| | | | | | |
|
پیل اندر خانه ای تاریک بود |
|
عرضه را آورده بودندش هنود |
|
|
از برای دیدنش مردم بسی |
|
اندر آن ظلمت همیشد هر کسی |
|
|
دیدنش با چشم چون ممکن نبود |
|
اندر آن تاریکیش کف میبسود |
|
|
آن یکی را کف به خرطوم اوفتاد |
|
گفت همچون ناودانست این نهاد |
|
|
آن یکی را دست بر گوشش رسید |
|
آن برو چون بادبیزن شد پدید |
|
|
آن یکی را کف چو بر پایش بسود |
|
گفت شکل پیل دیدم چون عمود |
|
|
آن یکی بر پشت او بنهاد دست |
|
گفت خود این پیل چون تختی بدست |
|
|
همچنین هر یک به جزوی که رسید |
|
فهم آن میکرد هر جا میشنید |
|
|
از نظرگه گفتشان شد مختلف |
|
آن یکی دالش لقب داد این الف |
|
|
در کف هر کس اگر شمعی بدی |
|
اختلاف از گفتشان بیرون شدی |
|
|
چشم حس همچون کف دستست و بس |
|
نیست کف را بر همهی او دسترس |
|
|
چشم دریا دیگرست و کف دگر |
|
کف بهل وز دیدهی دریا نگر |
|
|
جنبش کفها ز دریا روز و شب |
|
کف همیبینی و دریا نه عجب |
|
|
ما چو کشتیها بهم بر میزنیم |
|
تیرهچشمیم و در آب روشنیم |
|
|
ای تو در کشتی تن رفته به خواب |
|
آب را دیدی نگر در آب آب |
|
|
آب را آبیست کو میراندش |
|
روح را روحیست کو میخواندش |
|
|
موسی و عیسی کجا بد کفتاب |
|
کشت موجودات را میداد آب |
|
|
آدم و حوا کجا بد آن زمان |
|
که خدا افکند این زه در کمان |
|
|
این سخن هم ناقص است و ابترست |
|
آن سخن که نیست ناقص آن سرست |
|
|
گر بگوید زان بلغزد پای تو |
|
ور نگوید هیچ از آن ای وای تو |
|
|
ور بگوید در مثال صورتی |
|
بر همان صورت بچفسی ای فتی |
|
|
بستهپایی چون گیا اندر زمین |
|
سر بجنبانی ببادی بییقین |
|
|
لیک پایت نیست تا نقلی کنی |
|
یا مگر پا را ازین گل بر کنی |
|
|
چون کنی پا را حیاتت زین گلست |
|
این حیاتت را روش بس مشکلست |
|
|
چون حیات از حق بگیری ای روی |
|
پس شوی مستغنی از گل میروی |
|
|
شیر خواره چون ز دایه بسکلد |
|
لوتخواره شد مرورا میهلد |
|
|
بستهی شیر زمینی چون حبوب |
|
جو فطام خویش از قوت القلوب |
|
|
حرف حکمت خور که شد نور ستیر |
|
ای تو نور بیحجب را ناپذیر |
|
|
تا پذیرا گردی ای جان نور را |
|
تا ببینی بیحجب مستور را |
|
|
چون ستاره سیر بر گردون کنی |
|
بلک بی گردون سفر بیچون کنی |
|
|
آنچنان کز نیست در هست آمدی |
|
هین بگو چون آمدی مست آمدی |
|
|
راههای آمدن یادت نماند |
|
لیک رمزی بر تو بر خواهیم خواند |
|
|
هوش را بگذار وانگه هوشدار |
|
گوش را بر بند وانگه گوش دار |
|
|
نه نگویم زانک خامی تو هنوز |
|
در بهاری تو ندیدستی تموز |
|
|
این جهان همچون درختست ای کرام |
|
ما برو چون میوههای نیمخام |
|
|
سخت گیرد خامها مر شاخ را |
|
زانک در خامی نشاید کاخ را |
|
|
چون بپخت و گشت شیرین لبگزان |
|
سست گیرد شاخها را بعد از آن |
|
|
چون از آن اقبال شیرین شد دهان |
|
سرد شد بر آدمی ملک جهان |
|
|
سختگیری و تعصب خامی است |
|
تا جنینی کار خونآشامی است |
|
|
چیز دیگر ماند اما گفتنش |
|
با تو روح القدس گوید بی منش |
|
|
نه تو گویی هم بگوش خویشتن |
|
نه من ونه غیرمن ای هم تو من |
|
|
همچو آن وقتی که خواب اندر روی |
|
تو ز پیش خود به پیش خود شوی |
|
|
بشنوی از خویش و پنداری فلان |
|
با تو اندر خواب گفتست آن نهان |
|
|
تو یکی تو نیستی ای خوش رفیق |
|
بلک گردونی ودریای عمیق |
|
|
آن تو زفتت که آن نهصدتوست |
|
قلزمست وغرقه گاه صد توست |
|
|
خود چه جای حد بیداریست و خواب |
|
دم مزن والله اعلم بالصواب |
|
|
دم مزن تا بشنوی از دم ز نان |
|
آنچ نامد در زبان و در بیان |
|
|
دم مزن تا بشنوی زان آفتاب |
|
آنچ نامد درکتاب و در خطاب |
|
|
دم مزن تا دم زند بهر تو روح |
|
آشنا بگذار در کشتی نوح |
|
|
همچو کنعان کشنا میکرد او |
|
که نخواهم کشتی نوح عدو |
|
|
هی بیا در کشتی بابا نشین |
|
تا نگردی غرق طوفان ای مهین |
|
|
گفت نه من آشنا آموختم |
|
من بجز شمع تو شمع افروختم |
|
|
هین مکن کین موج طوفان بلاست |
|
دست و پا و آشنا امروز لاست |
|
|
باد قهرست و بلای شمع کش |
|
جز که شمع حق نمیپاید خمش |
|
|
گفت نه رفتم برآن کوه بلند |
|
عاصمست آن که مرا از هر گزند |
|
|
هین مکن که کوه کاهست این زمان |
|
جز حبیب خویش را ندهد امان |
|
|
گفت من کی پند تو بشنودهام |
|
که طمع کردی که من زین دودهام |
|
|
خوش نیامد گفت تو هرگز مرا |
|
من بریام از تو در هر دو سرا |
|
|
هین مکن بابا که روز ناز نیست |
|
مر خدا را خویش وانباز نیست |
|
|
تا کنون کردی واین دم نازکیست |
|
اندرین درگاه گیرا ناز کیست |
|
|
لم یلد لم یولدست او از قدم |
|
نه پدر دارد نه فرزند و نه عم |
|
|
ناز فرزندان کجا خواهد کشید |
|
ناز بابایان کجا خواهد شنید |
|
|
نیستم مولود پیراکم بناز |
|
نیستم والد جوانا کم گراز |
|
|
نیستم شوهر نیم من شهوتی |
|
ناز را بگذار اینجا ای ستی |
|
|
جز خضوع و بندگی و اضطرار |
|
اندرین حضرت ندارد اعتبار |
|
|
گفت بابا سالها این گفتهای |
|
باز میگویی بجهل آشفتهای |
|
|
چند ازینها گفتهای با هرکسی |
|
تا جواب سرد بشنودی بسی |
|
|
این دم سرد تو در گوشم نرفت |
|
خاصه اکنون که شدم دانا و زفت |
|
|
گفت بابا چه زیان دارد اگر |
|
بشنوی یکبار تو پند پدر |
|
|
همچنین میگفت او پند لطیف |
|
همچنان میگفت او دفع عنیف |
|
|
نه پدر از نصح کنعان سیر شد |
|
نه دمی در گوش آن ادبیر شد |
|
|
اندرین گفتن بدند و موج تیز |
|
بر سر کنعان زد وشد ریز ریز |
|
|
نوح گفت ای پادشاه بردبار |
|
مر مرا خر مرد و سیلت برد بار |
|
|
وعده کردی مر مرا تو بارها |
|
که بیابد اهلت از طوفان رها |
|
|
دل نهادم بر امیدت من سلیم |
|
پس چرا بربود سیل از من گلیم |
|
|
گفت او از اهل و خویشانت نبود |
|
خود ندیدی تو سپیدی او کبود |
|
|
چونک دندان تو کرمش در فتاد |
|
نیست دندان بر کنش ای اوستاد |
|
|
تا که باقی تن نگردد زار ازو |
|
گرچه بود آن تو شو بیزار ازو |
|
|
گفت بیزارم ز غیر ذات تو |
|
غیر نبود آنک او شد مات تو |
|
|
تو همی دانی که چونم با تو من |
|
بیست چندانم که با باران چمن |
|
|
زنده از تو شاد از تو عایلی |
|
مغتذی بی واسطه و بی حایلی |
|
|
متصل نه منفصل نه ای کمال |
|
بلک بی چون و چگونه و اعتلال |
|
|
ماهیانیم و تو دریای حیات |
|
زندهایم از لطفت ای نیکو صفات |
|
|
تو نگنجی در کنار فکرتی |
|
نی به معلولی قرین چون علتی |
|
|
پیش ازین طوفان و بعد این مرا |
|
تو مخاطب بودهای در ماجرا |
|
|
با تو میگفتم نه با ایشان سخن |
|
ای سخنبخش نو و آن کهن |
|
|
نه که عاشق روز و شب گوید سخن |
|
گاه با اطلال و گاهی با دمن |
|
|
روی با اطلال کرده ظاهرا |
|
او کرا میگوید آن مدحت کرا |
|
|
شکر طوفان را کنون بگماشتی |
|
واسطهی اطلال را بر داشتی |
|
|
زانک اطلال لیم و بد بدند |
|
نه ندایی نه صدایی میزدند |
|
|
من چنان اطلال خواهم در خطاب |
|
کز صدا چون کوه واگوید جواب |
|
|
تا مثنا بشنوم من نام تو |
|
عاشقم برنام جان آرام تو |
|
|
هرنبی زان دوست دارد کوه را |
|
تا مثنا بشنود نام ترا |
|
|
آن که پست مثال سنگ لاخ |
|
موش را شاید نه ما را در مناخ |
|
|
من بگویم او نگردد یار من |
|
بی صدا ماند دم گفتار من |
|
|
با زمین آن به که هموارش کنی |
|
نیست همدم با قدم یارش کنی |
|
|
گفت ای نوح ار تو خواهی جمله را |
|
حشر گردانم بر آرم از ثری |
|
|
بهر کنعانی دل تو نشکنم |
|
لیکت از احوال آگه میکنم |
|
|
گفت نه نه راضیم که تو مرا |
|
هم کنی غرقه اگر باید ترا |
|
|
هر زمانم غرقه میکن من خوشم |
|
حکم تو جانست چون جان میکشم |
|
|
ننگرم کس را وگر هم بنگرم |
|
او بهانه باشد و تو منظرم |
|
|
عاشق صنع توم در شکر و صبر |
|
عاشق مصنوع کی باشم چو گبر |
|
|
عاشق صنع خدا با فر بود |
|
عاشق مصنوع او کافر بود |
|