دیوان حافظ/به روز شنبه‌ی سادس ز ماه ذی الحجه
ایضاً له
| بروز شنبهٔ سادس ز ماه ذی الحجّه | بسال هفتصد و شصت از جهان بشد ناگاه | |||||
| ز شاه‌راه سعادت بباغ رضوان رفت | وزیر کامل ابونصر خواجه فتح اللّه[۱] | |||||
- ↑ این قطعه را در هیچیک از نسخ خطّی که نزد اینجانب حاضر است نیافتم و فقط در نسخ چاپی ایران و هند موجود است و بنابرین هیچ معلوم نیست که از خواجه باشد ولی چون متضمّن تاریخ وفات یکی از ممدوحین خواجه است ما نیز بتبع سایر نسخ چاپی آنرا در اینجا درج کردیم، و مراد از این ابونصر خواجه فتح اللّه بدون شبهه خواجه برهان‌الدّین فتح‌اللّه بن خواجه کمال الدّین ابوالمعالی از وزرای معروف امیر مبارزالدّین محمّد و یکی از ممدوحین خواجه است که در اواخر سال هفتصد و شصت قریب دو ماه بعد از میل کشیدن چشم امیر مبارزالدّین بحکم شاه شجاع وزیر مزبور را نیز بقتل آوردند (حبیب‌السّیر ۲۵:۳:۲)، ولی از سیاق تاریخ آل مظفّر از محمود گیتی مندرج در تاریخ گزیده ص ۶۸۰ چنان بر میاید که وی قتل او را در سنه ۷۵۹ میدانسته است (رجوع شود برای شرح احوال این وزیر بحواشی آخر کتاب ان شاء اللّه تعالی)،– و مخفی نماناد که متن حاضر مطابق چاپهای طهران ۱۲۵۴ و ۱۲۵۹ و چاپ مشهد ۱۲۶۷ است، سایر چاپها مصراع ثانی را چنین دارند: بسال هفتصد و هشتاد در جهان ناگاه و آن بدون شبهه تحریف نسّاخ و غلط فاحش است چه قتل وزیر مزبور چنانکه در فوق ملاحضه شد از یکی از دو سنهٔ ۷۵۹ یا ۷۶۰ بیرون نبوده است و سنهٔ ۷۸۰ بیست سال دیرتر از آن واقعه است، و این نکته را نیز ناگفته نگذریم که از روی حساب ششم ذی الحجّه سال ۷۶۰ ممکن نیست که روز شنبه باشد چه غرّهٔ ذی الحجّه آنسال پنجشنبه بوده است پس یا «سادس» باید تحریف نسّاخ باشد بجای کلمهٔ دیگر یا شنبه سهو است بجای روزی دیگر از ایام هفته،