اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران
| قوانین انقلاب شاه و مردم | تصمیم‌های مجلس | اساسنامه‌های مصوب مجلس شورای ملی |
اساسنامه سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران - مصوب ۹ اسفند ۱۳۴۶ کمیسیون مشترک دارایی مجلس شورای ملی و سنا
اساسنامه سازمان مرکزی تعاولن روستایی ایران مشتمل بر پنجاه و دو ماده و سیزده تبصره به استناد ماده ۳ قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تبصره ۳۰ قانون بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور در تاریخ روز چهارشنبه نهم اسفند ماه یک هزار و سیصد و چهل و شش شمسی به تصویب کمیسیون مشترک دارایی مجلسین رسیده وصحیح است.
فصل اول - کلیات
ویرایشماده ۱ - به استناد ماده ۳ قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران که در این اساسنامه سازمان‌نامیده می‌شود به صورت شرکت سهامی و به موجب این اساسنامه اداره می‌شود.
ماده ۲ - سازمان برای مدت نامحدود تشکیل شده و مرکز اصلی آن در تهران است و هر جا لازم بداند می‌تواند شعبه یا نمایندگی تأسیس نماید.
ماده ۳ - هدف‌های اصلی سازمان تأمین موجبات پیشرفت و توسعه و تقویت تعاون در روستاها است و برای رسیدن به این مقاصد عملیات را انجام‌می‌دهد:
- ۱ - آموزش اصول تعاون و روش اداره شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی.
- ۲ - تربیت کارمند برای سرپرستی این شرکت‌ها و اتحادیه‌ها.
- ۳ - توسعه شبکه تعاونی در روستاها.
- ۴ - کمک اعتباری به شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی به منظور افزایش محصول و درآمد دهقانان.
- ۵ - بازاریابی برای فروش محصول کشاورزان.
- ۶ - توسعه و تقویت صنایع روستایی.
- ۷ - ایجاد ارتباط با شرکت‌های تعاونی مصرف و کارگری.
- ۸ - ایجاد ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی تعاونی.
- ۹ - حسابرسی شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی روستایی.
- ۱۰ - تحصیل اعتبار از بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی و بازرگانی.
- ۱۱ - تضمین اتحادیه‌ها و شرکت‌ها در مقابل مؤسسات داخلی.
- ۱۲ - باز کردن حساب جاری نزد بانک‌ها.
- ۱۳ - انجام معاملات بازرگانی مورد لزوم.
- ۱۴ - فراهم آوردن موجبات توسعه عملیات بازرگانی شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی.
- ۱۵ - اقدام به تشکیل شرکت - مشارکت در سرمایه‌گذاری و هم چنین کمک اعتباری به شرکت‌هایی که تمام یا قسمتی از عملیات آنها در بهبودوضع کشاورزان عضو شرکت‌های تعاونی مؤثر باشد.
- ۱۶ - دفاع از منافع صنفی اتحادیه‌ها و شرکت‌های تعاونی روستایی.
- ۱۷ - همکاری با انجمن‌های ده و مأموران وزارت آبادانی و مسکن به منظور آبادانی و نوسازی روستاها.
- ۱۸ - بررسی و فراهم کردن تسهیلات و یا عقد قرارداد با مؤسسات بیمه به منظور:
- الف - بیمه نمودن دام و محصولات کشاورزی.
- ب - بیمه نمودن کشاورزان در مقابل امراض و ازکارافتادگی و بازنشستگی.
- ۱۹ - همکاری و تشریک مساعی با شرکت‌های سهامی زراعی بر اساس برنامه‌هایی که از طرف وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی تهیه‌خواهد شد.
ماده ۴ - سرمایه اولیه سازمان یک میلیارد و هفتاد و سه میلیون و نهصد و نود هزار ریال است که به یکصد و هفت هزار و سیصد و نود و نه سهم ده‌هزار ریالی تقسیم و تمام پرداخت شده‌است و با تصویب مجمع عمومی عادی ممکن است میزان سرمایه اضافه گردد.
ماده ۵ - وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی می‌تواند هر قدر از سهام متعلق به خود را که مقتضی بداند در معرض فروش بگذارد واتحادیه‌های تعاونی خواهند توانست به ترتیبی که آن وزارت اعلام می‌نماید سهام مذکور را خریداری کنند.
در مورد ازدیاد میزان سرمایه پیش‌بینی شده در ماده ۴ نیز سهام جدید توسط سازمان به اتحادیه‌ها فروخته می‌شود.
ماده ۶ - کلیه سهام سازمان بانام است و باید به امضای رییس هیأت مدیره و یکی از اعضای هیأت مدیره برسد. وزارت اصلاحات ارضی و تعاون‌روستایی همواره دارای ده برگ سهم غیر قابل انتقال خواهد بود. مادام که سهام سازمان منتشر نشده به خریداران سهام گواهینامه موقت بانام داده می‌شود.
ماده ۷ - برگ‌های سهام سازمان به صورت برگ یک سهمی - پنج سهمی - ده سهمی - یکصد سهمی - پانصد سهمی - یک هزار سهمی خواهندبود.
ماده ۸ - سهام سازمان را فقط اتحادیه‌های تعاونی روستایی و هم چنین وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی به ترتیب مذکور در ماده ۵ می‌توانند خریداری نمایند.
ماده ۹ -
- الف - وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی با رعایت ماده ۵ این اساسنامه می‌تواند سهام خود را به قیمت اسمی منحصراً به اتحادیه‌های‌تعاونی روستایی که از طرف سازمان معرفی شوند انتقال دهد.
- ب - اتحادیه‌های تعاونی روستایی که هیچگونه بدهی به سازمان نداشته باشند می‌توانند با موافقت سازمان سهام خود را به قیمت اسمی به‌اتحادیه‌های تعاونی روستایی دیگر واگذار نمایند.
ماده ۱۰ - تملک هر یک از سهام سازمان متضمن قبول مقررات این اساسنامه و مصوبات مجامع عمومی سازمان است.
ماده ۱۱ - مسئولیت صاحبان سهام فقط محدود به مبلغ سهامی است که مالک آن هستند.
فصل دوم - ارکان سازمان
ویرایشماده ۱۲ - ارکان سازمان عبارت است از:
مجمع عمومی، شوری، هیأت مدیره و بازرسان.
ماده ۱۳ - مجمع عمومی از صاحبان سهام تشکیل می‌شود. نمایندگی سهام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی در مجمع به عهده وزیراصلاحات ارضی و تعاون روستایی یا قائم مقام او خواهد بود.
مجمع عمومی ممکن است عادی و یا فوق‌العاده باشد. مجمع عمومی عادی حداقل سالی یک بار دعوت می‌شود.
ماده ۱۴ - مجمع عمومی عادی را هیأت مدیره باید حداکثر تا پایان تیر ماه هر سال دعوت نماید. به علاوه در هر موقع ضرورت داشته باشد هیأت‌مدیره و یا بازرسان می‌توانند مجمع عمومی را دعوت نمایند.
صاحبان لااقل (۵).(۱) سهام می‌توانند با ذکر منظور از هیأت مدیره خواستار شوند. مجمع عمومی عادی را دعوت نماید و هیأت مدیره مکلف است‌ظرف یک ماه این تقاضا را انجام دهد.
ماده ۱۵ - وظایف مجمع عمومی عادی به قرار زیر است:
- ۱ - استماع گزارش سالانه هیأت مدیره و بازرسان راجع به امور سازمان و اظهار نظر راجع به آن.
- ۲ - تصویب یا رد یا تصحیح اقلام ترازنامه و حساب سود و زیان بر اساس گزارش بازرسان و توضیحات هیأت مدیره.
- ۳ - اتخاذ تصمیم نسبت به برنامه پیشنهادی هیأت مدیره برای دوره عملکرد سال بعد و تعیین خط مشی مربوط.
- ۴ - عزل و نصب و یا تجدید انتخاب اعضای هیأت مدیره و اعضای شوری و بازرسان.
- ۵ - تعیین حقوق و مزایا و پاداش اعضاء هیأت مدیره و شوری و بازرسان.
- ۶ - تصویب و یا اصلاح بودجه سالانه سازمان که از طرف هیأت مدیره پیشنهاد می‌شود.
- ۷ - اخذ تصمیم نسبت به هر گونه پیشنهادی که در دستور جلسه بوده و در صلاحیت مجمع عمومی فوق‌العاده نباشد.
ماده ۱۶ - تغییر مواد اساسنامه از وظایف مجمع عمومی فوق‌العاده‌است و این مجمع بنا به دعوت هیأت مدیره و یا بازرسان تشکیل می‌شود. صاحبان سهامی که مجموع بهای سهام آنها لااقل معادل (۵).(۱) سرمایه سازمان باشد می‌توانند با ذکر منظور از هیأت مدیره خواستار شوند مجمع‌عمومی فوق‌العاده را ظرف یک ماه از تاریخ دریافت تقاضانامه دعوت نماید و هیأت مدیره نیز مکلف به انجام این دعوت می‌باشد. چنانچه موادتغییریافته اساسنامه طبق تبصره ۳۰ قانون بودجه سال ۱۳۴۴ کشور به تصویب برسد از تاریخ تصویب اجراء خواهد شد.
ماده ۱۷ - دعوت مجامع عمومی اعم از عادی و فوق‌العاده به وسیله درج آگهی در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران و در یک روزنامه‌کثیرالانتشار تهران در یک نوبت به عمل می‌آید و علاوه بر این برای هر یک از دارندگان سهام نیز دعوتنامه جداگانه به وسیله نامه سفارشی فرستاده‌خواهد شد.
در آگهی و دعوتنامه باید روز و ساعت و محل انعقاد مجمع ذکر گردد.
ماده ۱۸ - دستور جلسه باید در آگهی دعوت به طور خلاصه ذکر شود و مطالبی که در دستور جلسه پیش‌بینی نشده باشد می‌تواند با تصویب‌اکثریت (۴).(۳) آراء لازم در مجامع عمومی مطرح شود.
ماده ۱۹ - فاصله دعوت و انعقاد مجامع عمومی حداقل بیست روز خواهد بود.
ماده ۲۰ - در مجمع عمومی هر سهم دارای یک رأی است.
ماده ۲۱ - اتحادیه‌های تعاونی روستایی می‌توانند نمایندگی سهام خود را در مجمع عمومی سازمان به اعضای هیأت مدیره یا به مدیر عامل و یا به‌یکی دیگر از نمایندگان صاحبان سهام به موجب وکالت کتبی واگذار کنند.
تبصره - معرفینامه و وکالتنامه‌های نمایندگان اتحادیه‌های تعاونی که برای شرکت در جلسه مجمع عمومی سازمان معرفی می‌شوند قبلاً به وسیله‌اداره مرکزی سازمان رسیدگی و اعتبارنامه‌های مربوط صادر می‌گردد.
ماده ۲۲ - رییس مجمع عمومی با اکثریت آراء از طرف عده حاضر در مجمع انتخاب می‌شود.
ماده ۲۳ - رییس مجمع، منشی را از بین صاحبان سهام و یا از خارج تعیین می‌نماید.
ماده ۲۴ - مذاکرات و تصمیمات مجمع عمومی در دفتر صورتجلسه‌ها ثبت و به امضای رییس و منشی مجمع می‌رسد.
ماده ۲۵ - مجمع عمومی که طبق مقررات این اساسنامه تشکیل گردد نماینده عموم سهامداران است و تصمیمات آنها برای کلیه صاحبان سهام‌الزام‌آور می‌باشد.
ماده ۲۶ -
- الف - مجمع عمومی عادی باید مرکب از صاحبان سهامی باشد که بیش از پنجاه درصد سرمایه سازمان را به عنوان صاحب سهم و یا به نمایندگی‌و یا وکالت دارا باشند و اگر در دفعه اول این نصاب حاصل نشد مجمع عمومی جدیدی تشکیل و تصمیمات این مجمع قطعی خواهد بود. ولو این که‌حد نصاب فوق حاصل نشود.
- ب - در مجمع عمومی فوق‌العاده باید عده‌ای از صاحبان سهام که لااقل سه ربع سرمایه سازمان را دارا باشند حاضر گردند و اگر این عده حاضرنشدند باید مجمع عمومی جدیدی دعوت شود و این مجمع در صورتی رسمیت خواهد داشت که نماینده بیش از نصف سرمایه سازمان باشد و اگر این‌حد نصاب حاصل نشد مجمع عمومی دیگری با حضور صاحبان بیش از ثلث سرمایه سازمان حق اتخاذ تصمیم خواهد داشت.
ماده ۲۷ - تصمیمات مجمع عمومی عادی به اکثریت نصف به علاوه یک آراء حاضر خواهد بود و تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده به اکثریت‌لااقل دو ثلث آراء حاضر گرفته می‌شود.
ماده ۲۸ - اعضای هیأت مدیره و شوری و بازرسان در مجمع عمومی سازمان حضور خواهند یافت. ولی حق رأی نداشته و نظر آنها مشورتی است.
ماده ۲۹ - شورای سازمان مرکب از پنج نفر است که دو نفر آنها از بین کارمندان عالی رتبه وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی و یک نفر ازکارمندان عالی رتبه وزارت تولیدات کشاورزی و مواد مصرفی و یک نفر از کارمندان عالی رتبه سازمان برنامه و یک نفر از افراد بصیر و مطلع و مجرب‌در امور اصلاحات ارضی و تعاون روستایی و کشاورزی برای مدت سه سال به وسیله مجمع عمومی با جلب موافقت سازمان‌های مربوط تعیین وانتخاب می‌شوند و قبل از پایان مدت مأموریت قابل عزل و بعد از پایان آن تجدید انتخاب آنها بلامانع است.
تبصره ۱ - از میان دو نفر نمایندگان وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی در این شورا یک نفر از طرف وزیر اصلاحات ارضی و تعاون‌روستایی با سمت معاون وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی به ریاست شورا منسوب خواهد شد.
تبصره ۲ - پس از خاتمه مدت مأموریت اعضای شورا مادام که مجمع عمومی جانشین آنها را تعیین ننموده‌است مسئولیت ادامه وظایف مربوط راخواهند داشت.
تبصره ۳ - اعضای شوری حق دریافت حقوق و مزایا از سازمان نداشته و برای شرکت در جلسات فقط حق حضور که میزان آن از طرف مجمع‌عمومی تعیین می‌شود با رعایت مقررات تبصره ۲۹ قانون بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور از سازمان دریافت خواهند داشت. تبصره ۴ - هیأت مدیره به تقاضای شورا باید در جلسات شورا شرکت نمایند.
ماده ۳۰ - جلسات شوری وقتی رسمیت خواهد داشت که لااقل سه نفر از اعضای شوری حضور داشته باشند و تصمیمات شوری هنگامی معتبرخواهد بود که لااقل سه نفر از اعضای حاضر به آن رأی موافق داده باشند.
ماده ۳۱ - شوری بر حسب تقاضای وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی یا مدیر عامل سازمان یا قائم مقام او توسط رییس شورا دعوت‌می‌شود.
وظایف شورا به قرار زیر است:
- الف - تصویب و یا اصلاح آیین‌نامه مالی - معاملات - استخدام - امضاءهای مجاز و سایر آیین‌نامه‌های داخلی که از طرف هیأت مدیره پیشنهادمی‌شود.
- ب - تصویب و یا اصلاح تعرفه معاملات سازمان که از طرف هیأت مدیره پیشنهاد می‌شود.
- ج - اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهاد هیأت مدیره جهت تحصیل اعتبار از بانک‌ها و مؤسسات مالی و بازرگانی.
- د - اتخاذ تصمیم نسبت به مطالبات مشکوک‌الوصول و یا مطالباتی که وصول آنها به نظر سازمان مقدور نمی‌باشد.
- ه - اتخاذ تصمیم نسبت به ساختمان و یا خرید محل کار سازمان و شعب و نمایندگی‌های آن.
- و - اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهاد هیأت مدیره جهت تشکیل شرکت‌ها و یا مشارکت در شرکت‌هایی که موضوع آنها تأمین حوائج کشاورزی و یاتبدیل و یا بسته‌بندی محصولات کشاورزی است.
- ز - اتخاذ تصمیم نسبت به هر موضوعی که هیأت مدیره طرح آن را در شوری لازم تشخیص دهد مگر در مواردی که اتخاذ تصمیم مربوط داخل دروظایف مجامع عمومی باشد.
- ح - در مواردی که هیأت مدیره در استنباط مفهوم مواد این اساسنامه مواجه با ابهام بشود نظر شوری معتبر خواهد بود.
- ط - اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهادهایی که از طرف وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی به شورا ارسال می‌گردد.
ماده ۳۲ - هیأت مدیره سازمان مرکب از سه نفر عضو اصلی و یک عضو علی‌البدل است که به وسیله مجمع عمومی معین شده و قابل عزل وتجدید انتخاب می‌باشند. رییس هیأت مدیره عهده‌دار سمت مدیر عامل سازمان نیز می‌باشد.
تبصره - مجمع عمومی صاحبان سهام یکی از دو نفر اعضای هیأت مدیره را به سمت قائم مقام رییس انتخاب می‌نماید تا در مواقع غیبت رییس به‌جای وی انجام وظیفه نماید.
ماده ۳۳ - مدت مأموریت هیأت مدیره سه سال است و قبل از پایان مدت مأموریت قابل عزل و بعد از پایان آن تجدید انتخاب آنها بلامانع است.
تبصره - مادام که مجمع عمومی پس از خاتمه مدت مأموریت جانشینی برای اعضای هیأت مدیره تعیین ننموده‌است مسئولیت ادامه وظایف‌مربوطه را خواهند داشت.
ماده ۳۴ - تصمیمات هیأت مدیره هنگامی معتبر و قابل اجراء است که لااقل دو نفر از اعضای هیأت مدیره با آن موافق باشند.
ماده ۳۵ - تصمیمات هیأت مدیره باید در دفتر مخصوص عیناً ثبت و به امضای مدیران حاضر در جلسه برسد مدیری که نظر مخالف دارد نظریه اوباید عیناً در دفتر مزبور منعکس شود.
ماده ۳۶ - وظایف هیأت مدیره به شرح زیر است:
- ۱ - تهیه برنامه ارشاد و رهبری اتحادیه‌ها و شرکت‌های تعاونی روستایی.
- ۲ - تهیه برنامه توسعه شبکه تعاونی در مناطق روستایی کشور در حدود بودجه و اعتبارات مصوب.
- ۳ - تهیه و تنظیم آیین‌نامه‌ها و طرح‌های مورد لزوم.
- ۴ - بررسی و تهیه طرح‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و شرکت در هر گونه تأسیساتی که نتیجه تمام یا قسمتی از عملیات آنها مستقیم یا غیر مستقیم‌در بهبود وضع کشاورزان عضو شرکت‌های تعاونی مؤثر باشد.
- ۵ - تهیه و بررسی طرح‌های مربوط به تحصیل اعتبار و یا اخذ وام از بانک‌ها و مؤسسات مالی و بازرگانی.
- ۶ - اتخاذ تصمیم نسبت به اعتبارات درخواستی اتحادیه‌های تعاونی روستایی با رعایت مقررات این اساسنامه و آیین‌نامه‌های مربوطه.
- ۷ - اتخاذ تصمیم نسبت به صدور ضمانتنامه به نفع اتحادیه‌های تعاونی روستایی با رعایت مقررات آیین‌نامه مربوط.
- ۸ - تهیه و تنظیم تعرفه معاملات سازمان و تغییراتی که در آن ضرورت پیدا می‌کند.
- ۹ - تهیه و تنظیم گزارش فعالیت‌های انجام شده سالانه سازمان برای طرح در مجمع عمومی.
- ۱۰ - تهیه و تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان سالانه سازمان برای تسلیم به بازرسان و طرح در مجمع عمومی.
- ۱۱ - تهیه و تنظیم خط مشی و برنامه‌های سال بعد سازمان جهت طرح در مجمع عمومی.
- ۱۲ - حسابرسی سازمان به وسیله عقد قرارداد با حسابداران قسم‌خورده مشروط بر این که سمتی در سازمان نداشته باشند یا مؤسسات حسابرسی‌واجد صلاحیت و گزارش نتیجه آن به مجمع عمومی صاحبان سهام.
- ۱۳ - اتخاذ تصمیم نسبت به تشکیلات اداری و فنی و احتیاجات استخدامی سازمان.
- ۱۴ - اتخاذ تصمیم نسبت به بخشودن جریمه دیرکرد و یا بهره مطالبات معوق در موارد استثنایی.
ماده ۳۷ - وظایف و اختیارات مدیر عامل سازمان به شرح زیر می‌باشد:
- ۱ - نمایندگی سازمان در برابر اشخاص ثالث و مراجع قضایی و کلیه ادارات دولتی و مؤسسات خصوصی با حق توکیل غیر.
- ۲ - تصمیم در مورد استخدام با رعایت بند ۱۳ ماده ۳۶ این اساسنامه و نصب و عزل و مأموریت و انتقال و تعلیق کارکنان سازمان و تعیین شغل وحقوق و مزایا و ترفیع آنان طبق آیین‌نامه استخدام و در حدود بودجه تصویبی.
- ۳ - افتتاح حساب جاری به نام سازمان نزد شعب بانک‌ها.
- ۴ - اتخاذ تصمیم نسبت به اعتبارات و وام‌های درخواستی شرکت‌های تعاونی روستایی با رعایت مقررات این اساسنامه و آیین‌نامه‌های مربوط.
- ۵ - اجرای مصوبات مجامع عمومی و شوری و هیأت مدیره.
- ۶ - نظارت بر اجرای اساسنامه و آیین‌نامه‌های سازمان.
- ۷ - امضای قراردادهایی که به تصویب هیأت مدیره رسیده‌است.
- ۸ - انجام کلیه اموری که برای اداره سازمان لازم است در حدود مقررات مربوط به استثنای ساختمان و یا خرید محل کار سازمان که باید با تصویب‌شوری باشد.
- ۹ - مراقبت کامل در این که واحد حسابرسی داخلی سازمان وظایف مرجوعه را به نحو اکمل انجام دهد.
- ۱۰ - مدیر عامل سازمان می‌تواند قسمتی از اختیارات خود را به هر یک از اعضای هیأت مدیره و یا کارمندان سازمان تفویض نماید.
- ۱۱ - حق امضاء کلیه اسناد و اوراق بهادار و نامه‌ها و مکاتبات سازمان با رییس هیأت مدیره و مدیر عامل سازمان است که طبق اساسنامه آنچه که‌مربوط به وظایف و اختیارات شخص او است امضاء و آنچه که اتخاذ تصمیم درباره آن در صلاحیت هیأت مدیره سازمان باشد پس از تصویب هیأت‌مدیره مبادرت به امضاء می‌نماید.
تبصره ۱ - مدیر عامل سازمان می‌تواند طبق آیین‌نامه مربوط به اعضاء هیأت مدیره و کارکنان واجد صلاحیت سازمان حق امضاء مجاز اعطاء نماید.
تبصره ۲ - در صورتی که افراد مذکور در بند ۱۰ این ماده در انجام وظایف محوله مرتکب قصور یا تخلف یا جرمی شوند برابر مقررات مملکتی‌مورد تعقیب قانونی قرار می‌گیرند.
ماده ۳۸ - حقوق و مزایای هیأت مدیره از طرف مجمع عمومی تعیین می‌شود.
تبصره - رییس هیأت مدیره و مدیر عامل سازمان از حقوق و مزایای معاونین وزارتخانه‌ها استفاده خواهد کرد.
ماده ۳۹ - هیأت مدیره در حفظ اموال و دارایی سازمان و هم چنین حسن اداره امور آن در مقابل صاحبان سهام مسئولیت مشترک داشته و نیزمسئولیت فردی آنان همان مسئولیت وکیل در مقابل موکل است.
ماده ۴۰ - مجمع عمومی عادی سالانه برای هر دوره عملکرد چهار نفر بازرس که به امور حسابداری و یا فنی آشنایی کامل داشته باشند تعیین‌می‌نماید. مسئولیت و وظایف بازرسان قبلی تا تجدید انتخاب و یا تعیین بازرسان جدید ادامه خواهد داشت.
ماده ۴۱ - میزان حقوق و مزایا با رعایت تبصره ۲۹ قانون بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور یا حق حضور پاداش بازرسان از طرف مجمع عمومی‌صاحبان سهام تعیین و از محل بودجه سازمان پرداخت می‌شود.
ماده ۴۲ - وظایف بازرسان به شرح زیر می‌باشد:
- ۱ - حسابرسی حساب‌های سازمان اعم از حساب‌های ماهانه و ترازنامه سالانه.
- ۲ - تنظیم گزارش سالانه حسابرسی سازمان و ارسال یک نسخه از آن جهت صاحبان سهام حداقل ده روز قبل از تاریخ انعقاد مجمع عمومی عادی‌سالانه.
- ۳ - در هر مورد که وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی رسیدگی به امور مربوط به سازمان را لازم بداند می‌تواند موضوع را به یک یا چند نفراز بازرسان ارجاع نماید. بازرس یا بازرسان موظفند در مدت تعیین شده اقدام لازم معمول داشته و نتیجه رسیدگی یا اطلاعات خواسته شده و نظر خودرا به وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی گزارش دهند.
تبصره ۱ - بازرسان می‌توانند اطلاعات لازم را برای انجام وظایف خود از مدیر عامل سازمان بخواهند و مدیر عامل مکلف است اطلاعات خواسته‌شده را با اسناد و مدارک مربوط در اختیار آنان قرار دهد.
تبصره ۲ - بازرسان حق دخالت در امور جاری سازمان را ندارند.
ماده ۴۳ - چنانچه بازرسان در انجام وظایف محوله مرتکب قصور یا تخلف یا جرمی شوند بر حسب مورد برابر مقررات و قوانین موضوعه مملکتی‌تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.
ماده ۴۴ - تا زمانی که سهام وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی بیش از ۸۰٪ سرمایه ثبت شده سازمان باشد در موارد ضروری از نظر تسریع‌در انجام امور مربوط وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستایی به عنوان نماینده اکثریت صاحبان سهام سازمان بدون رعایت تشریفات مندرج در مواد۱۴ - ۱۵ و ۱۷ الی ۲۴ این اساسنامه می‌تواند وظایف مجمع عمومی را ایفا و تصمیم متخذه را برای اجرای سازمان ابلاغ نماید.
فصل سوم - مقررات مالی و متفرقه
ویرایشماده ۴۵ - سال مالی سازمان روز اول فروردین هر سال آغاز و در روز آخر اسفند ماه همان سال به پایان رسید.
ماده ۴۶ - مدیر عامل سازمان باید هر ماه یک نسخه از خلاصه حساب‌های دفتر کل و ۲۰ روز قبل از انعقاد مجمع عمومی عادی سالانه یک نسخه‌از ترازنامه سالانه با کلیه ضمائم مربوط را جهت حسابرسی به بازرسان تسلیم نماید.
ماده ۴۷ - ارزیابی اقلام ترازنامه به طریق ذیل خواهد بود:
- ۱ - اموال منقول و غیر منقول به قیمت خرید یا قیمت تمام شده پس از وضع استهلاک.
- ۲ - مدت استهلاک در صورتی که در قوانین مربوط پیش‌بینی نشده باشد در مورد اموال منقول از - یک تا سه سال بر حسب نوع مال و مدت‌استهلاک ساختمان‌ها بر حسب دوام و استحکام آنها تعیین و در هر حال نباید از بیست سال تجاوز نماید.
- ۳ - برای مطالبات مشکوک‌الوصول باید اندوخته کافی از محل سود ویژه تأمین گردد و هرگاه مطالبات مذکور غیر قابل وصول تشخیص شود ازاندوخته مزبور باید برداشت و واریز شود.
ماده ۴۸ -
- الف - در حساب سود و زیان سازمان بهره وام‌ها متناسب با مدت محسوب و بهره متعلق سال مالی مربوط به درآمد همان سال احتساب و منظورخواهد شد.
- ب - سود ویژه سازمان عبارت است از جمع درآمدها پس از کسر کلیه هزینه‌ها و استهلاک‌ها.
ماده ۴۹ - سود ویژه با تصویب مجمع عمومی به طریق زیر تقسیم می‌شود:
- الف - پانزده درصد آن به حساب سرمایه احتیاطی منتقل می‌گردد. مشروط بر این که این مبلغ کمتر از یک درصد سرمایه پرداخت شده نباشد. منظور کردن این قسمت از سود ویژه به سرمایه احتیاطی تا زمانی که سرمایه مزبور معادل سرمایه پرداخت شده سازمان بشود اجباری است.
- ب - به پیشنهاد هیأت مدیره قسمتی از سود ویژه برای تشکیل اندوخته مطالبات مشکوک‌الوصول تخصیص می‌یابد.
- ج - به پیشنهاد هیأت مدیره ممکن است قسمتی از سود ویژه برای نقل به سال بعد تخصیص یابد.
- د - ممکن است مبلغی از سود ویژه برای پاداش هیأت مدیره و بازرسان و کارکنان سازمان اختصاص داده شود.
- ه - بقیه سود ویژه بین صاحبان سهام تقسیم خواهد شد.
تبصره - مادام که کمک دولت برای جبران هزینه‌های سازمان ادامه داشته و دارد و به نظر هیأت مدیره تشخیص سود ویژه عملیات اعتباری وبازرگانی از خدمات ارشادی سازمان مقدور نباشد اقلام مذکور در بندهای (الف - ب - ج - د - ه) ماده ۴۹ از محل مازاد کل درآمد سازمان (اعم از درآمداختصاصی و منابع عمومی) برداشت می‌شود.
ماده ۵۰ - هیچ یک از اعضای شوری و هیأت مدیره و بازرسان نمی‌توانند در معاملاتی که با سازمان و یا به حساب سازمان می‌شود به طور مستقیم‌و یا غیر مستقیم سهیم شوند مگر با تصویب مجمع عمومی.
ماده ۵۱ - اعضای شوری و هیأت مدیره و بازرسان باید قبل از شروع به کار در اولین جلسه شورای سازمان حاضر شده سوگند یاد نمایند که ضمن‌حفظ سرمایه و منافع و اسرار سازمان حداکثر کوشش و فعالیت را برای پیشرفت نهضت تعاونی و به ثمر رساندن برنامه اصلاحات ارضی و افزایش‌تولیدات کشاورزی به کار برند.
ماده ۵۲ - مواردی که در اساسنامه حاضر صراحتاً پیش‌بینی نشده‌است بر اساس مقررات قانون تجارت خواهد بود.
اساسنامه فوق مشتمل بر پنجاه و دو ماده و سیزده تبصره به استناد ماده ۳ قانون تشکیل وزارت اصلاحات ارضی و تبصره ۳۰ قانون بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور در تاریخ روز چهارشنبه نهم اسفند ماه یک هزار و سیصد و چهل و شش شمسی به تصویب کمیسیون مشترک دارایی مجلسین رسیده و صحیح است.
نایب رییس مجلس شورای ملی رییس مجلس سنا
دکتر حسین خطیبی مهندس شریف‌امامی