحیح اس) می‌گویند دست دولت باشدمن حرفی ندارم برق تهران دست دولت است کیست که ادا بکند کنتوربرق درتهران یکی ۲هزارتومان خریدوفروش نمی‌شود با اینکه مهندس نجم یکی از صالحترین مهندسین کشور است وآدم درستکار وعلاقه مند به کارش می‌باشد ولی دستگاه اداره برق کنتورمی فروشد. از کجا به من تضمین می‌دهید که این شرکت وقتی ملی شد سهامی را دولت گرفت (امامی اهری - الان درتهران برق کیلیوی هفت ریال است) درکدام جهنم دره دردنیا برق کیلویی هفت ریال است؟ درکدام جهنم دره‌ای قیمت برق بطورتصاعدی بالامی رود؟ درهمه جاهرچه مصرف برق زیادشدقیمت می‌آید پایین. اینکارهایی است که دولت دارد می‌کند دولت تاجرخوبی نیست مردم تهران هم از این وضع اتوبوسرانی فعلی ناراضی هستند هرروزافراد زیر اتومبیل می‌روند به راننده‌ها تجاوز می‌کنند آقای دکتر بقایی طومارتان را بفرستید که رانندگان وشاگردشوفرهای تهران فرستاده‌اند وشکایت کرده‌اند از مالکین فعلی وشهربانی که از آنهاپول می‌گیرند (مهندس رضوی - شما از مالکین فعلی دارید حمایت می‌کنید) بنده از شوفرهاوشاگردشوفرهاحمایت می‌کنیم بنده عرض کنم که از مالکین اتوبوسها حمایت نمی‌کنم حمایت بنده از این اشخاصی است که طومارفرستاده‌اند هزارودویست اتوبوس درتهران هست که به تصدیق آقای وزیرکشور ۷۸۰ نفر مالک دارند یعنی آقای سرتیپ کمال بمن گفتند که هفتصدوخورده‌ای مالک دارند حالا اگر یک نفری دارای ۱۰-۱۲ اتوبوس است نمی‌شود گفت که جرمی کرده و۱۰ تا اتوبوس دارد وقتی سبقت می‌گیرد جلویش را بگیرد شهربانی وقتی کسی را زیرگرفت مجازات شدیدبکند ولی با جنجال وهو که چون موضوع انتخاباتی است می‌خواهند این کار را بکنند. خیربنده این شهامت را دارم واظهارعقیده صریح می‌کنم وعلاقه وکیل شدن تهران راهم ندارم وبشهادت خودتان وکالت تهران جزیک حقوق برایم چیزی ندارد واگر در خواندنیها کاربکنم بیشترازمجلس حقوق می‌گیرم آقای مهندس رضوی خواندنیها بیشترازمجلس بمن حقوق خواهد داد برای من صرفه دارد که درخواندنیها کاربکنم ولی وظیفه ملی من ناچارم می‌کند که بیام پشت این تریبون از یکعده راننده ویک دسته شاگرد شوفرکه برای من کاغذ می‌فرستند حمایت بکنم نه برای این که دوره دیگرمی‌خواهم وکیل بشوم وکالت از برای من آش دهن سوزی نیست که منافع یک دسته‌ای را زیرپا بگذارم وازیک دسته‌ای بدون جهت حمایت بکنم می‌گویند برای این شرکت سه نفرازانجمن شهرانتخاب شود خودشما اگرهفتصدتومان یا هفتهزارتومان قیمت اتومبیلتان باشدحاضرهستید که بلاعوض تسلیم انجمن شهربکنید که هرغلطی که می‌تواند بکند؟(نبوی - نصف عایداتش را بردارد) شرکت اتوبوسرانی تهران باید تشکیل بشود همانطورکه دولت درنظردارد دولت ووزیرکشور با سازمان‌هایی که نشسته‌اند اینکارهاراکرده‌اند لابد حساب زیروبم اینکاررا کرده‌اند می‌دانند که چه راهی مصلحت است روی احساسات که نباید باشد بنده به لایحه شرکت تلفن هم رای ندادم این را پشت این تریبون عرض می‌کنم برای اینکه می‌دانم فردا آبونمانش ۵۰ تومان خواهدشد (حائری زاده - قانون جلوش را گرفت بدون اجازه مجلس حق ندارد آبونمان را زیاد کنند) قانون چیست از اختیارات استفاده می‌شود در این چند روزه قانونی می‌گذرد ومی شود ۵۰ تومان حالاشماخواهیددید که هرروزبدترمی شود وبهمین علت هم رای ندادم روزیکه از مسافرت خارج برگشتم دیدم که این قانون تمام مراحلش را طی کرده پیشنهادات هم داده شده ومراحل نهاییش راطی می‌کند بنده چون نمی‌دانستم قانونی که تصویب شده ضرردارد یا منفعت دارد روی احساسات وروی اینکه دیگران بلند می‌شوند بلند نشدم گفتم من چیزی راکه نفهمیدم رای نمی‌دهم شاید اگر امروزمطرح می‌شد رای مدادم ولی تاچیزی برای من مسلم نشود رای نخواهم داد وحالاهم عرض می‌کنم آقایان تهران جمعیتش یک میلیون ودویست هزار نفراست هرروزدرروزنامه هامی‌خوانیم که دونفرزیراتوبوس رفته سه نفر تصادف کرده راننده‌ای سبقت گرفته ودراثر سبقت رفته توی دکان بقالی وارسی فروشی اینهاراباید شهربانی جلوگیری بکند وتحت نظم دربیاورد ونظم درست نمی‌شود مگراینکه شرکت تشکیل بشود بنده وقتیکه معاون شهرداری تهران بودم اولین جلسه‌ای که راجع باین موضوع تشکیل شد درشهرداری تهران بودم مقدمات این کارازانجا شروع شددرآنجاعقیده خودم را گفتم که دراینکه باید شرکت تشکیل شود هیچ شکی درش نیست ودراین که صاحبان سرمایه هم درش اظهارنظربکنند شکی نیست چطورآقاسرمایه اش را بگذارد دست شهرداری ک امتیاز است بسیارخوب امتیازاست می‌گویند ماهی اینقدر یاصدی اینقدر از منافعشان به شهرکمک کنند وآنکه کمک می‌کند برای سایبان درمواقع بارندگی وبرف برای حفاظت مردم اینهاگرفته شود بعلاوه برای بیمه رانندگانش برای بیمه تصادفاتش برای بیمه افرادی که زیرماشین می‌رود یک روز بیگناهی که زیرماشین می‌رودگناهی ندارد باید از این عوایدی که گرفته می‌شود اوبیمه شود فرض بفرمایید که یک نفررفته زیرماشین مرده وپنجنفر نان خورداشته‌است این راباید از آن بیمه تامین بکنند تاموقعی که آن اطفال بزرگ نشده‌اند ووارد اجتماع نشده‌اند یک حقوق ماهیانه‌ای بهشان بدهند که بتوانند امرارمعاش بکنند این بود که بنده می‌خواستم عرض کنم لایحه‌ای باین مهمی که وقتی واردمجلس می‌شود بنده از هووجنجالش نمی‌ترسم استدلال می‌کنم هروقت هرلایحه‌ای مطابق عقیده من نشد ومجبوربودم رایی برخلاف عقیده‌ام بدهم استعفای خودم را می‌گذارم روی تریبون ومی‌روم بیرون هیچ اهمیت ندارد ولی خواهش می‌کنم که گفتارورفتارمان با همدیگرطوری باشد که نخواهیم با هووجنجال طرف را از میدان بیرون بکنیم (شاپوری - حرف حق تلخ است) آقای دکتر بقایی وآقای زهری مرقوم فرموده‌اند که یک طوماری از طرف ۸۰۰ نفررانندگان وکمک رانندگان توسط حزب زحمتکشان دکتر بقایی رسیده که از تعدی که توسط شهربانی وبرخی از مالکین می‌شود شکایت نموده وازمجلس تقاضای توجه دارند آقای زهری همین طوماراست؟ (زهری - بله) طومارتقدیم مقام ریاست می‌شود ضمنابنده می‌خواستم به جناب آقای وزیرکشور عرض کنم که علت این که این لایحه درمجلس توی این دست اندازافتاد علتش این بود که روزاول توضیحات کافی دراطراف لایحه دولت داده نشد دریک جلسه خصوصی هم که موضوع مطرح شد بواسطه کشمکش وجنجالی که درآن جلسه شد آقای وزیرکشوردرست نتوانستند بیان مطلب کرده باشند تمنی می‌کنم روی این موضوع درجلسه علنی برای روشن شدن ذهن مردم پایتخت یک توضیحات کافی درمقدمه این لایحه به مجلس وملت ایران بدهند که منافعش چیست تامابتوانیم منافع ومضارش را درنظربگیریم وبتوانیم درموقعی که لایحه مطرح می‌شود پیشنهاداتی که مفیدبحال مملکت باشدداده بشود درهرحال بنده می‌خواستم عرض بکنم که با شرکت کردن اتوبوسهای تهران صددرصدموافقم ومعتقدم که اگر درتحت یک نظم ودیسیپلین دربیایدجلوی بی نظمی را خواهدگرفت وهیچ شکی درش نیست حالا باید دولت درنظربگیرد یک شرکت یا چند شرکت باشد یا اینکه تمام مملکت یک شرکت واحدباشداین بسته به تشخیص وصلاح دولت است امایک دسته‌ای معتقدند که اگر شهرطهران بچهارناحیه تقسیم شود وچهارشرکت باشد درمواردمختلف از همان نظری که جناب آقای مهندس رضوی فرمودند فرض بکنیددولت آقای دکتر مصدق نباشد یک دولتی مثل دولتهای گذشته که می‌دیدیم چطور جنجال می‌کردند اگر یک شرکت واحدی درطهران تشکیل شد واین شرکت هم اکثریتش دردست دولت قرار گرفت هرروزخواست اعتصاب بکند تمام طهران را می‌خواباند ولی اگر چهارشرکت شدممکن است یک شرکتی زیربارنرود وحمل ونقل طهران را تامین بکند اگر فرض کنید یک خطی را تعطیل بکنند خطوط دیگر کارمی‌کنند این است که بنده خواستم عرض کنم که یک قدری توجه بیشتری بکنید وامروزهم فکر بکنیدالبته دولت آقای دکتر مصدق نمی‌خواهدکسی از این راه سوء استفاده‌ای بکند ولی فکرآتیه را بکنید دراین مملکت ممکن است ده سال دیگر دولتی مثل دولت رزم آرا یا دولت هژیر روی کاربیاید وبخواهداز این شرکتها سوء استفاده بکند وهرروزی که مجلس یاملت بخواهد درمقابل خواسته اومقاومتی بکند این شرکتها را با اعتصاب تمام کارمملکت را فلج می‌کنند بیشترازاین عرضی ندارم.
مهندس رضوی - ماده ۹۰
نایب رئیس - بفرمایید
مهندس رضوی - اولا بنده ندانستم که چرا اشاره بنده راجع باینکه این کارجنبه انتخاباتی دارد بیشتربه شهرکرمان ایشان را توجه نداد وبعلاوه چرا آقای مکی برای خودشان قیاس فرمودند درصورتیکه منظورمن کلی بود ماهم از شهرهای دیگری آمده‌ایم وشهرهای ماهم اتومبیل دارد اینکه عرض کردم مربوط به همه بود (مکی - بنده خیلی معذرت می‌خواهم) واماکلمه هووجنجال که فرمودند بنده تعجب می‌کنم که بنده هیچ هووجنجال نکردم وبنده مطالب اصولی گفتم ومطرح کردم وبهیچکدام از آنهاجواب ندادید وعرایض بنده را تحریف فرمودیدولی می‌خواستم خدمتتان عرض کنم که این قبیل مسائل از مسائلی نیست که با الفاظ بشود بازی کرد باید درمجلس شورای ملی معلوم بشود آنهایی که پی منافع خصوصی می‌روند چه دسته‌ای هستند مطلب فقط دراین است (صحیح است) ودراین هم شکی نیست که چند نفرمالک اتوبوس می‌خواهند بهره مند شوند (صحیح است) ولی ماهم با تمام قوایی که قانون دراختیارمان گذاشته جلوی اینهارا خواهیم گرفت (احسنت)
نریمان - بنده اخطارنظامنامه‌ای دارم
نایب رئیس - اسم جنابعالی ثبت شده بعدخواهید فرمود. آقای وزیرکشور
وزیر کشور - جناب آقای نریمان روزیکه درباره طرح تقدیمی خودشان وعده‌ای از آقایان نمایندگان درمجلس بیاناتی می‌فرمودند اشاره باین نکته کردند که چه شده‌است شخصی که خودمقدم بوده‌است درملی کردن شرکت تلفن حالایک لایحه‌ای آورده‌است که یک شرکت خصوصی تشکیل بدهد بنده آن روز از جهت اینکه خلف بزرگوار وارجمند بنده همین جناب آقای مهندس معظمی مساعی فراوان درتدوین وتهیه ودفاع از لایحه دولت درملی کردن شرکت تلفن بکاربرده بودند عرضی نکردم خاصه اینکه سکوت بنده اساسش براظهاری بود که جناب آقای وزیرپست وتلگراف وتلفن درزمان بحث وگفتگوی از آن لایحه فرمودند وبنام بنده هم اشاره کردند امروزبنه می‌بینم که باردیگرجناب آقای مهندس رضوی با تعبیری متفاوت می‌فرمایند که چرا دریک دولت یک وزیرلایحه ملی شدن شرکت تلفن را آورده‌است ووزیردیگر آن شیوه وسنت را تعقیب نکرده وبه طریق دیگر رفته بنده باید عرض کنم روز سومی بود که بنده به وزارت پست وتلگراف وتلفن منصوب شدم که بلافاصله براثرشکایات متوالی که از متقاضیان تلفن میشدپرونده این کار راخواستم ودرمجلس سناهم سوالاتی از بنده شده بود آنهم عمل بنده را تایید کرد وبنده لایحه ملی شدن شرکت تلفن را تهیه کردم وبراثر مشورتها واستفاده‌هایی که از جهت فنی از متخصصین این کار کردم جناب آقای نریمان روزی به وزارت پست وتلگراف وتلفن تشریف آوردند ودرآنجا با بنده درباره ملی شدن مطلبی پیش کشیدند وبحثی کردند وبحث ما آنروز دروزارت پست وتلگراف بیش از دوساعت طول کشید و بعد هم بنده دیدم که این نماینده با شهامت پاکدامن ملتزم به منطق از وزارت پست وتلگراف که خارج شدند از عضویت هیئت مدیره‌ای که تازه تشکیل شده بود استعفا دادند وعمل ایشان تایید کرد که عرایض من درخاطر مبارک ایشان بی تاثیرنبوده‌است این مقدمات برای این است که باردیگرآنچه راکه ایشان فرمودند من خود در اینجا تایید کنم که بدون شک نظربنده درملی کردن شرکت تلفن نظری بود که با رای خود آقایان نمایندگان ثابت گردید که صحیح بوده ومن مومن هستم به آنچه که درآنجاکردم واما ایمان من درآنچه که امروزدراینجا درباره شرکت اتوبوسرانی می‌کنم کمترنیست (پارسا - اینکه متناقض است تناقض دارد) بنده مختصری منطق خوانده‌ام وتناقض را متوجه هستم واجازه می‌خواهم از جنابعالی که قبل از اینکه رفع تنقاض رادراینجاعرض کنم رفع سوء تفاهم کنم چون من وشما یک چیزمی خواهیم ودراینجاهم عرض کنم آنچه راکه منظور نظرمبارک جناب آقای پارسا است با آنچه که بنده می‌خواهم تفاوتی ندارد و اگر پس از عرایض خوددراینجا آقاهم تاحدی با انصافی که درجنابعالی سراغ دارم وحقیقتا این را با ایمان عرض می‌کنم تصدیق نکردید آنوقت بنده ناچار خواهم گفت که آقایان نمایندگان محترم پیشنهادهای لازم را بدهند تا این طرحی که فعلا مطرح است اصلاح بشود (پارسا - انشاء الله) عرض کردم بنه ایمان دارم به آنچه که اینجاکرده‌ام درباره شرکت اتوبوسرانی اگر ماتلفن را ملی کردیم برای این بود که شرکت تلفن ۲۲میلیون تومان تهیه کند تابتواند باینکار اقدام کند برای اینکه آنچه مربوط به بانک بود که با یک شرکت خصوصی طرف بود بعد با یک شرکت ملی طرف شد البته این بصلاح بانک بود سهام دیگرکه مال اشخاص بود آنها تلفن دارند وچون از تلفن استفاده می‌کنند طبیعی است نمی‌آیند سهام خودرا بفروشند بدولت که سرمایه‌ای ومایه‌ای لازم داشته باشد که آنهارابخرد بنابراین از این جهت هم زحمتی برای دولت نبود درحدود ۵۰ میلیون ریال درنظرگرفته شده‌است که برای دولت لازم بود تاصاحبان سهام فردی معامله کنند وپول سهامشان را بگیرند وپرونده وشرکت ملی قائم بشود درمورداتوبوسرانی آیاوضع اینطوراست؟ البته نه مادربرابر ۱۲۶۱ اتوبوس هستیم که امروز باید اگر ملی کردیم همه را بخریم. پول بدهیم واین امرمنحصر به طهران نیست قریب ۳۰ شهر ماداریم که امروز اتوبوسرانی داردودراین ۳۰ شهرهم باید این کاررا کردواین یک مبالغ گزاف لازم دارد واگر می‌گویم گزاف فعلا با اوضاع فعلی گزاف است واین مبالغ فعلا دراختیاردولت نیست واگرهست دولت فرض تر از این کارمهماتی درپیش داردونمی‌تواند الان باین کاراقدام کند وچندین میلیون سرمایه خودرا باین کار تخصیص دهد اختلاف دیگری هم درمیان است وآن این است که شرکت تلفن یک شرکت است درتمام کشور واین امرخودمحتاج ومورد تأمل است که آیابصلاح دولت هست که شرکت واحد ملی یعنی شرکت ملی درست بکند و تمام اتوبوسرانی شهرستانهاراهم دراختیار این شرکت قرار بدهد یا نه و آیا مصلحت این نیست که شهرداریها چنانچه جناب آقای مهندس رضوی فرمودند وحق هم فرمودند که درپاریس اجرا شده‌است ودرانگلستان هم کاربهمین منوال است آیامصلحت نیست که ما این کارا به شهرداریها واگذاربکنیم این امرهم ملاحظه می‌فرمائید که یک قدری باید مورد امعان نظر وتامل قرارگیرد مطلبی فرمودند جناب آقای مهندس رضوی که قیدمدت نشده‌است ولی خاطرمبارک آقایان استحضار دارد که بنده دردوجلسه خصوصی ودرجلسه عمومی اینجاعرض کردم که قیدمدت درآئین نامه درماده نهم شده‌است وبرای اینکه باردیگر باین امرنپردازیم تکرار مکرر نکنیم بنده آن ماده را که تهیه شده بود برای استحضارخاطرآقایان قرائت می‌کنم ماده نهم: مدت عمل شرکت دهسال تمام از تاریخ تاسیس آن می‌باشد که درپایان مدت درصورتی که از طرز کاروحسن انجام تعهدات شرکت رضایت باشد به پیشنهاد هیئت ونظارت وموافقت شهردار وتصویب انجمن شهرممکن است برای دهسال مجددا تمدیدداده شود ودرصورت خلاف وعدم تصویب اموال ووسایل شرکت به بهای تمام شده وپس از وضع استهلاک وفرسودگی بازخرید شده شهرداریها بطریق امانی یا با تاسیس شرکت دیگری برطبق همین اصول عمل خواهند کرد. ملاحظه می‌فرمایید که مسئله مدت (خلخالی - ده سال خیلی زیاد است) آن هم توضیح دارد ودلایلی داریم که باید درمرتبه اول مدت را دهسال گرفت وتوضیح عرض خواهم کرد ملاحظه بفرمایید که مدت منظورنظربوده‌است وازنظرتهیه کنندگان آن لایحه واین آئین نامه دورنمانه فرمودند جناب آقای مهندس رضوی که این شرکت یک شرکت خصوصی خواهدبودعرض کنم اولا درهیئت مدیره اکثریت با نمایندگان انجمن شهراست (کریمی - صحیح است) ثانیا اگر ما بازاستدعامی‌کنم که درست باین قسمت از عرایض بنده توجه بفرمایید چون جان کلام درهمین جا است واینجا است که نظرجناب آقای پارسا با نظربنده نزدیک می‌شود و شاید با نظرجناب آقای نریمان.
اگر آقایان محترم مادربرابر هیچ بودیم یک لوح ساده‌ای دربرابربودومی‌خواستیم روی آن نقش کنیم آنطورکه دلمان می‌خواست نقش می‌کردیم امابحث دراین است که شمادربرابریکعده از مالکین هستید که عده آنهابرنهصد وخرده‌ای بالغ است واین درشهرهای دیگر هم البته به نسبت کمتروجوددارد ۱۲۶۱ اتوبوس موجوداست که کسانی الان مالک آنهاهستند وازآن استفاده می‌کنند وصددرصد از منافع آن بهره مند می‌شوند دولت اگر اتوبوسرانی نبودالان می‌رفت بدنبال نظر جناب آقای نریمان ورای ونظرجناب آقای پارسا امادربرابریکعده‌ای هستیم که آنهاحقی دارند مکتسب وبصلاح من که مسئولیتی بعهده دارم وبه مصلحت دولت نیست که حقوقی را از اشخاص بی تامل وتدبروتفکر از میان ببرد نظراین است که چه باید کرد که حقوق این آقایان محفوظ بماند (نریمان - حقوق محفوظ است) مصلحت مردم وجهمورناس هم تامین باشد تصورمی‌کنم آن راهی راکه جناب آقای نریمان اختیارفرموده‌اند که ۵۱ درصد از سهام متعلق به شهرداریها و۴۹ درصد از سهام متعلق به مالکین فعلی باشد برای اینکه درهیئت مدیره اکثریت با نمایندگان انجمن شهرباشد با راه ما اختلاف ندارد فرمودند که فعلا ۲۰درصد از این سهام مطابق نظردولت به شهرداری تعلق خواهدگرفت ولی ۳۱ درصد که باقی می‌ماند آنهارافعلا مابرکنارمی گذاریم ومنافع را تقسیم می‌کنیم میان مالکین فعلی به نسبت هشتاددرصد وبه شهرداری به نسبت بیست درصد بنده چه کردم دراینکه ۳۱ درصد از سهام فعلا خیالی وواهی است که حرفی نیست وقتی این هشتاددرصد را به آنهابدهیم با عملی که فعلا مامی‌کنیم چه تفاوت دارد تفاوتش این خواهدبودخواهند فرمود که ۵۱ درصد از آن شهرداریها خواهدبودبنده عرض می‌کنم این مقصود اساسی را با پیشنهاد جناب آقای کریمی.... (زنگ رئیس)
نایب رئیس - آقای وزیر کشور قدری تامل بفرمایید اکثریت نیست (پس از چند لحظه مجددا اکثریت حاصل شد) بفرمایید آقای وزیر کشور
وزیر کشور -... با پیشنهاد جناب آقای کریمی تامین می‌کنیم وآن باین طریق است که دردوماده از سه راه مامی‌توانیم بطوری عمل کنیم که بدون اینکه به منافع فعلی صاحبان سهام این مالکین صدمه‌ای وارد شود بتدریج شهرداری‌های ما واجد آن ۵۱ درصد از سهام بشوند ولی دراین باب نه بطریق واهی بلکه بصورت واقعی وآن این است که گفته‌ایم این ۲۰ درصد از سهام را سودش را تخصیص خواهیم داد بخریداتوبوسهای مالکین که اکنون مایل به خرید سهام نیستند و خرید سهامی که بعدا مالکین فعلی خواهند فروخت وهرگاه قراردرتوسعه شرکت شد آنهم تقدمش با شهرداری است و بنابراین ملاحظه می‌فرمایید که مابه منافع فعلی صاحبان سهام صدمه‌ای نزده‌ایم وآن مقصود مهم را که جناب آقای پارسا و جناب آقای نریمان در نظردارند باین طریق تامین خواهیم کرد بنده دراین صورت نمی‌دانم دیگرجای دغدغه وتشویش کجا است. جناب آقای مهندس رضوی فرمودند که برای جلوگیری از سبقت ایجاد شرکت با حفظ وضع فعلی تفاوتی ندارد وچه تاثیری است درتاسیس شرکت عرض می‌کنم آقایان همه درخیابانها دیده‌اید وملاحظه فرموده‌اید که این اتوبوسهابرای اینکه از همدیگر پیش بیفتند برای اینکه یک مسافررا که درراه مانده‌است زودترسوار کنند وامثال اینها که هرروزماناظر آن هستیم این رقابت مضررا دارند واین رقابت بقیمت جان مردم تمام می‌شود شرکت که کارکنانش وکارگرانش از این دغدغه آسوده هستند وبرای یک شرکت کار می‌کنند وبرای یک شخص معین مجبورنیستند که دخل ببرند ناچارکمتردچار این وضع ورقابت ناهنجارخواهند بودواین جا است تاثیرشرکت درجلوگیری از سبقت‌های مضر (مهندس رضوی - هیچ تاثیری ندارد) فرمودند که باید بفکرکارکنان وکارگران اتوبوس باشیم حضورشان عرض می‌کنم که بنده دراینجا ودرجلسه خصوصی گفتم وخواندم که یکی از مهمترین منظورما این بوده‌است که فکری بحال کارکنان وکارگران وبیمه اینها با وسایلی که براثرانتظام این امرتعلق می‌گیرد کرده باشیم وبه این فکر بودیم وهستیم جناب آقای مکی فرمودند دربیاناتی که راجع باین لایحه شد توضیح کافی داده نشد حقیقت مطلب این است که آقایان محتر که حسن استقبالی که درتاریخ تقدیم این لایحه دولت به مجلس از جانب نمایندگان شد به حدی نبود که بنده را که دراین کارها تجربه کم هم دارم دیگروادار کند یا ملزم بسازد که توضیح عرض کنم فریاد شادباش وخوش آمدبرای استقبال از این لایحه بنه را می‌توانم بگویم باینکه چنان تحت تاثیرقرارداد که تادوسه روزمن دعامی‌کردم که تمام کارهایی راکه برای کشور می‌کنم اینطور مورد استقبال آقایان قرار بگیرد ولی با کمال تاسف آن حسن استقبال که قریب ۵۰ روزازآن می‌گذرد بصورتی درآمده‌است که لایحه بعد از تمام توضیحاتی که درکمیسیون درمجلس درجلسات خصوصی وعمومی داده شده‌است همینطورمعوق ومهمل و معطل مانده فرمودند جناب آقای مکی که اعتصاب خواهند کرد درآینده وبنظررسید که جناب آقای مهندس رضوی هم دراین باب نگرانی دارند عرض می‌کنم درلایحه‌ای که دولت چندی پیش بامضا رسانید ومدتی اجرا کرد ملاحظه فرمودید که خدمات عمومی را چنانکه درکشورهای دیگرهم مرسوم است از اعتصاب مصون داشته‌است واعتصاب را دراین موارد که با زندگانی روزانه شهری مردم ارتباط دارد ممنوع کرده‌است وبنابراین تصورمی‌کنم از این جهت تشویش ونگرانی نیست وبهرصورت اگر این لایحه با پیشنهاداتی که خواهند فرمود واصلاحاتی که درآن بعمل خواهد آوردازتصویب مجلس شورایملی بگذرد مصلحت مالکین فعلی ومصلحت مردم شهر تهران وشهرستانها تامین ومحفظ خواهدبودوتصورمی‌کنم (مهندس رضوی - فقط مصلحت مالکین محفوظ است مصحلت مردم محفوظ نیست) که دولت کارخود را کرده باشد و آقایان محترم هم بوظایف خودعمل کرده باشند.
- ختم جلسه بعنوان تنفس
ویرایشنایب رئیس - با اجازه آقایان ده دقیقه تنفس می‌دهیم ونوبت آقایان هم محفوظ است که بعداصحبت کنند
(مقارن ظهر جلسه بعنوان تنفس تعطیل و دیگرتشکیل نگردید)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - محمد ذوالفقاری