الگو:متن برگزیده/اوت
ایران در زمان ساسانیان نام کتابی از آرتور کریستنسن ایرانشناس و لغتشناس اهل دانمارک است. تألیف این اثر ۳۰ سال به طول انجامید و در سال ۱۹۳۵ به چاپ رسید.
در تألیف این کتاب تقریباً تمامی منابع قدیم و جدید یونانی، رومی، سریانی، ارمنی، عربی و بهخصوص کتابهایی که در دو سدهٔ اخیر (تا زمان تألیف آن) توسط خاورشناسان و پژوهشگران آثار باستان به نگارش درآمده، از نظر انتقاد نویسنده گذرانده شده است. این کتاب را غلامرضا رشید یاسمی به فارسی ترجمه کرده و توسط انتشارت امیرکبیر به چاپ رسیدهاست. از تازگیهای این کتاب این است که نویسنده اَعلام و اصطلاحات قدیم را عموماً به شکلی آوردهاست که در کتابهای اوستایی و پهلوی دیده میشود، یا قواعد زبانهای کهن چنان حکم میکردهاست. مانند وهرام (بهرام)، وزرگمهر (بزرگمهر)، اوهرمزد (هرمزد = اهورامزدا)، میثرا (مهر) و امثال آن.
«ایرانیان، در طی قرون متمادی، مقام پیشوایی معنوی خود را در میان ملل اسلامی نگاه داشتند، اما نیروی خلقی و سیاسی آنان بعد از سقوط دولت ساسانی خیلی ضعیف شد. سبب این ضعف، چنانکه بعضی پنداشتهاند، این نیست، که اسلام از حیث استواری مبانی اخلاقی کمتر از دین پارسی بوده است، بلکه یکی از علل انحطاط ملت ایران وضع حکومت عامه است، که با اسلام برقرار شد. طبقات نجبا رفتهرفته در سایر طبقات توده فرورفته، محو گردیدند، و صفاتی، که موجب امتیاز آنان بود، ضعیف شد تسلط ایرانیان بر آسیای غربی مبنی بر سابقه سیاسی بود، که قرونهای متمادی طبقه اشراف و روحانیان زردشتی داشتند، و همین سابقه سیاسی و روح بزرگمنشی ایرانیان قدیم بود، که بنیان دولت بنی عباس شد. پاکترین نمونه این اوصاف در دودمان برامکه جلوه کرد. دولتهای نخستینی، که پس از ضعف عباسیان در کشور ایران برپایخاستند، همه بنای قدرت خویش را بر پارههای سوابق قدیم نهادند، و دوره درخشان سامانیان، که نخستین جلوه روح ایرانی بعد از اسلام بشمار است، در واقع انعکاسی از عظمت ساسانی است در این وقت، اگرچه قسمت اعظم طبقه عالیه نجبای ایران از میان رفته بود، دهقانان، که به منزله تنۀ درخت اجتماعی محسوب میشدند، هنوز برجای بودند. این صنف از مردم ایران یادگارهای باستان و سابقههای پرافتخار قدیم را، در قلوب خود مشتعل و تازه نگاه میداشتند.»