سنایی غزنوی (قصاید)/عقل را تدبیر باید عشق را تدبیر نیست

by سنایی غزنوی

	عقل را تدبیر باید عشق را تدبیر نیست			عاشقان را عقل تر دامن گریبان‌گیر نیست
	عشق بر تدبیر خندد زان که در صحرای عقل			هر چه تدبیرست جز بازیچه‌ی تقدیر نیست
	عشق عیارست و بر تزویر تقدیرش چکار			عقل با حفظ‌ست کو را کار جز تدبیر نیست
	علم خورد و خواب در بازار عقلست و حواس			در جهان عاشقی هم خواب و هم تعبیر نیست
	تیر چرخ از عقل دزدان دان جان را لاجرم			هیچ زندانی کمان چرخ را چون تیر نیست
	کار عقلست ای سنایی شیر دادن طفل را			خون خورد چون شیر عشق اینجا حدیث شیر نیست
	میوه خوردن عید طفلانست و اندر عید عشق			بند و زنجیرست اینجا رسم گوز انجیر نیست
	هر زمان بر دیده تیری چشم دار ار عاشقی			زان که غمزه‌ی یار یک دم بی‌گشاد تیر نیست
	مرد عشق ار صد هزاران دل دهد یک دم به دوست			حال اندر دستش از تقصیر جز تشویر نیست
	مانده اندر پرده‌های تر و ناخوش چون پیاز			هر که او گرم مجرد در رهش چون سیر نیست
	در گذر چون گرم تازان از رخ و زلفین دوست			گر چه بی این هر دو جانها را شب و شبگیر نیست
	تا نمانی بسته‌ی زنجیر زلف یار از آنک			اندرین ره شرط این شوریدگان زنجیر نیست
	عاشقی با خواجگی خصمست زان در کوی عشق			هر کجا چشم افگنی تیرست یکسر میر نیست
	عین و شین و قاف را آنجا که درس عاشقیست			جز که عین و شین و قاف آنجا دگر تفسسیر نیست
	پیر داند قبض و بسط عاشقان لیکن چه سود			تربت ما موضع بیلست جای پیر نیست
	عشق چون خصم جهان تیرگی و خیرگیست			اینهمه عشق سنایی عشق را بر خیر نیست
	عشق را این حل و عقد از چیست ما ناذات او			جز ز صنع شاه عالم‌دار عالم‌گیر نیست
	شاه ما بهرامشاه آن شاه کز بهر شرف			چرخ را در بندگی درگاه او تقصیر نیست