کلیات سعدی/مواعظ/ان هوی النفس یقد العقال

در تنبیه و موعظه

  ان هوی‌النفس یقد العقال لایتهدی و یعی ما یقال  
  خاک من و تست که باد شمال می‌بردش سوی یمین و شمال  
  ما لک فی‌الخیمة مستلقیا وانتهض القوم و شدوا الرّحال  
  عمر بافسوس برفت آنچه رفت دیگرش از دست مده بر محال  
  قد وعرالمسلک یا ذاالفتی افلح من هَیأ زادالمآل  
  بس که در آغوش لحد بگذرد بر من و تو روز و شب و ماه و سال  
  لاتک تغتر بمعمورة یعقبها الهدم او الانتقال  
  گر بمثل جام جمست آدمی سنگ اجل بشکندش چونسفال  
  لو کشف التربة عن بدرهم لم یُر الاّکدقیق الهلال  
  بسکه درین خاک ممزق شدست پیکر خوبان بدیع الجمال  
  واندرس الرسم بطول الزمان وانتخر العظم بمراللیال  
  ایکه درونت بگنه تیره شد ترسمت آئینه نگیرد صقال  
  مالک تعصی و منادی القبول من قبل الحق ینادی تعال؟  
  زنده دل مرده ندانی که کیست؟ آنکه ندارد بخدای اشتغال  
  عز کریم احد لایزول جلّ قدیم صمد لایزال  
  پادشهان بر در تعظیم او دست برآورده بحکم سؤال  
  کم حزن فی بلد بلقع من علیها بسحاب ثقال  
  بار خدائی که درون صدف دُر کند از قطرهٔ آب زلال  
  ان نطق العارف فی وصفه یعجز عن شان عدیم المثال  
  کار مگس نیست درین ره پرید بلکه بسوزد پر عنقا و بال  
  کم فطن بادر مستفهما عاد و قد کل لسان‌المقال  
  فهم بسی رفت و نبودش طریق وهم بسی گشت و نماندش مجال  
  لودنت الفکرة من حجبه لاحترقت من سبحات الجلال  
  بر دل عشاق جمالش خوشست تلخی هجران بامید وصال  
  اصبح من غایة الطافه یجترم العبد و یبقی النوال  
  بنده دگر بر که کند اعتماد گر نکند بر کرم ذوالجلال  
  ان مقالی حکم فاعتبر موعظة تسمع صم الجبال  
  هر که بگفتار نصیحت کنان گوش ندارد بخورد گوشمال  
  بادیة المحشر واد عمیق تمتحن النفس و تمضی الجمال  
  گر قدمت هست چو مردان برو ور عملت نیست چو سعدی بنال  
  رب اعنی و اقل عثرتی انت رجائی و علیک اتکال